2013-2014 DOMANİÇ AÖL GÜLŞAH YURDAKUL

PROTEİNLER
2013-2014
DOMANİÇ AÖL
GÜLŞAH YURDAKUL
BOL PROTEİN ALMAK İÇİN HANGİ GIDA
GRUPLARINI TÜKETİRSİNİZ?
PROTEİNLER
→Yapılarında C,H,N,O atomları ile bunların yanında
P ve S’de bulunabilir.
→Amino asitlerden oluşmuşlardır.
n(Amino asit) ----------> Protein + (n-1)H2O
→Sindirilmeden hücre zarından geçemezler.
→Yapılarında PEPTİD bağı bulunur.
Peptid bağı sayısı = H2O sayısı= n-1
PROTEİNLERİN YAPITAŞI
AMİNOASİTLERDİR.
→Bütün canlılarda 20 çeşit amino asit bulunur.
→Bitkiler ihtiyaç duydukları aminoasitleri
kendileri sentezler.
→Hayvanlar ise aminoasitlerin 12 tanesini
kendileri sentezler, 8 tanesini de dışarıdan
hazır olarak alır. Hayvanların üretemeyip te
dışarıdan aldıkları aminoasitlere;
temel (esansiyel) aminoasitler denir.
AMİNOASİT YAPISI:
• Amino grubu
bazik,
• Karboksil grubu
asidik,
• R(radikal) grubu
ise aminoasite
çeşitlilik
kazandırır.
• Amino asitler proteinleri oluşturmak için birbirlerine PEPTİT
bağları ile bağlanırlar.
• İki amino asit birleşirse oluşan bileşik dipeptit,
2(Amino asit) ---------> Dipeptid + H2O
• üç amino asit birleşirse tripeptit,
3(Amino asit) ---------> Tripeptid + 2H2O
• çok sayıda amino asit birleşirse polipeptit adını alır.
n(Amino asit) ----------> Polipeptid (protein) + (n-1)H2O
Aminoasitler neden birbirinden farklıdır?
•
•
Polipeptit kavramı protein kavramının eş anlamlısı değildir.
Bir protein, bir ya da birkaç polipeptidin çok özel birşekilde
bükülüp kıvrılarak özgül biçim kazanmasıyla işlevsel hale gelir.
• 1.aa’in COOH grubu 2.aa’in NH2 grubu ile
birleşir.
• Aralarında peptid bağı oluşur 1mol su açığa
çıkar.
Hücrede protein sentezi ribozom denilen
organelde gerçekleşir.
Protein sentezi sırasında amino asitlerin
dizilişini DNA belirler
• Proteinleri
birbirinden farklı
yapan nedir?
→Protein sentezi sırasında amino asitlerin
dizilişini DNA belirler.
Bir protein türünü;
→Kullanılan aminoasit sayısı
→Kullanılan aminoasit çeşidi
→Kullanılan aminoasit diziliş sırası belirler.
Proteinli besinler sindirim sistemimizde
amino asitlere parcalandıktan sonra
kana karışarak hucre icerisine girer.
Hucrelerde ise protein sentezinde
kullanılır.
Buna gore, besinlerden protein aldığımız
halde neden hucrelerde tekrar protein
sentezi yapılır?
Isıtma(50 derece üstü), yuksek basınc ve asit gibi etkenlerle
Proteinlerin yapısı bozulabilir. Bu olaya denaturasyon denir.
Bozulma sırasında proteinin liflerini bir arada tutan bağlar
kopar ve cozunme gercekleşir.
Eğer proteinlere etki hafif ise protein eski haline donebilir
(renaturasyon); kuvvetli ise değişiklik geri donmez, tek yonlu
olur .
Proteinlerin görevleri:
→Enerji vericidir.
→Yapıcı ve onarıcıdır.
→Enzim ve hormonları oluşturarak düzenleyici olarak görev
yaparlar. (İşlevsel proteinler)
→Kana kırmızı rengini verir ve solunum gazlarının taşınmasında
görev alırlar. (hemoglobin)
→Kanın pH’ nın ayarlanmasında görev alırlar.
→Kanın osmotik basıncını ayarlarlar. (albümin ve globulin)
→Kasların kasılmasında görev alırlar. (aktin ve miyozin)
→Kan grubunu belirleyen antijenleri oluştururlar( Ave B).
→Antikorları oluşturarak vücut savunmasında görev alırlar.
→Uzun süreli açlıkta proteinlerin
kullanım sırası:
Cevaplayalım
Örnek 1: Bir hücre 40 amino asit kullanarak
halkasal bir protein sentezliyor. Kaç su açığa
çıkar?
Örnek 2: Bir hücre 100 dipeptid ve 200 tripeptid
moleküllerini kullanarak bir polipeptid sentezliyor.
Kaç su açığa çıkar?
Örnek 3: Bir hücre amino asitleri kullanarak; 200
dipeptid ve 200 tripeptid sentezliyor.
a) Toplam kaç amino asit kullanmıştır?
b) Toplam kaç su açığa çıkmıştır?