Doç.Dr.Mehmet Birhan YILMAZ Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı, Sivas, 2011 Akut KY tanımını bilmek Akut KY’nin farklı şekillerini tanımlamak Temel tedavi hedeflerini bilmek Kaynakça: 1-ESC/ESICM 2008 Kalp Yetersizliği Kılavuzu: http://www.tkd-online.org/dergi/TKDA_36_70_41_95.pdf 2-Yilmaz MB ve ark. Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol 2011;39(5):427-432: http://www.tkdonline.org/dergi/TKDA_39_5_427_432.pdf 3-Zoghi M ve ark. Anadolu Kardiyol Derg 2009; 9: 436-46:http://www.anakarder.com/sayilar/57/436446.pdf Anormal ventrikülo-vasküler “coupling” nedeniyle konjestif KY semptom ve bulgularının aniden ortaya çıktığı klinik durumdur. Avrupa kılavuzunda; “KY semptom ve bulgularının, acil tedavi gereksinimi doğuracak düzeyde, aniden ortaya çıkması ya da var olanların kötüleşmesi” akut kalp yetersizliği olarak tanımlanmaktadır. AKY, de novo (daha önceden KY anamnezi yok, ilk atak) olabileceği gibi, daha önce var olan kronik KY’nin akut kötüleşmesi şeklinde de gelişebilir. AKY, sık acil konsültasyon sebebi olan durumdur. AKY tanısıyla hastaneye başvuran vakaların hastane içi mortalitesi %3-8’dir 60-90 günlük ölüm oranları %9-13, kısa sürede yeniden hastaneye yatma olasılıkları %25-30 düzeyindedir. AKY, tek bir tanı ya da klinik presentasyon değildir, daha ziyada bir sendromdur. Ancak kısa sürede ampirik olarak tedavi edilmezse öldürücü olabilir. O nedenle, tedavi için ayırıcı tanı beklenmemelidir. AKY’ye özgü vazoaktif tedavinin erken başlatıldığı vakalarda eve taburcu olabilme ve hastaneden erken çıkabilme şansı daha yüksektir. ADKY KY öyküsü vardır, progresif kötüleşme izlenir, sistemik ve/veya pulmoner konjesyon görülür Akut pulmoner ödem Vakaların yaklaşık %20’sini oluşturur. Ciddi dispne&ortopne gözlenir. AC sahalarının ½’sinden yukarıda raller saptanır Hipertansif KY Yüksek kan basıncı, nispeten korunmuş sol ventrikül fonksiyonu, sıvı yüklemesi olmaksızın pulmoner ödem (redistribüsyon) Kardiyojenik Şok Sistolik KB<90 mmg (ya da ortalama arteriyel basınçta >30 mmHg düşüş), organ hipoperfüzyon ve pulmoner konjesyon belirtileri, azalmış idrar çıkımı (<0.5 ml/kg/saat) İzole sağ KY Düşük debi sendromu, pulmoner konjesyon yokluğu, düşük sol ventrikül doluş basınçları, yüksek JVP Assosiye AKY (aritmi-AKS) Aritmi (bradikardi, AF, VT) ya da AKS ile indüklenmiş AKY tablosu Primer patofizyolojik mekanizma, her alt tipte farklıdır. Dolayısıyla alt tiplerin özgün ampirik-acil tedavileri de farklıdır. Alt tiplerin doğru tanımlanmaması hastaya zarar verebilir (örneğin kardiyojenik şokta vazodilatör vermek ya da hipertansif KY’de inotrop vermek gibi) Klinik Sınıflandırma ADHERE (n=110 000) Euro-HF (n=11 000) ortalama yaş 75 71 Kadın, % 52 47 Önceden KY, % 75 65 Korunmuş EF, % 40 54 KAH 57 68 HT 72 53 DM 44 27 31 43 KBY 30 17 KOAH 31 ... AF ADHERE (n=110 000) Euro-HF (n=11 000) ortalama SBP, mm Hg 145 133 SBP >140 mm Hg, % 50 29 istirahat dispnesi, % 34 40 efor dispnesi, % 89 35 Ral, % 67 ... JVD, % ... ... Periferik ödem, % 66 20 Diüretikler 70 87 ACE inhibitor 40 62 ARB 12 5 ß-Blocker 48 37 Digoksin 28 36 Nitrates 26 32 Hastaneye yatış öncesi ilaçlar, % < Kan basıncı: Hastaneye başvuru anındaki kan basıncı (özellikle sistolik) prognozun en güçlü belirtecidir. Tüm hastalarda dikkatlice ölçülmelidir. Perfüzyon (soğuk-sıcak): Bozulmuş perfüzyonun göstergeleri: daralmış proporsiyonel nabız basıncı (sistolik-diyastolik/sistolik<%25), pulsus alternans, semptomatik hipotansiyon, bozulmuş nörolojik status, organ hipoperfüzyonunun kanıtları (yükselen ALT&AST, yükselen kreatinin), ekstremitelerin soğuk olması Konjesyon (yaş-kuru): Konjesyon sistemik (asit, ödem) ya da pulmoner (raller) olabilir. Hemodinamik Klinik SBP > 80 mm Hg SBP > 80 mm Hg PCWP < 15 mm Hg Ortopne olmamalı Sağ atriyal P < 8 mm Hg Periferik ödem olmamalı Sistemik vasküler rezistans Hepatomegali&asit < 1200 dyne-scm-5 olmamalı JVP < 8 cm Ekstremiteler sıcak olmalı Oksijen inhalasyonu doku hipoksisinin düzeltilmesini amaçlayan bir tedavi uygulaması olduğu halde, pratikte yaşamı tehdit eden şartların varlığında düşünülmeden uygulanan bir yöntemdir. Hospitalize edilen hastaların %50’sinden fazlası oksijen tedavisi için yazılı “order” olmaksızın oksijen desteği almaktadır.* Small D et al. Am J Med 1992;92:591-8 Oksijen İnhalasyon Yöntemleri AKY ana hedef hücre düzeyinde yeterli oksijenlenme sağlamaktır. Bu nedenle SaO2’nin %95-98 aralığında (normal aralık) idame edilmesi önemlidir. Sınıf I öneri/Kanıt düzeyi C Bunun en iyi yolu açık bir hava yolu ve yüksek FiO2 uygulamasıdır. Noninvazif yollarla sağlanamazsa endotrakeal intübasyon endikedir. Sınıf IIa öneri/Kanıt düzeyi C Nieminen M et al. Eur Heart J 2006;27:2725-2736 AKY’de solunum desteği bilerek ya da bilmeden tüm hastalara uygulanmaktadır. SaO2<%90 olan hastalarda nazal oksijen ya da NİV uygulaması için kuvvetli kanıtlar vardır. SaO2’yi %95-98 aralığında (normal) tutacak şekilde tedavi uygulanmalıdır. Takipne varlığında nazal oksijenin beklenen etkisi artan FiO2 oranlarına rağmen gözlenmeyebilir. Tüm AKY’li hastaların takibinde erken dönemde noninvazif SaO2 takibi yapılmalıdır. Standart tedaviye rağmen semptomatik PH<7.25 Sa<%90 SKB<180 mmHg Sistolik Disfonksiyon Pulmoner ve periferik konjesyonda :Akut fazda İV, Furosemid 20-40 mg İV, 30-45 dk aşırı diürez için izlem, Diüreze göre doz artırımı, ya da 5-40 mg/saat infüzyon Yüksekdozyerine* •Düşük-orta doz Furosemid (<1 mg/kg dozda) +düşük doz dopamin (2-5 mikrogram/kg/dk dozda) •Düşük-orta doz Furosemid+vazodilatatör ESC: Tedavi öneri sınıfıI, Sınıf IIb* Nitrogliserin (0.25μg/kg/dk) Nitroprussid(0.01/μg/kg/dk) Preload ve afterload ↓amaç Pulmoner konjesyon ve ↑preload tedavisinde kullanılır: Akut kardiyojenik pulmoner ödem, Kronik kalp yetersizliğinin akut dekompanzasyonu, Miyokard iskemisi ön plandaysa ESC: Tedavi öneri sınıfı I, Kanıt düzeyi B Hipertansif acillerde, AMİ komplikasyonları: Akut mitral yetersizlik, Ventriküler septal rüptür ESC:Tedavi öneri sınıfı I, Kanıt düzeyi C İnotropik Ajanlar: •Sıvı replasmanına, diüretik ve vazodilatör tedaviye refrakter, konjesyonu ve/veya pulmoner ödemi olsun ya da olmasın •Periferik hipoperfüzyonu olan hastalarda endikedir ESC: Tedavi öneri sınıfı IIa, Kanıt düzeyiC Sempatomimetikler •Beta adrenerjikagonistler(Dobutamin, Dopamin) •Katekolaminler(Epinefrin, Norepinefrin) Fosfodiesteraz inhibitörleri •Amrinon, Milrinon, Enoksimon, Piroksimon Ca+2 duyarlaştırıcı ajanlar •Levosimendan Semptom ve Bulguları değerlendir. Yok Anormal EKG, Anormal kan gazı, Telede konjesyon, BNP yüksekliği, bilinen kalp hastalığı Evet Normal Ekokardiyografi Anormal KY tanısı doğrulandı Etiyoloji, ciddiyet vs.’yi değerlendir. Pulmoner hastalığı düşün Acil semptomatik tedaviyi başlat Evet Analjezi, sedasyon Hasta sıkıntılı, ağrısı var. Evet Diüretik, vazodilatör Pulmoner konjesyon Evet Arteriyel O2 sat<%95 Hayır Normal kalp hızı&ritmi FiO2’yi arttır, CPAP, NIV düşün Pace, antiaritmik, kardiyoversiyon AKY’nin Pratik Sınıflandırması: Klinik Senaryolara (KS) Dayalı Acil Özgün Tedavisi KS2 olgularında acil tedavi yaklaşımı : Normal sistolik kan basıncı ile seyreden akut kalp yetersizliğine yaklaşım • Pulmoner Konjesyon (+) • Volüm Yüklenmesi (-) • Hipoperfüzyon (-) Vazodilatör (+ Düşük Doz Diüretik) • Pulmoner Konjesyon (+) • Volüm Yüklenmesi (+) • Hipoperfüzyon (-) Diüretik + Vazodilatör • Pulmoner Konjesyon (+) • Volüm Yüklenmesi (+) • Hipoperfüzyon (+) Düşük EF Vazodilatör + Diüretik + *İnotropik Tedavi Başlangıç optimal KY tedavisine yanıt alınamıyor ve Düşük EF / Dilate LV varsa ya da hipoperfüzyon gelişiyorsa, *inotropik tedavi düşün KS3: Olgularında Acil Tedavi Yaklaşımı: Dispne ve/veya diğer konjesyon bulguları + düşük SKB (<100 mmHg) Kardiyojenik şok var Sıvı yükle, vazokonstriktör ajanları başla, Eğer bulgularda iyileşme varsa, yüklemesiz levosimendan + vazokonstriktör ajanları birlikte uygula. İABP&LVAD düşün. Kardiyojenik şok bulguları yok 1- Organ hipoperfüzyon bulguları var (kreatinin yükselmesi, karaciğer enzim yükselmesi) 2- LV sistolik disfonksiyonu var, volüm yüklenmesiyle birlikte RV kötüleşmesi var. Olası nedenleri ekarte et. İnotrop düşün 3-Volüm yüklenmesiyle birlikte LVEF’de kötüleşme var Kötüleşmenin nedenlerini düşün: 1) EKG örnekleri alınmalı (yeni iskemi?) 2) Yeni ya da kötüleşen anemi var mı? 3) Enfeksiyon var mı? 4) Yeni aritmi (yeni AF, VT ) 5) Kardiyodepresan ilaç kullanımı var mı? İnotrop+dikkatli diüretik kullanımı KS3 olguların tedavi algoritması •Pulmoner konjesyon var • Düşük EF, dilate LV • SKB <100 mmHg • •Volüm yükü yok Volüm yükü var Düşük doz vazodilatör ve/veya levosimendan* ya da dobutamin Vazodilatör ve/veya levosimendan* ya da dobutamin Diüretik: gerektiğinde düşük doz Diüretik: diürez düzeyi, KB ve sıvı dengesine göre ver • Pulmoner konjesyon var • Düşük EF, dilate LV • SKB<90 mmHg Ön yükü az miktar sıvı vererek düzeltmeyi dene (250 ml/dk) SKB<90 mmHg olarak devam ederse dopamin ekle Dopamin yetersiz kalırsa Norepinefrin eklenebilir ve İABP düşünülebilir. Vazodepresörle birlikte levosimendan eklenebilir “weaning” KS5 Ayırıcı Tanısı: Sağ kalp yetmezliği nedenleri Anamnez ve fizik muayene EKG Göğüs grafisi Ekokardiyografi Biyokimyasal göstergeler (BNP, troponin, d-dimer) LV yetmezliği Yüksek PAP ve RV yetmezliği Pulmoner emboli Akut MI PAH LV kardiyomiyopati LV ile iliişkili kapak hastalıkları ARDS (Mitral kapak hastalığı) Normal PAP ve RV yetmezliği Perikard hastalıkları RV infarktı RV’e ilişkili kapak hastalıkları Perioperatif RV hasarı LV: Sol ventrikül, RV: Sağ ventrikül, PAP: Pulmoner arter basıncı, PAH:Pulmoner arterial hipertansiyon MI: Miyokard infarktüsü, ARDS: Adult Respiratuar Distress Sendrom KS5 olgularının tedavisi: Sağ ventrikül yetmezliğinin tedavisi Sağ ventrikülün volüm durumunu kontrol et Klinik olarak hipervolemi Ekokardiyografik olarak hipervolemi bulguları CVP > 12 – 15 mmHg Sıvı kısıtlaması Hipervolemi yok CVP < 12-15 mmHg Diüretik Normotansif + düşük debi İnotrop (dobutamin) veya Levosimendan Kan Basıncı Hipotansif + düşük debi Dopamin Norepinefrin Kan basıncı yükseldiğinde İnotrop tedavi, tercihen Levosimendan AKY’de hastaneye yatış endikasyonları: Birincil yaklaşım Dispneyi değerlendir, göğüs ağrısı ve diğer yakınmaları değerlendir. Temel FM (kan basıncı, jugüler venlerin değerlendirilmesi, periferik perfüzyon ve AC konjesyonunun değerlendirilmesi, SaO2, sıcaklık, Başlangıç tedavisi: Oksijen, gerekirse NIV Tedavi amaçları: Dispne ve iyilik halini sağla, Yeterli kan basıncının idamesi Yeterli perfüzyon sağla ve konjesyonu gider Başlangıç testleri: EKG, AC grafisi, Natriuretic peptitler Troponin, D-dimer ve diğer testler (gerekirse) Klinik senaryolara göre başlangıç tedavisi : Sistolik KB, konjesyon ve perfüzyon durumuna göre tedavi ayarlanmalı: vazodilatörler, diuretikler, inotrop Ayırıcı tanıya başla. Sık tekrarlı değerlendirmelerle erken yanıt verenleri (taburculuk?) ve tedaviye yanıtsız kalanları belirle