137 27 . 8 . 1982 O : 1 Danışma Meclisi (Başkanlığına

Danışma Meclisi
B : 137
Danışma Meclisi (Başkanlığına
Anayasa Tasarısının XII. sosyal ve ekonomik
hakların sınırı başlıklı 74 üncü maddesinin aşağıdaki
gibi değiştirilmesini öneriyorum.
Gereğinin yapılmasını arz eder, üstün saygılar su­
narım.
Beşir HAMÎTOĞULLARI
Madde 74. — Devlet, sosyal ve ekonomik alan­
larda Anayasa ile belirlenen görevlerini, ülkenin sa­
hip olduğu iktisadî potansiyellerin tümünü azamî öl­
çüde ve rasyonel olarak harekete geçirerek ve eko­
nomik istikrarı koruyarak yerine getirir.
Sayın Başkanlığa
Anayasa Tasarısının 74 üncü maddesindeki ikin­
ci satırda ı(... yeterliliği ölçüsünde) ibaresinden son­
ra, (ve dengeli şekilde) ibaresinin eklenmesini arz ve
teklif ederiz.
Saygılarımızla.
Türe TUNOBAY
Lütfullah TOSYALI
BAŞKAN — Sayın IBarangil'in önergesini okutu­
yorum.
(İbrahim Barangil'in önergesi tekrar okundu).
'BAŞKAN — ISayın Barangil, bir açıklama yapa­
cak mısınız?.. Buyurun efendim.
27 . 8 . 1982
O:1
Anayasanın vatandaşa sağladığı bu haklar, siyasî
iktidar ve partilerce ancak siyasî çıkarlar konu ol­
duğu zaman hatırlanabilmektedir. Anayasa Tasarısı­
nın bu maddesi siyasî iktidarlar tarafından yine aynı
şekilde uygulanırsa, bu haklar hak olmaktan çıkacak,
siyasî iktidarların vatandaşa lütfü haline gelecektir.
Bu durum da korkarım ki, bazı 'htilatlara yol aça­
caktır. O da, gide gide bir Anayasa tartışması haline
gelecektir.
Zira Anayasamız 2 nci maddesinde, Cumhuriye­
tin temel ilkelerini sayarken, sosyal bir hukuk Dev­
leti demektedir. Gerekçeyi okuduğumuz zaman da,
sosyal hukuk devleti teması işlenmekte ve bu savunul­
maktadır. Burada «Sosyal» kelimesi hukuk devleti­
nin âdeta bir niteliği olarak anlatıldığı intibaı doğ­
maktadır. ıBuna mukabil 4 üncü maddesinde de Dev­
letin amaç ve görevleri anlatılırken, bunun gerekçe­
sinde sosyal devlet felsefesi kabul edildiği açıkça gö­
rülmektedir. Sayın (Komisyon Başkanının Anayasa­
nın genel felsefesini anlatırken de, sosyal devlet ilke­
sinin benimsendiği açık seçik gösterilmiştir.
Durum böyle iken, Anayasanın 74 üncü madde­
sinde bu yasa tarafında vatandaşa sağlanan sosyal
halklar, eğer vatandaşa sağlanması bakımından bir
güvenceye bağlanmazsa; yine iktidarlar tarafından
İBRAHİM «BARANGİL — Sayın Başkanım, I uygulanmayacaktır.
(Binaenaleyh, önerimde işte bu hakların siyasî ik­
muhterem arkadaşlarım;
tidarlar
tarafından suiistimal edilmemesi, ihmal edil­
Anayasa Tasarısı Devlete sosyal ve ekonomik
memesi için; Devletin malî kaynaklarının elverdiği
haklar ve ödevler konusunda birçok görevler vermiş­
ölçüde beş yıllık planların yıllık programlarına alın­
tir. Bu görevlere diğer maddelerde de rastlanmakta­
ması
ve vatandaşa Anayasa ile sağlanan sosyal hak­
dır. Görüşmekte olduğumuz 74 üncü maddede de
ların,
bu çerçevede gerçekleşmesini amaçlamaktadır.
bu görevlerin nasıl gerçekleştirileceğini göstermekte­
Önergemi
tsviplerinize arz eder, saygılarımı suna­
dir. Bu madde özetle, Devlet bu görevini malî kay­
rım. (Alkışlar).
naklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir, de­
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Barangil.
mektedir.
İSayın
IBarangil'in önergesi üzerinde söz almak is­
Hiç kimseden gücünün üstünde, gücünün yetme­
teyen
bir
arkadaşımız?..
Yok.
yeceği bir şey istenemez. Devletten de gücü üstünde
Komisyonun görüşünü rica ediyorum.
görevler istemek, beklemek en azmdan gerçekçi olmaz;
ANAYASA (KOMİSYONU ADINA FERİDUN
ama devletten üstlendiği görevleri malî kaynaklarının
ERGİN — Sayın ıBaşkan, değerli arkadaşlarım;
yeterliliği ölçüsünde yerine getirmesini beklemek, isSayın Barangil'in önergesinde, maddenin iki ana
mek herkesin hakkıdır. Geçmiş dönemlerde siyasî ik­
kavramı olan malî kaynakların yeterliliği ve istikrar
tidarların Devletin malî gücünün yeterli olmayışım bu
ilkelerine yer verilmektedir. Ancak, farklı olarak beş
görevlerin tümüyle ihmal edilebilmesinin sebebi ola­
yıllık plan ve programları da dikkate alarak, görev­
rak sayabildikleri görülmüştür. Buna mukabil siyasî
ler yerine getirilirken, bunlara bağlanmak gereke­
çıkarlarının konu olduğu dönemlerde de Devletin ma­
ceği ifade edilmektedir. Oysa, Devletin iktisadî ve
lî yeterliliğini hiç dikkate almadan bu görevlerin en
sosyal görevleri, plan ve yıllık programlara kıyasla
hararetli savunucusu olmuşlardır. 1977 seçimleri ön­
cesi ve sonrasıda sağlanan sosyal yardımlar bunun I çok daha kısa vadeli, hatta günlük sorunlara yöne­
en yakın ve canlı örnekleridir.
| lebilir.
— 25