cpk izoenzimleri,toksoplazma,cpk kreatin fosfokinaz

CPK İZOENZİMLERİ
Kreatin Fosfokinaz İzoenzimleri; CPK isoenzymes
test; CK izoenzim;
Kreatin fosfokinaz kalp, beyin, ve kaslarda bulunan bir
enzimdir. Kanda yüksek seviyelerde bulunması kaynaklandığı
dokuda hasar olduğunu gösterir.
Aşağıdaki ilaçlar CPK değerini etkiler:
Alkol kullanımı,
Amfotericin B,
Bazı anestezik maddeler,
Kokain kullanımı,
Statinler,
Steroid kullanımı sırasında CK artar.
CPK izoenzimleri ne için istenir?
Total Kreatin kinaz seviyesi yüksek ise bu yüksekliğin nerden
kaynaklandığınıo bulmak için CPK-izoenzim testi istenir.
Kreatin kinaz yüksekliği 3 farklıo kökenden kaynaklanır:
CPK-1: ( CPK-BB de denir): özellikle beyin ve
akciğer dokusundan kaynaklanır yüksekliği bu organ
hasarını gösterir.
Beyin tümörleri,
Tıkanma, kanama veya travma sonucu beyin hasarı,
Elektroşok tedavisi,
Epilepsi krizi,
Pulmoner enfarktüs sırasında CPK-! Testi yüksek
bulunur.
CPK-2: (CPK-MB): Kalp dokusundan kaynaklanır. Kalp
hastalıklarında yükselir.
Kalp krizinde özellikle enfarktüsün 3-6. Saatleri
arasında CPK-2 yükselmeye başlar, krizin 12- 24.
Saatleri boyunca yükselir ve 12-48. Saatlerine
doğru normale iner.
Elektrik çarpması,
kalp defibrilasyonu ( kalp için yapılan
elektroşok),
herhangi bir sebeple ortaya çıkan kalp zedelenmesi
( trafik kazası, ezilme vb.),
kalp enfeksiyonları ( viral myokardit ),
açık kalp ameliyatlarında CPK-2 artar.
CPK-2 seviyesi göğüs ağrısı sırasında (koroner kalp
hastalıklarınabağlı angina pektoris, yada Pulmoner embolis)
ve konjestif kalp yetmezliğinde yükselmez.
CPK-3: (CPK-MM) İskelet kasında bulunur ve iskelet
kası hastalıklarında, ezilmelerde yükselir.
Kas ezilmesi ( crush sendromu),
İlaç ve hareketsizliğe bağlı kas hasarı,
Myozit ( kas iltihabı),
Kas içi enjeksiyonlar,
Epilepsi krizi,
Cerrahi girişimler,
Aşırı egzersiz sırasında artar.
Aşağıdaki durumlarda kreatin fosfokinaz testi
sonucu yüksek çıkar
Kardiyak kateterizasyon, koroner anjiyo,
Kas içi enjeksiyonlar,
Cerrahi girişimler,
Aşırı egzersiz,
Aşırı ve uzun süren hareketsizlik CPK test
sonuçlarını etkiler.
Referanslar:
Anderson JL. ST segment elevation acute myocardial infarction
and complications of myocardial infarction. In: Goldman L,
Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2011:chap 73.
Chinnery PF. Muscle diseases. In: Goldman L, Schafer AI,
eds. Cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2011:chap 429.
TOKSOPLAZMA
Toksoplazma enfeksiyonu ( Toksoplazmoz ) özellikle immun
sistemi düşük kişiler ve anne karnındaki bebekler için
tehlikeli olan paraziter bir hastalıkdır.
Toksoplazma nasıl bulaşır?
Parazit doğada yaygın olarak bulunur. Kediler taşıyıcı ve
rezervuardır. Hastalık kedi dışkısıyla bulaşmış gıdalar,
sular, eşyalar ile ağızdan bulaşır. En sık az pişmiş et ve çiğ
etler ile bulaşır.
Hamilelik sırasında bulaşır ise anne karnındaki bebeğe zarar
verir. Toksoplazmoz tekrarlayan düşüklere yol açar.
Normal insanda toksoplazma hiçbir şikayete neden olmaz ve
kendi kendine geçer. Ancak immün sistemi zayıf olan kişilerde
beyin ve gözlerde enfeksiyon yapar. Anne karnındaki bebekte
ciddi beyin hasarı, zeka geriliği, fiziksel bozukluklar ve
düşüğe neden olur. Hamilelerin ve immün sistemi zayıf
olanların hastalıktan korunmaları ve tespit edilir ise
antibiyotik tedavisi gerekir.
Toksoplazma nedir ?
Toksoplazma dünyada ve ülkemizde yaygın şekilde görülen bir
parazittir. Kediler rezervuardır. İmmun sistemi zayıf
insanlarda ve anne karnındaki bebeklerde ciddi enfeksiyonlara,
sakatlıklara ve ölüme neden olur.
Toksoplazma nerede bulunur?
Toksoplazma dünyada yaygın şekilde bulunur, normal insanlarda
hastalık kısa süreli hafif seyreder ve immün sistem paraziti
hapseder. Buna primer enfeksiyon denir. İmmün sistem zayıflar
ise parazit canlanır ve hastalık yapar buna aktivasyon denir.
Toksoplazma kimlerde görülür?
Toksoplazma her yaşta görülebilir her insan hayatı boyunca
toksoplazma ile karşılaşır ancak normal kişilerde hastalık
grip gibi belirti vermeden geçer. Ancak:
Toksoplazma hamilelik sırasında yada hamile kalmadan
birkaç ay önce bulaşır ise bebeğe zarar verir.
Doğurganlık çağına kadar gelmiş ve hiç toksoplazma
geçirmemiş olmak risk teşkil eder.
İmmün sistemi bozuk hastalarda
Kanser tedavisi görenler,
Kontrolsüz diyabetik hastalar,
Böbrek yetmezliği olan diyalize giren hastalar,
Kortizon kullanan hastalar,
Organ nakli yapılmış olan hastalar,
HIV + hastalarda
Toksoplazma ciddi enfeksiyonlara ve sakatlıklara neden olur.
Toksoplazma nasıl ve nereden bulaşır?
Toksoplazma doğada bolca bulunur ve ısıya, kuruluğa
dayanıklıdır. Kediler hastalığın rezervuarıdır. Taşıyıcı kedi
her gün milyonlarca paraziti dışkısıyla etrafa yayar, kedi
sağlıklı görünür. İnsanlar gibi doğada birçok memeli ve kuş
aynı şekilde hasta olur. Kedilerin parazit tedavisi kısa
süreliğine hastalık yaymalarına engel olur ancak bu tedavinin
düzenli aralıklar ile tekrarlanması gerekir.
Kedi dışkısı ile kontamine olmuş gıdalar,
Kontamine sular,
İyi pişmemiş etler,
Pişmemiş etlerden yapılan gıdalar,
Kirlenmiş oyuncaklar,
Bahçeler, toprak işleri,
Kum havuzlarından kolayca bulaşır.
Toksoplazma
bağırsaktan
vücudumuza
geçerek
yayılır. Hamilelikte yada hamilelikten
bulaşırsa bebeğe çok zarar verir.
organlarımıza
birkaç
ay
önce
Toksoplazmoz belirtileri nelerdir?
Birçok hastada hiçbir şikayet olmaz. İmmun sistemi normal olan
insanlarda toksoplazma enfeksiyonu sırasında.
Hafif gripal şikayetler,
Lenf bezlerinde şişme,
Hafif kas ağrıları, dışında şikayet olmaz.
İmmün sistem paraziti hapis eder ve hasta normale döner. İmmün
yetmezliği olan hastalarda ise çok ciddi beyin, göz
enfeksiyonları ve hasarı olur.
Toksoplazma teşhisi nasıl konur?
Toksoplazma basit kan testleri ile teşhis edilir. Hastalığın
akut döneminin tespiti için geliştirilmiş son derece duyarlı
testler ile her hamilelikte toksoplazma taraması yapmak
gereklidir.
Toksoplazma tedavisi var mı?
Normal insanlarda tospolazmoz tedavisine gerek yoktur.
Hastalar birkaç haftada tamamen iyileşirler. Hamile kadınlar
ve immün sistemi zayıf olanlar için akut dönemde antibiyotik
tedavisi başlamak gerekir.
Toksoplazma nasıl önlenir?
Hamile kadınların ve immun sistemi zayıf olanların
toksoplazmaya karşı dikkatli olmaları gereklidir.
Test yaptırın
İmmun sisteminiz zayıf ise toksoplazma testinizi
yaptırın,
Test pozitif ise doktorunuz hastalığın
aktivasyonunu önleyebilir veya gerektiğinde ilaç
verebilir.
Test negatif ise toksoplazma bulaşmaması için
aşağıdaki önlemlere dikkat edebilirsiniz.
Hamile kalmayı planlıyor iseniz toksoplazma
testinizi yaptırın.
Test pozitif ise planınızı 6 ay kadar
geciktirebilirsiniz. Hamilelikten 6 ay önce
geçirilmiş
etkilemez.
toksoplazma
enfeksiyonu
bebeği
Test negatif ise önlem alın. Toksoplazma
tekrarlayan düşüklerin en sık sebeplerinden
birisidir.
Eğer hamile iseniz Toksoplazma testinizi mutlaka
yaptırın. Bu testin ilk 3 ayda yapılması gerekir.
Hamile iseniz, hamile kalmayı planlıyor iseniz
yada immün sisteminiz zayıf ise
Önlem alın
Toprak, kum havuzu, çiçek, bahçe, saksı, kedi
beslemek vb. tüm işleri yaparken mutlaka eldiven
giyin,
Kedi dışkısı olabilecek tüm alanlarda iş yaparken
eldiven giyin,
Dış aktivitelerden sonra ellerinizi yıkayın,
Çiğ ete dokunmayın ve dokunursanız ellerinizi yıkayın,
Mutfakta lateks eldiven kullanın,
Yemek pişirdikten sonra ellerinizi, kesme tahtasını,
bıçak vb. çiğ ete dokunmuş tüm malzemeyi yıkayın, Az
pişmiş et yemeyin, çiğ et yemeyin,
Etleri ortasındaki pembelik tamamen gidinceye kadar
pişirin, etler pişmeden tatmayın,
Kedilerden uzak durun, evcil kedilerden de uzak durun,
toksoplazma çıkaran kedilerde herhangi bir sağlık
problemi görülmez,
Kedi kumunu siz değiştirmeyin yada eldiven giyin,
ellerinizi yıkayın,
Birçok evcil kedide toksoplazma tedavisi kısa süreliğine
düzelme sağlar, daha sonra doğadan bulaşan parazit
tekrar kolayca kedinin bağırsağına yerleşir.
Kediden geçişi engellemek için
Tedavi olmuş kedinizin dışarıya çıkmasına izin
vermeyin,
Düzenli aralıklar ile tedaviyi tekrarlatın,
Kedinize çiğ et vermeyin, pişmiş gıda ile
besleyin,
Dışarıda dolaşan kedilerin evinize gelmesine izin
vermeyin,
Çiğ et ile beslenen kedilerin evinize gelmesine
izin vermeyin.
Referanslar:
1. Schwartzman JD, Maguire JH. Systemic Coccidia
(Toxoplasmosis). In: Guerrant Rl, Walker DH, Weller PF,
editors. Tropical Infectious Diseases: Principals, Pathogens,
Practice. 2nd ed. Philadelphia: Churchill Livingstone;2006. p
294-300.
2. Montoya JG, Liesenfeld O. Toxoplasmosis. Lancet. 2004 Jun
12;363:1965-1976.
3. Jones JL, Lopez A, Wahlquist SP, Nadle J, Wilson M. Survey
of clinical laboratory practices for parasitic diseases. Clin
Infect Dis. 2004 Apr 15;38 Suppl 3:S198-202.
4. Holland GN. Ocular toxoplasmosis: a global reassessment.
Part II: disease manifestation and management. Am J
Ophthalmol. 2004 Jan;137(1):1-17.
5. Holland GN. Ocular toxoplasmosis: a global reassessment.
Part I: epidemiology and course of disease. Am J Ophthalmol.
2003 Dec; 136(6):973-88.
6. Jones JL, Ogunmodede F, Scheftel J, Kirkland E, Lopez A,
Schulkin J, Lynfield R. Toxoplasmosis-related knowledge and
practices among pregnant women in the United States. Infect
Dis Obstet Gynecol. 2003;11(3):139-45.
7. Jones JL, Dietz VJ, Power M, Lopez A, Wilson M, Navin TR,
et al. Survey of obstetrician-gynecologists in the United
States about toxoplasmosis. Infect Dis Obstet Gynecol.
2001;9(1):23-31.
8. Jones JL, Lopez A, Wilson M, Schulkin J, Gibbs R.
Congenital toxoplasmosis: A review. Obstet Gynecol Surv. 2001
May;56(5):296-305.
9. Frenkel JK. Fishback JL. Toxoplasmosis. Hunters Tropical
Medicine and Emerging Diseases, 8th Ed., 2000. G. Thomas
Strickland, Ed. W.B. Saunders and Company.
10. Dubey JP. Toxoplasmosis (Zoonosis Update). J Am Vet Med
Assoc. 1994 Dec 1; 205(11):1593-8
CPK KREATİN FOSFOKİNAZ
CK; ya da CPK;
Kreatin Fosfokinaz enerji metabolizmasının önemli bir enzimi
dir. Hücre içinde yer alır kanda az miktarda bulunur.
Özellikle kalp kası, iskelet kasları ve beyinde bulunur. 3
tipi vardır CK – MM kaslarda; CK – MB kalpte; CK – BB beyinde
bulunur. Bu 3 tipi birbirinden ayırmak mümkündür. Enfaktüs
sırasında kalp kasında hasar olursa hücreler parçalanır ve
kandaki miktarı artar buda teşhiste yardımcı olur. Kas
ezilmelerin de de ( trafik kazası, ağır spor karşılarşmaları
vb. ) CPK yükselir.
Kreatin Fosfokinaz için normal Değerler:
Kadın:25-170 U/L
Erkek: 25-195 U/L
Kreatin fosfokinazı arttıran sebepler
Enfaktüs,
Kalp kası iltihapları,
Beyin enfaktüsleri,
Beyin hasarları,
Kas ezilmeleri,
Kas hastalıkları,
Kas iltihapları,
Sıcak çarpması,
İlaçlar,
Ağır kan hastalıkları ve hemofili,
Tiroid bezinin az çalışması ( hipotiroidi ),
Kreatinin fosfokinazı azaltan sebepler
Alkole bağlı karaciğer yetmezliği,
Romatizma da Kreatin Fosfokinaz azalır.