TİM 08

TÜRKİYE
CUMHURİYET MERKEZ
BANKASI
Türkiye İhracatçılar Meclisi Sunumu
Durmuş YILMAZ
Başkan
17 Eylül 2010
1
Merkez Bankasının Görevleri
2
Merkez Bankasının Görevleri
Merkez Bankasının temel amaç ve görevleri;
1. Fiyat istikrarını sağlamak;
2. Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı tedbirleri
almak;
3. Fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek
kaydıyla Hükümetin büyüme ve istihdam
politikalarını desteklemek
3
Merkez Bankasının Görevleri
Enflasyon hedeflemesi sadece fiyat istikrarını değil, finansal istikrarı, istihdam ve
büyüme gibi iktisadi değişkenleri de kapsar. Küresel kriz sırasında izlenen para
politikası, Merkez Bankasının fiyat istikrarının yanı sıra iktisadi faaliyetteki gelişmeleri
de dikkate aldığını gösteren bir örnektir.
Politika Faiz Oranı (yüzde) ve Kur
Politika Faiz Oranı (yüzde) ve GSYİH
(Ağustos 2008 – Eylül 2010)
(mevsimsellikten arındırılmış, sabit fiyatlar,
Temmuz 2008 – Haziran 2010)
18
Kur sepetinin TL cinsinden
Değeri* (Sağ eksen)
16
2.10
18
2.00
16
1.90
14
28
27
GSYİH (sağ eksen)
14
26
1.80
12
12
1.70
10
25
10
1.60
*Kur sepeti 0,5 ABD Doları ve 0,5 Euro olarak hesaplanmıştır.
Kaynak: TCMB
05-10
03-10
01-10
11-09
09-09
22
07-09
4
05-09
1.30
24
23
03-09
6
01-09
09-10
07-10
05-10
03-10
01-10
11-09
09-09
07-09
05-09
03-09
01-09
11-08
09-08
07-08
4
1.40
11-08
TCMB Politika Faiz
Oranı
6
09-08
1.50
TCMB Politika Faiz
Oranı
8
07-08
8
Kaynak: TÜİK, TCMB
4
Yakın Dönem İhracat Gelişmeleri
5
İhracat Sektörünün Önemi
• İhracat,
gerek
iktisadi
faaliyet
ve
toplam
talep
üzerindeki etkisi gerekse cari açığın finansmanına
katkısı nedeniyle Merkez Bankası tarafından dikkatle
takip edilen bir sektördür.
• Her ne kadar ülkemizde ihracatın toplam GSYİH
içindeki payı, bir çok gelişmekte olan ülkeye kıyasla
daha sınırlı olsa da, imalat sektörü içindeki ağırlığı ve
ekonominin geneli üzerindeki dolaylı etkisi nedeniyle
iktisadi faaliyet üzerinde yüksek bir etkiye sahiptir.
6
Küresel Krizden Çıkış
Küresel ekonomide 2009 yılının ikinci yarısında belirginleşen toparlanma eğilimi,
2010 yılının ilk yarısında da devam etmiştir. Bununla birlikte dünya ekonomilerinin son
aylarda tekrar bir yavaşlama sürecine girdiğine ilişkin sinyaller alınmaktadır.
Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Satın
Alma Yöneticisi Endeksi (PMI) Gerçekleşmeleri
(Ocak 2007 – Ağustos 2010)
60
Gelişmekte Olan Ülkeler
55
50
45
Gelişmiş Ülkeler
40
35
2007
2008
2009
2010
Kaynak: Bloomberg, TCMB
7
Dış Talep Gelişmeleri
Küresel finans krizinden bu yana, en büyük ihracat pazarımız olan Avrupa Birliği’ne ilişkin
büyüme beklentilerinin görece düşük seyretmesi, dış talebi zayıflatmaktadır.
Türkiye’nin Dış Talep Endeksi*
(Mart 2006 – Aralık 2011, Haziran 2008=100)
110
Küresel İktisadi Faaliyet Endeksi
105
100
95
Türkiye’nin Dış Talep Endeksi
03-11
03-10
03-09
03-08
03-07
03-06
90
* Türkiye’nin dış talep endeksinin hesaplanmasında, ülkelerin Türkiye’nin ihracatı içindeki payları ile ağırlıklandırılmış GSYİH
verileri kullanılmıştır.
Kaynak: Bloomberg, Consensus Forecasts, IMF WEO, TUİK, TCMB
8
İhracat Pazarları
Türkiye’nin son dönemde ihracat pazarlarını çeşitlendirmesi, Avrupa ekonomilerinde
yaşanan sorunların ihracatımız üzerindeki etkisini sınırlamıştır. Örnek olarak 2010 yılının ilk
yarısında Çin’e yapılan ihracat, geçen yılın aynı döneminin 2.5 katına çıkmıştır.
Türkiye’nin İhracat Pazarları
Örnek: Çin’e Yapılan İhracat
(Ocak 2002 – Temmuz 2010, toplam ihracatın yüzdesi)
(2006 1. Ç. – 2010 2. Ç., toplam ihracatın yüzdesi)
70
250
56.5
60
2.5
Yıllık Değişim (bir önceki
yılın aynı çeyreğine göre)
200
47.0
50
150
2.0
Toplam İhracat
İçindeki Payı
Avrupa
1.5
100
40
1.0
Asya, Orta Doğu,
Kuzey Afrika
30
50
33.6
0.5
0
20
22.7
-50
0.0
I
10
2002
2003
2004
Kaynak: TÜİK, TCMB
2005
2006
2007
2008
2009
2010
II
III
IV
I
2006
II
III
2007
IV
I
II
III
2008
IV
I
II
III
2009
IV
I
II
2010
Kaynak: TÜİK, TCMB
9
İhracat Arz ve Talep Esneklikleri
Son 20 yıllık dönemde Türkiye’nin dışa açılması ile birlikte, ihracatın arz ve talep
esnekliklerinin zaman içerisinde değiştiği, ihracatın yurt dışı gelire duyarlılığı artarken
kura duyarlılığının ise azaldığı görülmektedir.
İhracatın Yurt Dışı Gelir Esnekliği
İhracatın Kur Esnekliği (TÜFE Bazlı)
(1987 1.Ç – 2010 1.Ç)
(mutlak değer, 1987 1.Ç – 2010 1.Ç)
1.50
0.40
1.45
0.30
1.40
0.20
1.35
0.10
1.30
Kaynak: TÜİK, TCMB
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
0.00
1987
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
1988
1987
1.25
Kaynak: TÜİK, TCMB
10
İhracat Arz ve Talep Esneklikleri
Teknolojik ilerlemeler, uluslar arası rekabetin artması, gümrük tarifelerinin kaldırılması ve
endüstri içi ticaretin ağırlık kazanması ile birlikte tüm dünyada ihracatın içinde ithalat
payının arttığı gözlenmektedir. Benzer bir gelişme Türkiye’de de yaşanmıştır.
Türkiye’de İhracatın İthalat Esnekliği
Dünya İhracatının Üretime Oranı
(1987 1.Ç – 2010 1.Ç)
(1987 1.Ç – 2010 1.Ç)
0.90
0.85
0.80
0.75
0.70
0.65
Kaynak: UNSTATS, TCMB
2010
2009
2008
2006
2007
2005
2004
2003
2001
2002
2000
1999
1998
1997
1995
1996
1994
1993
1992
1990
1991
1989
1988
1987
0.60
Kaynak: TÜİK, TCMB
11
Türk Lirasının Değeri ve Kur Rejimi
12
Reel Kur Endeksi
2003 yılına kıyasla Türk Lirasının gelişmiş ülkelerin para birimlerine karşı reel olarak değer
kazandığı, gelişmekte olan ülkelerin para birimlerine göre ise önemli bir değişiklik
göstermediği dikkat çekmektedir.
Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelere Göre Reel Kur Endeksi
(Ocak 2003 – Ağustos 2010, TÜFE bazlı, 2003=100)
150
136.51
Gelişmiş Ülkeler
140
130
120
104.53
110
100
90
80
Gelişmekte Olan Ülkeler
70
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Kaynak: TCMB
13
Reel Kur Endeksi
Gelişmekte olan ülkeler ile Türkiye’nin göreli üstünlüğünün bulunduğu mal çeşitleri büyük
benzerlik taşımaktadır. Reel kur endeksinin gelişmekte olan ülkelere kıyasla istikrarlı bir
seyir göstermesi, Türkiye’nin dış ticarette rekabet gücünü korumasına destek vermiştir.
Gelişmekte Olan Ülkelere Göre
Reel Kur Endeksi
Çalışan Başına Verimlilik
(2008, 2003=100)
(Ocak 2003 – Ağustos 2010, TÜFE bazlı, 2003=100)
130
120
104.53
110
100
90
80
70
2003
2004
Kaynak: BIS, TCMB
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Türkiye
Slovakya
Kore
Estonya
Çek Cum.
Slovenya
İzlanda
Polonya
Lüksemburg
Finlandiya
İsrail
Japonya
Avusturya
Macaristan
Şili
İngiltere
İrlanda
ABD
OECD
İsveç
İsviçre
Hollanda
Almanya
Fransa
Belçika
Portekiz
İspanya
Meksika
Kanada
Yeni Zellanda
Avusturalya
İtalya
Danimarka
Norveç
100
105
110
115
120
125
130
135
140
Kaynak: OECD, TÜİK, TCMB
14
Döviz Kuru Gelişmeleri
Diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında, Türk lirasının değerinde önemli bir
değişim gözlenmemektedir.
ABD Doları Karşısında
Yerel Para Birimlerinin Değer Kazancı
ABD Doları Karşısında
Yerel Para Birimlerinin Değer Kazancı
(Ocak 2009 tarihinden itibaren, yüzde değişim)
(Ocak 2010 tarihinden itibaren, yüzde değişim)
15
40
12
11
30
29 29
Türkiye
10
10
26
Türkiye
22
5
19
20
8
5
12 12 11
10
6
8
7
7
2
4
4
4
3
2
2
1
1
1
0
0
3
2
2
-2
-5
0
-4
-2
-5 -5
-10
-10
-11 -12
-9
-13 -13
-15
-20
-13
-23
Macaristan
Vietnam
Romanya
Polonya
Arjantina
Çek Cum.
G.Kore
Türkiye
Brezilya
Hindistan
Ukrayna
Şili
Meksika
Peru
Filipinler
G.Afrika
Tayland
Endonezya
Malezya
Kolombiya
Hırvatistan
Sırbistan
Arjantina
Macaristan
Vietnam
Romanya
Polonya
Ukrayna
Çek Cum.
Türkiye
Hindistan
Filipinler
Meksika
G.Kore
Malezya
Hırvatistan
Peru
Tayland
Endonezya
Şili
Kolombiya
Brezilya
G.Afrika
Kaynak: Bloomberg, TCMB
Sırbistan
-18
-20
-30
Kaynak: Bloomberg, TCMB
15
Döviz Kuru Gelişmeleri
Seçilmiş Ülkelerde Kur Gelişmeleri
(Ocak 2009 – Eylül 2010, 1 ABD Dolarının yerli para
cinsinden değeri, Ocak 2009=100)
130
120
Yerel paranın
değer kaybetmesi
110
Çek Cum.
Türkiye
Meksika
G. Kore
100
90
80
Şili
G. Afrika
Brezilya
07-10
04-10
01-10
10-09
07-09
04-09
70
01-09
Yerel paranın
değer kazanması
Kaynak: Bloomberg, TCMB
16
Dalgalı Kur Rejimi
Türkiye’nin dünya ihracatı içindeki payı serbest piyasa ekonomisine geçilen 1980
yılından bu yana artış eğilimindedir. Bu eğilim, dalgalı kur rejimine geçilen
Şubat 2001 tarihinden sonra da hızlanarak devam etmiştir.
Türkiye’nin Toplam Dünya Ticareti İçindeki Yeri
(Dünya toplam ihracatının yüzdesi, 1950-2009)
0.9
İthal İkamesi Dönemi
0.8
0.7
Ticari Serbestleşmeye Dalgalı Kur
Geçiş ve İhracata
Teşvik Dönemi
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
2005
2000
1995
1990
1985
1980
1975
1970
1965
1960
1955
1950
0.1
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, TÜİK, TCMB
17
Küresel Kriz ve Uygulanan Kur Rejimi
Dalgalı kur rejimi, küresel sermaye akımlarının yüksek oynaklık gösterdiği durumlarda
ekonominin aşırı tepki vermesini önleyen bir emniyet mekanizması görevi görmektedir.
Nitekim dalgalı kur rejimi uygulayan ülkelerde büyüme ve enflasyon gerek kriz öncesi
dönemde, gerek kriz sırasında daha istikrarlı bir seyir izlemiştir.
12
Uygulanan Kur Rejimine Göre Ülke Grupları ve
Enflasyon Oranları (Ocak 2005 – Mayıs 2010, yıllık yüzde)
Uygulanan Kur Rejimine Göre Ülke Grupları ve
Büyüme Hızları* (2007 1.Ç - 2010 1.Ç, yıllık yüzde)
16
Sabit Kur Uygulayan Ülkeler
14
8
Dalgalı Kur Uygulayan Ülkeler
12
4
10
0
8
-4
6
Sabit Kur Uygulayan Ülkeler
-8
4
Dalgalı Kur Uygulayan Ülkeler
2
-12
I
II
III
IV
I
II
2007
* Medyan
Kaynak: Bloomerg, IMF, TÜİK, TCMB
III
2008
IV
I
II
III
2009
IV
I
2010
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Kaynak: Bloomerg, IMF, TÜİK, TCMB
18
Küresel Kriz ve Uygulanan Kur Rejimi
İçinde bulunduğumuz küresel kriz sırasında sabit kur rejimi uygulayan ülkeler, dalgalı kur
rejimi uygulayan ülkelere kıyasla daha derin bir iktisadi daralma yaşamışlardır.
Uygulanan Kur Rejimi ve Büyüme Hızında Değişim
(2010 yılı 2. çeyreği itibarıyla yıllık büyüme hızı ile
2007-2008 arası yıllık büyüme hızı farkı, yüzde puan)
Letonya
Litvanya
İzlanda
Romanya
Bulgaristan
Estonya
Slovakya
Rusya
Meksika
Çek Cum.
Peru
Macaristan
Polonya
Çin
Danimarka
İsveç
İsviçre
Hong Kong
Güney Afrika
Brezilya
Endonezya
İsrail
Kore
Tayland
Türkiye
-20
Sabit Kur Rejimi
uygulayan ülkeler koyu
renk ile işaretlenmiştir
Dalgalı Kur Rejimi
uygulayan ülkeler açık
renk ile işaretlenmiştir
Türkiye
-15
-10
-5
0
5
Kaynak: IMF, TÜİK, TCMB
19
Türkiye’de Döviz Kuru Gelişmeleri
Döviz Kurlarında Yaşanan Hızlı Değişimler
(Türk Lirası /ABD Doları, 2002-2010)
Döviz Sepetinde Aylık Yüzde Değişim
(Eşit ağırlıklı Euro ve ABD Doları, Ocak 2002- Eylül 2010)
25
Başlangıç
tarihi
Süre
(gün)
Başlangıç
değeri
Tepe
noktası
%
değişim
03-03-03
22
1.59
1.75
9.9
24-09-03
47
1.35
1.50
11.1
05-04-04
49
1.30
1.55
19.2
20-07-04
63
1.42
1.53
7.7
08-03-05
22
1.26
1.39
10.3
04-05-06
53
1.31
1.70
29.2
26-02-07
9
1.38
1.45
5.4
25-07-07
26
1.24
1.39
12.3
02-10-08
49
1.23
1.70
37.6
07-01-09
61
1.51
1.80
18.8
20
15
10
5
0
-5
Kaynak: TCMB
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
-10
Kaynak: TCMB
20
Tobin Vergisi: Brezilya Örneği
Brezilya’da 20 Ekim 2009 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayan Tobin vergisine
rağmen, Brezilya para birimi Türk lirasına göre (kriz öncesi döneme kıyasla) daha
değerlidir.
Brezilya ve Türkiye’de Kur Gelişmeleri*
(ABD dolarının yerel para birimi karşısında değeri, Ocak 2008 – Eylül 2010, Ağustos 2008 = 100)
160
150
140
130
Türkiye
Yerel paranın
değer
kaybetmesi
120
110
Brezilya
Tobin Vergisi Uygulaması
(20 Ekim 2009)
100
90
01-08
07-08
01-09
07-09
01-10
07-10
*Ağustos 2008 Kur Ortalaması 100 olarak alınmıştır.
Kaynak: Bloomberg, TCMB
21
Döviz Alım Müdahaleleri: Türkiye Örneği
2005-2006 döneminde yüksek miktarda gerçekleştirilen döviz müdahalelerinin döviz
kuruna etkisi sınırlı kalmıştır.
15 Şubat 2006 Tarihli Döviz Alım Müdahalesi ve Döviz Kuru Gelişmeleri
(Şubat 2006)
1.38
1.37
TCMB’nin Döviz alım müdahelesi
(5,4 Milyar ABD Doları)
1.36
1.35
1.34
1.33
1.32
1.31
1.3
1.29
28/02/06
25/02/06
22/02/06
19/02/06
16/02/06
13/02/06
10/02/06
07/02/06
04/02/06
01/02/06
1.28
Kaynak: TCMB
22
Döviz Alım Müdahaleleri – Ülke Örnekleri
Benzer bir deneyim Güney Kore, Japonya ve İsviçre’de yaşanmıştır.
Güney Kore
Japonya
(1 ABD Doları karşılığı yerel para birimi değeri,
Ocak 2002 – Eylül 2010)
(1 ABD Doları karşılığı yerel para birimi değeri,
Ocak 2005 – Eylül 2010)
300
1700
1050
130
Döviz
Rezervleri
1500
1000
120
1300
950
110
1100
900
100
900
850
700
800
Kore Won’u
(sağ eksen)
250
200
150
Kaynak: Bloomberg, TCMB
2010
2009
2008
2007
2006
80
2005
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2003
2002
100
2004
Döviz
Rezervleri
90
Japon Yen’i
(sağ eksen)
Kaynak: Bloomberg, TCMB
23
Döviz Alım Müdahaleleri – Ülke Örnekleri
İsviçre
Türkiye
(1 ABD Doları karşılığı yerel para birimi değeri,
Ocak 2006 – Eylül 2010)
(1 ABD Doları karşılığı yerel para birimi değeri,
Ocak 2003 – Eylül 2010)
250
İsviçre Frank’ı
(sağ eksen)
200
1.4
80
1.3
70
2
Döviz
Rezervleri
1.9
1.8
1.2
60
1.1
50
1.7
150
1.6
1.5
100
Döviz
Rezervleri
40
0.9
30
1.3
Kaynak: Bloomberg, TCMB
Türk lirası
(sağ eksen)
1.2
2010
2009
2008
2007
2006
1.1
2005
20
2004
2010
2009
2008
2007
0.8
2006
0
2005
1.4
2003
50
1
Kaynak: Bloomberg, TCMB
24
Türkiye’de Döviz Alım ve Satım İhaleleri
TCMB, finansal istikrarın korunması hedefine paralel olarak döviz kurlarında aşırı oynaklık
yaşandığı dönemlerde döviz satımı ihaleleri düzenlerken, döviz likiditesinin yüksek olduğu
dönemlerde döviz alım ihaleleri gerçekleştirmiştir. Nitekim Mart-Nisan 2009 döneminde 0.9 milyar
ABD doları döviz satılmış, Ağustos 2009 tarihinden bu yana 12,7 milyar ABD doları döviz alınmıştır.
TL Karşılığı Döviz Alım ve Satım İhaleleri ve Döviz Sepeti
(Ocak 2008 – Eylül 2010*)
1.5
2.1
Döviz Alım İhaleleri
(Toplam 12,7 milyar ABD Doları)
Eşit Ağırlıklı ABD
Doları ve Euro Sepeti
(sağ eksen)
1.0
2.0
1.9
0.5
1.8
1.7
0.0
1.6
-0.5
1.5
09-10
07-10
05-10
03-10
01-10
11-09
09-09
07-09
1.4
05-09
03-09
01-09
11-08
09-08
05-08
03-08
01-08
-1.0
07-08
Döviz Satım İhaleleri
(Toplam 1 milyar ABD Doları)
*15 Eylül 2010 itibarıyla
Kaynak: TCMB
25
Türkiye’de Faizler Yüksek mi?
Gelişmekte olan ülkeler ile kıyaslandığında ülkemizde reel faizlerin oldukça düşük bir seviyededir.
Gelişmekte Olan Ülkelerde Enflasyon ve Kısa Vadeli Faiz Oranları
(Eylül 2010, yüzde)
Politika Faiz
Oranları
Tayland
Şili
Çek C.
Kore
Türkiye
Filipinler
Meksika
Macaristan
Malezya
Polonya
G.Afrika
Çin
Brezilya
1.75
2.00
0.75
2.25
7.00
4.00
4.50
5.25
2.75
3.50
6.00
5.31
10.25
2010
Enflasyon
Beklentileri
3.50
3.50
1.50
2.80
7.50
4.00
4.30
4.70
2.00
2.50
4.75
3.00
5.10
Reel Politika
Faiz Oranları
-1.69
-1.45
-0.74
-0.54
-0.47
0.00
0.19
0.53
0.74
0.98
1.19
2.24
4.90
Negatif Reel Faize
Sahip Ekonomiler
Kaynak: Bloomberg, TCMB
26
Kur Riskine Karşı Vadeli İşlemler Piyasası
Üreticilerimizin yatırım, üretim ve istihdam kararlarını alırken herhangi bir ülkenin kur düzeyinin
gelecekte izleyeceği seyir konusunda tek yönlü varsayımlarda bulunarak karar almamaları ve risk
yönetim araçlarına başvurmaları şarttır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nı kullanarak döviz
pozisyonları ve riskleri daha profesyonel bir şekilde yönetilebilmektedir.
Türk Lirası-ABD Doları Spot ve Vadeli İşlem Fiyatları
(15 Eylül 2010 itibarıyla)
1.55
1.54
1.53
1.52
1.51
1.50
1.49
1.48
1.47
Spot Piyasa
Ekim 2010 Vadeli
Kontrat
Aralık 2010 Vadeli
Kontrat
Şubat 2011 Vadeli
Kontrat
Kaynak: VOB, TCMB
27
Stratejik Bir Hedef Olarak
Finansal İstikrar
28
Finansal İstikrar
Finansal İstikrar için gözetilmesi gereken unsurlar
1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli
borçlanma
2. Borçlanma Vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile
mevduatın vadesinin uzatılması
3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonun
güçlendirilmesi
4. Risk yönetim süreçleri ve yöntemi: Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsası gibi araçlarla kur riski yönetiminin daha etkin
sağlanması
29
Finansal İstikrar
Finansal İstikrar için gözetilmesi gereken unsurlar
1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli
borçlanma
2. Borçlanma Vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile
mevduatın vadesinin uzatılması
3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonun
güçlendirilmesi
4. Risk yönetim süreçleri ve yöntemi: Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsası gibi araçlarla kur riski yönetiminin daha etkin
sağlanması
30
Finansal İstikrar
Finansal İstikrar için gözetilmesi gereken unsurlar
1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli
borçlanma
2. Borçlanma Vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile
mevduatın vadesinin uzatılması
3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonun
güçlendirilmesi
4. Risk yönetim süreçleri ve yöntemi: Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsası gibi araçlarla kur riski yönetiminin daha etkin
sağlanması
31
Finansal İstikrar
Finansal İstikrar için gözetilmesi gereken unsurlar
1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli
borçlanma
2. Borçlanma Vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile
mevduatın vadesinin uzatılması
3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonunun
güçlendirilmesi
4. Risk yönetim süreçleri ve yöntemi: Vadeli İşlem ve Opsiyon
Borsası gibi araçlarla kur riski yönetiminin daha etkin
sağlanması
32
TÜRKİYE
CUMHURİYET MERKEZ
BANKASI
Türkiye İhracatçılar Meclisi Sunumu
Durmuş YILMAZ
Başkan
17 Eylül 2010
33