İmalat Sanayindeki Aylık Gelişmeler
advertisement
İmalat Sanayindeki Aylık Gelişmeler TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Ocak 2016 ANKARA Hazırlayanlar Sektör Adı M. Oğuzhan Önen İmalat Sanayi Genel Değerlendirmesi………………………………….............. 1 M. Oğuzhan Önen Gıda Ürünleri İmalatı……………………………………………………………………….. 8 M. Oğuzhan Önen İçeceklerin İmalatı……………………………………………………………………………. 13 M. Oğuzhan Önen Tütün Ürünleri İmalatı……………………………………………………................... 18 M. Oğuzhan Önen Tekstil Ürünlerinin İmalatı……………………………………………………………….. 23 Yusuf Meder Giyim Eşyalarının İmalatı…………………………………....………………………….. 28 Yusuf Meder Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı………………………………………….................. 33 Yusuf Meder Ağaç, Ağaç Ürünlerinin ve Mantar Ürünlerinin İmalatı…………........... 38 Yusuf Meder Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı……..…………………………………………….. 43 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması……………………………………… 48 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı…..………………… 53 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı………………………...………… 58 Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin İmalatı………………………………………………………………................................ 63 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı……………………………………............... 68 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı……………………………. 73 Ana Metal Sanayi Ürünlerin İmalatı…………………………………………………. 78 Leyla Dolun Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine-Teçhizat Hariç)……………. 83 Leyla Dolun Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı……………………….. 88 Leyla Dolun Elektrikli Teçhizat İmalatı…………………………………………………………………. 93 Leyla Dolun BYS Makine ve Ekipman İmalatı……………………………………………………….. 98 Leyla Dolun Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı Römork İmalatı……………………….. 103 Birgül Oğuzoğlu Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı.……………………………………………………… 108 Birgül Oğuzoğlu Mobilya İmalatı……………………………………………………………………………….. 113 Birgül Oğuzoğlu Diğer İmalatlar………………………………………………………………………………... 118 Birgül Oğuzoğlu Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı……………………..………... 123 Yusuf Meder Yusuf Meder Nuray Çınar Nuray Çınar Nuray Çınar Nuray Çınar Nuray Çınar Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Sayfa No i ÖNSÖZ İmalat sanayi sektöründe meydana gelen gelişmelerin aylık düzeyde izlendiği bu çalışmada, imalat sanayinin performansı, üretim endeksi, kapasite kullanım oranı ve dış ticaret (ihracat ve ithalat) verileri açısından değerlendirilmiştir. Aylık periyotta sürdürülmesi planlanan bu çalışma ile, en yeni verilerle imalat sanayii ve alt sektörlerindeki gelişmeler ve değişimler izlenecektir. Çalışmanın üç göstergeden oluşmasının nedeni, imalat sanayii ile ilgili bu göstergelerin aylık periyotta yayınlanmasıdır. Üretim endeksi göstergesi ile imalat sanayi alt sektörlerinin üretim performansındaki değişimler izlenecektir. Kapasite kullanım oranı göstergesi ile (geniş anlamda) imalat sanayi alt sektörlerinin etkinliği ve alt sektörler bazında farklılaşma olup olmadığı belirlenebilecektir. Dış ticaret göstergeleri ile de hem iç ve dış piyasalardaki canlanma/daralma hem de ülke dış ticaretinin çok önemli bir kısmını temsil eden (ihracatta yaklaşık %90’lar ve üzeri, ithalatta yaklaşık yüzde 80’ler) imalat sanayi dış ticaretinden hareketle ülke dış ticaretindeki gelişmeler izlenebilecektir. Çalışma her alt sektör için aynı biçim ve içerikte tasarlanmış, ayrıca eğilimlerin izlenebilmesi için tüm göstergelerin geçmiş dönem değerleri de dikkate alınmıştır. Bu sayede, hem alt sektör hem de imalat sanayi bazında sektörel değerlendirme ve karşılaştırmaların yapılabilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada kullanılan istatistiklerden üretim endeksi ve dış ticaret verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kapasite kullanım oranına ilişkin veriler ise T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan istatistiklerden oluşmaktadır. EKONOMİK VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü ii İMALAT SANAYİ Sektör Kodu (NACE Revize 2): C 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Katma Değer (Milyon TL) (2014) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) Sanayi İçindeki Payı (%) Sanayi İçindeki Sırası 333,099 98.46 1 3,385,358 94.06 1 957,258 82.41 1 187,013 85.47 1 1,013,741 83.22 1 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 80,837 Sanayi İçindeki Payı (%) 90.87 Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 1 1 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı sanayi üretim endeksi imalat sanayiinde 133.0 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks bir önceki aya göre yüzde 0.7 oranında azalmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 130.0 129.7 125.4 3.5 -0.9 İmalat Sanayi 133.0 132.9 127.2 4.3 -0.7 Sektör Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış İmalat Sanayi Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Toplam Sanayi Bir önceki yılın aynı ayına göre imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde; yirmi dört alt sektörün altısında üretim azalışı, diğer sektörlerde üretim artışı kaydedilmiştir. 30 kodlu diğer ulaşım araçlarının imalatındaki yüzde 30.1’lik artış oldukça dikkat çekici olarak değerlendirilmelidir. Üretim Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 artışında 30 kodlu sektörü 19 sektör kodlu kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı yüzde 29.2 ile, 33 kodlu makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı da yüzde 20.7 ile takip etmektedir. Tablo 2: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim Oranları (2010=100) Sektör Kodu Sektör Adı Değişim (%) C İmalat Sanayi 10 Gıda Ürünlerinin İmalatı -1.4 11 İçeceklerin İmalatı -3.1 12 Tütün Ürünleri İmalatı 13 Tekstil Ürünlerinin İmalatı 14 Giyim Eşyalarının İmalatı 15 17 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç); Saz, Saman ve Benzeri Malzemelerden Örülerek Eşya İmalatı Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı 18 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması -4.9 19 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 29.2 20 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 6.2 21 Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 4.9 22 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 3.0 23 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 0.6 24 Ana Metal Sanayii 6.2 25 Makine ve Teçhizat Hariç, Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı 9.1 26 Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 9.3 27 Elektrikli Teçhizat İmalatı 0.1 28 Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İmalatı -0.1 29 Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı 11.0 30 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 30.1 31 Mobilya İmalatı 1.2 32 Diğer İmalatlar 3.7 33 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 20.7 16 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4.3 4.3 -0.3 6.2 -7.4 6.5 4.1 3 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 1.2 puan artarken, bir önceki aya göre de 0.1 puan azalarak yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) 75.8 İmalat Sanayi Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) 1.2 -0.1 Grafikten de görülebileceği gibi kapasite kullanım oranı bir doğru oluşturabilecek kadar düşük değişimler göstermektedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 2015 İmalat Sanayi Alt sektörler temelinde kapasite kullanım oranlarına bakılığında, üretim endeksindeki gelişmelere göre farklı bir görünüm arz etmektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre imalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde; yirmi dört alt sektörün onikisinde kapasite kullanım oranında azalış görülürken, diğer sektörlerde KKO’da artış kaydedilmiştir. 19 kodlu kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektörü yüzde 89.2lik KKO ile imalat sanayi içinde ilk sırayı almaktadır. Onu yüzde 83.9 ile 12 kodlu tütün ürünleri imalatı ve 17 kodlu kâğıt ve kâğıt ürünlerinin imalatı alt sektörleri izlemektedirler. 2015 Aralık ayı itibariyle en düşük kapasite kullanım oranı ise yüzde 59.7 düzeyi ile 15 kodlu deri ve ilgili ürünlerin imalatı alt sektöründe olduğu görülmektedir. Onu yüzde 61.3 ile 11 kodlu içeceklerin imalatı, yüzde 62.0 ile 18 kodlu kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması alt sektörleri izlemektedirler. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 Aşağıdaki tabloda alt sektörler bazında KKO’nun gelişimi verilmektedir. Tablo 4: Sektörlere Göre Kapasite Kullanım Oranı Sektör Kodu C 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Sektör Adı İmalat Sanayi Gıda Ürünlerinin İmalatı İçeceklerin İmalatı Tütün Ürünleri İmalatı Tekstil Ürünlerinin İmalatı Giyim Eşyalarının İmalatı Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri İmalatı (Mobilya Hariç); Saz, Saman ve Benzeri Malzemelerden Örülerek Eşya İmalatı. Kâğıt ve Kâğıt Ürünlerinin İmalatı Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Ana Metal Sanayii Makine ve Teçhizat Hariç, Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Elektrikli Teçhizat İmalatı Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat İmalatı Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler (Yarı Römork) İmalatı Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Mobilya İmalatı Diğer İmalatlar Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü KKO (%) 75.8 71.9 61.3 83.9 77.7 76.5 59.7 79.3 83.9 62.0 89.2 73.5 74.7 73.4 78.1 74.3 71.5 83.3 77.7 77.4 82.2 71.8 73.0 63.5 73.1 5 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; imalat sanayi sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 9.7 oranında azalarak 11.0 milyar dolar, ithalat ise yüzde 22.0 oranında azalarak 13.1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Kasım ayında yüzde 72.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 84.2 olmuştur. Tablo 5: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Değer Değişim 2014 136,089,480 - İthalat (M) X-M Değer Değişim Değer Değişim 171,240,590 - -35,151,111 - 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 Yıl İMALAT Ocak-Kasım Kasım SANAYİ Ocak-Kasım Kasım -10.7 -27,644,631 X/M (%) 79.5 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 2014 139,320,589 - 205,580,978 - -66,260,389 - 67.8 2015 127,866,022 -8.2 178,514,287 -13.2 -50,648,265 -23.6 71.6 2014 12,469,762 - 20,019,386 - -7,549,624 - 62.3 2015 11,213,327 -10.1 15,065,173 -24.7 -3,851,846 -49.0 74.4 Grafik 3: İmalat Sanayi Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı İmalat Sanayi Dış Ticareti 18,000 Milyon USD 180,000 16,000 160,000 14,000 140,000 12,000 120,000 10,000 100,000 8,000 80,000 6,000 60,000 4,000 40,000 2,000 20,000 Milyon USD 2014 2015 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi İmalat Sanayi Dış Ticareti 2014 2015 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 6 Grafik 4: Dış Ticaretin Gelişimi Bin USD 20,000,000 18,000,000 16,000,000 14,000,000 12,000,000 10,000,000 8,000,000 6,000,000 4,000,000 2,000,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 7 GIDA ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 10 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 42,030 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 12.62 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 439,033 12.97 2 144,248 15.07 1 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 21,709 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 11.61 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 153,432 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 15.14 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 9,792 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 12.11 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 1 8 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi gıda ürünleri sektöründe 146.6 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış gıda ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.4 oranında azalırken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks de bir önceki aya göre yüzde 1.0 oranında artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 146.6 129.7 132.9 147.2 125.4 127.2 123.5 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Gıda Sektörü Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 -1.4 Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 1.0 Kasım ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış gıda ürünleri üretim endeksi, imalat sanayinin 14.3 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Gıda Sektörü 9 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında gıda ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 71.9 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan, bir önceki aya göre de 0.6 puan azalmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Gıda Sektörü 71.9 -1.2 -0.6 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artarken, aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında gıda ürünleri sektöründe KKO imalat sanayi kapasite kullanım oranının 3.9 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 2015 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Gıda Sektörü 10 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; gıda sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 5.7 azalarak 1.1 milyar dolar, ithalat ise yüzde 4.5 azalarak 452.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 6.5 azalarak 667.2 milyon dolar olmuştur. 2014 Kasım ayında yüzde 250.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 247.3 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 11,152,913 10,700,692 1,187,545 1,120,093 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 Değer X-M Değişim 5,260,667 -4.1 4,799,475 474,269 -5.7 452,935 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 - 16,752,340 -9.7 13,063,252 -8.8 -4.5 -10.7 -22.0 Değer Değişim X/M (%) 0.2 -6.5 -21.4 -54.9 212.0 223.0 250.4 247.3 79.5 81.9 72.7 84.2 5,892,246 5,901,217 713,276 667,158 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 Grafik 3: Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 1,400 12,000 1,200 10,000 1,000 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Gıda Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 8,000 800 6,000 600 4,000 400 2,000 200 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 11 Grafik 4: Gıda İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,400,000 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 12 İÇECEKLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 11 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 530 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.16 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 15,622 0.46 22 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 8,103 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.85 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 1,763 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.94 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 8,252 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.81 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 609 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.75 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 23 13 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi içecek sektöründe 89.4 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.1 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks de bir önceki aya göre yüzde 3.2 oranında azalmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 89.4 129.7 132.9 89.3 125.4 127.2 110.4 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi İçecek Sektörü Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 -3.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 -3.2 Kasım ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış içecek sektörü endeksinin 43.6 puan üstünde gerçekleşmiştir. 2015 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi yüzde 0.7, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış içecek ürünleri imalatı üretim endeksi de yüzde 3.2 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 İçecek Sektörü 14 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında içeceklerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 61.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.6 puan artarken, bir önceki aya göre ise 0.7 puan azalmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 İçecek Sektörü 61.3 1.6 -0.7 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artarken, aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında içecek sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 14.5 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 81 76 71 66 61 56 51 46 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 2015 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İçecek Sektörü 15 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; içecek sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 15.5 azalarak 18.8 milyon dolar, ithalat ise yüzde 8.3 azalarak 36.3 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Kasım ayında 17.4 milyon dolar dış ticaret açığı verilirken 2015 Kasım ayında dış ticaret açığı yüzde 0.8 artarak 17.5 milyon dolar olmuştur. 2014 Kasım ayında yüzde 56.1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 51.7 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 257,266 251,360 22,226 18,786 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 Değer X-M Değişim 337,016 -2.3 331,997 39,605 -15.5 36,305 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 - 16,752,340 -9.7 13,063,252 -1.5 -8.3 -10.7 -22.0 Değer Değişim X/M (%) 1.1 0.8 -21.4 -54.9 76.3 75.7 56.1 51.7 79.5 81.9 72.7 84.2 -79,750 -80,637 -17,379 -17,518 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 Grafik 3: İçecek İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı İçecek Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 45 Milyon USD 400 40 350 35 300 30 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi İçecek Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 250 25 200 20 150 15 100 10 50 5 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 16 Grafik 4: İçecek İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 50,000 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 17 TÜTÜN ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 12 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 28 0.08 24 Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) 3,965 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.12 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 5,315 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.56 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 1,600 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.86 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 5,617 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.55 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 361 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.45 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 24 18 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış üretim endeksi, tütün ürünleri imalatı sektöründe 155.3 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış tütün ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de bir önceki aya göre yüzde 1.4 oranında artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 155.3 156.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 137.5 4.3 1.4 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış tütün ürünleri üretim sektöründeki endeks, takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksinin 23.1 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 19 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında tütün ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 83.9 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 3.7 puan, bir önceki aya göre de 9.5 puan artmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 83.9 3.7 9.5 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artarken, aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında tütün ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 8.1 puan üstündedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Tütün ve Tütün Ürünleri Sektörü 20 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; tütün ürünleri imalatı sektöründe, 2015 Kasım ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 2.9 azalarak 46.2 milyon dolar, ithalat ise yüzde 3.0 oranında artarak 51.0 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Kasım ayında 2.0 milyon dolar dış ticaret açığı verilirken 2015 Kasım ayında dış ticaret açığı yüzde 145.9 artarak 4.8 milyon dolar olmuştur. 2014 yılının Kasım ayında yüzde 96.0 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 90.5 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 496,026 486,001 47,543 46,166 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 Değer X-M Değişim 505,877 -2.0 486,398 49,506 -2.9 50,993 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 - 16,752,340 -9.7 13,063,252 -3.9 3.0 -10.7 -22.0 Değer Değişim X/M (%) -96.0 145.9 -21.4 -54.9 98.1 99.9 96.0 90.5 79.5 81.9 72.7 84.2 -9,851 -397 -1,963 -4,827 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 Grafik 3: Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 52 Milyon USD 510 51 505 50 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 500 49 48 495 47 490 46 485 45 480 44 475 43 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 21 Grafik 4: Tütün Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 22 TEKSTİL ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 13 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20,130 6.04 6 418,505 12.36 3 83,216 8.69 3 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 18,692 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 9.99 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 87,178 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.60 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 7,957 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 9.84 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 23 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış üretim endeksi, tekstil ürünleri imalatı sektöründe 114.4 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış tekstil ürünleri üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.3 oranında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de bir önceki aya göre yüzde 0.5 oranında azalmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 114.4 114.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Tekstil Ürünleri Sektörü 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 108.1 -0.3 -0.5 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artarken, takvim etkisinden arındırılmış tekstil ürünleri üretim endeksi, takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksinin 18.0 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Tekstil Ürünleri Sektörü 24 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında tekstil ürünleri üretimi sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 77.7 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1.6 puan, bir önceki aya göre de 0.8 puan azalmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Tekstil Ürünleri Sektörü 77.7 -1.6 -0.8 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artarken, aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında tekstil ürünleri üretimi sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 1.9 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 84 82 80 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Tekstil Ürünleri Sektörü 25 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; tekstil ürünleri imalatı sektöründe, 2015 Kasım ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 13.6 azalarak 926.6 milyon dolar, ithalat ise yüzde 11.0 oranında azalarak 381.6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Kasım ayında 642.9 milyon dolar dış ticaret fazlası verilirken 2015 Kasım ayında dış ticaret fazlası yüzde 15.2 azalarak 545.0 milyon dolar olmuştur. 2014 yılının Kasım ayında yüzde 249.9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 242.8 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 11,469,535 10,076,754 1,071,862 926,572 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 Değer X-M Değişim 5,196,966 -12.1 4,423,186 428,969 -13.6 381,612 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 - 16,752,340 -9.7 13,063,252 -14.9 -11.0 -10.7 -22.0 Değer Değişim X/M (%) -9.9 -15.2 -21.4 -54.9 220.7 227.8 249.9 242.8 79.5 81.9 72.7 84.2 6,272,569 5,653,568 642,893 544,960 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 Grafik 3: Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 14,000 1,200 12,000 1,000 10,000 800 8,000 600 6,000 400 4,000 200 2,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 26 Grafik 4: Tekstil Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 İthalat 27 GİYİM EŞYALARININ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 14 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 51,644 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 15.50 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 481,559 14.22 1 59,658 6.23 6 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 13,293 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.11 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 6 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 62,633 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.18 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 5 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 7,698 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 9.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 3 28 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi giyim eşyaları imalatı sektöründe 112.0 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.2 oranında artış, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 1.9 oranında düşüş kaydetmiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) 130.0 129.7 125.4 3.5 -0.9 133.0 112.0 132.9 112.5 127.2 113.8 4.3 6.2 -0.7 -1.9 Arındırılmamış Toplam Sanayi İmalat Sanayi Giyim Eşyaları İmalatı Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.7 düşüş göstermiştir. Kasım ayında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış giyim eşyaları üretim endeksi imalat sanayinin 13.4 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim Ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 130 120 110 100 90 80 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Giyim Eşyalarının İmalatı 29 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında giyim eşyaları imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 76.5 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.0 puan, bir önceki aya göre de 0.2 puan düşüş göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Giyim Eşyaları İmalatı 76.5 -1.0 -0.2 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış, aylık bazda ise 0.1 puan düşüş olmuştur. Böylece, Aralık ayında giyim eşyaları imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 0.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Giyim Eşyalarının İmalatı 30 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; giyim eşyaları imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 6.8 düşerek 1.2 milyar dolar, ithalat ise yüzde 3.8 düşerek 200.5 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası da yüzde 7.4 azalarak 1.1 milyar dolardan 1.0 milyar dolara düşmüştür. Böylece 2014 Kasım ayında yüzde 642.2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Kasım ayında yüzde 622.3 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR OcakKasım Kasım İMALAT OcakKasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 15,441,849 - 2,832,690 - 12,609,159 - 545.1 2015 13,890,666 -10.0 2,624,942 -7.3 11,265,724 -10.7 529.2 2014 1,338,906 - 208,479 - 1,130,427 - 642.2 2015 1,247,463 -6.8 200,462 -3.8 1,047,002 -7.4 622.3 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 1.600 2015 Milyon USD 18.000 1.400 16.000 1.200 14.000 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 12.000 1.000 10.000 800 8.000 600 6.000 400 4.000 200 2.000 - 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 31 Grafik 4: Giyim Eşyaları İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 32 DERİ İŞLEME, SARACİYE VE AYAKKABI ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 15 1, Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 7,457 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.24 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 62,783 1.85 13 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 8,810 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.92 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 1,753 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.94 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 9,107 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.90 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 988 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.22 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 19 33 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi deri ve ilgili ürünler imalatı sektöründe 85.0 olarak gerçekleşmiştir. Deri ve ilgili ürünler imalatı sektöründe takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.4 oranında düşerken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeksi bir önceki aya göre yüzde 3.3 oranında artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi İmalat Sanayi 130.0 129.7 125.4 3.5 -0.9 133.0 132.9 127.2 4.3 -0.7 Deri ve İlgili Ürün. İmalatı 85.0 85.5 81.9 -7.4 3.3 Sektör 2015 Kasım ayında, imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.7 düşüş göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış deri işleme, saraciye ve ayakkabı ürünleri sanayi üretim endeksi, Mart 2014 yılında 2010 baz yılı seviyesini altına düşmüş, düşüş eğilimi devam ederek Kasım 2015’de imalat sanayinin 45.3 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 130 120 110 100 90 80 70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Deri ile İlgili Ürünlerin İmalatı 34 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında deri ve ilgili ürünler imalat sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 59.7 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 6.2 puan, bir önceki aya göre de 0.1 puan düşmüştür. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Deri ve İlgili Ürünler İmalatı 59.7 -6.2 -0.1 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış, aylık bazda ise 0.1 puan düşüş olmuştur. 2015 Aralık ayında deri ve ilgili ürünler sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 16.1 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı 35 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; deri ve ilgili ürünler imalat sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 18.7 oranında azalarak 74.3 milyon dolar, ithalat ise yüzde 14.5 azalarak 77.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kasım 2014’de 0.4 milyon dolar dış ticaret fazlası oluşmuşken, Kasım 2015’de 3.5 milyon dolar dış ticaret açığı oluşmuştur. 2014 Kasım ayında yüzde 100.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Kasım ayında yüzde 95.5’e düşmüştür. 2015 yılının ilk onbir aylık döneminde ise sektörde dış ticaret açığı yüzde 41.5 oranında azalmış, ihracatın ithalatı karşılama oranı 71.0’dan yüzde 78.4’e çıkmıştır. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 1,144,576 - 1,612,740 - -468,165 - 71.0 2015 992,355 -13.3 1,266,346 -21.5 -273,991 -41.5 78.4 2014 91,441 - 91,043 - 398 - 100.4 2015 74,334 -18.7 77,851 -14.5 -3,516 -982.7 95.5 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Deri ve İlgili Ürünler İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Deri Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 100,0 1800,0 90,0 1600,0 80,0 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Deri Eşyaları İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 1400,0 70,0 1200,0 60,0 1000,0 50,0 40,0 800,0 30,0 600,0 20,0 400,0 10,0 200,0 0,0 0,0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 36 Grafik 4: Deri ve İlgili Ürünler İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 2014 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 İthalat 37 AĞAÇ, AĞAÇ ÜRÜNLERİ VE MANTAR ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 16 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22,512 6.76 5 51,536 1.52 17 13,035 1.36 15 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 2,882 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.54 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 13,926 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.37 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 949 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.17 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 20 38 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe 137.0 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.5 oranında artmış, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.3 ornında artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Toplam Sanayi İmalat Sanayi Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 130.2 6.5 0.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 137.0 133.9 Arındırılmamış Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış 2015 Kasım ayı itibariyle imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi yıllık bazda yüzde 4.3 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 0.7 oranında düşmüştür. 2015 yılının ilk altı ayında, ağaç ve ağaç ürünleri sanayinde mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi imalat sanayi endeksinin altında seyrederken, yedinci aydan itibaren üstünde seyretmeye başlamış ve Kasım ayında 3.0 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri 39 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 79.3 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.8 puan artmış, bir önceki aya göre ide 1.1 puan düşmüştür. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Ağaç Ürünleri İmalatı 79.3 2.8 -1.1 2015 yılı Aralık itibariyle, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, geçen yılın aynı ayına göre 1.2 puan artış, bir önceki aya göre ise 0.1 puan düşüş göstererek yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Böylece, 2015 Aralık ayında ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektörü kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 3.5 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 83 81 79 77 75 73 71 69 67 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Ağaç, Ağaç Ürünleri ve Mantar Ürünleri 40 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ağaç, ağaç ürünleri ve mantar ürünleri imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 15.2 azalarak 64.4 milyon dolar olurken, ithalat da yüzde 0.3 azalarak 103.6 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı ay itibariyle sektörde dış ticaret açığı yüzde 40.3 artarak 27.9 milyon dolardan 39.2 milyon dolara çıkmıştır. Ağaç ve ağaç ürünleri imalatı sektöründe 2014 Kasım ayında yüzde 73.1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 62.2’ye düşmüştür. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim X/M Değer Değişim (%) 2014 817,248 - 1,264,994 - -447,746 - 64.6 2015 684,005 -16.3 1,269,349 0.3 -585,343 30.7 53.9 2014 75,949 - 103,865 - -27,917 - 73.1 2015 64,397 -15.2 103,576 -0.3 -39,178 40.3 62.2 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Ağaç Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 120,0 1400,0 100,0 1200,0 80,0 1000,0 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Ağaç Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 800,0 60,0 600,0 40,0 400,0 20,0 200,0 0,0 0,0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 41 Grafik 4: Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 42 KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE): 17 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 2,501 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.75 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 61,567 1.82 14 22,828 2.38 13 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 4,600 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.46 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 23,615 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.33 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,711 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.12 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 13 43 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe 139.4 olarak gerçekleşmiştir. Sektör takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.1 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 1.2 oranında düşüş kaydetmiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Toplam Sanayi İmalat Sanayi 130.0 133.0 129.7 132.9 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 139.4 139.8 Arındırılmamış Sektör Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 136.9 4.1 -1.2 2015 yılı Kasım ayında imalat sanayi takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 0.7 oranında düşmüştür. Kasım 2015’de kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektörü mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi imalat sanayinin 9.7 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 140 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 44 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 83.9 olarak gerçekleşmiştir. Sektör kapasite kullanım oranında, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.7 puan, bir önceki aya göre de 0.2 puan artış olmuştur. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 83.9 1.7 0.2 2015 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşmiştir. İmalat sanayinde geçen yılın aynı ayına göre 1.2 puan artış, aylık bazda ise 0.1 puan düşüş olmuştur. Böylece Aralık 2015‘de sektör kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 8.1 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 85 83 81 79 77 75 73 71 69 67 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin İmalatı 45 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 1.4 azalarak 159.4 milyon dolar, ithalat ise yüzde 6.8 azalarak 270.3 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret açığı yüzde 13.5 azalarak 110.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2014 Kasım ayında yüzde 55.8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 59.0’a yükselmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 1,843,678 - 3,602,196 - -1,758,517 - 51.2 2015 1,635,817 -11.3 3,175,608 -11.8 -1,539,791 -12.4 51.5 2014 161,745 - 289,861 - -128,117 - 55.8 2015 159,401 -1.4 270,264 -6.8 -110,863 -13.5 59.0 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Kağıt ve Kağıt Ürünlerinin Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 350,0 4.000,0 300,0 3.500,0 250,0 3.000,0 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 2.500,0 200,0 2.000,0 150,0 1.500,0 100,0 1.000,0 50,0 500,0 0,0 0,0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 46 Grafik 4: Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Sektörü Dış Ticaretin Gelişimi Bin USD 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 47 KAYITLI MEDYANIN BASILMASI VE ÇOĞALTILMASI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 18 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11,644 3.50 11 47,307 1.40 18 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 8,152 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.85 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 1,700 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.91 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 8,307 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.82 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 21 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 848 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.05 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 21 48 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe 147.4 olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.9 oranında düşerken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre ise yüzde 0.1 oranında düşüş göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 130.0 129.7 125.4 3.5 -0.9 İmalat Sanayi 133.0 132.9 127.2 4.3 -0.7 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 147.4 145.9 140.3 -4.9 -0.1 Sektör Kasım ayında imalat sanayi takvim endeksinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim üretüm endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,7 oranında düşmüştür. 2015 Kasım ayında kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe mevsim ve takvimden arındırılmış üretim endeksi imalat sanayinin 13.1 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 49 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 62.0 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 5.6 puan, bir önceki aya göre de 0.6 puan düşüş göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı 75.8 Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 62.0 -5.6 -0.6 KKO (%) İmalat Sanayi Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmış, bir önceki aya göre ise 0.1 puan düşmüştür. Aralık ayında kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 13.8 puan altında gerçekleşmiştir. Sektörde kapasite kullanım oranı imalat sanayi geneline göre düşük seyretmektedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması 50 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 7.7 oranında azalarak 1.7 milyon dolar, ithalat ise yüzde 24.2 oranında azalarak 2.7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1.7 milyon dolar olan dış ticaret açığı 976 bin dolara düşmüştür. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 52.0 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 63.4’e çıkmıştır. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 18,196 - 45,761 - -27,565 - 39.8 2015 17,786 -2.3 39,690 -13.3 -21,904 -20.5 44.8 2014 1,830 - 3,519 - -1,689 - 52.0 2015 1,689 -7.7 2,666 -24.2 -976 -42.2 63.4 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Sektörü Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Dış Ticareti 2014 2015 4,0 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Dış Ticareti 2014 2015 50,0 3,5 40,0 3,0 2,5 30,0 2,0 20,0 1,5 1,0 10,0 0,5 0,0 0,0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 51 Grafik 4: Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Sektörü Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 52 KOK KÖMÜRÜ VE RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 19 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 232 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.07 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) 23 7,739 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.23 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 39,554 4.13 12 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 1,520 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.81 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 24 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 43,148 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.26 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 631 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.78 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 22 53 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe 142.1 olmuştur.Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 29.2 oranında artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 1.1 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 142.1 142.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 140.2 29.2 1.1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artmıştır. Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 2014 yılında imalat sanayinin altında seyrederken, 2015 yılı başından itibaren yükselişe geçtiği ve 2015 Kasım ayında 13.0 puan üstünde gerçekleştiği görülmektedir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 80 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 54 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 89.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 13.0 puan, bir önceki aya göre de 0.5 puan artmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 89.2 13.0 0.5 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış, aylık bazda ise 0.1 puan düşüş göstermiştir. Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründe 2015 Nisan ayında yükselişe geçen kapasite kullanım oranı, Aralık ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranının 13.4 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 55 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kok kömürü ve rafine edilmiş perol ürünleri imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 34.1 oranında azalarak 363.9 milyon dolar, ithalat ise yüzde 42.2 oranında azalarak 715.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 685.4 milyon dolar olan dış ticaret açığı 351.9 milyon dolara düşmüştür. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 44.6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 50.8 ‘e yükselmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR Ocak-Kasım Kasım İMALAT Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 5,356,195 - 17,418,970 - -12,062,775 - 30.7 2015 3,836,957 -28.4 10,251,317 -41.1 -6,414,360 -46.8 37.4 2014 552,445 - 1,237,832 - -685,387 - 44.6 2015 363,945 -34.1 715,862 -42.2 -351,917 -48.7 50.8 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri Dış Ticareti 2014 2015 1.400 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri Dış Ticareti 2014 20.000 2015 18.000 1.200 16.000 1.000 14.000 12.000 800 10.000 600 8.000 6.000 400 4.000 200 2.000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 56 Grafik 4: Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 57 KİMYASALLARIN VE KİMYASAL ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 20 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 3,742 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.12 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 69,995 2.06 12 47,015 4.91 10 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 9,018 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.82 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 51,680 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.10 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 10 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 2,848 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 3.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 11 58 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe 122.0 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.2 oranında, bir önceki aya göre yüzde 1.6 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 122.0 122.3 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 124.7 6.2 1.6 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 1.9 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Kimyasallar ve Kimyasal Ürünler 59 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 73.5 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.7 puan azalırken, bir önceki aya göre ise 0.9 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 73.5 -0.7 0.9 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış göstermiştir. Sektörel kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 2.3 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı 60 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 0.1 oranında azalarak 542 milyon dolar, ithalat ise yüzde 13.5 oranında azalarak 2.0 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1.8 milyar dolar olan dış ticaret açığı 1.5 milyar dolara düşmüştür. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 23.1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 26.6’ya yükselmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR Ocak-Kasım Kasım İMALAT Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 6,516,954 - 27,720,619 - -21,203,665 - 23.5 2015 5,992,097 -8.1 23,714,375 -14.5 -17,722,278 -16.4 25.3 2014 543,298 - 2,356,606 - -1,813,308 - 23.1 2015 542,497 -0.1 2,039,023 -13.5 -1,496,526 -17.5 26.6 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti 2014 2,500 2015 Milyon USD 30,000 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Kimyasallar ve Kimyasal Ürünlerin Dış Ticareti 2014 2015 25,000 2,000 20,000 1,500 15,000 1,000 10,000 500 5,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 61 Grafik 4: Kimyasalların ve Kimyasal Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000,000 500,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 62 TEMEL ECZACILIK ÜRÜNLERİNİN VE ECZALIĞA AİT MALZEMELERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 21 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 260 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.08 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 22 30,789 0.91 20 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 9,452 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.99 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 3,173 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.70 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 10,156 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.0 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,684 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.08 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 14 63 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe 165.6 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.9 oranında artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 10.8 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 165.6 165.4 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 154.0 4.9 -10.8 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 0.6 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 180 170 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Temel Eczacılık Ürünleri ve Eczacılık Malzemeleri 64 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 74.7 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.3 puan, bir önceki aya göre de 0.5 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 -2.3 KKO (%) İmalat Sanayi Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı 75.8 74.7 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 -0.5 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış göstermiştir. Sektörel kapasite kullanım oranı, imalat sanayi kapasite kullanım oranının 1.1 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Temel Eczacılık Ürünleri ve Eczacılık Malzemelerinin İmalatı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 65 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 18.3 oranında artarak 91 milyon dolar, ithalat ise yüzde 5.9 oranında azalarak 387 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 334 milyon dolar olan dış ticaret açığı 296 milyon dolara düşmüştür. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 18.6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 23.4’e yükselmiştir. Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ait malzemelerin imalatı sektörü ihracatın ithalatı karşılama oranı en düşük olan sektörlerimizdendir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR Ocak-Kasım Kasım İMALAT Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 761,422 - 4,231,777 - -3,470,355 - 18.0 2015 832,786 9.4 4,126,340 -2.5 -3,293,553 -5.1 20.2 2014 76,514 - 410,870 - -334,356 - 18.6 2015 90,507 18.3 386,723 -5.9 -296,216 -11.4 23.4 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2014-2015 Kasım Ayı Eczacılık ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 4,500 4,250 4,000 3,750 3,500 3,250 3,000 2,750 2,500 2,250 2,000 1,750 1,500 1,250 1,000 750 500 250 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Eczacılık ve Eczacılığa İlişkin Malzemelerin Dış Ticareti 2014 2015 İHRACAT İTHALAT 66 Grafik 4: Temel Eczacılık Ürünlerinin ve Eczacılığa Ait Malzemelerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 500,000 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 67 KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 22 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17,904 5.37 7 193,271 5.71 7 52,212 5.45 8 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 11,001 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.88 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 9 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 54,665 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.39 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 9 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 4,543 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.62 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 10 68 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe 124.5 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 122.2, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise 123.0 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi yıllık bazda yüzde 3.0 artış, , mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi aylık bazda yüzde 0.1 artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 124.5 122.2 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 123.0 3.0 0.1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artmış, 127.2 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.7 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Kauçuk ve Plastik Ürünler 69 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 73.4 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.7 puan artmış , bir önceki aya göre ise 0.7 puan azalmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 73.4 0.7 -0.7 2015 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan artarak yüzde 75.8 olarak gerçekleşmiştir. Sektörün kapasite kullanım oranı imalat sanayi kapasite kullanım oranının 2.4 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 79 78 77 76 75 74 73 72 71 70 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Kauçuk ve Plastik Ürünlerin İmalatı 70 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 11.7 oranında azalarak 530 milyon dolar, ithalat ise yüzde 7.5 oranında azalarak 378 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası 191 milyon dolardan 152 milyon dolara inmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranları 2014 Kasım ayında yüzde 146.8, 2015 Kasım ayında yüzde 140.2’dir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) Yıl SEKTÖR Ocak-Kasım Kasım İMALAT Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 6,990,045 - 4,648,735 - 2,341,310 - 150.4 2015 5,994,646 -14.2 4,315,248 -7.2 1,679,398 -28.3 138.9 2014 599,700 - 408,441 - 191,259 - 146.8 2015 529,579 -11.7 377,688 -7.5 151,891 -20.6 140.2 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Kauçuk ve Plastik Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Kauçuk ve Plastik Ürünlerin Dış Ticareti 2014 700 2015 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Kauçuk ve Plastik Ürünlerin Dış Ticareti 2014 7,500 7,000 6,500 6,000 5,500 5,000 4,500 4,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 600 500 400 300 200 100 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT 2015 İTHALAT 71 Grafik 4: Kauçuk ve Plastik Sanayi Ürünleri Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 800,000 700,000 600,000 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 72 DİĞER METALİK OLMAYAN MİNERAL ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 23 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13,913 4.18 8 236,347 6.98 5 59,746 6.24 5 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 15,670 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.38 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 3 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 61,973 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.11 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 6 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 5,661 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.00 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 6 73 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe 117.0 olarak gerçekleşmiştir. Kasım ayında 115.0 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.6 oranında artış, 112.3 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi bir önceki aya göre yüzde 3.6 artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 117.0 115.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 112.3 0.6 3.6 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artmış , 127.2 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.7 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünler 74 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 78.1 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan, bir önceki aya göre de 0.3 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 78.1 1.2 0.3 2015 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan artarak yüzde 75.8 olarak gerçekleşirken, aylık bazda 0.1 puan azalmıştır. Sektörel kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 2.3 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı 75 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Dış Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 9.6 azalarak 310 milyon dolar, ithalat ise yüzde 15.5 azalarak 147 milyon dolar olmuştur. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 3.5 azalarak 163 milyon dolar olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 Kasım ayında yüzde 197.3, 2015 Kasım ayında yüzde 211.2’dir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 3,974,843 - 2,012,411 - 1,962,431 - 197.5 2015 3,548,852 -10.7 1,773,884 -11.9 1,774,968 -9.6 200.1 2014 342,805 - 173,736 - 169,069 - 197.3 2015 309,966 -9.6 146,754 -15.5 163,212 -3.5 211.2 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin Dış Ticareti 2014 400 2015 Milyon USD 4,250 4,000 3,750 3,500 3,250 3,000 2,750 2,500 2,250 2,000 1,750 1,500 1,250 1,000 750 500 250 0 350 300 250 200 150 100 50 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin Dış Ticareti 2014 2015 İHRACAT İTHALAT 76 Grafik 4: Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 77 ANA METAL SANAYİ ÜRÜNLERİNİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 24 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 2,950 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.89 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 129,348 3.82 11 107,713 11.25 2 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 14,787 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.91 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 114,109 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 11.26 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 2 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 4,855 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.01 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 78 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, ana metal ürünleri imalatı sektöründe 128.5 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 128.9, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 126.7 olarak gerçekleşmiştir. Üretim endeksi yıllık yüzde 6.2, aylık yüzde3.1 artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 128.5 129.7 132.9 128.9 125.4 127.2 126.7 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Ana Metal Sanayi Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 6.2 Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 3.1 Kasım ayında 132.9 olarak gerçekleşen takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artmış , 127.2 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 0.7 azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 130 125 120 115 110 105 100 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Ana metal Sanayi Ürünleri 79 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında ana metal sanayii sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 74.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.6 puan azalış, bir önceki aya göre 0.6 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Ana Metal Sanayii 74.3 -0.6 -0.6 2015 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan artarak yüzde 75.8 olarak gerçekleşirken, aylık bazda 0.1 puan azalmıştır. Ana metal sanayi sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 1.5 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Ana Metal Sanayi Ürünleri İmalatı 80 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ana metal sanayi sektöründe 2015 yılı Kasım ayında ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 18.1 oranında azalarak 798 milyon dolar, ithalat ise yüzde 54.6 oranında azarak 1.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sektörde 2014 Kasım ayında 2.6 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2015 Kasım ayında yüzde 68.2 oranında azalarak 828 milyon dolar olmuştur. Ana metal sanayi sektöründe ihracatın ithalatı karşılama oranı 2014 Kasım ayında yüzde 27.2, 2015 Kasım ayında yüzde 49.1’dır. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer X/M Değişim (%) 2014 15,393,831 - 24,056,235 - -8,662,405 - 64.0 2015 16,917,396 9.9 20,163,943 -16.2 -3,246,547 -62.5 83.9 2014 973,921 - 3,582,416 - -2,608,495 - 27.2 2015 797,804 -18.1 1,626,057 -54.6 -828,253 -68.2 49.1 2014 136,089,480 - 171,240,590 - -35,151,111 - 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 12,185,549 - 16,752,340 - -4,566,791 - 72.7 2015 11,004,840 -9.7 13,063,252 -22.0 -2,058,412 -54.9 84.2 Grafik 3: Ana Metal Sanayii Ürünleri İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014-2015 Kasım Ayı Ana Metal Sanayi Ürünleri Dış Ticareti 2014 4,000 2015 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Ana Metal Sanayi Ürünleri Dış Ticareti 2014 25,500 24,000 22,500 21,000 19,500 18,000 16,500 15,000 13,500 12,000 10,500 9,000 7,500 6,000 4,500 3,000 1,500 0 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT 2015 İTHALAT 81 Grafik 4: Ana Metal Sanayi Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 4000000 3500000 3000000 2500000 2000000 1500000 1000000 500000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 5 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İthalat 82 FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI (Makina-Teçhizat Hariç) Sektör Kodu (NACE Revize 2): 25 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 55,802 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 16.75 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 1 285,877 8.44 4 53,432 5.58 7 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 12,918 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.91 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 7 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 55,922 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 8 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 6,080 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 83 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayı, 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi, fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe 150.4 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi 151.0, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi ise 141.9 olarak gerçekleşmiştir. Takvim etkisinden arındırılmış endeks bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.1 oranında , mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi de önceki bir aya göre 1.2 oranında artmıştır. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 150.4 129.7 132.9 151.0 125.4 127.2 141.9 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Fabrikasyon Metal Ür. Sek. Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 9.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 1.2 Kasım ayında 132.9 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artmış; aylık bazda ise 127.2 olarak gerçekleşen mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi 0.7 oranında azalmıştır. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı 84 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 Aralık ayında, fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektörü kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0.8 puan azalarak yüzde 71.5 seviyesinde gerçekleşirken, aylık bazda ise 0.1 puan azalış göstermiştir. Aralık ayında fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı, imalat sanayinin 4.3 puan altında gerçekleşmiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) KKO (%) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Sektörü 71.5 -0.8 -0.1 2015 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1.2 puan artarak yüzde 75.8 olarak gerçekleşirken, aylık bazda da 0.1 puan azalmıştır. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi 90 % 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü 85 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; fabrikasyon metal ürünleri imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 11.2 azalarak 589.3 milyon dolar olurken, ithalat ise yüzde 6.3 oranında azalarak 383.1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret fazlası yüzde 19.1 azalarak 206.3 milyon dolar olmuştur. 2014 Kasım ayında yüzde 162.4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 153.8 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 7,429,440 6,426,322 663,601 589,346 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 Değer X-M Değişim 4,410,347 -13.5 4,292,350 408,713 -11.2 383,066 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 16,752,340 -9.7 13,063,252 -2.7 -6.3 -10.7 -22.0 Değer Değişim X/M (%) -29.3 -19.1 -21.4 -54.9 168.5 149.7 162.4 153.8 79.5 81.9 72.7 84.2 3,019,093 2,133,972 254,888 206,279 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 Grafik 3: Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 700 Milyon USD 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Fabrikasyon Metal Ürünler Sektörü İmalatı Dış Ticareti 2014 2015 8,000 600 7,000 500 6,000 5,000 400 4,000 300 3,000 200 2,000 100 1,000 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 86 Grafik 4: Fabrikasyon Metal Ürünleri Dış Ticaretinin Aylar İtibariyle Gelişimi Bin USD 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 2014 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 İhracat İthalat 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 87 BİLGİSAYARLARIN, ELEKTRONİK VE OPTİK ÜRÜNLERİN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 26 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 749 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.22 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 20 32,567 0.96 19 12,900 1.35 16 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 2,880 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.54 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 12,736 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.26 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 16 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,348 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.67 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 16 88 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe 150.8 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.3 artmış ve bir önceki aya göre ise yüzde 8.5 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 150.8 150.8 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Bilgisayarlar, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 140.0 9.3 -8.5 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artmış, aylık düzeyde ise yüzde 0.7 oranında azalış göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise sektörün 12.8 puan altında 127.2 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin Imalatı 89 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 83.3 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puan, bir önceki aya göre ise 3.5 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) İmalat Sanayi Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) 75.8 1.2 -0.1 83.3 - 0.3 -3.5 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmış ve aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 7.5 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 İmalat sanayi 2014 2015 Bilgisayarların, Elektronik- Optik Ürünlerin İmalatı Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 90 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 8.1 oranında artarak 297.1 milyon dolar, ithalat ise yüzde 3.4 oranında azalarak 1.3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 1.1 milyar dolar olan dış ticaret açığı 1.0 milyar dolar olmuştur. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 20.2 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 22.6 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Kasım Kasım İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 2,581,228 2,333,599 274,859 297,124 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 -9.6 8.1 -8.0 -9.7 Değer X-M Değişim 14,035,597 13,541,434 1,361,541 1,315,382 171,240,590 152,861,411 16,752,340 13,063,252 -3.5 -3.4 -10.7 -22.0 Değer X/M Değişim (%) -11,454,369 -11,207,835 -1,086,681 -1,018,258 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 -2.2 -6.3 -21.4 -54.9 18.4 17.2 20.2 22.6 79.5 81.9 72.7 84.2 Grafik 3: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 1,600 1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Bilgisayarların, Elektronik Ve Optik Ürünlerin Imalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 16,000 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 İHRACAT İTHALAT 91 Grafik 4: Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1.800.000 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 2014 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 İhracat 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 92 ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 27 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 7,377 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.21 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 14 141,610 4.18 10 51,262 5.36 9 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 10,732 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.74 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 10 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 56,009 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.52 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 7 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 4,660 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 5.77 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 93 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi elektrikli teçhizat imalatı sektöründe 135.4 olmuştur. Üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.1, bir önceki aya göre ise yüzde 1.2 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 127.8 0.1 1.2 Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 135.4 136.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Elektrikli Teçhizat İmalatı Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artış ve aylık düzeyde ise yüzde 0.7 azalış göstermiştir. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi ise sektörün 0.6 puan altında 127.2 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Elektrikli Teçhizat Imalatı 94 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında elektrikli teçhizat imalat sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 77.7 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 7.5 puan ve bir önceki aya göre ise 1.3 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) İmalat Sanayi Elektrikli Teçhizat İmalatı 75.8 77.7 Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 7.5 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 1.3 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmış ve aylık bazda ise 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında elektrikli teçhizat imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 1.9 puan üstündedir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Elektrikli Teçhizat İmalatı 95 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; elektrikli teçhizat imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 11.2 oranında azalarak 761.9 milyon dolar, ithalat ise yüzde 13.8 oranında azalarak 657.9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kasım 2014 döneminde 94.3 milyon dolar olan dış ticaret fazlası 2015 Kasım ayında yüzde 10.4’lük artışla, 104.0 milyon dolar dış ticaret fazlası olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 112.3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 115.8 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim 9,563,324 8,348,842 857,867 761,934 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 -12.7 -11.2 -8.0 -9.7 Değer 8,169,892 7,787,562 763,602 657,896 171,240,590 152,861,411 16,752,340 13,063,252 X-M Değişim -4.7 -13.8 -10.7 -22.0 Değer X/M (%) Değişim 1,393,432 561,280 94,265 104,038 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 -59.7 10.4 -21.4 -54.9 117.1 107.2 112.3 115.8 79.5 81.9 72.7 84.2 Grafik 3: Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Elektrikli Teçhizat Imalatı Dış Ticareti 2014 Milyon USD 2015 1,000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 İHRACAT İHRACAT İTHALAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 96 Grafik 4: Elektrikli Teçhizat İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 1 2 3 4 5 6 7 2014 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 İhracat 2 3 4 İthalat 5 6 7 8 9 10 11 2015 97 BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ MAKİNA VE EKİPMAN İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 28 1.Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12,356 3.71 9 195,732 5.78 6 44,948 4.70 11 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 11,655 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.23 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 8 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 47,914 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 4.73 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 5,078 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 6.28 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 7 98 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe 2010=100 bazlı arındırılmamış sanayi üretim endeksi 140.5 olarak gerçekleşmiştir. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.1 azalış ve bir önceki aya göre yüzde 3.2 oranında artış kaydetmiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 140.5 141.1 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi BYS Makine ve Ekipman İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 141.4 -0.1 3.2 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artmış ve aylık düzeyde yüzde 0.7 oranında azalış göstermiştir. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi, sektörün 14.2 puan altında 127.2 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 170 160 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 BYS Makine/ Ekipman imalatı 99 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 77.4 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 0.3 puan ve bir önceki aya göre de 0.7 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) İmalat Sanayi BYS Makine ve Ekipman İmalatı 75.8 77.4 Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 -0.3 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 -0.7 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmış ve aylık bazda da 0.1 puan azalmıştır. Aralık ayında başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı imalat sanayinin 1.6 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 BYS Makine/ Ekipman imalatı 100 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 4.9 azalarak 599.6 milyon dolar, ithalat ise yüzde 19.2 azalarak 1.4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde dış ticaret açığı 1.1 milyar dolardan 827.9 milyon dolara düşmüştür. 2014 Kasım ayında yüzde 35.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 Kasım ayında yüzde 42.0 olmuştur. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1.000 USD. Değişim: %) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım İhracat (X) Değer İthalat (M) Değişim Değer X-M Değişim Değer Değişim X/M (%) 2014 2015 2014 2015 2014 7,513,318 6,612,616 630,792 599,609 136,089,480 -12.0 -4.9 - 18,667,049 16,821,521 1,767,055 1,427,551 171,240,590 -9.9 -19.2 - -11,153,732 -10,208,905 -1,136,264 -827,943 -35,151,111 -8.5 -27.1 - 40.2 39.3 35.7 42.0 79.5 2015 125,216,780 -8.0 152,861,411 -10.7 -27,644,631 -21.4 81.9 2014 2015 12,185,549 11,004,840 -9.7 16,752,340 13,063,252 -22.0 -4,566,791 -2,058,412 -54.9 72.7 84.2 Grafik 3: Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine Ve Teçhizat Imalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Teçhizat Imalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2,000 1,800 1,600 1,400 1,200 1,000 800 600 400 200 0 2015 Milyon USD 2014 2015 20,000 18,000 16,000 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 101 Grafik 4: Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 1 2 3 4 5 6 7 2014 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 İhracat 2 3 4 5 İthalat 6 7 8 9 10 11 2015 102 MOTORLU KARA TAŞITI, RÖMORK VE YARI-RÖMORK İMALATI Sektör Kodu (NACE): 29 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 3,854 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.16 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 176,780 5.22 8 77,874 8.14 4 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 13,723 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.34 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 5 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 84,923 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 8.38 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 6,154 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 7.61 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 4 103 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork sektöründe 146.8 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11.0 artış , bir önceki aya göre ise yüzde 2.1 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 146.8 147.3 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 141.9 11.0 -2.1 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında 132.9 olan takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artmış , aylık düzeyde ise yüzde 0.7 oranında azalış göstermiştir. İmalat sanayi mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış üretim endeksi sektörün 14.7 puan altında 127.2 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi ( 2010=100) Endeks 150 140 130 120 110 100 90 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Motorlu Kara Taşıtı,Römork/ Yarı Römork 104 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 82.2 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 10.1 puan ve bir önceki aya göre 0.9 puan artmıştır. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Motorlu Kara Taşıtı. Römork ve Yarı-Römork İmalatı 82.2 10.1 0.9 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmış ve aylık bazda ise 0.1 puan azalış göstermiştir. Aralık ayında, motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründeki kapasite kullanım oranı imalat sanayi sektöründe kapasite kullanım oranının 6.4 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 90 85 80 75 70 65 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014 İmalat sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2015 Motorlu Kara Taşıtı,Römork/ Yarı Römork 105 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; motorlu kara taşıtı, römork ve yarı-römork imalatı sektöründe 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 6.7 artarak 1.7 milyar dolar, ithalat yüzde 6.1 azalarak 1.7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Motorlu kara taşıtı, römork ve yarı römork imalatı sektörü 2014 yılı Kasım ayında 241.5 milyon dolar civarında dış ticaret açığı vermiş iken 2015 yılı Kasım ayında 19.4 milyon dolar dış ticaret açığı vermiştir. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 87.0 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında artarak yüzde 98.9 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1.000 USD. Değişim: %) İMALAT SEKTÖR Yıl Ocak-Kasım Kasım Ocak-Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 İhracat (X) Değer 18,093,817 17,333,677 1,621,195 1,730,599 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 İthalat (M) Değişim -4.2 6.7 -8.0 -9.7 Değer X-M Değişim 16,724,841 18,631,768 1,862,737 1,749,994 171,240,590 152,861,411 16,752,340 13,063,252 Değer 1,368,976 11.4 -1,298,091 -241,542 -6.1 -19,396 - -35,151,111 -10.7 -27,644,631 -4,566,791 -22.0 -2,058,412 Değişim X/M (%) - 108.2 -194.8 93.0 - 87.0 -92.0 98.9 - 79.5 -21.4 81.9 - 72.7 -54.9 84.2 Grafik 3: Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) Imalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) Ve Yarı Treyler (Yarı Römork) Imalatı Dış Ticareti 2014 2015 Milyon USD 1,900 19,000 1,850 18,500 1,800 18,000 1,750 17,500 1,700 17,000 1,650 16,500 1,600 16,000 1,550 15,500 1,500 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 106 Grafik 4: Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı-Römork İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 1 2 3 4 5 6 7 2014 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 İhracat 2 3 4 İthalat 5 6 7 8 9 10 11 2015 107 DİĞER ULAŞIM ARAÇLARININ İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 30 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 862 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.26 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 28,559 0.84 21 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 9,964 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.04 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 3,152 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.69 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 15 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 9,283 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.92 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,395 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.73 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 15 108 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe 146.0 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 30.1 oranında artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 15.0 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 146.0 143.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 145.9 30.1 -15.0 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 25.8 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 109 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 71.8 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 3.9 puan, bir önceki aya göre ise 2.2 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 -3.9 KKO (%) İmalat Sanayi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 75.8 71.8 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 -2.2 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artmıştır. Aralık ayında diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 4.0 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 5.1 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı 110 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer ulaşım araçlarının imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 15.7 oranında artarak 217 milyon dolar, ithalat ise yüzde 3.2 oranında artarak 353 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 154 milyon dolar olan dış ticaret açığı 136 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 54.9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 61.5 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım Değer 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2,298,552 2,137,805 187,605 217,130 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 İthalat (M) Değişim Değer 3,982,531 -7.0 5,128,687 341,912 15.7 352,887 - 171,240,590 -8.0 152,861,411 - 16,752,340 -9.7 13,063,252 X-M Değişim 28.8 3.2 -10.7 -22.0 Değer -1,683,980 -2,990,882 -154,307 -135,757 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 X/M Değişim (%) 77.6 -12.0 -21.4 -54.9 57.7 41.7 54.9 61.5 79.5 81.9 72.7 84.2 Grafik 3: Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 400 2014 2015 6,000 350 300 5,000 250 4,000 200 3,000 150 2,000 100 1,000 50 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 111 Grafik 4: Diğer Ulaşım Araçlarının İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 1,200,000 1,000,000 800,000 600,000 400,000 200,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 112 MOBİLYA İMALATI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 31 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 33,857 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 10.16 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 4 161,288 4.76 9 19,268 2.01 14 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 4,494 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.40 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 13 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 19,875 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.96 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 14 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 2,682 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 3.32 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 12 113 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi mobilya imalatı sektöründe 127.9 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.2 oranında artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 8.6 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 127.9 129.7 132.9 125.5 125.4 127.2 125.3 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Mobilya İmalatı Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 -8.6 Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 1.2 Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, mobilya imalatı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 3.1 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 145 140 135 130 125 120 115 110 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Mobilya İmalatı 114 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında mobilya imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 73.0 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.7 puan artarken, bir önceki aya göre ise 0.7 puan azalış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Mobilya İmalatı 73.0 1.7 -0.7 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış göstermiştir. Aralık ayında mobilya imalatı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 2.8 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 0.5 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 78 76 74 72 70 68 66 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Mobilya İmalatı 115 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; mobilya imalatı sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 10.2 oranında azalarak 170 milyon dolar, ithalat ise yüzde 33.2 oranında azalarak 37 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 133 milyon dolar olan dış ticaret fazlası 132 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 338.5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 454.9 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 1,963,071 1,836,415 188,942 169,742 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 -6.5 -10.2 -8.0 -9.7 Değer X-M Değişim 766,901 674,780 55,825 37,310 171,240,590 152,861,411 16,752,340 13,063,252 -12.0 -33.2 -10.7 -22.0 Değer Değişim 1,196,169 1,161,634 133,117 132,432 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 -2.9 -0.5 -21.4 -54.9 X/M (%) 256.0 272.2 338.5 454.9 79.5 81.9 72.7 84.2 Grafik 3: Mobilya İmalatı Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Mobilya İmalatı Dış Ticareti Milyon USD 2014 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Mobilya İmalatı Dış Ticareti 2015 Milyon USD 2014 2015 200 2,500 180 160 2,000 140 120 1,500 100 80 1,000 60 40 500 20 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 116 Grafik 4: Mobilya İmalatı Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 117 DİĞER İMALATLAR Sektör Kodu (NACE Revize 2): 32 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) 8,949 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 2.69 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 12 57,213 1.69 15 10,576 1.10 17 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 2,099 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.12 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 19 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 11,469 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.13 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 17 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,029 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.27 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 18 118 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi diğer imalatlar sektöründe 112.3 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.7 oranında, bir önceki aya göre ise yüzde 0.7 oranında artış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 112.3 129.7 132.9 112.2 125.4 127.2 113.0 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Diğer İmalatlar Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 0.7 Takvim Etkisinden Arındırılmış Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 3.7 Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, diğer imalatlar sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 0.6 puan altında gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Diğer İmalatlar 119 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında diğer imalatlar sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 63.5 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 7.8 puan, bir önceki aya göre ise 1.8 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı KKO (%) Değişim (Puan) (Yıllık) Değişim (Puan) (Aylık) İmalat Sanayi 75.8 1.2 -0.1 Diğer İmalatlar 63.5 7.8 1.8 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış göstermiştir. Aralık ayında diğer imalatlar sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 12.3 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 6.6 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 75 70 65 60 55 50 45 40 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Diğer İmalatlar 120 4. Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; diğer imalatlar sektöründe, 2015 yılı Kasım ayında, 2014 yılının aynı ayına göre ihracat yüzde 48.6 oranında azalarak 346 milyon dolar, ithalat ise yüzde 18.5 oranında azalarak 270 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 341 milyon dolar olan dış ticaret fazlası 76 milyon dolar olmuştur. 2014 yılı Kasım ayında yüzde 202.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2015 yılı Kasım ayında yüzde 128.0 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 3: Aylara Göre Dış Ticaret (Değer: 1,000 USD, Değişim: %) İhracat (X) SEKTÖR Ocak-Kasım İMALAT Yıl Ocak-Kasım Kasım Kasım 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 Değer İthalat (M) Değişim 5,012,155 4,329,333 672,957 346,155 136,089,480 125,216,780 12,185,549 11,004,840 -13.6 -48.6 -8.0 -9.7 Değer X-M Değişim 3,735,779 3,221,212 331,937 270,394 171,240,590 152,861,411 16,752,340 13,063,252 -13.8 -18.5 -10.7 -22.0 Değer Değişim 1,276,376 1,108,121 341,020 75,762 -35,151,111 -27,644,631 -4,566,791 -2,058,412 -13.2 -77.8 -21.4 -54.9 X/M (%) 134.2 134.4 202.7 128.0 79.5 81.9 72.7 84.2 Grafik 3: Diğer İmalatlar Dış Ticareti 2014-2015 Ocak-Kasım Dönemi Diğer İmalatlar Dış Ticareti 2014-2015 Kasım Ayı Diğer İmalatlar Dış Ticareti Milyon USD 2014 2015 Milyon USD 800 2014 2015 6,000 700 600 5,000 500 4,000 400 3,000 300 2,000 200 1,000 100 0 0 İHRACAT İTHALAT Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü İHRACAT İTHALAT 121 Grafik 4: Diğer İmalatlar Dış Ticaretinin Gelişimi Bin USD 700,000 650,000 600,000 550,000 500,000 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 2014 6 7 8 9 10 11 2015 İhracat Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 5 İthalat 122 MAKİNE VE EKİPMANLARIN KURULUMU VE ONARIMI Sektör Kodu (NACE Revize 2): 33 1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler İşyeri Sayısı (Adet) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ücretli Çalışan Sayısı (Kişi) (2014) İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) İmalat Sanayi İçindeki Sırası 11,816 3.55 10 56,366 1.66 16 Üretim Değeri (Milyon TL) (2014) 7,976 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.83 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Katma Değer (Milyon TL) (2014) 2,199 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.18 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 18 Ciro Değeri (Milyon TL) (2014) 7,814 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 0.77 İmalat Sanayi İçindeki Sırası 23 Maaş ve Ücretler (Milyon TL) (2014) 1,273 İmalat Sanayi İçindeki Payı (%) 1.58 İmalat Sanayi İçindeki Sırası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 17 123 2. Üretim Endeksi 2015 yılı Kasım ayında 2010=100 temel yıllı arındırılmamış sanayi üretim endeksi makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe 187.7 olmuştur. Üretim endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20.7 oranında artarken, bir önceki aya göre ise yüzde 12.9 oranında azalış göstermiştir. Tablo 1: Kasım 2015 Üretim Endeksi (2010=100) Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Endeks Endeks 130.0 133.0 129.7 132.9 187.7 187.6 Sektör Toplam Sanayi İmalat Sanayi Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 125.4 127.2 Yıllık Değişim (%) 3.5 4.3 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Aylık Değişim (%) -0.9 -0.7 176.0 20.7 -12.9 Takvim Etkisinden Arındırılmış Kasım ayında imalat sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 oranında artarken, makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe yıllık değişim oranı ise imalat sanayindeki yıllık değişim oranının 16.4 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 1: Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Üretim Endeksinin Gelişimi (2010=100) Endeks 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100 1 2 3 4 5 6 7 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2015 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 124 3. Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Aralık ayında makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 73.1 olarak gerçekleşmiştir. Kapasite kullanım oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 5.6 puan, bir önceki aya göre ise 0.3 puan artış göstermiştir. Tablo 2: Aralık 2015 Kapasite Kullanım Oranı Değişim (Puan) (Yıllık) 1.2 5.6 KKO (%) İmalat Sanayi Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 75.8 73.1 Değişim (Puan) (Aylık) -0.1 0.3 Aralık ayında, imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ise yüzde 75.8 seviyesinde gerçekleşerek, yıllık bazda 1.2 puan artış göstermiştir. Aralık ayında makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektöründe kapasite kullanım oranı; imalat sanayi kapasite kullanım oranının 2.7 puan altında, yıllık değişim düzeyi olarak ise imalat sanayi kapasite kullanım oranı yıllık değişim düzeyinin 4.4 puan üstünde gerçekleşmiştir. Grafik 2: Kapasite Kullanım Oranının Gelişimi % 80 78 76 74 72 70 68 66 64 62 60 58 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 İmalat Sanayi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2015 Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı 125 4. Dış Ticaret Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı sektörünü oluşturan çalışmalar kurulum ve onarım içermesi nedeniyle dış ticaret sözkonusu değildir. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü 126
