TEMEL MAKROEKONOM İK GÖSTERGELERDEK İ GEL İŞMELER

TEMEL MAKROEKONOMİK
GÖSTERGELERDEKİ GELİŞMELER
EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ
09.02.2010
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
I - BÜYÜME
Sektörlere Göre GSYİH Büyüme Oranları
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
%
0.0
-5.0
-10.0
-15.0
-20.0
-25.0
06/qI
06/qII 06/qIII 06/qIV
2006
07/qI
07/qII 07/qIII 07/qIV
4.3
4.8
4.1
2007
08/qI
08/qII 08/qIII 08/qIV
5.6
9.1
4.8
0.3
2008
09/qI
09/qII 09/qIII 2009/9
-10.8
0.8
-21.8
-11.2
-3.9
-12.4
İmalat
6.1
12.4
9.0
6.0
8.4
9.8
İnşaat
14.5
20.4
20.2
18.5
18.5
12.7
7.3
3.9
0.3
5.7
-3.3
-5.2
-9.8
-14.0
-8.2
-18.9
-21.4
-18.1
-19.5
GSYİH
5.9
9.7
6.3
5.7
6.9
8.1
3.8
3.2
4.2
4.7
7.2
2.8
1.0
-6.5
0.9
-14.7
-7.9
-3.3
-8.4
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
1
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
II - ÜRETİM
Aylık Sanayi Üretim Endeksi Değişimi (%)
(bir önceki yılın aynı ayına göre)
30.0
20.0
10.0
0.0
%
-10.0
-20.0
-30.0
-40.0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
18.8
9.1
6.3
5.9
7.3
4.2
6.2
7.9
4.0
10.4
8.5
-1.9
2008
11.6
8.4
2.6
7.0
3.2
2.4
3.8
-3.6
-4.3
-6.8
-13.3
-17.8
2009
-21.4
-23.8
-20.9
-18.7
-17.6
-10.1
-9.0
-6.3
-8.9
6.5
-2.2
25.2
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
2
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
İmalat Sanayii Üretim Endeksindeki Değişim (%)
(Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre)
%
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
1
-10.0
2
3
4
5
6
7
2007
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
6
7
2008
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
2009
-20.0
-30.0
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
3
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Sektörler İtibariyle İmalat Sanayi Üretim Endeksindeki Değişim
(Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre (2005=100))
Ara.09
Endeks
Değişim (%)
Oca.09 Şub.09 Mar.09
Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09
Eyl.09
Eki.09 Kas.09 Ara.09
Sanayi
117.1
-21.4
-23.8
-20.9
-18.7
-17.6
-10.1
-9.0
-6.3
-8.9
6.5
-2.2
25.2
İmalat Sanayi
115.2
-24.4
-26.1
-23.5
-20.9
-19.2
-11.0
-10.3
-7.2
-9.7
6.5
-2.8
28.0
Büro, Muh. ve Bilgi İşlem Mak.
120.9
-32.1
-36.4
-41.8
4.3
-16.2
-5.0
-16.2
-18.1
23.3
-31.5
-56.2
-31.3
Diğer Ulaşım Araçları
190.4
-2.4
-8.7
-1.9
-17.8
-28.7
-36.5
-36.0
-37.0
-38.5
-25.8
-10.2
-29.2
Radyo, TV, Haberleşme Cihaz.
54.7
-55.7
-41.4
-19.0
-20.9
-0.2
-22.7
36.5
-22.8
-5.5
-9.4
-23.4
-5.0
Petrol Ürünleri
70.3
-29.4
-28.1
-40.7
-33.2
-25.2
-22.8
-19.7
-29.8
-31.0
-23.0
-12.8
4.2
191.6
-17.1
-20.7
-4.5
-21.5
-19.2
-35.9
28.6
-18.1
0.2
38.3
18.5
11.2
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
Tıbbi Aletler, Optik Aletler, Saat
…
Elektrikli Makine ve Cihazları
164.3
-24.0
-29.3
-30.9
-22.5
-22.4
-14.4
-14.0
2.5
-3.1
18.5
10.5
39.2
Deri İşleme ve Ayakkabı
105.4
-30.4
-16.2
-15.8
-12.1
0.7
0.0
-2.1
-17.5
-14.6
-0.8
-9.4
41.8
Plastik ve Kauçuk
109.5
-25.0
-27.2
-23.6
-19.7
-17.0
-1.3
-9.5
-7.7
-9.5
8.8
-4.7
44.7
Tütün
141.9
0.7
14.2
13.5
1.0
-15.5
5.1
-16.5
-17.1
-18.6
2.7
-15.2
45.7
Otomotiv
111.3
-60.3
-58.8
-53.3
-50.3
-42.0
-33.6
-27.3
-4.7
-15.5
-0.2
13.1
85.3
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
4
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
İmalat Sanayi KKO
82.0
80.0
78.0
76.0
74.0
72.0
%
70.0
68.0
66.0
64.0
62.0
60.0
58.0
56.0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
75.3
75.8
78.0
79.0
79.5
79.3
79.8
77.5
79.4
79.5
78.7
77.5
2008
75.4
76.2
76.3
77.5
77.2
78.8
78.0
78.1
75.6
74.3
70.6
64.1
2009
61.4
60.3
59.2
60.3
64.2
66.8
67.4
68.2
67.5
68.0
69.2
67.6
2010
67.8
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
5
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
İmalat Sanayii KKO'nun Gelişimi
(Ağırlıklı Ortalama)
%
85.0
80.0
75.0
70.0
65.0
60.0
55.0
1
2
3
4
5
6
7
2007
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
6
7
2008
8
9 10 11 12 1
2
3
4
5
6
7
2009
8
9 10 11 12 1
2010
Kaynak: TCMB
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
6
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Sektörler İtibariyle KKO’lardaki Değişim
Oca.10
KKO (%)
KKO’daki değişim (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre, Puan)
Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09
Eyl.09
Eki.09
Kas.09 Ara.09 Oca.10
İmalat Sanayii
67.8
-15.9
-17.1
-17.2
-13.0
-12.0
-10.6
-9.9
-8.1
-6.3
-1.4
3.5
6.4
Diğer Ulaşım Araçları
57.8
-15.6
-15.8
-16.0
-15.5
-13.0
-21.4
-11.8
-18.6
-19.5
-14.1
-15.9
-19.8
Elektrikli Makine ve Cihazları
64.4
-16.0
-17.1
-18.3
-12.6
-19.1
-19.5
-17.9
-17.8
-16.1
-12.5
-7.4
-4.8
Büro, Muh. ve Bilgi İşlem Mak.
44.2
-6.2
9.2
3.7
-8.0
34.4
6.2
0.9
4.8
-7.9
13.2
-5.2
-2.0
Petrol Ürünleri
49.3
-35.0
-23.6
-38.7
-39.4
-33.2
-28.3
-31.0
-37.1
-37.1
-33.3
-23.0
0.3
Gıda ve İçki
69.9
-5.0
-9.1
-7.0
-5.5
-3.9
-3.1
-4.0
-5.3
-4.4
-1.9
-1.4
1.9
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
…
Plastik ve Kauçuk
68.8
-15.2
-19.1
-18.1
-13.3
-11.7
-8.2
-5.9
-4.2
-5.7
1.9
6.1
11.9
Ağaç ve Mantar Ürünleri
78.0
-18.7
-17.3
-16.8
-8.7
-7.1
-7.0
-8.7
-2.3
-1.3
6.4
13.6
12.3
Tekstil
71.9
-14.4
-9.0
-7.4
-3.9
-5.1
-1.9
-2.2
0.6
1.2
4.7
7.4
12.3
Kimya
72.0
-10.8
-7.2
-12.8
-8.9
-11.8
-7.3
-6.4
-1.4
1.6
4.6
15.3
13.0
Tütün
78.4
16.2
19.8
25.6
15.6
21.3
11.6
0.1
0.8
-1.3
-0.4
16.4
14.1
…
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
7
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
III - İSTİHDAM
Aylar İtibariyle İşsizlik Oranı
17
16
15
14
İşsizlik Oranı (%)
13
12
11
10
9
8
7
6
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2006
11.8
11.9
10.9
9.9
8.8
8.8
8.8
9.1
9.1
9.3
9.6
10.5
2007
11.3
11.7
10.7
10.1
9.2
9.2
9.3
9.7
9.9
10.2
10.5
10.9
2008
11.6
11.9
11.0
9.9
9.2
9.4
9.9
10.2
10.7
11.2
12.6
14.0
2009
15.5
16.1
15.8
14.9
13.6
13.0
12.8
13.4
13.4
13.0
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
8
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
İŞGÜCÜ DURUMU
15 ve Daha
Yukarı
Yaştaki
Nüfus
İşgücü
Arzı
İstihdam
Edilenler
Ek
İstihdam
İşsizler
Kayıt
Dışı
İstihdam
İşgücüne
Katılma
Oranı
İstihdam
Oranı
Bin Kişi
İşsizlik
Oranı
Kayıt Dışı
İstihdam
Oranı
Yüzde
2001
47,158
23,491
21,524
-57
1,967
11,382
49.8
45.6
8.4
52.9
2002
48,041
23,818
21,354
-170
2,464
11,133
49.6
44.4
10.3
52.1
2003
48,912
23,640
21,147
-207
2,493
10,943
48.3
43.2
10.5
51.7
2004 (*)
47,544
22,016
19,632
-1,515
2,385
9,843
46.3
41.3
10.8
50.1
2005 (*)
48,359
22,455
20,067
435
2,388
9,666
46.4
41.5
10.6
48.2
2006 (*)
49,174
22,751
20,423
356
2,328
9,593
46.3
41.5
10.2
47.0
2007 (*)
49,994
23,114
20,738
315
2,376
9,423
46.2
41.5
10.3
45.4
2008 (*)
50,772
23,805
21,194
456
2,611
9,220
46.9
41.7
11.0
43.5
2005-10
51,050
24,683
22,197
-
2,487
11,062
48.4
43.5
10.1
49.8
2006-10
51,922
25,148
22,805
608
2,344
11,079
48.4
43.9
9.3
48.6
2007-10 (*)
50,237
23,226
20,862
-1,943
2,365
9,493
46.2
41.5
10.2
45.5
2008-10 (*)
51,073
24,297
21,567
705
2,730
9,557
47.6
42.2
11.2
44.3
2009-10
51,933
25,319
22,019
452
3,299
9,808
48.8
42.4
13.0
44.5
Kaynak: TÜİK
(*) Yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir.
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM)
9
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
IV - ENFLASYON
%
Aylar İtibariyle Yıllık Enflasyon
20.00
ÜFE
TÜFE
18.41
18.00
16.00
14.00
12.06
12.00
10.00
10.16
10.06
10.13
8.19
8.00
8.40
6.00
6.53
8.11
6.30
6.90
5.94
4.00
5.93
5.39
2.00
2.08
0.00
-2.00
-4.00
-3.75
02
03
04
05
06
07
2007
ÜFE
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
2008
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
2009
08
09
10
11
12
01
2010
10.1 10.9 9.68 7.14 2.89 2.08 3.72 5.02 4.41 5.65 5.94 6.44 8.15 10.5 14.5 16.5 17.0 18.4 14.6 12.4 13.2 12.2 8.11 7.90 6.43 3.46 -0.3 -2.4 -1.8 -3.7 -1.0 0.47 0.19 1.51 5.93 6.30
TÜFE 10.1 10.8 10.7 9.23 8.60 6.90 7.39 7.12 7.70 8.40 8.40 8.17 9.10 9.15 9.66 10.7 10.6 12.0 11.7 11.1 11.9 10.7 10.0 9.50 7.73 7.89 6.13 5.24 5.73 5.39 5.33 5.27 5.08 5.53 6.53 8.19
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 10
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
V - DIŞ TİCARET
Aylar İtibariyle Yıllık Dış Ticaretin Gelişimi
250.0
İthalat
Dış Ticaret Açığı
150.0
100.0
İhracat
50.0
0.0
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
Milyar USD
200.0
2007
2008
2009
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 11
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
TÜRKİYE'NİN İHRACATININ ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
56.0
56.6
58.0
57.9
56.3
56.0
56.3
48.0
46.0
3.0
4.0
4.1
4.1
4.0
3.5
2.7
2.3
1.9
41.0
39.4
37.9
38.0
39.7
40.5
41.0
49.7
52.1
1-Diğer Avrupa (A.B Hariç)
6.7
7.2
7.1
7.1
8.0
9.3
10.1
11.9
11.1
2-Kuzey Afrika
3.7
3.5
3.3
3.5
3.5
3.6
3.8
4.4
7.3
3-Diğer Afrika
1.2
1.2
1.2
1.2
1.5
1.7
1.8
2.4
2.7
10.5
10.0
8.4
8.2
7.2
6.4
4.2
3.6
3.5
5-Orta Amerika ve Karayipler
0.6
0.5
0.4
0.5
0.6
0.6
0.5
0.6
0.6
6-Güney Amerika
0.6
0.3
0.3
0.3
0.4
0.4
0.5
0.7
0.7
10.4
9.5
11.6
12.5
13.9
13.2
14.1
19.3
18.8
8-Diğer Asya
4.2
5.0
5.0
4.0
4.1
4.6
4.9
5.4
6.6
9-Avustralya ve Yeni Zelanda
0.3
0.3
0.3
0.4
0.4
0.4
0.3
0.3
0.4
10-Diğer Ülke ve Bölgeler
2.8
1.8
0.4
0.1
0.3
0.2
0.8
1.1
0.5
TOPLAM
A-AVRUPA BİRLİGİ ÜLKELERİ (AB 27)
B-TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ
C-DİĞER ÜLKELER
4-Kuzey Amerika
7-Yakın ve Orta Doğu
Kaynak: TÜİK
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 12
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
%
Dış Ticaret Hadleri (%)
104.0
102.0
100.0
98.0
96.0
94.0
92.0
90.0
88.0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
98.1
98.1
97.6
97.6
97.6
98.2
98.0
97.6
97.3
96.9
96.7
97.2
2008
96.1
96.3
96.6
94.6
94.5
93.3
93.5
93.8
94.6
89.3
90.0
93.9
2009
95.7
93.2
92.5
99.5
101.0
100.2
100.5
99.3
99.8
97.3
97.6
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 13
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
VI - ÖDEMELER DENGESİ
Aylar İtibariyle Yıllık Cari İşlemler Dengesi (Milyon USD)
0
Milyon USD
-10,000
-20,000
-30,000
-40,000
-50,000
-60,000
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007 -32,862 -32,813 -32,847 -32,329 -31,831 -32,191 -33,280 -33,445 -34,296 -35,371 -35,815 -38,219
2008 -39,185 -39,914 -41,143 -43,039 -44,231 -46,617 -47,773 -49,105 -47,739 -46,915 -44,012 -41,866
2009 -38,157 -34,552 -31,388 -27,735 -24,599 -21,125 -17,363 -14,909 -14,873 -11,836 -12,996
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 14
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Aylar İtibariyle Yıllık Net Doğrudan Yatırımlar (Milyon USD)
28,000
24,000
Milyon USD
20,000
16,000
12,000
8,000
4,000
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
24,047
25,343
26,157
26,305
20,275
21,006
22,555
20,395
21,779
19,992
18,509
19,940
2008
15,596
14,657
15,434
15,522
16,635
17,502
17,138
16,958
16,584
17,367
17,812
15,750
2009
15,644
15,434
14,034
14,013
12,677
10,686
9,896
9,849
8,968
7,625
6,918
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 15
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Net Portföy Yatırımları (Milyon USD)
4,000
3,000
2,000
Milyon USD
1,000
0
-1,000
-2,000
-3,000
-4,000
-5,000
-6,000
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
3,124
3,280
-1,902
2,504
8
-1,021
2,537
-4,208
-240
-277
-3,695
607
2008
242
368
-1,926
-2,135
2,355
2,746
885
-1,218
-853
-4,781
-896
167
2009
-841
-1,899
-402
875
2,735
-872
1,277
725
-821
-50
124
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 16
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Bankalar Hariç Özel Sektör Kredileri (Milyon USD)
7,000
6,000
5,000
Milyon USD
4,000
3,000
2,000
1,000
0
-1,000
-2,000
-3,000
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
-302
791
5,797
1,205
3,479
1,806
828
3,117
1,683
2,456
2,175
2,853
2008
2,704
1,592
2,789
1,957
4,174
4,029
1,587
2,047
2,233
595
384
-411
2009
-404
-351
-951
-649
-875
-708
-451
-1,750
-1,161
-1,111
-1,015
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 17
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM
(Milyon ABD Dolar)
2005
2006
2007
-7,515
-14,431
-22,088
-32,051
-38,219
-41,866
-38,792
-9,922
-13,489
-22,736
-33,001
-40,962
-46,677
-53,020
-50,383
-20,797
İhracat f.o.b.
52,394
68,535
78,365
93,611
115,364
140,801
132,531
99,321
İthalat f.o.b.
-65,883
-91,271 -111,366 -134,573 -162,041
-193,821
-182,914
-120,118
Dış Ticaret Dengesi
2008
Ocak-Kasım
2008
2009
2004
CARİ İŞLEMLER HESABI
2003
Hizmetler Dengesi
10,511
12,797
15,334
13,694
13,323
17,209
16,864
16,065
Gelir Dengesi
-5,557
-5,609
-5,875
-6,691
-7,108
-8,168
-7,253
-6,999
Cari Transferler
1,020
1,117
1,454
1,908
2,243
2,113
1,980
1,809
FİNANS HESABI
7,162
17,702
42,660
42,689
48,637
33,599
36,047
2,455
Net Doğrudan Yatırımlar
1,222
2,005
8,967
19,261
19,940
15,750
14,689
5,857
Net Portföy Hesabı
2,465
8,023
13,437
7,373
717
-5,046
-5,213
851
Net Diğer Yatırımlar
3,475
7,674
20,256
16,055
27,980
22,895
26,571
-4,253
NET HATA VE NOKSAN
4,450
1,071
2,628
-13
1,597
5,509
3,179
6,986
GENEL DENGE
4,097
4,342
23,200
10,625
12,015
-2,758
434
-481
Kaynak: TCMB
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 18
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
TÜRKİYE CARİ İŞLEMLER AÇIĞI VE FİNANSMANI
Milyar USD
%
60.0
7.0
6.0
50.0
5.0
40.0
4.0
30.0
3.0
20.0
2.0
10.0
1.0
0.0
0.0
2002
2003
Cari İşlemler Açığı
2004
2005
Finansman
2006
2007
2008
09/2009
Cari İşlemler Açığı/GSYİH (sağ eksen)
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 19
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
VII - BÜTÇE
Milyar TL
AYLAR İTİBARİYLE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
(Bütçe dönemi itibariyle birikimli)
300
Bütçe Açığı
250
200
150
100
50
Bütçe Gelirleri
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
0
2006
2007
2008
2009
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 20
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
AYLAR İTİBARİYLE YILLIK BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
Milyar TL
300
Bütçe Giderleri
250
Bütçe Açığı
200
150
Bütçe Gelirleri
100
50
0
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12
2007
2008
2009
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 21
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ
(Milyon TL)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Harcamalar
Transferler
Faiz Harcamaları
Diğer
152,093
36,306
56,491
59,296
159,687
45,871
45,680
68,136
178,126
49,851
45,963
82,312
203,501
63,249
48,732
91,520
225,967
70,116
50,661
105,190
267,275
91,761
53,201
122,313
Gelirler
Vergi Gelirleri
Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V.
Diğer Vergi Gelirleri
Diğer Gelirler
122,919
100,342
43,551
18,868
37,922
22,577
152,784
119,627
49,962
19,295
50,370
33,157
173,483
137,480
59,408
27,563
50,509
36,003
189,617
152,832
63,590
28,970
60,272
36,785
208,898
168,087
67,253
32,775
68,060
40,811
215,060
172,417
73,135
28,647
70,634
42,644
Bütçe Dengesi
-29,173
-6,903
-4,643
-13,883
-17,069
-52,215
Faiz Dışı Denge
27,318
38,777
41,320
34,848
33,592
986
23.9
37.1
81.6
62.0
43.4
18.8
28.7
28.6
78.3
62.9
41.8
16.1
28.0
25.8
79.2
63.3
43.2
20.0
31.1
23.9
80.6
60.6
41.6
19.0
31.0
22.4
80.5
59.5
40.0
19.5
(% Pay)
Transferler/Harcamalar
Faiz Harcamaları/Harcamalar
Vergi Gelirleri/Gelirler
Dolaylı Vergiler/Vergi Gelirleri
Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri/Vergi Gelirleri
Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan V./Vergiler
34.3
19.9
80.2
59.0
42.4
16.6
Kaynak: Muhasebat Genel Müdürlüğü
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 22
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
TÜRKİYE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ (GSYİH'NIN YÜZDESİ)
%
41 %
24
34
20
27
16
12
20
8
13
4
6
0
-1
-4
-8
-8
-12
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
09/2009
2009*
2010**
2011**
2012**
Bütçe Dengesi
-11.5
-8.8
-5.2
-1.1
-0.6
-1.6
-1.8
-5.8
-6.6
-4.9
-4.0
-3.2
Faiz Dışı Denge
3.3
4.0
4.9
6.0
5.4
4.2
3.5
0.7
-0.8
0.7
0.9
1.3
Harcamalar (sağ eksen)
34.1
31.1
27.2
24.6
23.5
24.2
23.9
28.1
28.2
27.9
26.7
25.6
Gelirler (sağ eksen)
22.7
22.2
22.0
23.5
22.9
22.6
22.1
22.3
21.5
23.0
22.6
22.4
-15
*: Tahmin, **: Orta vadeli program (2010-2012)
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 23
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
TÜRKİYE'NİN İKİZ AÇIKLARI (GSYİH'NIN YÜZDESİ)
%
0.0
-2.0
-4.0
-6.0
-8.0
-10.0
-12.0
-14.0
2002
2003
2004
2005
2006
BÜTÇE DENGESİ/GSYİH
2007
2008
09/2009
CİD/GSYİH
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 24
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
VIII - BORÇ STOKU
Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku
Borç Stoku
Milyar USD
USD/TL
350.0
1.8000
1.7000
300.0
1.6000
250.0
1.5000
1.4000
200.0
1.3000
150.0
1.2000
1.1000
100.0
1.0000
50.0
0.9000
0.0
Oca
Şub
Mar
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
Oca
Şub
Mar
Nis
May
2008
Haz
Tem
Ağu
Eyl
Eki
Kas
Ara
0.8000
2009
Dış Borç
66.7
67.8
67.8
67.3
70.6
71.3
71.5
69.7
70.9
68.2
67.7
69.8
68.5
67.9
68.5
69.9
71.3
70.2
72.4
73.4
74.7
74.9
75.3
74.0
İç Borç
220.5
222.7
208.8
210.4
216.6
213.3
220.3
224.9
216.3
181.3
175.3
181.7
170.8
171.2
173.2
186.5
196.7
197.2
208.3
211.7
216.3
220.7
222.1
219.2
Dolar Kuru 1.1722 1.1767 1.2765 1.2775 1.2067 1.2237 1.1853 1.1746 1.2316 1.4964 1.5624 1.5123 1.6345 1.6874 1.6880 1.5968 1.5345 1.5301 1.4770 1.4900 1.4820 1.4826 1.4825 1.5057
Aylar
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 25
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
MERKEZİ YÖNETİM TOPLAM BORÇ STOKU
(Milyar TL) (1)
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Alacaklıya Göre
İç Borç Stoku
Piyasa
Kamu Kesimi
Dış Borç Stoku
Kredi
Uluslararası Kuruluşlar
(IMF Kredisi)
Hükümet Kuruluşları
Ticari Bankalar
Tahvil
316.5
224.5
141.1
83.3
92.0
52.1
35.4
(24.8)
8.8
8.0
39.9
331.5
244.8
169.3
75.5
86.7
44.4
29.8
(19.7)
7.1
7.5
42.3
345.0
251.5
180.1
71.4
93.6
42.5
27.3
(15.1)
7.1
8.1
51.1
333.5
255.3
188.4
66.9
78.2
33.1
20.1
(8.3)
5.7
7.2
45.1
380.3
274.8
209.1
65.8
105.5
46.7
28.6
(13.0)
8.4
9.7
58.8
441.4
330.0
269.1
60.9
111.4
49.8
32.1
(11.9)
8.4
9.2
61.6
235.8
167.3
105.2
62.1
68.6
38.9
26.4
(18.4)
6.5
5.9
29.7
247.1
182.4
126.2
56.2
64.6
33.1
22.2
(14.6)
5.3
5.6
31.6
245.5
178.9
128.1
50.8
66.6
30.2
19.4
(10.8)
5.1
5.7
36.3
286.3
219.2
161.8
57.4
67.1
28.4
17.3
(7.1)
4.9
6.2
38.7
251.5
181.7
138.3
43.5
69.8
30.9
18.9
(8.6)
5.5
6.4
38.9
293.1
219.2
178.7
40.5
74.0
33.1
21.3
(7.9)
5.6
6.1
40.9
(Milyar Dolar)
Alacaklıya Göre
İç Borç Stoku
Piyasa
Kamu Kesimi
Dış Borç Stoku
Kredi
Uluslararası Kuruluşlar
(IMF Kredisi)
Hükümet Kuruluşları
Ticari Bankalar
Tahvil
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
(1) Dönem sonu ABD Doları döviz alış kuru ile TL'ye çevrilmiştir.
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 26
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
Milyar USD
TÜRKİYE TOPLAM BRÜT KAMU BORCU
350.0
70.0
300.0
60.0
250.0
50.0
200.0
40.0
150.0
30.0
100.0
20.0
50.0
10.0
0.0
0.0
Ara.02
Ara.03
Ara.04
Toplam Kamu Borcu
Ara.05
Ara.06
Ara.07
Ara.08
Eyl.09*
Top. Kamu Borcu/GSYİH (sağ eksen)
*: son dört çeyrek dönem GSYİH dikkate alınmıştır.
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 27
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
IX - İMKB
Ortalama
Bileşik Endeks
Ortalama İşlem Hacmi
Milyon TL
Aylık Ortalama İMKB Bileşik Endeksi ve İşlem Hacmi
55,000
2,750
50,000
2,500
45,000
2,250
40,000
2,000
35,000
1,750
30,000
1,500
25,000
1,250
20,000
1,000
15,000
750
10,000
500
5,000
250
0
2008-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2009-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Or.B.End.
48,662 44,680 41,450 42,217 41,537 38,311 36,799 41,169 37,103 28,119 25,225 25,711 26,017 24,963 24,114 28,491 33,853 35,244 38,316 45,479 46,534 49,851 47,015 50,348
Or.İşl.Hcm.
1,579
1,545
1,403
1,440
1,260
1,087
1,363
1,127
1,359
1,489
1,286
913
1,185
988
1,149
1,853
2,550
2,141
1,936
2,468
1,996
2,417
2,186
0
2,156
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 28
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
X - FAİZ
TÜRKİYE VE ABD'DE REEL FAİZİN SEYRİ
Reel Faiz (%)
25.00
20.00
15.00
10.00
5.00
0.00
11
9
7
5
3
2009-1
11
9
7
5
3
2008-1
11
9
7
5
3
2007-1
11
9
7
5
3
2006-1
11
9
7
5
3
2005-1
11
9
7
5
3
2004-1
-5.00
Aylar
Reel Faiz Farkı
TR Reel Faiz
USD Reel Faiz
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 29
Temel Makroekonomik Göstergelerdeki Gelişmeler
TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER
2007
GSYİH (Milyon $)
Büyüme Oranı (1998 fiyatlarıyla)
2008
2009
Oca
Şub
Mar
Nis
-
-
127,078
*
-14.7
*
-
75.2
11.0
61.4
15.5
60.3
16.1
59.2
15.8
60.3
14.9
656,670 741,754
4.7
0.9
May
Haz
Tem
*
-
64.2
13.6
66.8
13.0
67.4
12.8
- 145,718
*
-7.9
Eyl
Eki
Kas
Ara
2010
Oca
*
-
-
-
-
68.2
13.4
67.5
13.4
68.0
13.0
69.2
-
67.6
-
67.8
-
Ağu
- 174,280
*
-3,3
İmalat Sanayi KKO (%)
İşsizlik Oranı (%)
78.3
10.3
Enflasyon (ÜFE) (%) (yıllık)
5.94
8.11
7.90
6.43
3.46
-0.35
-2.46
-1.86
-3.75
-1.04
0.47
0.19
1.51
5.93
6.30
Enflasyon (TÜFE) (%) (yıllık)
8.39
10.06
9.50
7.73
7.89
6.13
5.24
5.73
5.39
5.33
5.27
5.08
5.53
6.53
8.19
190.3
TÜFE Bazlı Reel Kur Endeksi
168.8
166.5
163.4
159.5
166.8
168.4
165.3
168.2
169.2
166.8
170.9
169.8
170.0
180.6
-38,219 -41,866
-458
-279
-1,132
-1,546
-1,684
-2,064
-271
-577
-920
607
-1,598
-
-
Dış Ticaret Dengesi (Milyon $)
-62,791 -69,936
-1,397
-639
-2,364
-2,557
-3,493
-4,164
-3,756
-4,984
-3,985
-2,633
-3,710
-4,927
-
- İhracat-FOB (Milyon $)
- İthalat-CIF (Milyon $)
Karşılama Oranı (%) İhracat/İthalat
107,272 132,027
170,063 201,964
63.1
65.4
7,886
9,282
85.0
8,436
9,075
93.0
8,160
10,525
77.5
7,564
10,121
74.7
7,346
10,839
67.8
8,336
12,500
66.7
9,058
12,815
70.7
7,828
12,812
61.1
8,486
12,471
68.0
10,098
12,731
79.3
8,906
12,616
70.6
10,062
14,989
67.1
-
Bütçe Gelirleri (Milyon TL)
189,617 208,898
15,830
18,415
13,053
20,063
18,854
15,411
16,785
21,994
15,953
19,010
17,818
21,875
-
- Vergi Gelirleri (Milyon TL)
152,832 168,087
13,825
13,805
10,514
12,814
15,275
12,850
14,435
19,296
12,517
13,831
15,084
18,169
-
- Diğer Gelirler (Milyon TL)
Bütçe Harcamaları (Milyon TL)
36,786 40,811
203,501 225,967
2,004
18,796
4,611
25,808
2,539
21,820
7,250
21,010
3,579
19,464
2,561
17,932
2,350
23,392
2,697
23,518
3,436
25,428
5,178
21,431
2,734
20,942
3,705
27,733
-
- Faiz Harcamaları (Milyon TL)
- Faiz Hariç Harcamalar (Milyon TL)
Bütçe Dengesi (Milyon TL)
48,732 50,661
154,769 175,306
-13,883 -17,069
3,783
15,013
-2,967
9,859
15,950
-7,393
4,449
17,372
-8,767
3,038
17,972
-947
4,991
14,473
-610
1,123
16,809
-2,521
5,226
18,166
-6,607
8,058
15,461
-1,525
4,987
20,441
-9,475
4,731
16,699
-2,421
1,915
19,027
-3,124
1,042
26,692
-5,859
-
- Faiz Dışı Denge (Milyon TL)
34,848 33,592
816
2,466
Merkezi Yönetim Toplam
219,207 181,728
170,839 171,230
İç Borç Stoku (Milyon $)
Merkezi Yönetim Toplam
68,476 67,916
67,117 69,754
Dış Borç Stoku (Milyon $)
*: Çeyrek dönemler itibariyledir.
Kaynak: TÜİK, TCMB, Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı
-4,319
2,091
4,381
-1,398
-1,381
6,533
-4,488
2,310
-1,209
-4,817
-
173,167
186,478
196,723
216,349 220,686 222,051
219,170
-
68,469
69,950
71,334
73,964
-
Cari İşlemler Dengesi (Milyon $)
197,161 208,339 211,696
70,161
72,386
73,391
74,652
74,864
75,288
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü (ESAM) 30