ekonomik görünüm

EKONOMİK GÖRÜNÜM
Erdem Başçı
Başkan
12 Haziran 2013
Giresun Ticaret ve Sanayi Odası
Genel Değerlendirme

Yılın ilk çeyreğinde ekonomik büyüme toparlanmaya başlamıştır.

Yılın ikinci çeyreğinde toparlanmanın hız kazanması beklenmektedir.

Enflasyon, Ağustos ayından itibaren baz etkisinin de katkısıyla
düşmeye başlayacaktır.

Cari açık OVP öngörüleri ile uyumlu seyretmektedir.

Merkez Bankası, küresel risklerin ekonomimiz üzerindeki etkilerini
giderebilmek amacıyla elindeki araçları en uygun şekilde kullanmaya
devam edecektir.
2
Sunum Planı
I.
Küresel Ekonomik Gelişmeler
II.
Para Politikası
III.
Dış Denge
IV.
Büyüme
V.
Enflasyon
3
KÜRESEL EKONOMİK GELİŞMELER
4
Küresel Büyüme ve İstihdam
Toplulaştırılmış Büyüme Oranları*
Gelişmiş Ülkelerde İşsizlik Oranları
(Yıllık, Yüzde Değişim)
(Yüzde)
14
12
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
ABD
10
Euro Bölgesi
İngiltere
12
8
10
6
4
8
2
6
0
-2
4
-4
2
-6
-8
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
0
*Toplulaştırma yapılırken ülkeler GSYİH
değerlerine göre ağırlıklandırılmıştır.
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
5
Büyüme Öngörüleri
2013 Büyüme Tahminleri
2012
Aralık
2.6
2013
Mayıs
2.5
1.9
-0.1
0.7
0.1
-0.9
-1.6
1.0
-4.5
-2.3
1.1
0.6
1.9
-0.5
0.6
-0.2
-1.4
-1.6
0.8
-5.0
-2.7
0.8
1.4
Gelişmekte olan Ülkeler
Asya-Pasifik
6.6
Çin
8.1
Hindistan
6.5
Latin Amerika
3.5
Doğu Avrupa
2.9
Türkiye
3.9
6.4
7.9
6.1
3.2
2.5
3.9
Dünya
Gelişmiş Ülkeler
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
İspanya
İrlanda
Yunanistan
Portekiz
İngiltere
Japonya
Kaynak: Consensus Forecasts.
6
Küresel Enflasyon
TÜFE Enflasyonu
Emtia Endeksleri*
1000
Ana Endeks
Tarım
End. Metal
(Yıllık, Yüzde Değişim)
Enerji
10
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
900
8
800
700
6
600
500
4
400
2
300
200
0
100
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
-2
Son Veri: 30 Mayıs 2013
*30 günlük hareketli ortalama
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
7
Politika Faizleri
Enflasyon Hedeflemesi Yapan
Gelişmekte Olan Ülkeler (Yüzde)
Gelişmiş Ülkeler
(Yüzde)
4.5
20
4.0
18
16
3.5
14
3.0
12
2.5
10
2.0
8
1.5
6
1.0
4
0.5
2
0.0
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Gelişmiş Ülkeler: ABD, Euro B., Japonya,
İngiltere, Kanada, G. Kore, Avustralya,
İsviçre, İsveç, Norveç, Danimarka, Hong
Kong, İsrail, Yeni Zelanda.
Gelişmekte Olan Ülkeler
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler: Brezilya, Meksika,
Polonya, Endonezya, G. Afrika, Tayland, Çek
Cum., Kolombiya, Macaristan, Romanya,
Filipinler.
8
Euro Bölgesi: Faiz Oranları
10 Yıllık Tahvil Faizleri
(Yüzde)
30
30
25
25
Almanya
İspanya
20
20
Fransa
İtalya
Portekiz
15
15
İrlanda
Yunanistan
10
10
5
5
0
0
1999
2000
2001
Kaynak: Reuters, Bloomberg.
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Son Veri: Nisan 2013
9
Euro Bölgesi: İşsizlik
İşsizlik Oranları
(Yüzde)
30
Portekiz
İrlanda
İspanya
İtalya
Yunanistan
25
20
15
10
5
0
Kaynak: Eurostat.
Son Veri: Nisan 2013
10
Türkiye: Kamu Borcu
AB Tanımlı Kamu Borç Stoku
(GSYH’ye Oran, Yüzde)
80
74
68
70
60
60
53
50
47
46
40
40
42
40
39
36
35
33
31
30
20
10
00
2002
2003
2004
2005
2006
Kaynak: Maliye Bakanlığı, Orta Vadeli Program (2013-2015).
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013*
2014*
2015*
*Orta Vadeli Program (2013-2015) hedefleri
11
Ülkelerin Kamu Borçları
Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2011)
(GSYH’ye Oran, Yüzde, 2011)
250
250
200
200
150
150
100
100
50
50
0
0
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
Kaynak: IMF Fiscal Monitor
12
Türkiye: Risk Primi
Türkiye-ABD 10 Yıllık Tahvil Faiz Farkları
(Baz Puan)
12
10
8
6
4
2
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Son Veri: 4 Haziran 2013
13
Reel Faiz (Piyasa)
Beklenen DİBS Reel Faizi
(Yüzde)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
Kaynak: TCMB.
14
PARA POLİTİKASI
15
Likidite Politikası
Faiz Koridoru ve Ortalama Fonlama Maliyeti
(TCMB, Yüzde)
20
QE2
Euro
Bölgesi
Borç Krizi
QE3
OMT
18
16
14
Lehman
Krizi
12
10
8
6
Faiz Koridoru
4
1 Hafta Vadeli Repo Faiz Oranı
2
BİST Gecelik Faiz (10 günlük ortalama)
TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti
0
Kaynak: BIST, TCMB.
Son Veri: 10 Haziran 2013
16
TCMB Döviz Rezervi
TCMB Döviz Rezervi
(Altın Dahil, Milyon Dolar)
140000
120000
100000
80000
60000
40000
20000
0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 31 Mayıs 2013
17
TCMB Altın Rezervi
TCMB Altın Rezervi
(Milyon Dolar)
22000
20000
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 31 Mayıs 2013
18
Döviz Rezervlerindeki Artışın Kaynakları
1.
İhracat Reeskont Kredileri
2.
Rezerv Opsiyonu Mekanizması
19
Rezerv Opsiyonu Mekanizması - Döviz
Rezerv Opsiyonu Katsayısı (ROK)
ROK
2,8
1,4
Döviz Olarak Tutulabilecek
Kısım (Yüzde)
30
35
40 45 50 55 60
20
Rezerv Opsiyonu Mekanizması - Altın
Rezerv Opsiyonu Katsayısı (ROK)
ROK
2,5
1,4
Altın Olarak Tutulabilecek
Kısım (Yüzde)
15
20
25 30
21
DIŞ DENGE
22
Dengeli Büyüme
Nihai Yurtiçi Talep ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
(Mevsimsellikten Arındırılmış, 2003Ç1=100)
180
170
GSYH
Nihai Yurtiçi Talep
160
150
140
130
120
110
100
90
Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1 Ç2 Ç3 Ç4 Ç1
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
23
Dengeli Büyüme
Reel Mal İhracatı* ve İthalatı
(2010=100, Mevsimsellikten Arındırılmış)
130
Reel İhracat
Reel İthalat
120
110
100
90
80
70
1
2
3
2005
Kaynak: TÜİK, TCMB.
4
1
2
3
2006
4
1
2
3
2007
4
1
2
3
2008
4
1
2
3
2009
4
1
2
3
2010
4
1
2
3
2011
4
1
2
3
2012
4
1
2013
*Altın hariç
24
Dengelenme
Cari Açık
(12-Aylık Kümülatif, Milyar Dolar)
80
70
Aralık 2013 OVP öngörüsü
60
50
40
30
20
10
0
Kaynak: TCMB
Son Veri: Nisan 2013
25
Dengelenme
Cari İşlemler Dengesi
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Üç Aylık Hareketli Ortalama, Milyon $)
2000
1000
0
-1000
-2000
-3000
-4000
-5000
Cari Denge
-6000
Cari Denge (Enerji ve Altın Hariç)
-7000
-8000
Kaynak: TÜİK, TCMB.
26
İhracat Pazar Çeşitlenmesi
İhracat Pazar Payı*
(6 Aylık Hareketli Ortalama, Yüzde)
60
AB-27
50
40
Avrupa (AB Hariç)
Kuzey Amerika
Asya
MENA
30
20
10
0
Kaynak: TÜİK.
*Altın hariç.
Son Veri: Nisan 2013
27
İhracat
Türkiye
(Altın Hariç, 12 ay öncesine göre değişim, Yüzde)
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
-10
Kaynak:TÜİK
Son veri: Nisan 2013
28
Kredi Büyümesi
Kredi Büyümesi ve Cari Açık
(12-Aylık Kümülatif, Yüzde)
12
16
CİD/GSYİH
Toplam Krediler/GSYİH (sağ eksen)
14
10
12
8
10
6
8
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
29
Kur Oynaklığı
Cari Açık Veren Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye’de Kur Oynaklıkları
(Yüzde, gelecek 12 ay için ima edilen oynaklık)
30
Gelişmekte olan ülkeler
25
20
15
10
Türkiye
5
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Cari Açık Veren Gelişmekte Olan Ülkeler: Brezilya, Şili, Kolombiya, Meksika, Polonya, Çek
Cumhuriyeti, Güney Afrika, Endonezya, Romanya, Hindistan ve Türkiye’yi içermektedir.
Son Veri: 4 Haziran 2013
30
Nominal Döviz Kurları
01.05.2013 – 11.06.2013
(Yüzde Değişim)
14
12
10
8
6
4
2
0
-2
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
*Pozitif değişim ABD Dolarına karşı değer kaybını göstermektedir.
31
Reel Döviz Kuru
TÜFE Bazlı REDK*
(2003=100)
140
130
120
110
100
90
80
Kaynak: TCMB.
*Reel Efektif Döviz Kuru.
32
Cari Açığın Finansmanı
Cari Açığın Temel Finansman Kaynakları
(12-aylık kümülatif, Milyar Dolar)
90.0
80.0
Portföy ve Kısa Vadeli
DYY ve Uzun Vadeli
CA
70.0
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
-10.0
-20.0
Kaynak: TCMB.
*Portföy ve kısa vadeli sermaye hareketleri; hisse senetleri, hükümetin yurtiçi borç senetleri, bankalar ve diğer sektörlerin kısa vadeli kredileri ile bankalardaki mevduat
kaleminin toplamından oluşmaktadır.
**Uzun vadeli sermaye hareketleri; bankalar ve diğer sektörlerin uzun vadeli net kredileri ile bankalar ve Hazine’nin yurtdışına ihraç ettikleri tahvilleri kapsamaktadır.
33
BÜYÜME
34
Sermaye
Sermaye Stoku
Sabit Sermaye Oluşumu*
(Sabit Fiyat, 2007=100)
(Yüzde, GSYH’ye Oran, Cari Fiyatlar)
130
24
120
22
110
20
100
90
Trend
18
Sermaye Stoku
80
16
70
14
60
50
12
123412341234123412341234123412341234123412341
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20122013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son veri: 2013 Ç1
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*Yıllıklandırılmış
Son veri: 2013 Ç1
35
İstihdam Oranı
İstihdam Oranı*
(Yüzde, Mevsimsellikten Arındırılmış, 15+ Yaş)
47
46
45
44
43
42
41
40
39
Kaynak: TÜİK, TCMB
*Toplam çalışanların 15 yaş üzeri toplam nüfusa oranı.
36
İşsizlik ve İstihdam
İşsizlik Oranları*
İstihdam*
(Yüzde)
(Milyon Kişi)
20
20
İşsizlik Oranı (%)
Tarım Dışı istihdam
Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)
19
18
18
16
17
14
16
12
15
10
14
8
13
6
Kaynak: TÜİK.
12
*Mevsimsellikten Arındırılmış
Kaynak: TÜİK.
*Mevsimsellikten Arındırılmış
37
İstihdam Artış Hızları
Yıllık Ortalama İstihdam Artışı*
(Yüzde Büyüme, 2007-2011)
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
-1
-1
-2
-2
-3
-3
-4
-4
-5
-5
Kaynak: IMF WEO, TÜİK.
*Doğal logaritma farkları
38
Tahsili Gecikmiş Alacaklar
Bireysel ve Firma Kredileri TGA Oranları
(Yüzde)
7.0
7.0
6.5
6.5
6.0
Firma Kredileri
Bireysel Krediler
6.0
5.5
5.5
5.0
5.0
4.5
4.5
4.0
4.0
3.5
3.5
3.0
3.0
2.5
2.5
2.0
2.0
Kaynak: TCMB.
Son Veri: 31 Mayıs 2013
39
Karşılıksız Çekler
Karşılıksız Çek Oranları*
12
10
12
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Adet)
10
Karşılıksız Çek Dönüşüm Oranı (Tutar)
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
Kaynak: TCMB.
*Karşılıksız çek dönüşüm oranları, takas odalarına ibraz edilen ve karşılıksız kalan çek adet ve
tutarının toplam takasa ibraz edilen çek adet ve tutarı içindeki oranı.
Son veri: Nisan 2013
40
Kredi Faiz Oranları
(4 Haftalık Ortalama, Yıllık Faizler, Yüzde)
18
Nakit
Taşıt
Konut
Ticari
16
14
12
10
8
6
Kaynak: TCMB.
*Ticari kredilerde KMH ve KK faiz oranları hariç.
41
Kredi Büyüme Oranları
Toplam Krediler*
(13 Haftalık Yıllıklandırılmış Hareketli Ortalama, Kur Etkisinden Arındırılmış, Yüzde)
35
35
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
Toplam krediler 2012
Toplam krediler 2013
Toplam krediler (2007-2012)
5
5
0
0
1
4
Kaynak: TCMB.
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
*Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları ve kredi kartları dahil, TGA Hariç)
42
Kredi Büyüme Oranları
Tüketici Kredileri*
(13 Haftalık Yıllıklandırılmış Hareketli Ortalama, Yüzde)
40
40
35
35
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
Tüketici kredileri 2012
Tüketici kredileri 2013
5
Tüketici kredileri (2007-2012)
0
0
1
4
Kaynak: TCMB.
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
*Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil), TGA Hariç
43
Kredi Büyüme Oranları
Ticari Krediler*
(13 Haftalık Yıllıklandırılmış Hareketli Ortalama, Kur Etkisinden Arındırılmış, Yüzde)
35
35
30
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
5
Ticari krediler 2012
Ticari krediler 2013
Ticari krediler (2007-2012)
0
0
1
4
Kaynak: TCMB.
7
10
13
16
19
22
25
28
31
34
37
40
43
46
49
52
*Toplam bankacılık sektörü (Katılım bankaları dahil, TGA Hariç)
44
Öncü Göstergeler
Sanayi Üretimi ve Satın Alma Yöneticileri Endeksi(PMI)
(2010=100, Mevsimsellikten Arındırılmış, Aylık)
70
120
Sanayi Üretimi (sağ eksen)
60
PMI
115
110
50
105
40
100
30
95
20
90
10
00
85
80
Kaynak: TÜİK, MARKIT, TCMB.
45
Sanayi Üretimi
Nisan İtibariyle Yıllık Değişim
(Takvim Etkisinden Arındırılmış, Yüzde)
4
3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
Kaynak: Bloomberg, EuroStat, TÜİK.
46
Öncü Göstergeler
Kapasite Kullanım Oranı
Yatırım Harcaması Beklentisi*
(Mevsimsellikten Arındırılmış, Yüzde)
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
85
40
30
80
75
20
10
0
70
-10
-20
65
-30
-40
60
-50
55
Kaynak: TCMB.
-60
Kaynak: TCMB.
*İktisadi Yönelim Anketi Soru 23: Geçmiş on
iki aya kıyasla gelecek on iki ayda sabit
sermaye yatırım harcaması beklentiniz.
47
Öncü Göstergeler
Reel Kesim ve Tüketici
Güven Endeksleri
Sipariş Beklentileri*
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
40
120
İhracat
90
İç piyasa
30
80
110
70
20
100
60
10
90
50
0
80
40
RKGE
70
-10
TGE (sağ eksen)
-20
60
-30
50
Kaynak: TCMB.
*Gelecek 3 ay, İktisadi Yönelim Anketi
30
CNBC-e
20
10
0
Kaynak: TCMB.
48
Büyüme Görünümü
GSYH
(Mevsimsellikten Arındırılmış)
4.80
4.75
4.70
4.65
4.60
4.55
4.50
4.45
4.40
1
2
3
2005
4
1
2
3
2006
4
1
2
3
2007
4
1
2
3
2008
4
1
2
3
2009
4
1
2
3
2010
4
1
2
3
2011
4
1
2
3
2012
4
1
2013
Kaynak: TÜİK, TCMB.
49
ENFLASYON
50
Enflasyon Karşılaştırması
Türkiye ve Diğer Gelişmekte Olan Ülkeler Karşılaştırması
(Yüzde, Ağırlıklı Ortalama)
30
Türkiye
Gelişmekte Olan Ülkeler
25
20
15
10
5
0
Kaynak: Bloomberg, TCMB.
Gelişmekte olan ülkeler: Brezilya, Meksika, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya, Güney Afrika, Çin, Hindistan,
Rusya, Türkiye, Endonezya, Arjantin, Tayland, Kolombiya, Romanya, Ukrayna, Vietnam, Şili, Peru, Mısır ve Fas
*2013 ve 2014 yıl sonu tahminleri ’’Consensus Forecast’’ ten alınmıştır. .
51
Enflasyonun Ana Eğilimi
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
(Yıllık Yüzde Değişim)
14
TÜFE
Çekirdek Enflasyon (I)
12
10
8
6
4
2
0
Kaynak: TÜİK, TCMB.
Son Veri: Mayıs 2013
52
Enflasyon Beklentileri
%
12 ve 24-Ay Sonrası TÜFE Beklentileri* ve Gerçekleşmeler
14
12 ay
24 ay
Hedef
Gerçekleşmeler
12
10
8
6
4
2
Kaynak: TÜİK, TCMB.
*TCMB Beklenti Anketi.
53
Enflasyon
Enflasyon Tahminleri ve Gerçekleşmeler*
(Yüzde)
Tahmin Aralığı*
Belirsizlik Aralığı
Çıktı Açığı
Yıl Sonu Enflasyon Hedefleri
12
10
8
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak: TCMB.
*Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 70’tir.
54
Genel Değerlendirme

Yılın ilk çeyreğinde ekonomik büyüme toparlanmaya başlamıştır.

Yılın ikinci çeyreğinde toparlanmanın hız kazanması beklenmektedir.

Enflasyon, Ağustos ayından itibaren baz etkisinin de katkısıyla
düşmeye başlayacaktır.

Cari açık OVP öngörüleri ile uyumlu seyretmektedir.

Merkez Bankası, küresel risklerin ekonomimiz üzerindeki etkilerini
giderebilmek amacıyla elindeki araçları en uygun şekilde kullanmaya
devam edecektir.
55
EKONOMİK GÖRÜNÜM
Erdem Başçı
Başkan
12 Haziran 2013
Giresun Ticaret ve Sanayi Odası