وَاِنَكَ لَعَلٰى خُلُق ٍ عَظ۪يمٍ

Aralık-1984
İSLAM AHLAKI
Süleyman ULUTÜRK
ُ ُ ‫َو ِانَ َك لَ َع ٰلى‬
‫يم‬
ٍ ‫خل ٍق ع َ۪ظ‬
Muhterem Müslümanlar!
Cenabı Hak biz insanoğlunu maddi ve manevi
iki unsurdan halketmiştir. Madde ve mana
birbirinden ayrılmayan et ve kemik gibidir. Şu
kısacık dünyada insanın saadet içinde olabilmesi ve
huzur içinde yaşayabilmesi için. bu iki unsurun
dengede olması gerekir. İnsan, maddi yönünün
gereği olarak, zaman zaman acıkabilir. Bu açlığını
birtakım gıdalarla gidermek ihtiyacını duyar, bu
gıdalarla sağlığını sürdürür, hayatını devam ettirir.
İnsanın maddi yönü acıktığı gibi, manevi yönü
yani ruhu da acıkabilir. Ruhun açlığı ise yine kendi
cinsinden olan birtakım manevi gıdalarla giderilir.
Elle tutulup gözle görülemeyen bu gıdaların
tümüne birden İslam Ahlakı (güzel ahlak) denilir.
Allah
(c.c.)
sevgili
Peygamberi,
Hz.Muhammedi (a.s.) insanlığı, içinde bulunduğu
cehaletten ve keşmekeşlikten kurtarıp güzel ahlaka
kavuşturmak üzere gönderdiğini haber veriyor.
"Ey Peygamber! Elbette sen, en büyük 1 güzel
ahlak üzeresin". (1) Hz. Peygamber de bunu tasdik
ediyor "Ben iyi ahlakı tamamlamak
için
gönderildim. Kıyamette teraziye konan en büyük
şey, güzel ahlaktır". (2) Yine Allahu Teala,
peygamberde bizlerin takip edeceği çok güzel bir
örnek olduğunu haberle mealen şöyle buyuruyor:
"Size Allah'ın Rasulünde takip edeceğiniz pek
güzel bir örnek vardır". (3) Hz. Peygamber de buna
işaretle: «Size kıymetli iki şey bıraktım ki onlara
yapıştığınız sürece asla delalete düşmezsiniz.
Bunlardan biri Allah'ın Kelamı Kuran, diğeri de
benim sünnetim, (ahlakım) dır.» (4)
Allah'ın
emrettiği,
peygamberin
tavsiye
buyurduğu ve yapılmasından insanların razı ve
hoşnut olduğu iyi işler güzel ahlak, Allah'ın haram
kıldığı, peygamberin men ettiği, yapılmasından
insanların ve toplumun huzursuz olduğu kötü işler
de ahlaksızlıktır. Peygamber (s.a.v.) buna işaretle
"Sizin en hayırlınız, ahlaken en güzel olanınızdır"
(5) buyurur.
Güzel ahlak haya ve edepli olmak, az konuşup
yerinde konuşmak, özü sözü doğru olmak, herkese
iyilik yapmak, herkesin iyiliğini istemek, hata ve
günahlardan kaçınmak, vakarlı olmak, kanaat
sahibi olmak, verilen nimetin, yapılan iyiliğin
değerini bilmek, her işte sabırlı olmak, ne cimri ne
de israfçı olmamak, dosta ve düşmana tatlı dilli
güler yüzlü olmak, hata ve kusurları affedici
olmaktır.
İşte olgun insan. İşte İslam ahlakı ve ruhun
açlığını gideren ruhun gıdası güzel ahlak. Bu
gerçeğe parmak basan Hz. Muhammed (s.a.v.)
"Ahlakınızı güzelleştiriniz" (6) buyurur.
Çünkü herkes, kendi kendinin kontrolündedir.
Bu konuda Allah (c.c.) insana şu öğüdü verir
"İnsanları küçümseyip yüz çevirme, yeryüzünde
böbürlenerek yürüme. Çünkü sen ne bastıkça yeri
yarabilecek, ne de yüce dağları aşabileceksin". (7)
"Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini
alaya almasın. Belki de onlar, kendilerinden daha
hayırlıdırlar.
Kadınlar
da
başkalarını alaya
almasınlar. Çünkü onlar berikilerden daha hayırlı
olabilirler.
Kendi
kendinize
dil uzatmayın.
Birbirinizin
suçunu da araştırmayın.
Kimse
kimseyi çekiştirmesin. Allah’tan sakının. Şüphesiz
Allah
tövbeleri
daima
kabul
edendir.
Merhametlidir". (8)
Güzel
ahlak;
insanları
birbirlerine
yaklaştıracak, birbirine dost edecek güzel iş ve
hareketleri tavsiye eder "Ey peygamber, kullarıma
söyle, en güzel şekilde konuşsunlar" (9) "Ve
insanlarla güzel güzel konuşun" (10) "Onlar ki
öfkelerini yenerIer ve insanların kendilerine karşı
olan kusurlarını afvederler. (11) Ve öfkelendikleri
zamanda bile bağışlarlar". (12)
"Güzel ahlaklı insanlar namazlarını huşu ile
kılar, lüzumsuz şeylerden uzak dururlar, bunlar,
elbette kurtulurlar...". (13)
***
1- Kalem 4.
2- Kimyayı Saadet sh. 376.
3- Ahzab 21.
4- G.k.c. 2 sh. 831.
5- T âc, c. 5 sh. 63.
6-,Kimyayı Saadet sh. 380 7- Lokman: 18,19 Isrâ: 37.
8- Hucurat: 11,12
9- Isrâ: 53
10- Bakara: 83
11- Ali İmran: 134
12- Şûra: 37
13- Mü'minûn: 1,3