PROJE SAHİBİNİN ADI AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ADRESİ Yeroluk Köyü Merkez/Muş TELEFON, GSM VE FAKS NUMARALARI Tel : Faks : V.D . : E-POSTA [email protected] PROJENİN ADI 3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi PROJE BEDELİ 375.000,00 TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ: (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Muş İli Merkez İlçesi Şenoba Köyü Mevkii PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) PROJENİN NACE KODU RAPORU HAZIRLAYAN ÇALIŞMA GRUBUNUN /KURULUŞUN ADI ADRESİ 0488 221 03 03 GSM : 0532 794 51 93 0488 221 27 71 11 604 09 662 / Muş V.D ÇED Yönetmeliği EK-2 listesi Madde 49. “Madencilik Projeleri”, a) Madenlerin Çıkarılması (EK-1’de Yer almayanlar) 08.12.01 BİOÇEV MÜHENDİSLİK DANIŞMANLIK İNŞ. GIDA NAK. TARIM EĞT. TEM. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Belde Mahallesi Mereto Cad. Şevket Başak Camii Yanı No:30 Merkez/BATMAN TELEFON VE FAKS NUMARALARI 0 488 221 03 03 0 488 221 27 71 PTD SUNUM TARİHİ Aralık - 2014 BÖLÜM I II III İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER DİZİNİ I TABLOLAR DİZİNİ II ŞEKİLLER DİZİNİ III PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ 1 PROJENİN ÖZELLİKLERİ 5 a) Projenin ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) 5 b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı 6 c) Doğal Kaynakların Kullanımı 110 ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri 11 d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski 29 PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 33 a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi Vb.) 33 b) Ek-V’deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar 45 PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 49 NOTLAR ve KAYNAKLAR 57 EKLER 58 Ek-1. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları 59 Ek-2. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Mevcut Arazi Kullanımını Değerlendirmek İçin; Yerleşim Alanlarının, Ulaşım Ağlarının, Enerji Nakil Hatlarının, Mevcut Tesislerin ve Ek-5’de Yer Alan Duyarlı Yöreler Listesinde Belirtilen Diğer Alanların (Proje alanı ve yakın çevresinde bulunması halinde) Yerlerine İlişkin Verileri Gösterir Bilgiler 1/25.000 Ölçekli Halihazır Harita (Çevre Düzeni Planı, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik harita) üzerine işlenerek kısaca açıklanması, jeoloji haritası ve depremsellik. I 60 TABLOLAR DİZİNİ SAYFA Tablo 1 : Personel Sayısı 12 Tablo 2 : Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri 17 Tablo 3 : Etkin baca yüksekliğine göre F,f,G,g parametrelerinin belirlenmesi 21 Tablo 4 : Yayılma sınıflarının tespiti şeması 21 Tablo 5 : Rüzgâr Hızları Tespiti 22 Tablo 6 : Yayılma sınıfları 22 Tablo 7 : Yayılma sınıfları ve Uh değerleri 22 Tablo 8 : Yönlere Gore Toz Dağılımı (Havada Asılı Toz) µg / m³ ( kontrolsüz ) 23 Tablo 9 : Tablo 10 : Tablo 11 : Yönlere Gore Toz Dağılımı (Çöken Toz) µg / m³ ( kontrolsüz ) 25 Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım 26 Tablosu Motorinin Özellikleri 32 Tablo 12 : Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları 32 Tablo 13 : Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri 33 Tablo 14 : İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler 33 Tablo 15 : İşletme aşamasındaki gürültü kaynakları 33 Tablo 16 : Proje alanında kullanılan makine ve ekipmanların gürültü düzeyleri 34 Tablo 17 : Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 34 Tablo 18 : Teçhizat tipi ve bunların net güç seviyesine uygun olarak tanımlanan ses gücü seviyeleri 34 Tablo 19 : Mesafelere göre üretim faaliyetleri sonucu oluşacak ses düzeyleri 36 Tablo 20 Türkiye’de İş Kazalarının İş Saatlerine Göre Dağılımı (2010) 41 Tablo 21 : : Muş İlindeki Endemik Türler 49 Tablo 22 : Muş İlinde Yer Alan Akarsular 51 II ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1 : İş Akım Şeması 7 Şekil 2 : Yer Bulduru Haritası 9 Şekil 3 : dağılımı (kontrolsüz) 24 Şekil 4 : Tesis faaliyetleri sonucu çöken partiküllerin mesafeye göre dağılımı ( kontrolsüz ) 25 Şekil 5 : Mesafelere göre üretim faaliyetleri sonucu oluşacak ses düzeyleri grafiği 36 Şekil 6 : Acil Müdahale Planı 40 Şekil 7 : Bölgenin genel vejetasyon yapısını gösterir harita (Kaynak www.ogm. gow.tr) 44 Tesis faaliyetleri sonucu havada asılı kalan partiküllerin mesafeye göre III Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Proje; Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanan “3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi” dir. Kum ve çakıl ocağı olarak işletilmesi planlanan ve koordinatları verilen alanın dışında herhangi bir çalışma yapılmayacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. İşletmeye açılması planlanan alan, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunmakta olup, İl Özel İdaresi tarafından yapılan ihale sonucu AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ’ne kiraya verilmiştir. Kira İle ilgili sözleşme, dosya ekinde sunulmuştur. (Bkz. Ek-2i). Çed Gerekli Değildir Belgesi alındıktan sonra 3311782 erişim nolu Ruhsat almaya hak kazanan alanın Ruhsat işlemlerine başlanılacaktır. Söz konusu proje; 25.11.2014 Tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” Ek-II Listesi, 49-Madencilik Projeleri a) Madenlerin Çıkarılması (Ek-1 de yer almayanlar) bendi uyarınca Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler listesinde yer almaktadır. Ocaktan çıkarılacak kum ve çakıl, Güleroğlu Gıda Tekstil Nakliyat İnşaat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. ne ait Mercimekkale Köyü Kravi Hududu Köyaltı Mevkii Merkez/ Muş adresinde proje alanına yaklaşık 1,3 km adresinde bulunan Kırma-Eleme-Yıkama Tesisine nakledilerek işletilecektir. Bundan dolayı sahada herhangi bir ürün stoku yapılmayacak, çıkarılan malzeme çıkarıldığı gibi kamyonlara yüklenerek kırma-eleme-yıkama tesisine nakledilecektir. Mevcut kırma-eleme-yıkama tesisine ait ÇED Gerekli Değildir Belgesi ekte verilmiştir. (Bkz.Ek-2j) Madencilikte yer alternatifi söz konusu olmamaktadır. Üretim ancak mevcut rezervlere göre uygun şartlar göz önüne alınarak, bu şartların gerek teknik gerekse ekonomik yönleri dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir. Söz konusu bu alanın hem rezerv bakımından hem de ulaşım ve pazar sorunu bulunmamasından dolayı en uygun alan olduğu düşünülerek işletilmesi planlanmaktadır. 1 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Projenin inşaat aşamasında oluşacak gürültü, proje sahası içerisinde kalacak olup, inşaat çalışması 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği” Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almadığından yönetmelik hükümlerine tabi değildir. —26.12.2008 tarih ve 27092 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlandırılması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik” in ilgili hükümlerine uyacağımızı taahhüt ve beyan ederiz. —2872 sayılı Çevre Kanununun hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —25.11.2014 Tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Çevre Denetim Yönetmeliği”(16.08.2011 tarih ve 28027 sayılı değişiklik yapılmasına dair yönetmelik) hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği” hükümlerine uyacağımızı taahhüt ve beyan ederiz. —13.01.2005 tarih ve 25699 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (27.01.2010 tarih ve 27475 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren I.K.H.K.K.Y. Değişiklik Yapılmasında Dair Yönetmeliği)’nde belirtilen tüm hususlara uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. —31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren S.K.K.Y. Değişiklik Yapılmasında Dair Yönetmeliği) hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren "Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği" (27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı 2 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —28.07.2013 tarih ve 28721 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik” e uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği) hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği) hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine uyacağımızı taahhüt ve beyan ederiz. — 30.07.2008 tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği“ (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. —08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliği Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik”(14.06.2012 tarih ve 28323 sayılı resmi gazetede yayımlanan değişiklik yapılmasına dair yönetmelik) ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. —31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi 3 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) ne uygun olarak yapılacaktır, —14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında (Deprem) Yönetmelik” hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —30.11.2013 tarih ve 28837 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği” nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, —22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. —30.12.2013 tarih ve 28867 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. —6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna bağlı olarak çıkartılıp yayınlanmış olan ve halen yürürlükte olan Tüzük ve Yönetmeliklere uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. İşyerinde olabilecek yangına karşı İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 5. Kısım 1. Bölümünde “İşyerlerinde Yangına Karşı Alınacak Güvenlik Tedbirleri” ile ilgili hüküm ve yönetmeliklere uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz, Projenin inşaat ve işletme aşamasında 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kum Çakıl Ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi Ve Kontrolü Yönetmeliği” Madde 5 ve Madde 6’da belirtilen esaslara ve yönetmeliğin hükümlerine uyulacağı proje sahibi firma yetkilileri tarafından beyan ve taahhüt edilmektedir. 4 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ Bu rapor; Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde 3311782 erişim nolu ruhsat almaya hak kazanılan 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanan “3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi” ne istinaden yapılmıştır. Söz konusu proje; 25.11.2014 Tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” Ek-II Listesi, 49-Madencilik Projeleri a) Madenlerin Çıkarılması (Ek-1 de yer almayanlar) bendi uyarınca Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler listesinde yer almaktadır. Ocaktan çıkarılacak kum ve çakıl, Güleroğlu Gıda Tekstil Nakliyat İnşaat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. ne ait Mercimekkale Köyü Kravi Hududu Köyaltı Mevkii Merkez/ Muş adresinde proje alanına yaklaşık 1,3 km adresinde bulunan Kırma-Eleme-Yıkama Tesisine nakledilerek işletilecektir. Bundan dolayı sahada herhangi bir ürün stoku yapılmayacak, çıkarılan malzeme çıkarıldığı gibi kamyonlara yüklenerek kırma-eleme-yıkama tesisine nakledilecektir. Mevcut kırma-eleme-yıkama tesisine ait ÇED Gerekli Değildir Belgesi ekte verilmiştir. (Bkz.Ek-2j) A) PROJENİN VE YERİN ALTERNATİFLERİ (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanan “3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi” nin niteliği göz önünde bulundurulduğu zaman herhangi bir alternatifinin bulunmadığı, yer seçimi yönünden uygun bir yerde bulunduğu rahatlıkla söylenebilir. Madencilikte yer alternatifi söz konusu olmamaktadır. Üretim ancak mevcut rezervlere göre uygun şartlar göz önüne alınarak, bu şartların gerek teknik gerekse ekonomik yönleri dikkate alınarak gerçekleştirilmektedir. Söz konusu bu alanın hem rezerv bakımından hem de ulaşım ve pazar sorunu bulunmamasından dolayı en uygun alan olduğu düşünülerek işletilmesi planlanmaktadır. 5 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Söz konusu projenin kurulacak alanıyla ilgili, T.C Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünden görüş alınmış olup, görüş yazısında tesisin bu alanda kurulmasında herhangi bir sakınca olmadığı belirtilmiştir.(Bkz.Ek-2b) Yapılacak çalışmada alınan kurum görüşleri doğrultusunda hareket edilecek ve bu görüşlerin dışına kesinlikle çıkılmayacaktır. B) PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI KAPLADIĞI ALAN, - İş Akım Şeması KUM - ÇAKIL ÇIKARIMI Toz ve Gürültü YÜKLEME Toz ve Gürültü NAKLİYE Toz ve Gürültü Şekil-1: İş Akım Şeması İş Akım Şemasında görüldüğü üzere, Ocaktan çıkarılacak kum ve çakıl, Güleroğlu Gıda Tekstil Nakliyat İnşaat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. ne ait Mercimekkale Köyü Kravi Hududu Köyaltı Mevkii Merkez/ Muş adresinde proje alanına yaklaşık 1,3 km adresinde bulunan Kırma-Eleme-Yıkama Tesisine nakledilerek işletilecektir. Bundan dolayı sahada herhangi bir ürün stoku yapılmayacak, çıkarılan malzeme çıkarıldığı gibi kamyonlara yüklenerek kırma-eleme-yıkama tesisine nakledilecektir. Mevcut kırma-eleme-yıkama tesisine ait ÇED Gerekli Değildir Belgesi ekte verilmiştir. (Bkz.Ek-2j) 6 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Kapasitesi Tesiste açık ocak işletmeciliği yöntemi kullanılacaktır. Ocak alanı olarak planlanan toplam 10.000 m²’ lik alanın, 100 m2’lik alanına taşınabilir konteynır ve fosseptik yerleştirilecek olup, 9.900 m2 alanda, 8 m derinlikte kazı yapılacağı varsayılarak, Toplam: 9.900 m2 x 8 m = 79.200 m³ bulunur. Buna göre ocağın toplam kapasitesi: 79.200 m³ x 2,7 ton/m3 (yoğunluk katsayısı)= 213.840 ton olarak bulunur. Bu rezervin ortalama 5 yılda tüketilmesi planlanmaktadır. Buna göre yıllık üretim; 213.840 ton / 5 yıl = 42.768 ton/yıl olacaktır. Ocak yılda 10 ay, ayda 25 gün, günde 8 saat işletilecektir. Günlük Üretim Kapasitesi: 42.768 ton/yıl / 250 gün/yıl = 171,072 ton/gün Saatlik Üretim Kapasitesi: 171,072 ton/gün / 8 saat/gün = 21,384 ton/saat - Kapladığı Alan Çalışma alanı, Erzurum – Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş ili, Merkez ilçesi, Şenoba Köyü mevkii, Murat Nehri Sınırları Dâhilinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Kum ve çakıl ocağı olarak işletilmesi planlanan ve koordinatları verilen alanın dışında herhangi bir çalışma yapılmayacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. İşletmeye açılması planlanan alan, Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunmakta olup, İl Özel İdaresi tarafından yapılan ihale sonucu AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ’ne yıllığına kiraya verilmiştir. Kira İle ilgili yazı, dosya ekinde sunulmuştur. (Bkz.Ek-2i) 7 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Şekil-2: Yer Bulduru Haritası - Teknolojisi Kum-çakıl; doğal, yapay veya her iki cins yoğun mineral malzemenin, genellikle 100 mm’ye kadar çeşitli büyüklüklerdeki kırılmamış veya kırılmış tanelerin bir yığınıdır. Çakıl ve kum derelerden, eski dere yataklarından oluşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöllerden sağlanır. Kum-çakıl, inşaat sektöründe agrega olarak adlandırılan, belirli tane sınıflarında ve kırma ve doğal olmak üzere ikiye ayrılan, organik olmayan malzemelerdir. Bu malzemeler beton, hafif beton üretiminde, yol dolgusu ve kaplamasında, inşaat sıvasında yoğun olarak kullanılmaktadır. Yapı malzemesi olarak kum 0,063-2 mm tane boyutunda gevşek dokulu klastik bir sedimandır. Tane boyutu 0,063-0,25 mm arasında ince kum, 0,25-1 mm arasında orta dereceli kum, 1-2 mm arasında ise kum deyimi kullanılmaktadır. Kum, kuvars, feldspat taneleri, kayaç artıkları, mika ve glokoni gibi minerallerin bir karışımıdır. Tanelerin yüzey özellikleri, sertliği, kil ve silt fraksiyonlarına oranı, kumun özelliğini belirleyen faktörlerdir. Bunun yanında, kalker (CaCO3) kökenli kayaçların kırılması ve sınıflandırılması ile elde edilen yapay kumlar (taş unu) yaygın olarak kullanılmaktadır. Sahadaki kum-çakıl cevherinin yoğunluğu ortalama 2,7 ton/m3 olarak kabul edilmiştir. 8 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Üretim Yöntemi: Kum-çakıl malzemesi işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup, kum çakıl malzemesi kuru dere yatağından alınacaktır. Sahada 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” Madde 6’da belirtilen esas ve usullere uygun olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Proje alanında, üretimi yapılacak olan kum-çakıl cevherinin kalınlığı yer yer değişmektedir. Proje alanı içerisinde basamak yüksekliklerinin nihai durumda 5 metreyi aşmayacak şekilde olmasına dikkat edilecektir. Üretim sırasında 1 adet Sallama Kepçe, 1 Yükleyici ve 3 adet kamyon kullanılacaktır. Ocak alanından malzeme iş makineleri yardımıyla alınarak kamyonlara yüklenecektir. Sahada üretime yönelik herhangi bir tesis kurulması söz konusu değildir. - Çalışacak Personel Sayısı Tesiste toplam 12 kişi çalışacaktır. Bunlar; Tablo-1: Personel Sayısı Personel Sayı İdari Personel 1 İşçi 4 İş Makinesi Operatörü 1 Makine Operatörü 1 Şoför 3 Yağcı 1 Gece Bekçisi 1 TOPLAM 12 9 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi C) DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.) Çalışma alanı, Erzurum - Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Kum Çakıl ve benzeri Maddelerin Alınması İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” esaslarına göre hazırlanmış olan Çevre Yönetim Planı hazırlanarak ekte sunulmuştur. (Bkz.Ek-2k) - Arazi Kullanımı Çalışma alanı, Erzurum - Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Söz konusu alanın 100 m2’lik alanında işçilerin ve bekçinin dinleneceği 1 adet taşınabilir konteynır yerleştirilecek ve oluşan atıksuların biriktirildiği bir fosseptik yerleştirilecektir. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Belirtilen bu alanda zamanla akarsudaki su rezervlerinin artması arazi örtü tabakasının kum ve çakıla dönüşmesine sebep olmuştur. Bu nedenle arazinin üzerinde tarım yapılması söz konusu değildir - Su Kullanımı Kum Ocağı ve çevresi Murat Nehri havzası içinde kalmaktadır. Ocağın bulunduğu yerde, kış aylarının yağışlı zamanlarında su artışı olmaktadır. Tesisin günlük su ihtiyacı en yakın yerleşim biriminden taşıma yoluyla karşılanacaktır. - Kullanılan Enerji Türü v.b. Projede kullanılacak iş makinelerinde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Bunun için ocak sahasında bir motorin tankı bulundurulacaktır. Tesis elektrik ihtiyacını Şenoba köyü elektrik şebekesinden karşılayacaktır. 10 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ç) ATIK MİKTARI (Katı, Sıvı, Gaz vb.) VE ATIKLARIN KİMYASAL FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ Proje aşamasında atık oluşumu değerlendirilirken Arazinin Hazırlanması Aşaması ile İşletme Aşaması olarak iki bölümde değerlendirilmiştir. Oluşacak olan bu atıklar aşağıda detaylı bir biçimde açıklanmıştır. KATI ATIKLAR İnşaat Aşaması, Arazinin hazırlanması (konteynır, fosseptik yerleştirilmesi ve bitkisel toprağın sökülmesi) aşamasında çalışacak olan personelden kaynaklanan katı atık oluşumu beklenmektedir. Tesisin inşaat aşamasında 8 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Personelden kaynaklanacak katı atıkların cinsleri evsel nitelikli atıklar olarak görülmektedir. Evsel katı atıklar işletmede çalışan personelin doğal ihtiyaçlarından kaynaklanan atıklar olacaktır. Buna göre tesiste oluşacak katı atık miktarı; 1,14 kg/gün.kişi1 x 8 kişi = 9,1 kg/gün toplam evsel katı atık ortaya çıkacaktır. İşletme Aşaması; Faaliyetin işletme esnasında çalışanlardan kaynaklanan evsel nitelikli katı atık oluşacaktır. İşletmede 12 kişi istihdam edilecektir. Tesiste çalışan işçilerden kaynaklanacak evsel katı atıkların miktarı ile ilgili tahminler ve kabuller aşağıda görülebilir. Tesiste 12 kişi çalışacağından; kişi başına düşen katı atık miktarı 1,14 kg/gün; Buna göre tesiste oluşan katı atık miktarı; 1,14 kg/gün.kişi x 12 kişi = 13,7 kg/gün toplam evsel katı atık ortaya çıkacaktır. Bunun dışında prosesten kaynaklanacak herhangi bir atık oluşmamakta sahada çıkartılacak malzemenin üzerindeki 5 cm kalınlığındaki bitkisel toprak artığı ilerde işletme faaliyete kapandıktan sonra arazi ıslahında kullanılmak üzere proje sahasına serilecektir. 1 Kaynak; TÜİK-2010 11 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi SIVI ATIKLAR İnşaat Aşaması, Arazinin hazırlanması aşamasında 8 kişinin çalışması planlanmaktadır. Çalışan elemanlar işletmeye günlük olarak geliş gidiş yapacaklardır. Kişi başına kullanılacak günlük su miktarı hesaplanırken literatürden alınan 1 kişinin günde 124 lt(2) suya ihtiyacı olacağı kabul edilmiştir. Alanda çalışacak personelden kaynaklanan toplam atık su miktarı; 124 lt/kişi.gün x 8 kişi = 992 lt/gün = 0,992 m3/gün olacaktır. İnşaat aşamasında yapılacak olan faaliyetlerden dolayı sıvı atık oluşumu beklenmemektedir. Çünkü kullanılacak olan su malzeme bünyesinde kalarak buharlaşacaktır. İşletme Aşaması; Tesiste 12 personel çalışacaktır. Çalışan bu personellerden oluşacak olan sıvı atık miktarı şu şekilde olacaktır. Kişi başına kullanılan suyun 124 lt ve kullanılan suyun tamamı atık su olarak alındığı düşünüldüğünde, personelden kaynaklı sıvı atık şu şekilde olacaktır; 124 lt/kişi/gün x 12 kişi = 1488 lt/gün = 1,5 m3/gün dür. HAVA KİRLİLİĞİ İnşaat Aşaması, Gerçekleştirilecek olan proje kapsamında arazinin hazırlanması işleminde sadece bitkisel toprak tabakasının sıyrılması işlemi gerçekleştirilecektir. Bundan dolayı toz oluşumu beklenmektedir. Kullanılacak araçlar kısa süreli çalışacağından dolayı yağ atığı da oluşması beklenmemektedir. Kum ocağı arazisinin hazırlanması sırasında oluşabilecek toz emisyonunu hesaplamak için aşağıdaki emisyon faktörleri kullanılmıştır. 2 Kaynak; TÜİK-Seçilmiş Göstergelerle Muş, 2012 12 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo-2: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35 Boşaltma 0,010 0,005 Depolama 5,8 2,9 Ocak alanının hazırlama işlemleri sırasında yüzey toprağının sıyrılmasından dolayı toz emisyonu oluşacaktır. Toplam ocak alanı 10.000 m² dir. Toprağın yoğunluğu 1,8 ton/m³ olarak alındığı zaman, 5 cm kalınlığa sahip sıyrılacak bitkisel toprağın ağırlığı; 10.000 m² x 0,05 m = 500 m³ 500 m³ x 1,8 ton/m³ = 900 ton olarak bulunur. Bu malzeme yılda 2 defa ve her yıl 25 günde sıyrılacaktır. Buna göre; 900 ton / 2 defa / 25 gün = 18 ton/gün ve günde 8 saat çalışma esasına göre yaklaşık olarak günde 18 ton/gün / 8 saat = 2,25 ton/saat olarak tespit edilir Bitkisel toprağın sökülmesi sırasında oluşacak toz miktarı: 2,25 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,056 kg/saat Bitkisel Toprağın yüklenmesi ve boşaltılması sırasında oluşacak toz emisyonu: 2,25 ton/saat x 0,010 kg/ton x 2 = 0,045 kg/saat Bitkisel toprağın taşınması sırasında oluşacak toz emisyonu: Çalışma alanı ile bitkisel toprak döküm alanı arasındaki mesafe yaklaşık olarak 500 m’dir. Buna göre malzemenin taşınması esnasında oluşacak toz miktarı; Kamyonun taşıma kapasitesi : 20 ton/sefer Sefer sayısı : 2,25 ton/saat / 20 ton/sefer = 0,1125 sefer/saat Sefer uzunluğu gidiş - dönüş : 1 km/sefer ( gidiş dönüş ) Toplam alınacak yol : 1 km/sefer x 0,1125 sefer/saat = 0,1125 km/saat 0,1125 km/saat x 0,7 kg/km = 0,07875 kg/saat 13 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Bitkisel toprağın depolanması sırasında oluşacak toz miktarı: Sahadan çıkarılacak bitkisel toprak- pasa malzeme daha sonra üretimi biten sahanın rehabilitasyonunda kullanılmak üzere yaklaşık 250 m²’lik alanda stoklanacaktır. Buna göre; 0,025 ha x 5,8 kg/ha.gün / 24 saat/gün = 0,0061 kg/saat Toplam toz emisyonu; 0,056 + 0,045 + 0,07875 + 0,0061 = 0,18585 kg/saat’tir. Tozumaya sebep olan bu işlemlerden malzemenin doldurulması, taşınması işlemleri eş zamanlı işlemler olacaktır. Bu işlemlerden tesis sahasının değişik noktalarında aynı anda kontrolsüz durumda bile oluşacak toz emisyon miktarı 0,18585 kg/saat olarak tahmin edilmektedir. Ayrıca bu değer bütün emisyonun bir noktadan atmosfere salındığı ve hiçbir tozuma önleyici önlem alınmadan yapıldığı varsayılarak bulunmuştur. Hafriyattan kaynaklanan toplam toz emisyonu 0,18585 kg/saattir. Bu değer Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek.2, Tablo 2.1 de belirtilen 1 kg/saat sınır değerinin altında olduğundan toz modellemesi yapılmamıştır. İşletme Aşaması; Tesiste tozumaya sebep olacak işlemler, ocaktan malzemeyi çıkarmak için yapılacak sökme, malzemenin kamyonlara yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması işlemlerinden ibarettir. Ocaktan çıkarılacak kum ve çakıl, Güleroğlu Gıda Tekstil Nakliyat İnşaat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. ne ait Mercimekkale Köyü Kravi Hududu Köyaltı Mevkii Merkez/Muş adresinde proje alanına yaklaşık 1,3 km adresinde bulunan Kırma-Eleme-Yıkama Tesisine nakledilerek işletilecektir. Tesis sahasının yakın çevresinde hava kalitesi ölçümleri yapılmamıştır. Bu nedenle bu yörenin hava kalitesi ile ilgili kesin veriler vermek mümkün olmamaktadır. Ancak konumu itibariyle hava kalitesi oldukça yüksektir. 14 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ocağın yıllık işleme kapasitesi: 42.768 ton/yıl ’dır. Buna göre saatlik işleme kapasitesi; 42.768 ton/yıl / 250 gün/yıl / 8 saat/gün = 21,384 ton/saat olarak bulunur. Kontrolsüz Durumda Malzemenin sökülmesi sırasında oluşacak toz miktarı: 21,384 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,535 kg/saat Malzemenin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında oluşacak toz emisyonu: 21,384 ton/saat x 0,010 kg/ton x 2 = 0,43 kg/saat Malzemenin taşınması sırasında oluşacak toz emisyonu: Çalışma alanı ile tesise en yakın asfalt yol arasındaki mesafe yaklaşık olarak 200 m dir. Buna göre malzemenin taşınması esnasında oluşacak toz miktarı; Kamyonun taşıma kapasitesi : 20 ton / sefer Sefer sayısı : 21,384 ton/saat / 20 ton/sefer = 1,07 sefer/saat Sefer uzunluğu gidiş - dönüş : 0,4 km/sefer ( gidiş - dönüş ) Toplam alınacak yol : 0,4 km/sefer x 1,07 sefer/saat = 0,428 km/saat 0,428 km/saat x 0,7 kg/km = 0,3 kg/saat Toplam toz emisyonu; 0,535 + 0,43 + 0,3 = 1,265 kg/saattir. Projenin işletilmesi sırasında meydana gelmesi ön görülen kontrolsüz toplam toz debisi; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 tablo 2.1’de verilen baca dışı yerlerden kaynaklanan kütlesel debi "1 kg/saat'lik" değerinin üstünde olduğundan yönetmelik gereği toz yayılım modellemesi yapılacaktır. 15 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Kontrollü Durumda Malzemenin sökülmesi sırasında oluşacak toz miktarı: 21,384 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 0,2673 kg/saat Malzemenin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında oluşacak toz emisyonu: 21,384 ton/saat x 0,005 kg/ton x 2 = 0,214 kg/saat Malzemenin taşınması sırasında oluşacak toz emisyonu: Çalışma alanı ile tesise en yakın asfalt yol arasındaki mesafe yaklaşık olarak 200 m dir. Buna göre malzemenin taşınması esnasında oluşacak toz miktarı; Kamyonun taşıma kapasitesi : 20 ton / sefer Sefer sayısı : 21,384 ton/saat / 20 ton/sefer = 1,07 sefer/saat Sefer uzunluğu gidiş - dönüş : 0,4 km/sefer ( gidiş - dönüş ) Toplam alınacak yol : 0,4 km/sefer x 1,07 sefer/saat = 0,68 km/saat 0,68 km/saat x 0,35 kg/km = 0,238 kg/saat Toplam toz emisyonu; 0,2673+ 0,214 + 0,238 = 0,72 kg/saattir. Projenin işletilmesi sırasında meydana gelmesi ön görülen kontrollü toplam toz debisi; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 tablo 2.1’de verilen baca dışı yerlerden kaynaklanan kütlesel debi "1 kg/saat'lik" değerinin altında olduğundan yönetmelik gereği kontrollü durum için toz yayılım modellemesi yapılmasına gerek yoktur. 16 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Toz modellemesinde Griffort dispersiyon formülü kullanılmıştır. Ci x, y,z z h 2 z h 2 y2 2 V x 1 h2 106 Q x x exp 2 x exp x exp 2 x exp x di x 2 2 3600x2 Uh xy xz 2z 2z 2z () Uh 0 z () 2y ξ C(x,y,z) Q : x yönde entegrasyon değişiklikleri : Tepe noktasında, her bir yayılma için hava kirlenmesine katkı değeri : Kaynaktan Çıkan Emisyonların Kütlesel Debisi (kg/saat) Uh : Rüzgar Hızı (m/s) x,y,z : Tepe Noktasından Kartezyen Koordinatlar (m) y , z : Yatay ve Dikey Yayılma Parametreleri (m) Vdi : Tane Büyüklüğüne Bağlı Alçalma Hızı (m/s) σy = F * xfσz = F * xg : Yatay ve dikey yayılma parametreleri Çöken toz miktarı hesabı: 4 d x, y 3600Vdi xCi x, y ,0 i 1 d ( x,y ) = mg / m² - saat Tablo 3. Etkin baca yüksekliğine göre F,f,G,g parametrelerinin belirlenmesi Yayılma sınıfı A ( Çok kararsız ) B ( Kararsız ) C / I ( Nötral ) C / II ( Nötral ) D ( Kararlı ) E ( Çok kararlı ) F 1,503 0,876 0,659 0,640 0,801 1,294 f 0,833 0,823 0,807 0,784 0,754 0,718 G 0,151 0,127 0,165 0,215 0,264 0,241 g 1,219 1,108 0,996 0,885 0,774 0,662 Tablo 4. Yayılma sınıflarının tespiti şeması Sekiz Saatlik Toplam Bulutluluk Oranları Gündüz saatleri ( güneş ışıması altında ) Yer Rüzgar Hızı Kapalılık Durumu m / sn Bulutlu Bulutlu (0/8–2/8) (3/8–5/8) 1 ve daha küçük B B 1,5 – 2,0 B B 2,5 – 3,0 B B 3,5 – 4,0 B C/I 4,5 ve daha büyük C/I C/II Bulutlu (6/8–8/8) B C/I C/I C/II C/II Yayılma sınıfı tespiti mevcut meteorolojik veriler ve günlük havanın kapalılık durumu göz önüne alınarak yapılır. Muş ilindeki yıllık bulutluluk durumu ortalama ( 0 – 10 ) 4,8 olup, bu değer 3 / 8 – 5 / 8 oranı dahilindedir. Bu kapalılığa denk gelen yayılma sınıfı B kararsız sınıfıdır. 17 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Rüzgar hızı (Uh ) Değerinin Hesaplanması: Uh = UR ( h / za )^M formülü kullanılmaktadır. za= metre birimiyle verilen anemometrenin zeminden yüksekliği ( 10 m ) h = etkin baca yüksekliği ( 30 m ) Tablo 5. Rüzgâr Hızları Tespiti Ua ( m / sn ) 1,4 ve daha küçük UR ( m / sn ) 1 1,4 / 1,8 1,5 1,9 – 2,3 2,4 – 3,8 2 3 3,9 – 5,4 4,5 5,5 – 6,9 6 7,0 – 8,4 8,5 – 10 7,5 9 10 dan büyük 12 M için ise aşağıdaki değerler alınmaktadır. Tablo 6. Yayılma sınıfları Yayılma Sınıfı A ( Çok kararsız ) M 0,09 B ( Kararsız ) 0,20 C / I ( Nötral ) 0,22 C / II ( Nötral ) 0,28 D ( Kararlı ) E ( Çok kararlı ) 0,37 0,42 Tablo 7. Yayılma sınıfları ve Uh değerleri YÖN N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW YAYILMA B B B B B B B B B B B B B B B B UA(m/sn) 1.5 1.5 1.4 1.5 1.5 1.6 1.3 1.6 1.7 1.9 1.7 1.8 1.6 1.7 1.5 1.5 UR(m/sn) 1.5 1.5 1 1.5 1.5 1.5 1 1.5 1.5 2 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 1.5 18 UH(m/sn) 1.91 1.91 1.27 1.87 1.87 1.87 1.25 1.87 1.87 2.49 1.87 1.87 1.87 1.87 1.87 1.87 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Kontrolsüz Durum için Toz Emisyonu Modellemesi Q = 1,265 kg/saat Çalışma ortamında oluşacak toplam tozun, %20’sinin 10µ dan küçük partiküller (havada asılı partiküller) ve %80’inin 10µ dan büyük partiküller (çöken partiküller) olacağı beklenmektedir. Buna göre; Havada Asılı Partikül Miktarı için C(x,y,z); Q=1,265 kg/saat x 0,20 = 0,253 kg / saat (10µ’dan küçük partiküller için) h=30m z=2m Vdi=0.07 m/s (10µ’dan küçük partiküller için alçalma hızı) olarak alınmıştır. Tablo 8. Yönlere Gore Toz Dağılımı (Havada Asılı Toz) µg / m³ ( kontrolsüz ) YÖN C=100 m C=200 m C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=700 m C=800 m C=900 m C=1000 m 12.29 3.54 1.64 0.95 0.62 0.43 0.32 0.25 0.20 0.16 N 12.29 3.54 1.64 0.95 0.62 0.43 0.32 0.25 0.20 0.16 NNE 18.44 5.30 2.46 1.42 0.92 0.65 0.48 0.37 0.30 0.24 NE 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 ENE 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 E 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 ESE 18.85 5.42 2.52 1.45 0.94 0.67 0.49 0.38 0.30 0.25 SE 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 SSE 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 S 9.42 2.71 1.26 0.73 0.47 0.33 0.25 0.19 0.15 0.12 SSW 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 SW 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 WSW 12.57 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 W 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 WNW 12.57 12.57 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 NW 3.61 1.68 0.97 0.63 0.44 0.33 0.25 0.20 0.17 NNW 12.57 19 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Şekil 3. Tesis faaliyetleri sonucu havada asılı kalan partiküllerin mesafeye göre dağılımı ( kontrolsüz ) Çöken Partikül Miktarı için d ( x,y ) Q=1,265 kg/saat x 0,80 = 1,012 kg / saat (10µ dan büyük partiküller için) h=30m z=0 m Vdi=0.7 m/s (10μ’dan büyük partiküller için alçalma hızı)olarak alınmıştır. 20 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo 9. Yönlere Gore Toz Dağılımı (Çöken Toz) µg / m³ ( kontrolsüz ) YÖN N C=100 m 71.05 C=200 m 20.39 C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=700 m C=800 m C=900 m C=1000 m 9.46 5.45 3.55 2.50 1.86 1.44 1.14 0.93 NNE 71.05 20.39 9.46 5.45 3.55 2.50 1.86 1.44 1.14 0.93 NE 106.58 30.58 14.18 8.18 5.33 3.75 2.79 2.15 1.72 1.40 ENE 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 E 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 ESE 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 SE 108.95 31.26 14.50 8.36 5.44 3.83 2.85 2.20 1.75 1.43 SSE 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 S 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 SSW 54.48 15.63 7.25 4.18 2.72 1.92 1.42 1.10 0.88 0.72 SW 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 WSW 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 W 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 WNW 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 NW 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 NNW 72.63 20.84 9.67 5.57 3.63 2.55 1.90 1.47 1.17 0.95 Şekil 4. Tesis faaliyetleri sonucu çöken partiküllerin mesafeye göre dağılımı ( kontrolsüz ) 21 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo 10. Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azaltım Tablosu YIL Sınır değer Parametre Süre 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Havada KVS 300* 300 260 220 180 140 100 UVS 150* 150 132 114 96 78 60 KVS 650* 650 598 546 494 442 390 UVS 350* 350 322 294 266 238 210 Asılı Partikül Madde Çöken toz Proje Alanında Faaliyet sonucu oluşacak toz emisyonunun kontrolsüz durumda 1,265 kg/saat olduğu daha önceki bölümlerde hesaplanmıştı. Buna göre modelleme çalışması yapılmıştır. Tesis faaliyetlerinin kontrolsüz olduğu durumda Havada asılı partiküllerin dağılım tablosu incelendiğinde toz dağılımının bütün yönler göz önüne alındığında ilk 100 m.de dahi UVS ve KVS değerlerinin altında olduğu görülmektedir. Yine çöken toz dağılımı incelendiğinde ilk 100 m de UVS ve KVS değerlerinin altında olduğu görülmektedir. Bundan dolayı tesise yakın yerleşim birimlerinin faaliyetten dolayı oluşacak toz emisyonundan etkilenmesi söz konusu olmadığı görülmektedir. 22 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi TEHLİKELİ KİMYASALLAR VE TEHLİKELİ ATIKLAR İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında herhangi bir tehlikeli kimyasal madde kullanımı olmayacaktır. Bu sebeple tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. İşletme Aşaması; Tesiste kontamine atık, kontamine ambalaj, atık flüoresan lambalar ve kartuş- toner atıkları oluşması beklenmektedir. Söz konusu atıklar üretim kapasitesine ve personele göre farklılık arz edeceğinden hesaplama yapılmamıştır. Söz konusu atıkların oluşması durumunda lisanslı firmalara verilerek bertarafı sağlanacaktır. TIBBİ ATIKLAR İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında toplam 8 personel çalıştırılacaktır. Tesiste kaza olması durumunda en yakın hastanelere sevk edilecektir. İşletme Aşaması; Projenin işletme aşamasında toplam 12 personel çalıştırılacaktır. Tesiste kaza olması durumunda yakın hastanelere sevk edilecektir. ATIK YAĞLAR İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında atık yağın oluşması beklenmemektedir. İşletme Aşaması; İşletme aşamasında çalışacak araçların bakım, onarım ve yağ değişimleri yetkili servislerde yapılacağından tesis bünyesinde atık yağ oluşmayacaktır. 23 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi BİTKİSEL ATIK YAĞLAR İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında yemekler firma içerisinde yapılmayacaktır. Bu sebeple proje kapsamında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. İşletme Aşaması; Projenin işletme aşamasında yemekler firma içerisinde yapılmayacaktır. Bu sebeple proje kapsamında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. AMBALAJ ATIKLARI İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında personel kaynaklı ambalajlar dışında ambalaj atıkları oluşmayacaktır. İşletme Aşaması; Tesisin faaliyeti sırasında personel kaynaklı ambalajlar dışında ambalaj atıkları oluşmayacaktır. Personel kullanımına göre farklılık arz edeceğinden oluşacak personel kaynaklı ambalajların hesabı yapılamamıştır. KULLANILACAK YAKITLARDAN KAYNAKLANACAK KİRLİLİK İnşaat Aşaması Tesisin yapımı aşamasında çevre düzenlemesi için; dozer, kamyon gibi iş makinelerinin kullanılması planlanmaktadır. Yapılacak çalışma kısa süreli ve olacağından ve meskun mahalle uzak olduğundan arazi hazırlanmasında kullanılacak yakıtlardan kaynaklanacak kirlilik hesabına gerek duyulmamıştır. İşletme Aşaması Sahada işletme aşamasında kullanılacak yakıt, sadece kullanılacak makineler için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır. Makinelerde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Motorinin genel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmektedir. 24 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo 11: Motorinin Özellikleri ÖZELLIKLER Kıvam Tip Renk Yoğunluk(150c-Gr/Cm3) Viskozite(380c) Akma Noktası(0c) Atomizasyon Sıcaklığı(0c) Pompalama Sıcaklığı(0c) ÖZELLIKLER Karbon Artıkları(%) Kükürt(%) Oksijen-Azot(%) Hidrojen(%) Karbon(%) Su ve Çökelti(%) Kül (%) Isı değeri(Kcal /Lt) MOTORIN Çok Akıcı Damıtılmış Amber 0.8654 2.68 -18 Atmosferik Atmosferik MOTORIN Eser 0.4-0.7 0.2 12.7 86.4 Eser Eser 9.387 Kaynak:Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim,Kimya Müh. Odası,Mayıs,1991 Faaliyette kullanılacak ekipmanlarla ilgili yakıt kullanımı aşağıdaki gibidir. Tablo 12: Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Kullanılacak Adet Ekipman Sallama Kepçe 1 Yükleyici 1 Kamyon 3 Toplam Yakıt İhtiyacı Yakıt Tüketimi (lt/saat) 30 20 6 Günlük Çalışma Süresi 10 Saat 8 Saat 10 Saat Günlük Ortalama Yakıt Tüketimi (Lt/Gün) 300 160 180 640 Buna göre sahada çalışacak iş makineleri için gerekli motorin ihtiyacı; Günlük toplam yakıt tüketimi / Toplam çalışma süresi; 640 lt/gün / 10 saat = 64 lt/saat 64 lt/saat x 0,8654 kg/lt = 55,3856 kg/saat = 0,055 ton/saat olacaktır. Sahada iş makinelerinin çalışması sonucu emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Tablo 13: Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Faktörleri KIRLETICI Karbon monoksit Hidrokarbonlar Azot Oksitler Kükürt Oksitler Toz DIESEL(kg/t) 9.7 29.0 36.0 6.5 18.0 Kaynak: Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları, 1991 Buna göre iş makinelerinden kaynaklanması beklenilen kirletici tahmini değerleri aşağıda verilmiştir. Tablo 14: İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler Karbon monoksit Hidrokarbonlar Azot Oksitler Kükürt Oksitler Toz 9,70 kg/t 29,0 kg/t 36,0 kg/t 6,50 kg/t 18,0 kg/t x x x x x 0,055 ton/saat =0,53 kg/h 0,055 ton/saat =1,60 kg/h 0,055 ton/saat =2,00 kg/h 0,055 ton/saat = 0,36 kg/h 0,055 ton/saat = 0,99 kg/h 25 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi GÜRÜLTÜ İnşaat Aşaması Tesisin yapımı aşamasında çevre düzenlemesi için; dozer, kamyon gibi iş makinelerinin kullanılması planlanmaktadır. Yapılacak çalışma kısa süreli olacağından ve meskun mahalle uzak olduğundan gürültü hesabına gerek duyulmamıştır. İşletme Aşaması Faaliyet kapsamında toplam 1 adet Sallama Kepçe, 1 adet yükleyici, 3 adet kamyon kullanılacaktır. Söz konusu makine ve tesisatın 500 – 4000 Hz arasındaki 4 oktav bandındaki ses gücü düzeylerinin hesaplanması için 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Açık alanda kullanılan teçhizat tarafından oluşturulan çevredeki gürültü emisyonu ile ilgili yönetmelik” te müsaade edilen ses güç seviyeleri ve gürültü işaretlemesi ve standartlar adlı 5. Maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller kullanılmıştır. Tablo 15: İşletme aşamasındaki gürültü kaynakları Ünite Sallama Kepçe ( 1 adet ) Yükleyici ( 1 adet ) Kamyon ( 3 adet ) Motor gücü 160 HP = 119 kW 140 HP = 104 kW 135 HP = 112 kW Tablo 16: Proje alanında kullanılan makine ve ekipmanların gürültü düzeyleri Ünite Sallama Kepçe Yükleyici Kamyon Gürültü düzeyi ( dBA ) 105 104 105 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan "Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği" ne göre şantiye alanları için çevresel gürültü sınır değerler aşağıdaki gibidir. Tablo 17: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Bina Yol Diğer kaynaklar Lgündüz (dBA) 70 75 70 26 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Sahada kullanılan ekipmanların oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup; ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için aşağıdaki tabloda belirtilen formüller kullanılacaktır. Tablo 18: Teçhizat tipi ve bunların net güç seviyesine uygun olarak tanımlanan ses gücü seviyeleri Teçhizatın tipi Tekerlekli dozerler, tekerlekli yükleyiciler, tekerlekli kazıcı yükleyiciler, damperli kamyonlar, greyderler, yükleyici tipli toprak doldurmalı sıkıştırıcılar Kazıcılar Elle tutulan beton kırıcılar ve deliciler Kompresörler Net kurulu güç P (kW), uygulama kütlesi m (kg ) Müsaade edilen ses gücü seviyesi 03.07.2004 ten itibaren 03.01.2006 dan itibaren P ≤ 55 104 101 P ≥ 55 85 + 11 log P 82 + 11 log P P ≤ 15 96 93 P > 15 83 + 11 log P 80 + 11 log P M ≤ 15 107 105 15 < m < 30 94 + 11 log m 92 + 11 log m m ≥ 30 96 + 11 log m 94 + 11 log m P ≤ 15 99 97 P > 15 97 + 2 log P 95 + 2 log P - Makinelerin ses gücü seviyelerinin hesaplanması: Sallama Kepçe: Lw = 82 + 11 log119 = 105 dBA Loder lastik tekerlekli yükleyici: Lw = 82 + 11 log104 = 104 dBA Kamyon: Lw = 82 + 11 log112 = 105 dBA Faaliyet sırasında oluşacak gürültü seviyeleri aşağıda hesaplanmıştır. Eşdeğer gürültü seviyesi; Li 1 n 10 Leq 10log 10 n i 1 r mesafedeki ses basıncı: Q Lpi L w 10log 2 4 r r : kaynaktan uzaklık Q : arazi indirgeme faktörü (engebeli arazi için 2) Atmosferik yutum, (aatm); r atm 7,4 * 10 8 f 2 * 27 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi f : gürültü kaynağının frekansı (3200 devir/dakika) r : mesafe ø : bağıl nem (ortalama % 62 olarak alınmıştır) 105 104 105 110 1 1 1 1 10 10 10 Leq 10log *10 *10 3* *10 *10 10 6 6 6 6 Buna göre; Leq = 106 dBA Lgag, gündüz – akşam - gece gürültü seviyesi; Lgag 1 10log 12 * 10 24 Lgündüz 10 5 10 Laksam Lgece 10 10 4 * 10 8 * 10 Proje alanında yapılacak çalışmalar gündüz saatlerinde gerçekleştirilecek olup, akşam ve gece saatlerinde üretim yapılmayacaktır. Dolayısıyla Lgag değeri hasaplanırken Lakşam ve Lgece değerleri sıfır olarak alınmıştır. İlk 10 m de : Lpg = Lport 10 m den sonra : Lpg = Lport – Aatm olduğu varsayılarak yapılacak hesaplamada aşağıdaki tablolar elde edilir. Tablo 19: Mesafelere göre üretim faaliyetleri sonucu oluşacak ses düzeyleri Mesafe Lpt Aatm L(dBA) Mesafe Lpt Aatm L(dBA) 0 106 0 106 250 50,062 1,8649 48,197 10 78,02 0,1222 77,898 500 44,041 3,7298 40,311 20 72 0,1492 71,851 750 40,519 5,5948 34,924 30 68,478 0,2238 68,254 1000 38,02 7,4597 30,561 40 65,979 0,2984 65,681 1250 36,082 9,3246 26,758 50 64,041 0,373 63,668 1500 34,499 11,19 23,309 60 62,457 0,4476 62,01 1750 33,16 13,054 20,105 70 61,118 0,5222 60,596 2000 32 14,919 17,08 Şekil 5: Mesafelere göre üretim faaliyetleri sonucu oluşacak ses düzeyleri grafiği 28 80 59,959 0,5968 59,362 2250 30,977 16,784 14,192 90 58,936 0,6714 58,264 2500 30,062 18,649 11,412 100 58,02 0,746 57,274 2750 29,234 20,514 8,7196 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi D) KULLANILAN TEKNOLOJİ VE MALZEMELERDEN KAYNAKLANABİLECEK KAZA RİSKİ Sahada oluşabilecek kaza risklerinin başında iş makinelerinin kullanılmasından kaynaklanan ihmal ve dikkatsizlikler gelmektedir. Bu risklerin en az düzeyde olabilmesi için iş makinelerinin ehliyetli operatörler tarafından kullanılması ve sahada çalışan diğer personelin, çalışırken iş makinelerine yaklaşmaması sağlanacak, dikkatli olunması konusunda sürekli uyarılacaktır. Herhangi bir arıza anında işinin ehli bir tamirci ustasının dışında başka kimselerin iş araçlarına müdahale etmesi engellenecektir. Taşıma işlemlerinde kullanılacak kamyonlardan kaynaklanabilecek kaza risklerinden bir diğeri de malzeme yüklü kamyonların boşaltma sırasında damperleri kalkık vaziyette iken yan yatma şeklinde devrilmeleridir. Bu durum boşaltma esnasında kamyonların boşaltma yapacakları zemindeki düzensizliklerden kaynaklanmaktadır. Zeminde eğim varsa eğimli tarafa doğru devrilme seklinde meydana gelmektedir. Bu tür kazalara mahal vermemek için sürücüler, daha düzgün zeminli yerlere yanaşmaları ve damperleri kaldırırken dikkatli olmaları konusunda uyarılacak ve gerekirse zeminde iş makineleriyle düzeltme yapılacaktır. Faaliyet esnasında rutin olarak arazi düzenlemesi yapılacaktır. Açılan çukur ve şevler kapatılacaktır. Nakliye güzergahı olarak kullanılacak servis yolunun ve karayolu üzerinde nakliye sırasında olası trafik kazalarını önlemek amacıyla öncelikli olarak sürücülerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacak ve dikkatli olunması konusunda sürekli uyarılacaktır. Bunun yanı sıra servis yolundan karayoluna çıkışta ve güzergah boyunca yola uyarıcı trafik levhaları konulacaktır. Nakliye işlemleri sırasında, özellikle yerleşim birimleri içinden geçilirken, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan 2918 sayılı Trafik Kanunu kapsamında yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karsı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler bu konuda kontrol edilecek ve uyarılacaktır. Üretimle ve iş yeriyle ilgisi olmayan insanların ocak alanına girmelerini önlemek için sahanın etrafına belli aralıklarla sahaya girişin tehlikeli ve yasak olduğunu bildirir yazılı 29 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi levhalar asılacak ve güvenlik önlemlerinden ve bunlara uyulmasından sorumlu bir personel (bekçi) görevlendirilecektir. Faaliyet sahasında, iş kazalarına karşı sahaya uyarıcı levhalar yerleştirilecek, işçiler sürekli olarak uyarılacak, işçilere koruyucu elbise, kulaklık, gözlük ve kask verilecek ve tesiste kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanacak iş kazalarının olabileceği düşünülerek çalışmalar sırasında 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”nin ilgili maddelerinin gerektirdiği kurallara uyulacaktır. Tesisin işletilmesi esnasında 1380 sayılı su ürünleri kanununa istinaden çıkarılmış olan yönetmelik hükümlerine uyulacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü kazayı, "planlanmamış ve beklenmedik bir olay" olarak tanımlamaktadır. Kazanın bir özelliği de insanları bedence ve maddi olarak zarara uğratmasıdır. İş kazası da, işyerinde meydana gelen plansız ve beklenmedik bir olay olup kişinin ve işyerinin bedence veya maddi olarak zarara uğraması ile sonuçlanır. Faaliyet sahasında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı bulundurulacak, tesis hiçbir zaman boş bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir bekçi görev alacaktır. Bu konuda çalışanlara hizmet içi eğitim verileceği işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Eğitimin şu şekilde olması planlanmıştır; a) İşçilerin görev ve yetkileri, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar, c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, d) Endüstriyel hijyenin temel ilkeleri, e) Etkili iletişim teknikleri, f) Acil durum önlemleri, g) Meslek hastalıkları, h) İşyerlerine ait özel riskler. 30 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tesiste olabilecek kaza, doğal afet, sabotaj vb. durumlarında aşağıda verilen “Acil Müdahale Planı” çerçevesinde hareket edilecektir. ACİL MÜDAHALE PLANI DOĞAL AFET YANGIN PATLAMA SİVİL SAVUNMA + İLK YARDIM BEKÇİ BEKÇİ TELEFON TELEFON İTFAİYE + İLK YARDIM İTFAİYE + İLK YARDIM AMBULANS AMBULANS HASTAHANE HASTAHANE AMBULANS HASTAHANE ACİL TELEFONLAR: İTFAİYE AMBULANS : 110 : 112 POLİS JANDARMA Şekil 6: Acil Müdahale Planı 31 : 155 : 156 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Kaza Riskini Önlemek için Alınacak Tedbirler: Sahaya Uyarıcı Levhalar Konulması ( Tehlikeli ve Yasaktır, Girilmez, Dikkat, Sigara İçilmez vb.) Yangına karşı gerekli önlemlerin alınması ( Yangın Tüpleri vb.) Çalışacak olan teknik personelin acil durum konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip yetkili kişilerden seçilmesi. Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim sağlanacaktır. Haftanın ilk gününde ve çalışma gününün de ilk saatlerinde daha sık kaza olduğu bilinmektedir. Bu uyarı dikkate alınarak tesiste çalışan işçiler haftanın ilk günü ve ilk saatinde daha dikkatli olmaları sağlanacaktır. Ülkemizde İş kazasının en çok görüldüğü iş kolları arasında inşaat, madencilik, ulaşım, metal eşya imali, dokumacılık gibi alanlar başta gelmektedir. Tablo 20: Türkiye’de İş Kazalarının İş Saatlerine Göre Dağılımı (2010) 2010 İŞ SAATLERİ Erkek Oran (%) Kadın Oran (%) Toplam Oran (%) 1.SAAT 7.179 12,17 565 14,52 7.744 12,31 2.SAAT 8.384 14,21 534 13,72 8.918 14,18 3.SAAT 8.187 13,87 501 12,87 8.688 13,81 4.SAAT 7.685 13,02 452 11,61 8.137 12,94 5.SAAT 7.173 12,16 477 12,26 7.650 12,16 6.SAAT 5.498 9,32 366 9,40 5.864 9,32 7.SAAT 6.876 11,65 435 11,18 7.311 11,62 8.SAAT 8.026 13,60 562 14,44 8.588 13,65 9.SAAT+ 0 0 0 0 0 0 Bilinmeyen 3 0,005 0 0 3 0,004 TOPLAM 59.011 100 3.892 100 62.903 100 Kaynak: SGK İstatistik Yıllığı (2010) 32 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 2. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANI MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ A) MEVCUT ARAZİ KULLANIMI VE KALİTESİ (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi Vb.) Tarım Alanı Çalışma alanı, Erzurum – Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş ili, Merkez ilçesi, Şenoba Köyü mevkii, Murat Nehri Sınırları Dâhilinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Orman Alanı Yurdumuzun orman alanları daha çok Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde dağlara lokalize olmuş olup 0- 2000 m ler arasında yayılış göstermektedir. Ülkenin orta ve doğu kesimleri diğer bölgelere oranla daha az ormanlıktır. Tesisin bulunduğu bölgede yapılan gözlemlerde orman varlığına rastlanmamıştır. Su Kaynakları Çalışma sahasında herhangi bir yüzeysel su kaynağı mevcut değildir. Ayrıca çalışma sahasında keson, derin, artezyen vb. herhangi bir kuyu mevcut değildir. Kum Ocağı ve çevresi Murat Nehri havzası içinde kalmaktadır. Ocağın bulunduğu yerde, Murat Nehrinde kış aylarının yağışlı zamanlarında su artışı olmaktadır. Tesisin günlük su ihtiyacı en yakın yerleşim yerinden taşma yoluyla karşılanacaktır. Rekreasyon Rekreasyon alanı olarak değerlendirilebilecek potansiyele sahip olan bölgeler henüz doğa turizmine açılmadığı için rekreasyon amaçlı tesisler yapılmamıştır. Proje alanı ve yakın çevresinde rekreasyon alanı bulunmamaktadır. Ulaşım İlde ulaşım hava, kara ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Proje alanına en yakın karayolu Erzurum-Muş karayoludur. Tesise ulaşım karayolu ile sağlanacaktır. Turizm Söz konusu alan ve yakın çevresi Tarım, Orman Turizm, Rekreasyon, Ulaşım ve su kaynakları gibi bölgeler arasında yer almamaktadır. 33 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Flora, Fauna ve Lokal Endemik Türlerin Belirlenmesi; Faaliyet alanının da içerisinde bulunduğu ilgili literatür bilgilerinden (Uslu, T. 1981) yararlanılarak elde edilen bitki türlerinin endemik, tehlike altında veya nadir olup olmadıkları Red Data Book kategorilerine göre hazırlanmış olan kaynaktan, koruma altında olup olmadıkları ise 20 Şubat 1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Avrupa’nın Yaban Hayati ve Yasama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi-Bern Sözleşmesi”nden kontrol edilerek aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yurdumuz bitki coğrafyası açısından incelendiğinde; tamamıyla Holoarktik Kingdom’un içerisinde yer almaktadır. Holoarktik Kingdom’un üç Floristik bölgesi yurdumuzda birleşmektedir. Bunlar: Avrupa-Sibirya Fitocografik Bölgesi, Akdeniz Fitocografik Bölgesi ve Iran-Turan Fitocografik Bölgesi’dir. Yapılan literatür araştırmalarına göre bölgede endemik, nadir ve nesli tehlikede tür bulunmamaktadır. Mevcut türler çoğunlukla kozmopolit türlerdir. Bern Sözleşmesi’ne göre risk altında olan tür bulunmamaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi bitki türü sayısı yönünden çok zengindir. İlde bulunan zengin flora varlığı çeşitli nedenlerden dolayı tehdit altındadır. Bunlar şöyle sıralanabilir. 1. Zirai mücadele ilaçlarının bilinçsizce kullanılması 2. Tarla açılması 3. Baraj yapımı nedeniyle bazı bitki türlerinin bulunduğu alanların sular altında kalması 4. Meraların bilinçsizce kullanılması 5. Erozyon Habitatlar sütunundaki rakamlar, türlerin yasama ortamlarını belirtmekte olup aşağıdaki gibi anlamlandırılmışlardır. 1 : Her türlü habitat, 2 : Yapraklı ve karışık orman, 3 : Sulak alan ve yakın çevresi, 4 : Orman içi kayalık, açık alan, 5 : Nemli, kayalık, çakıl veya ormanlık arazi, 6 : Açık alan, çayırlık, -Nisbi bolluk sütununda belirtilen rakamlar ise söz konusu türlerin bölgede; 1 : Nadir görülen, 2 : Biraz, 3 : Orta dereceli, 4 : Ortamda diğerlerine nazaran baskın, 5 : Aşırı fazla, olduğunu ifade etmektedir. 34 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Şekil 7: Bölgenin genel vejetasyon yapısını gösterir harita (Kaynak www.ogm. gow.tr) EK Liste II ve EK Liste III ile gösterilen türler, 20.02.1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Avrupa’nın Yaban Hayat ve Yasama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi-Bern Sözleşmesi”’ne göre kesin koruma altına alınmış türler ve koruma altına alınmış türlerdir. Proje alanı ve yakın çevresinde Merkez Av Komisyonu kararlarına göre Ek listelerde yer alan ve Bern Sözleşmesi Ek listelerine göre koruma altına alınmış olan türler korunacak, bu türlerle ilgili Bern Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Proje alanının bulunduğu bölge, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün yayınladığı 26 Mayıs 2010 Tarih 27592 Sayı Numaralı Resmi Gazetede Yayınlanan 2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’na uygun hareket edilecektir. Proje Alanı ve çevresinde karada yaşayan sürüngenlerden; Tosbağa, toprak yılanı, iran yılanı, kertenkele Memeli grubu; yarasa, tarla faresi, kirpi Kuşlar grubu; güvercin, baykuş, kartal, şahin, atmaca, keklik ve yaban kuşları bulunmaktadır. Göl içinde ise su yılanı, kurbağa, sazan balığı ve göl balıkları yaşamaktadır. EK LISTE II : Kesin koruma altına alınmış türler, EK LISTE III : Koruma altına alınmış türlerdir. 35 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Bern Sözleşmesi’ne göre Ek Liste II’ de belirtilen fauna türlerinin korunması için; - Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, - Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı zarar vermek, tahrip etmek, - Yabani faunayı sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, - Yabani çevreden yumurta toplamak, tahrip etmek, - Hayvanlardan elde edilmiş kısımların canlı veya cansız elde bulundurulması ve iç ticaretinin yapılması yasaklanmıştır. Ek Liste III’ de belirtilen fauna türlerinin korunması için; -Kapalı av mevsimlerini ve/veya isletmeyi düzenleyen diğer esasları, -Yabani faunayı yeterli popülasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, isletmenin geçici veya bölgesel olarak yasaklanması, -Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi hususlarını kapsayacak şekilde yasaklanmıştır. Faaliyet sırasında bu koruma tedbirlerine (yasaklara) ve Bern Sözleşmesi kararlarına uyulacaktır. RED DATA BOOK Kategorileri: E : Soyu tehlikeler ile karşı karşıya olan, birey sayıları çeşitli bölgelerde yapılan sayımlarda 26-50 çift olmakla birlikte, artik rastlanmayan türler, R : Bazı bölgelerde çok nadir görülen, fakat birey sayıları 51-200 çift arasında saptanmış türler, V : Bazı bölgelerde sayıları çok azalan, su anda tehlike altında olmasa dahi, yayılış alanlarının en az sinir bölgelerinde tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan türler, K : Popülasyonları hakkında fazla bilgi olmayan veya yetersiz bilinen türler, O : Tehlike dışı olan türlerdir. IUCN Tehlike Kategorileri: VU: Zarar görebilir Lr/nt: Az riskli (tehlikede olmaya yakın) NE: Değerlendirilmemiş Kaynaklar: 2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, 20.02.1984 tarih ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Avrupa’nın Yaban Hayat ve Yasama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi-Bern Sözleşmesi Demirsoy A. Bilgin, C. “Türkiye Zoocografyasi” Meteksan Ankara 1996 Kence, A., Bilgin, C. “Türkiye Omurgalilar Tür Listesi” Tübitak Yayınları Ankara-1996 Davis, P.H. Flora of Turkey and East Aegean Islands Volume I-X -Türkiye Bitkileri Kırmızı Bitkileri (Red Data Book) Ankara, 2000 Prof. Dr. Özcan Seçmen ve Diğerleri, Tohumlu Bitkiler Sistematiği Tabloda görülen tüm flora türleri literatür araştırmaları sonucunda tespit edilmiştir. Bu türlerin, çoğunluğu Iran-Turan Fitocografik Bölgesi’ne aittir. 36 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Familya: 21 adet Cins: 42 adet Tür: 65 adet 1.Apiaceae Chaerophyllum L. Chaerophyllum leucolaenum BOISS. 2.Asteraceae Achillea L. Achillea schischkinii SOSN. Centaurea L. Centaurea fenzlii REICHARDT Centaurea kurdica REICHARDT Centaurea pyrrhoblephara BOISS. Centaurea saligna (C. KOCH.) WAGENITZ Centaurea spectabilis (FISCH. ET MEY.) WAGENITZ Centaurea vermiculigera HUB.-MOR. Cousinia CASS. Cousinia bicolor FREYN ET SINT. Cousinia eriocephala BOISS. ET HAUSSKN. Inula L. Inula discoidea BOISS. Inula macrocephala BOISS. ET KOTSCHY EX BOISS. Pulicaria GAERTNER Pulicaria armena BOISS. ET KOTSCHY Senecio L. Senecio cilicius BOISS. Tanacetum L. (EMEND. BRIQ.) Tanacetum mucroniferum HUB.-MOR. ET GRIERSON 3.Boraginaceae Myosotis L. Myosotis platyphylla BOISS. Rindera PALLAS Rindera caespitosa (A. DC.) BUNGE 4.Brassicaceae Alyssum L. Alyssum filiforme NYAR. Erysimum L. Erysimum uncinatifolium BOISS. Hesperis L. Hesperis schischkinii TZVELEV 5.Brassicaceae Isatis L. Isatis pinnatiloba DAVIS 6.Caryophyllaceae Arenaria L. Arenaria ledebouriana FENZL. var. armeniaca MCNEILL Dianthus L. 37 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Dianthus erytrocoleus BOISS. Dianthus masmenaeus BOISS. var. glabrescens BOISS. Dianthus muschianus KOSTCHY ET BOISS. Dianthus robustus BOISS. ET KOTSCHY Dianthus sessiliflorus BOISS. Silene L. Silene capitellata BOISS. Silene muradica SCHISCHK. 7.Convolvulaceae Convolvulus L. Convolvulus carduchorum DAVIS 8.Crassulaceae Sedum L. Sedum caroli-henrici KIT TAN 9.Dipsacaceae Cephalaria SCHRADER EX ROEMER ET SCHULTES Cephalaria speciosa BOISS. ET KOTSCHY Dipsacus L. Dipsacus cephalarioides MATTHEWS ET KUPICHA 10.Fabaceae Astragalus L. Astragalus adustus BUNGE Astragalus eriocephalus WILLD. subsp. eriocephalus WILLD. Astragalus eriocephalus WILLD. subsp. elongatus CHAMB. ET MATTHEWS Astragalus halicacabus LAM. Astragalus spectabilis SCHISCKIN Astragalus vexillaris BOISS. Astragalus wartoensis BOISS. 11.Fabaceae Dorycnium MILLER Dorycnium pentaphyllum SCOP. subsp. haussknechtii (BOISS.) GAMS Onobrychis ADANS. Onobrychis fallax FREYN ET SINT. 12.Fagaceae Quercus L. Quercus petraea (MATTUSCHKA) LIEBL. subsp. pinnatiloba (C. KOCH) MENITSKY 13.Lamiaceae Cyclotrichium (BOISS.) MANDEN. ET SCHENG. Cyclotrichium glabrescens (BOISS. ET KOTSCHY EX RECH. FIL.) LEBLEBİCİ Marrubium L. Marrubium parviflorum FISCH. ET MEY. subsp. oligodon (BOISS.) SEYBOLD Micromeria BENTHAM Micromeria cristata (HAMPE) BRISEB. subsp. orientalis P. H. DAVIS Nepeta L. 38 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Nepeta aristata BOISS. ET KOTSCHY EX BOISS. Phlomis L. Phlomis linearis BOISS. ET BAL. Stachys L. Stachys laetivirens KOTSCHY ET BOISS. EX RECH. FIL. Stachys menthoides KOTSCHY ET BOISS. EX BOISS. 14.Liliaceae Tulipa L. Tulipa armena BOISS. var. lycica (BAKER) MARAIS Tulipa sintenesii BAKER Linaceae Linum L. Linum unguiculatum DAVIS 15.Malvaceae Alcea L. Alcea apterocarpa (FENZL) BOISS. 16.Plumbaginaceae Limonium MILLER Limonium pycnanthum (C. KOCH) O. KUNTZE 17.Poaceae Elymus L. Elymus clivorum MELDERIS 18.Ranunculaceae Delphinium L. Delphinium dasystachyum BOISS. ET BAL. 19.Rosaceae Prunus L. Prunus kurdica FENZL EX FRITSCH Sanguisorba L. Sanguisorba armena BOISS. 20.Rubiaceae Asperula L. Asperula stricta BOISS. subsp. latibracteata (BOISS.) EHREND. 21.Scrophulariaceae Verbascum L. Verbascum armenum BOISS. ET KOTSCHY var. armenum BOISS. ET KOTSCHY Verbascum calvum BOISS. ET KOTSCHY Verbascum insulare BOISS. ET HELDR. Verbascum macrosepalum BOISS. ET KOTSCHY EX MURB. Verbascum oreophilum C. KOCH var. oreophilum C. KOCH Violaceae Viola L. Viola dichora BOISS. ET HUET 39 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo 21: Muş İlindeki Endemik Türler 40 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 41 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi HİDROJEOLOJİK VE JEOLOJİK ÖZELLİKLER İLE AFET DURUMU Hidrojeolojik Özellikler; Proje kapsamında yer altı suyundan yararlanma söz konusu değildir. DSİ Genel Müdürlüğü 17. Bölge Müdürlüğünce 2004 yılında yapılan çalışmalara göre aşağıdaki değerler elde edilmiştir. Toplam yer altı su potansiyeli (hm3/yıl) = 69,30 Muş ili Fırat Havzası içindedir. İl topraklarını sulayan önemli akarsular Murat ile onun kolu olan Karasu’dur. Söz konusu tesis Çağ deresi sınırları dahilinde kurulacaktır. Tablo 22. Muş ilinde yeralan akarsular Jeolojik Özellikler; Orta-Üst Eosen havzası; çakıltaşı-killi kireçtaşı olistostromundan oluşan Kızılağaç formasyonu ile temsil olunur. Bu havzadan bağımsız olarak açılıp kapanmış Üst Eosen-Alt Miyosen havzası; karasal kumtaşı-miltaşı-çakıl taşından oluşan Ahlat formasyonu, denizel çakıltaşı-miltaşı-kumtaşından oluşan Norkavak formasyonu, genellikle denizel kireçtaşından oluşan Gerisor formasyonu, kum taşı-kireçtaşı ara katkılı denizel miltaşı-kiltaşından oluşan Yazla formasyonu, riyolitten oluşan Sergen formasyonu ve kireçtaşı-kumtaşı-miltaşından oluşan Adil cevaz formasyonunu içermektedir, inceleme alanında geniş alanlar kaplayan bu birimlerden sonra Orta-Üst Miyosen yaşlı Elçiler formasyonunun andezitik-dasitik lav ve tüfleri yer alır. Elçiler formasyonunun lavları üzerinde ise Pliyosen havzasının kumtaşı çakıltaşı- miltaşı-kireçtaşından oluşan Zırnak formasyonu ile bazaltik-andezitik lav, tüf ve aglomeralardan oluşan ve kısmen tortul katkısı da bulunan Solhan formasyonu yer alır. En üstte de Üst Pliyosen-Kuvaterner havzasının; kumtaşı-miltaşı-çakıltaşından oluşan Bulanık formasyonu, tüfit ve ignimbritten oluşan Nemrut formasyonu, çakıltaşı-kumtaşından oluşan Muşovası formasyonu ve alüvyon çökelleri bulunur. 42 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Pliyosen Volkanitleri: Genellikle lav, piroklastik gereç ve yer yer volkanotortullardan oluşan birim, Kıraner'in (1957) Üst Miyosen andezit ve bazaltına, Ürgün'ün (1961) Neojen yaşlı andezit ve bazaltına, Tokel'in (1966) pre-Pliyosen andezitine ve Zırnak formasyonu volkano tortullanna, Birgili'nin (1968) Pliyosen ba/allına, özyeğin'in (1968) Kuvaterner bazaltına, Elnaif'in (1969) Kuvaterner bazaltına, Ünal'ın (1970) Üst Pliyosen yaşlı andezit ile Kuvaterner yaşlı bazaltına, Soytürk'ün (1973) Kuvaterner volkanitlerine, Şaroğlu ve Güner'in (1981) Üst Miyosen yaşındaki volkano-sedimentlerine, Yılmaz ve diğerlerinin (1987) Solhan volkanitlerine karşılık gelmektedir. Volkanitlerin en alt düzeyi, Oruh'un güneyinde Dorin derede Eosen yaşlı Kızılağaç formasyonunun üzerinde 20 m kalınlığındaki tüfıt-kiltaşı ardalanmasından oluşur. Kiltaşı düzeyleri bol bitki fosillidir. Nevalamülk köyünde Volkanitler, lav ve piroklastik tabakalardan oluşup, gölsel çökeller içinde arakatkılı olarak bulunmaktadır. Volkanik dizi üste doğru lav, tüf ve aglomera ardalanması şeklinde devam eder. Lavlar yer yer kompakt olup, yer yer levha eklemlidir. Bazı kesimleri gaz boşluklu olan lavların bazı düzeylerinde oldukça iri plajiyoklaz fenokristallerine rastlanır. Petrografi: Alkalen lavlar; başlangıçta silise doygun değildir (alkali olivin bazaltlar). Bütün ayrımlılaşma sürecinde alkali karakterlerini korumuşlar, ancak zamanla silisyumca zenginleşerek doymuş hale gelmişlerdir (havaiyit-mujearit türü lavlar). Bazaltik lavlar, grisiyah renklerde ve kompakttırlar. Porfirik, yarı engellemeli, engellemeli ve ofitik doku şekillerini gösterirler. Plâjiyoklazlar oldukça fazladır ve zaman zaman iri latalar şeklinde görülürler. Labradorit bileşiminde olup, aralarını piroksenler doldurmuştur. Olivin her örnektegörülmüş olup, bazen iri fenokristaller halinde, bazen de küçük taneler halinde bulunur. Yer yer bozuşan olivinler iddingsite dönüşmüşlerdir. Havaiyitler, gri-siyah kompakt lavlardır. Porfirik dokulu olup birbirine paralel yer yer engellemeli tekstür gösteren hamur içinde, fenokristaller halinde plajiyoklaz, olivin ve piroksenler bulunmaktadır. Trakibazalt ve mujearitler, silise doygunlukları ile dikkati çekerler. Genellikle engellemeli, porfirik doku gösterirler. Fenokristal nadir olup, Plajiyoklazların arasında zaman zaman cam izlenmektedir. Birbirine paralel ve yer yer engellemeli tekstür gösteren plajiyoklaz mikrolitleri arasında yer yer olivin ve granüller halinde opak mineraller yer almaktadır. Plajiyoklaz çubukları arasında yer alan cam, normlarda serbest kuvars olarak gözlenmektedir. 43 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Bölgede çok trakitik olan lavlar açık renkli olup, porfirik akma dokusu gösterirler. Fenokristal olarak plajiyoklaz bulunmakta, çok az da granüle opak mineral ile egirinojit yer almaktadır. Toleyitik lavlar; gri-siyah renklerde olup, ince taneli, sert ve yer yer levha eklemlidir. Genellikle yükseklerde ve en üstte bulunurlar. Lavların bazik türde olanlarında genelde intersertal doku gözlenir. Fenokristal olarak plajiyoklaz, piroksen ve olivin izlenir. Andezitik türdeki lavlar ise, porfirik, pilotaksitik, hiyalopilitik dokudadırlar. Plâjiyoklazlar, andezin ve asit labradorit düzeydedir. Akma yapısı ve zaman zaman da engellemeli tekstür gösteren plajiyoklaz mikrolitlerinin arasındaki boşlukları granüle haldeki piroksenler oldurmuştur, örneklerin hiç birisinde biyotit ve hornblent görülememiş olup, hemen bütün örneklerin hamurunda cam bulunur. Zırnak Formasyonu: Pliyosen yaşlı bu birimin alt düzeyi Çakıltaşı-kumtaşından, orta düzeyi miltaşı-kumtaşı-olitik kireçtaşından, üst düzeyi de kumtaşı- miltaşı ve çakıl taşından oluşmuştur. Alt seviye kahvemsi sarı, orta-üst seviye beyaz-bejdir. Alt seviye masif çok kalın, orta seviye laminalı ve kalın tabakalı üst seviye ise kalın-çok kalın tabakalıdır. 200–300 metre kalınlığında olan bu birim Adilcevaz formasyonu ile Elçiler formasyonu üzerine açısal uyumsuzlukla gelmektedir. Muş ili jeoloji haritası eklerde verilmiştir. (Bkz.Ek-2g) Depremsellik ve Afet Durumu; T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından hazırlanmış ve Bakanlar Kurulu’nun 1804.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararı ile yürürlüğe girmiş olan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre faaliyet sahasının da içinde bulunduğu proje alanı 1.derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Proje kapsamında yer alan ünitelerin yapımında Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nca yayınlanan “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Muş ili deprem haritası eklerde verilmiştir. (Bkz.Ek-2h) 44 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi B) EK-V DEKİ DUYARLI YÖRELER KORUNMASI GEREKEN DİĞER ALANLAR LİSTESİ DİKKATE ALINARAK Faaliyet sahası ve yakın çevresinde Ek-V deki duyarlı yöreler listesi dikkate alınarak (milli parklar, sulak alanlar, tabiat anıtları, tabiat koruma alanları, yaban hayatı koruma alanları, yaban hayvanları koruma alanları, kültür alanları, tabiat varlıkları, sit ve koruma alanları, Boğaziçi kanununa göre koruma altına alınan alanlar) bulunmamaktadır. Proje konusu faaliyet, ÇED Yönetmeliğinde yer alan EK-5 deki Duyarlı Yöreler listesi dikkate alınarak; sulak alanlar, kıyı kesimleri, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, tarihsel, kültürel, arkeolojik, ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yer altı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler içerisinde kalmamaktadır. Biyogenetik rezerv, soyu tükenmekte veya genetik çeşitliliği çok azalmakta olan bir canlı türü veya tür topluluklarını korumaya yönelik, uluslar arası düzeyde bir koruma alanıdır. Milli park, bilimsel ve estetik bakımdan, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır. Tabiatı koruma alanı, bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş, ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri içeren ve mutlaka korunması gerekli olup, sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarını ifade etmektedir Sit alanı (özel koruma alanı), tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlardır. Sulak Alanlar, tropik ormanlardan sonra biyolojik çeşitliliğin en yüksek olduğu ekosistemlerdir. Pek çok tür ve çeşitteki canlılar için uygun beslenme, üreme ve barınma ortamı olan sulak alanlar, yalnız bulundukları ülkenin değil, tüm dünyanın doğal zenginlik müzeleri olarak kabul edilmektedir. Yakın çevresinde yaşayan halkın yaşamında önemli yer tutan, bölge ve ülke ekonomisine katkılar sağlayan sulak alanlar; doğal dengenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması yönünden de diğer ekosistemler içinde önemli ve farklı bir yere sahiptirler. 45 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” Ek-5 Duyarlı Yöreler: Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar a) Milli Parklar Kanunu'nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar" “Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları" içerisinde bulunmamaktadır. b) Kara Avcılığı Kanunu uyarınca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları, Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları", içerisinde bulunmamaktadır. c) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1 inci, 2 nci, 3 üncü ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı Kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. ç) Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları, içerisinde bulunmamaktadır. d) Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci, 18 inci, 19 uncu ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. e) Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’nde tanımlanan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. f) Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. g) Boğaziçi Kanunu'na göre koruma altına alınan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. ğ) Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan yerler içerisinde yer almaktadır. h) Kıyı Kanunu bulunmamaktadır. gereğince yapı yasağı getirilen alanlar, içerisinde ı) Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. i) Mera Kanununda belirtilen alanlar, içerisinde bulunmaktadır. j) Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği'nde belirtilen alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. 46 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli alanlar a) "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları", içerisinde bulunmamaktadır. b) "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi" (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. 1) "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol" gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. 2) Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. 3) Cenova Deklerasyonu’nun 17 nci maddesinde yer alan "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. c) "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin 1 inci ve 2 nci maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras" ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar, içerisinde bulunmamaktadır ç) "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. d) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi içerisinde bulunmamaktadır. Korunması gereken alanlar a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar ve benzeri), içerisinde bulunmamaktadır. b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve II. sınıf ile, özel mahsul plantasyon alanları, içerisinde bulunmamaktadır. c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler, içerisinde bulunmamaktadır. ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları, içerisinde bulunmamaktadır. 47 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi Ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi d) Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar, içerisinde bulunmamaktadır. Söz konusu arazide yapılacak fiziki müdahaleler sırasında herhangi bir taşınır veya taşınmaz kültür varlığına rastlanması halinde en yakın mülki amirine veya müze müdürlüğüne ivedilikle haber verilecektir. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Proje arazisi ve yakın çevresinin florasını tespit edebilmek için literatür taraması yapılmış, bu bölgede yapılan floristik araştırmalardan yararlanılmıştır. Proje alanı ve çevresindeki türler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Söz konusu arazide yapılacak fiziki müdahaleler sırasında herhangi bir taşınır veya taşınmaz kültür varlığına rastlanması halinde en yakın mülki amirine veya müze müdürlüğüne ivedilikle haber verilecektir. 48 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 3. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi için projeden kaynaklanan çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin bazıları doğrudan, diğerleri ise dolaylı etkilerdir. Özellikle çevresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava ve su kirliliklerinin ilgili yönetmeliklerde belirlenen sınır değerlerin altında kalması taahhüt edildiğinden, proje etki alanı diğer unsurlar (tesis alanı florası, faunası, gürültü, istihdam, tarım alanları vb.) göz önüne alınarak seçilmiştir. Tesisin çevre üzerine etkileri ve alınacak olan tedbirler aşağıda belirtilmiştir. Katı Atıkların Bertarafı İnşaat Aşaması Arazinin hazırlanması aşamasında oluşacak katı atıklar çalışacak personelden kaynaklanacaktır. Katı Atıkların 9,1 kg/gün olacağı daha önceden belirtilmişti. Faaliyetin inşaat aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar tesis sahası içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilecek ağzı kapalı konteynırlarda niteliklerine göre (organik, cam, plastik, kâğıt, metal vb.) ayrı ayrı toplanarak görünüş, toz, koku ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde toplanacaktır. Konteynırlarda biriktirilecek bu katı atıklar ise belli periyotlarda Muş Belediyesi tarafından bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Muş Belediyesinin gelip almaması durumunda tesis, kendi imkânları ile berataraf edecektir. İnşaat aşamasında oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne ve bu yönetmelikte yapılan tüm değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Ayrıca, 24.08.2011 Tarih 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” nin ilgili hükümlerine de uyulacaktır. Bunun dışında prosesten kaynaklanacak herhangi bir atık oluşmamakta sahada çıkartılacak malzemenin üzerindeki 5 cm kalınlığındaki bitkisel toprak artığı ilerde işletme faaliyete kapandıktan sonra arazi ıslahında kullanılmak üzere proje sahasında depolanacaktır. 49 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi İşletme Aşaması Faaliyet esnasında evsel nitelikli atıklar olacaktır. İşletmede 12 kişi istihdam edilecektir. Tesiste çalışan işçilerden kaynaklanacak evsel katı atıkların miktarı 13,7 kg / gün olarak tahmin edilmektedir. Faaliyetin işletme aşamasında personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli katı atıklar tesis sahası içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilecek ağzı kapalı konteynırlarda niteliklerine göre (organik, cam, plastik, kâğıt, metal vb.) ayrı ayrı toplanarak görünüş, toz, koku ve benzer faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde toplanacaktır. Konteynırlarda biriktirilecek bu katı atıklar ise belli periyotlarda Muş Belediyesi tarafından bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Muş Belediyesinin gelip almaması durumunda tesis, kendi imkânları ile berataraf edecektir. İşletme aşamasında oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne ve bu yönetmelikte yapılan tüm değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Ayrıca, 24.08.2011 Tarih 28035 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” nin ilgili hükümlerine de uyulacaktır. Bunun dışında prosesten kaynaklanacak herhangi bir atık oluşmamakta sahada çıkartılacak malzemenin üzerindeki 5 cm kalınlığındaki bitkisel toprak artığı ilerde işletme faaliyete kapandıktan sonra arazi ıslahında kullanılmak üzere proje sahasına depolanacaktır. Sıvı Atıkların Bertarafı İnşaat Aşaması Arazinin hazırlanması aşamasında oluşacak sıvı atıklar çalışacak personelden kaynaklanacaktır. Sıvı Atıkların 0,992 m3/gün olacağı belirtilmişti. Oluşan evsel nitelikli atıksular sızdırmaz fosseptikte biriktirilecek olup belirli aralıklarla Muş belediyesine ait vidanjörler vasıtasıyla bertaraf edilecektir. Belediyenin gelip 50 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi almaması durumunda atık sular tesisin kendi imkânlarıyla (vidanjör kiralayarak) bertaraf edilecektir. Belediye ile anlaşılması durumunda vidanjör sözleşmesi yapılacaktır. 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” uyarınca fosseptik sızdırmasız betondan yapılmış yan duvar ve tabanlara sahip olacaktır. (Bkz.Ek-2ı) Projenin çevre üzerine etkilerinin en aza indirgenmesi ve zarar vermemesi için 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 25.03.2012 tarih ve 28244 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereği ilgili hükümlere uyacağını işletmeci taahhüt etmektedir. İşletme Aşaması Tesiste 12 personel çalışacaktır. Çalışan bu personellerden oluşacak olan sıvı atık miktarı şu şekilde olacaktır. Kişi başına kullanılan suyun 124 lt. ve kullanılan suyun tamamı atıksu olarak alındığı düşünüldüğünde, personelden kaynaklı sıvı atık 1,5 m³/gün olacaktır. Oluşan evsel nitelikli atıksular sızdırmaz fosseptikte biriktirilecek olup belirli aralıklarla Muş belediyesine ait vidanjörler vasıtasıyla bertaraf edilecektir. Belediyenin gelip almaması durumunda atık sular tesisin kendi imkânlarıyla (vidanjör kiralayarak) bertaraf edilecektir. Belediye ile anlaşılması durumunda vidanjör sözleşmesi yapılacaktır. 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Lağım Mecrası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik” uyarınca fosseptik sızdırmasız betondan yapılmış yan duvar ve tabanlara sahip olacaktır.(Bkz.Ek-2ı) Projenin çevre üzerine etkilerinin en aza indirgenmesi ve zarar vermemesi için 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 25.03.2012 tarih ve 28244 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereği ilgili hükümlere uyacağını işletmeci taahhüt etmektedir. 51 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Hava Kirliliğinin Bertarafı İnşaat Aşaması Arazinin hazırlanması aşamasında kum ocağının işletmeye hazırlanması için ocak alanında 5 cm kalınlığındaki bitkisel toprak artığı alınacaktır. Bu işlem esnasında bir miktar toz oluşumu beklenmektedir. Tozumaya sebep olan bu işlemlerden malzemenin doldurulması, taşınması işlemleri eş zamanlı işlemler olacaktır Hafriyat işlemleri sırasında alan üzerinde meydana gelebilecek toz çıkışını engellemek ve en aza indirgemek için; Savurma yapılmadan doldurma boşaltma yapılacaktır. Malzeme su ile spreylenerek % 10 nem oranı muhafaza edilmeye çalışılacaktır. Hafriyat işlemleri sırasında kesinlikle patlayıcı malzeme kullanılmayacak olup iş makineleri ( sallama kepçe, kamyon, yükleyici vb. ) kullanılacaktır. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ve 16.06.2012 tarih ve 28325 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" in ilgili hükümlerine ve yetkili mercilerce yayınlanacak olan tüm esaslara uyulacağı faaliyet sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. İşletme Aşaması Tesiste tozumaya sebep olacak işlemler, ocaktan malzemeyi çıkarmak için yapılacak hafriyat, malzemenin kamyonlara yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması işlemlerinden ibarettir. Ocaktan çıkarılan kumun eleme tesisine nakli aşamasında da toz emisyonu oluşacaktır. Ocaktaki nakliye işlemi sırasında oluşan tozumanın, zemin nemlendirilmek suretiyle, önüne geçilecektir. Böylece faaliyetten kaynaklanabilecek toz emisyonunun çevre ve insan sağlığını etkilemesinin önüne geçilecektir. 52 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tozumaya sebep olan bu işlemlerden malzemenin doldurulması, taşınması işlemleri eş zamanlı işlemler olacaktır. Malzemenin alınması, taşınması aşamasında oluşabilecek tozun engellenmesi amacıyla 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” ve 16.06.2012 tarih ve 28325 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayınlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" te belirtilen esaslara uyulacak, bu amaçla savurma yapılmadan doldurma ve boşaltma yapılacaktır. Tozun yayılmasının önlenmesi için ocak sahasında arazöz gibi yardımcı elemanlarda kullanılabilecektir. Araçlar ve makinelerin bakım ve yakıt ikmallerinin yapılmasında 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe ve 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”e uyulacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Tehlikeli Kimyasallar Ve Tehlikeli Atıkların Bertarafı İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında herhangi bir tehlikeli kimyasal madde kullanımı olmayacaktır. Bu sebeple tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. İşletme Aşaması; Tesiste işletme aşamasında herhangi bir tehlikeli kimyasal madde kullanımı olmayacaktır. Bu sebeple tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. Projenin inşaat ve işletme aşmasında 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe uyulacağını beyan ve taahhüt ederiz. 53 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Atık Pil Ve Akümülatörlerin Bertarafı Atık pil ve aküler çıkması durumunda evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulan toplama noktalarına atık piller teslim edilecektir. Atık pil ve Akümülatörler ile idari personellerin kullanması sonucu 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğine”(05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Değişiklik yapılmasına dair yönetmelik)‘ne; atıl duruma gelen elektrik ve elektronik atıklar 22.05.2012 tarih ve 28300 sayılı resmi gazetede yayınlanarak girmiş olan “Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği” çerçevesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Lisans almış firmalar ile sözleşme yapılacağını beyan ve taahhüt ederiz. Tıbbi Atıkların Bertarafı İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında toplam 8 personel çalıştırılacaktır. Tesiste kaza olması durumunda en yakın hastanelere sevk edilecektir. Tesiste 22.07.2005 Tarih ve 25883 Sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. İşletme Aşaması; Projenin işletme aşamasında toplam 12 personel çalıştırılacaktır. Tesiste kaza olması durumunda yakın hastanelere sevk edilecektir. Tesiste 22.07.2005 Tarih ve 25883 Sayılı Resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. 54 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Atık Yağların Bertarafı İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında atık yağın oluşması beklenmemektedir. İşletme Aşaması; İşletme aşamasında çalışacak araçların bakım, onarım ve yağ değişimleri yetkili servislerde yapılacağından tesis bünyesinde atık yağ oluşmayacaktır. Araçlar ve makinelerin bakım ve yakıt ikmallerinin tesiste yapılması durumunda 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı resmi gazete değişikliği ile yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Bitkisel Atık Yağların Bertarafı İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında yemekler firma içerisinde yapılmayacaktır. Bu sebeple proje kapsamında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. İşletme Aşaması; Projenin işletme aşamasında yemekler firma içerisinde yapılmayacaktır. Bu sebeple proje kapsamında bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu değildir. 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde değişiklik yapılmasında dair yönetmelik) nin ilgili hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. 55 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ambalaj Atıklarının Bertarafı İnşaat Aşaması, Projenin inşaat aşamasında personel kaynaklı ambalajlar dışında ambalaj atıkları oluşmayacaktır. İşletme Aşaması; Tesisin faaliyeti sırasında personel kaynaklı ambalajlar dışında ambalaj atıkları oluşmayacaktır. Personel kullanımına göre farklılık arz edeceğinden oluşacak personel kaynaklı ambalajların hesabı yapılamamıştır. Projenin inşaat ve işletme aşmasında 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, hükümlerine uyulacağını taahhüt ve beyan ederiz. Gürültü İle İlgili Alınacak Tedbirler İnşaat Aşaması Tesisin yapımı aşamasında çevre düzenlemesi için; Ekskavatör, Kamyon, Yükleyici gibi iş makinelerinin kullanılması planlanmaktadır. Yapılacak çalışma kısa süreli olacağından ve meskun mahalle uzak olduğundan gürültü hesabına gerek duyulmamıştır. İşletme Aşaması İşletme aşamasında malzemenin çıkarılması, yüklenmesi ve taşınması işlemleri esnasında az miktarda da olsa gürültü oluşacaktır. Kazma ve yükleme için 1 Adet Sallama Kepçe, 1 yükleyici ve çıkarılan malzemenin taşınması için 3 adet kamyon kullanılacaktır. Bu sebeple gürültü kaynağı olabilecek makineler sallama kepçe, yükleyici ve kamyon olacaktır. Yapılan hesaplamalarda ocak sahasının düz bir satıh üzerinde yer aldığı ve oluşan gürültünün hiçbir engelle karşılaşmadan atmosferde yayıldığı kötü koşulu göz önüne alınmıştır. Planlanan tesis 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan "Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği" madde 23 “a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi EkVII’de yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz..” maddesi gereği 70 dbA sınır değerini aşmayacaktır. Aşması durumunda gerekli tedbirler alınacağını beyan ve taahhüt ederiz. 56 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi NOTLAR VE KAYNAKLAR: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mevzuatı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Araştırma Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı. Prof. Dr. Yılmaz MUSLU , Kullanılmış suların tasfiyesi , Cilt I ,1990 Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamaları İTÜ - 1998, Prof. Dr. Dincer TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EREOĞLU Endüstriyel gürültü Kontrolü ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim üyesi Doç. Dr. Nevzat Özgüven Hava Kirliliğinin ve Kontrolünün Esasları; A. Müezzinoğlu, İzmir-1987 TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, 2.Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, İstanbul,1997Bildiri:Bayram .A. D.E.Ü. İzmir ŞEKERCİOĞLU, E., Yapıların Projelendirilmesinde Mühendislik Jeolojisi, Jeoloji Mühendisleri Odası, 1998, Ankara. Proje Alanına Ait Afet işleri Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmış olan “Jeoteknik Etüt Raporu” Ahmet Altunç Mühendislik-Müteahhitlik, Ocak 2001 Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi, 1997, Ankara. Türkiye jeotermal Envanteri (MTA, 1996) Kiziroğlu İ., 1989, Türkiyenin Kuşları, Orman Gn. Müd.’Lüğü Yayınları, Ankara Atalay , Türkiye Vejetasyon Coğrafyası, İzmir, 1994 DAVIS, P.H. Flora Of Turkey 1-8, Josef Donner Linz Ulusoy R., Pratik Joeteknik Bilgiler , Teknomat Yayınları, Ankara 1989 "Red Data Book Of Turkısh Plants ‘ Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100 Yıl. Üniversitesi 2000 Prof. Dr. Demirsoy Ali, Türkiye Omurgalıları, Sürüngenler, 1996. Prof. Dr. Demirsoy Ali, Türkiye Omurgalıları Memeliler, 1996. Prof. Dr. Demirsoy Ali, Türkiye Omurgalıları, Amfibiler,1996. Kramer, A.C., Food Production Waste Managament, AVI,1989 T.C. Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Gen. Müd., 2005-2006 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı Muş İl Çevre Durum Raporu, 2010 Seçilmiş Göstergelerle Muş, TÜİK, 2012 İstatistiklerle Türkiye, TÜİK, 2012 57 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EKLER: Ek-1. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Ek-2a. Çevre Düzen Planı ve DSİ Görüşü Ek-2b. Maden İşleri Genel Müdürlüğü Görüş Yazısı Ek-2c. Ticaret Sicil Gazetesi Ek-2ç. Vekâletname - Taahhütname Ek-2d. İmza Sirküsü Ek-2e. 1/25000 Ölçekli Kroki Ek-2f. 1/25000 Ölçekli Topografik Harita Ek-2g. Muş İli Jeoloji Haritası Ek-2ğ. Muş İli Karayolları Haritası Ek-2h. Muş İli Deprem Haritası Ek-2ı. Fosseptik Detay Planı Ek-2i. İl Özel İdare İle Yapılan Sözleşme Ek-2j. Malzemenin Nakledileceği Tesisin ÇED Belgesi Ek-2k. Çevre Yönetim Planı 58 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ek-1. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Planlanan projeye ait koordinatlar Tablo Ek1.1’de verilmiştir. Tablo Ek.I.1. 3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi Koordinatları. Koordinat Sırası: Sağa Yukarı Koordinat Sırası: Enlem-Boylam Datum: ED-50 Türü: UTM Datum: WGS-84 ZON: 37 DOM: 39 Ölçek Faktörü: 6 DERECELİK Nokta Y Türü: COĞRAFİK X Y X Ocak Alanı 1 718091.000 4310204.002 38.9120960 41.5150680 2 718150.000 4310314.002 38.9130716 41.5157828 3 718286.000 4310325.002 38.9131368 41.5173535 4 718301.000 4310305.002 38.9129530 41.5175199 Alan: 10.000 m2 Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları B1 718183.232 4310316.695 38.9130876 41.5161666 B2 718218.001 4310319.507 38.9131043 41.5165682 B3 718218.769 4310132.350 38.9114191 41.5165175 B4 718183.390 4310309.657 38.9130242 41.5161662 2 Alan: 250 m 59 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ek-2.Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Mevcut Arazi Kullanımı Değerlendirmek İçin; Yerleşim Alanlarının, Ulaşım Ağlarının, Enerji Nakil Hatlarının, Mevcut Tesislerin ve Yönetmeliğin Ek: V Listesinde Yer Alan Duyarlı Yöreler Listesinde Belirtilen Diğer Alanların (Proje alanı ve yakın çevresinde bulunması halinde) Yerlerine İlişkin Verileri Gösterir Bilgiler 1/25.000 Ölçekli Halihazır Harita (Varsa Çevre Düzeni Planı, yoksa topografik harita) Üzerine işlenerek Kısaca Açıklanması, jeoloji haritası ve depremsellik Proje alanı ve yakın çevresinin mevcut arazi kullanımını değerlendirmek için; yerleşim alanlarının, ulaşım ağlarının, enerji nakil hatlarının, mevcut tesislerin ve Ek-5’de yer alan Duyarlı Yöreler Listesinde belirtilen diğer alanların (proje alanı ve yakın çevresinde bulunması halinde) yerlerine ilişkin verileri gösterir bilgiler 1/25000 ölçekli hâlihazır harita (çevre düzeni planı, nazım, uygulama imar planı, vaziyet planı veya plan değişikliği teklifleri, topografik harita) üzerine işlenerek kısaca açıklanması. AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 3311782 erişim nolu ruhsat almaya hak kazanılan 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanan “3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi” nin niteliği, bahse konu alanın 1/100000 ölçekli Çevre Düzen Planında(Bkz.Ek-2a) ve Maden İşleri Genel Müdürlüğü Görüş yazısında(Bkz.Ek-2b) belirtilenler göz önünde bulundurulduğu zaman herhangi bir alternatifinin bulunmadığı, yer seçimi yönünden uygun bir yerde bulunduğu rahatlıkla söylenebilir. Tesise ait 1/25000 ölçekli kroki (Bkz.Ek-2e) ve 1/25000 ölçekli topografik harita (Bkz.Ek-2f) Ekler kısmında verilmiştir. DSİ’den alınan görüşte, Tesisin kurulacağı alanın Arıncık Sulama Alanı içerisinde kaldığı belirtilmiştir. Bu kapsamda Toprak Koruma Kurulu için başvuruda bulunulmuştur. Görüş alındığında İl Müdürlüğünüze bildirilecektir. DSİ görüşü Ek-2a’da verilmiştir. Kurumlardan alınan görüşlerde belirtilen hususlara uyulacağı tesis yetkilisi tarafından taahhüt edilmektedir. 60 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2a: ÇEVRE DÜZEN PLANI ve DSİ GÖRÜŞÜ 61 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 62 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Proje Alanı 63 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 64 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 65 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2b: MADEN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÖRÜŞ YAZISI 66 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 67 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2c: TİCARET SİCİL GAZETESİ 68 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 69 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2ç: VEKÂLETNAME – TAAHHÜTNAME 70 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 71 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 72 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 73 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 74 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2d: İMZA SİRKÜSÜ 75 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 76 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 77 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2e: 1/25000 ÖLÇEKLİ KROKİ 78 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 79 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2f: 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTA 80 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Proje Alanı 81 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2g: MUŞ İLİ JEOLOJİ HARİTASI 82 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 83 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2ğ: MUŞ İLİ KARAYOLLARI HARİTASI 84 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 85 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2h: MUŞ İLİ DEPREM HARİTASI 86 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 87 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2ı: FOSSEPTİK DETAY PLANI 88 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 89 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2i: İL ÖZEL İDARE İLE YAPILAN SÖZLEŞME 90 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 91 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 92 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 93 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 94 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2j: MALZEMENİN NAKLEDİLECEĞİ TESİSİN ÇED BELGESİ 95 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 96 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi EK.2k: ÇEVRE YÖNETİM PLANI 97 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ A) PROJENİN İŞ AKIM ŞEMASI, KAPASİTESİ, TEKNOLOJİSİ, ÇALIŞACAK PERSONEL SAYISI KAPLADIĞI ALAN, - Projenin İş Akım Şeması Bu rapor; AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 3311782 erişim nolu ruhsat almaya hak kazanılan 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanan “3311782 Erişim Nolu 1(a) Grubu Kum ve Çakıl Ocağı Projesi” ne istinaden yapılmıştır. Söz konusu proje; 25.11.2014 Tarih ve 29186 Sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” Ek-II Listesi, 49-Madencilik Projeleri a) Madenlerin Çıkarılması (Ek-1 de yer almayanlar) bendi uyarınca Seçme, Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler listesinde yer almaktadır. Ocaktan çıkarılacak kum ve çakıl, Güleroğlu Gıda Tekstil Nakliyat İnşaat Sanayi Ve Tic. Ltd. Şti. ne ait Mercimekkale Köyü Kravi Hududu Köyaltı Mevkii Merkez/ Muş adresinde proje alanına yaklaşık 1,3 km adresinde bulunan Kırma-Eleme-Yıkama Tesisine nakledilerek işletilecektir. Bundan dolayı sahada herhangi bir ürün stoku yapılmayacak, çıkarılan malzeme çıkarıldığı gibi kamyonlara yüklenerek kırma-eleme-yıkama tesisine nakledilecektir. Mevcut kırma-eleme-yıkama tesisine ait ÇED Gerekli Değildir Belgesi ekte verilmiştir. (Bkz.Ek-2j) 1 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi KUM - ÇAKIL ÇIKARIMI Toz ve Gürültü YÜKLEME Toz ve Gürültü NAKLİYE Toz ve Gürültü Şekil Ek-2k.1: İş Akım Şeması İş Akım Şemasında görüldüğü üzere, Ocak alanında bulunan kum ve çakıl, sallama kepçe ile çıkarılacak ve çıkarıldığı gibi kamyonlara yüklenerek 1,3 km uzaklıkta bulunan kırma-eleme-yıkama tesisine nakledilecektir. Tesiste kırma-eleme-yıkama işlemine tabi tutulacak olan malzeme, değişik granülometride ve temiz olarak çıkarılacak olup, sahada stoklandıktan sonra piyasaya arz edilecektir. - Kapasitesi Tesiste açık ocak işletmeciliği yöntemi kullanılacaktır. Ocak alanı olarak planlanan toplam 10.000 m²’ lik alanın, 100 m2’lik alanına taşınabilir konteynır ve fosseptik yerleştirilecek olup, 9.900 m2 alanda, 8 m derinlikte kazı yapılacağı varsayılarak, Toplam: 9.900 m2 x 8 m = 79.200 m³ bulunur. Buna göre ocağın toplam kapasitesi: 79.200 m³ x 2,7 ton/m3 (yoğunluk katsayısı)= 213.840 ton olarak bulunur. Bu rezervin ortalama 5 yılda tüketilmesi planlanmaktadır. Buna göre yıllık üretim; 213.840 ton / 5 yıl = 42.768 ton/yıl olacaktır. Ocak yılda 10 ay, ayda 25 gün, günde 8 saat işletilecektir. Günlük Üretim Kapasitesi: 42.768 ton/yıl / 250 gün/yıl = 171,072 ton/gün Saatlik Üretim Kapasitesi: 171,072 ton/gün / 8 saat/gün = 21,384 ton/saat 2 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tesiste kum ve çakıl Murat Nehri kenarından alınacaktır. Alınacak kum başka bir alanda bulunan tesiste yıkama eleme işlemlerine tabi tutulduktan sonra piyasaya pazarlanacaktır. - Kapladığı Alan Çalışma alanı, Erzurum – Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş ili, Merkez ilçesi, Şenoba Köyü mevkii, Murat Nehri Sınırları Dâhilinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Şekil Ek-2k.2: Yer Bulduru Haritası - Teknolojisi Kum-çakıl; doğal, yapay veya her iki cins yoğun mineral malzemenin, genellikle 100 mm’ye kadar çeşitli büyüklüklerdeki kırılmamış veya kırılmış tanelerin bir yığınıdır. Çakıl ve kum derelerden, eski dere yataklarından oluşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöllerden sağlanır. Kum-çakıl, inşaat sektöründe agrega olarak adlandırılan, belirli tane sınıflarında ve 3 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi kırma ve doğal olmak üzere ikiye ayrılan, organik olmayan malzemelerdir. Bu malzemeler beton, hafif beton üretiminde, yol dolgusu ve kaplamasında, inşaat sıvasında yoğun olarak kullanılmaktadır. Yapı malzemesi olarak kum 0,063-2 mm tane boyutunda gevşek dokulu klastik bir sedimandır. Tane boyutu 0,063-0,25 mm arasında ince kum, 0,25-1 mm arasında orta dereceli kum, 1-2 mm arasında ise kum deyimi kullanılmaktadır. Kum, kuvars, feldspat taneleri, kayaç artıkları, mika ve glokoni gibi minerallerin bir karışımıdır. Tanelerin yüzey özellikleri, sertliği, kil ve silt fraksiyonlarına oranı, kumun özelliğini belirleyen faktörlerdir. Bunun yanında, kalker (CaCO3) kökenli kayaçların kırılması ve sınıflandırılması ile elde edilen yapay kumlar (taş unu) yaygın olarak kullanılmaktadır. Sahadaki kum-çakıl cevherinin yoğunluğu ortalama 2,7 ton/m3 olarak kabul edilmiştir. Üretim Yöntemi: Kum-çakıl malzemesi işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup, kum çakıl malzemesi kuru dere yatağından alınacaktır. Sahada 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” Madde 6’da belirtilen esas ve usullere uygun olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Proje alanında, üretimi yapılacak olan kum-çakıl cevherinin kalınlığı yer yer değişmektedir. Proje alanı içerisinde basamak yüksekliklerinin nihai durumda 5 metreyi aşmayacak şekilde olmasına dikkat edilecektir. Üretim sırasında 1 adet Sallama Kepçe, 1 Yükleyici ve 3 adet kamyon kullanılacaktır. Ocak alanından malzeme iş makineleri yardımıyla alınarak kamyonlara yüklenecektir. Sahada üretime yönelik herhangi bir tesis kurulması söz konusu değildir. 4 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Çalışacak Olan Personel Sayısı Tesiste toplam 12 kişi çalışacaktır. Bunlar; Tablo- Ek-2k.1: Personel Sayısı Personel İdari Personel İşçi İş Makinesi Operatörü Makine Operatörü Şoför Yağcı Gece Bekçisi Sayı 1 4 1 1 3 1 1 TOPLAM 12 B) DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.) Çalışma alanı Erzurum-Muş karayolunda 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesis, Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. 08.12.2007 tarih ve 26724 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği” esaslarına göre hazırlanmıştır. - Arazi Kullanımı Çalışma alanı, Erzurum - Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Söz konusu alanın 100 m2’lik alanında işçilerin ve bekçinin kalacağı 1 adet taşınabilir konteynır yerleştirilecek ve oluşan atıksuların biriktirildiği bir fosseptik yapılacaktır. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Belirtilen bu alanda zamanla akarsudaki su rezervlerinin artması arazi örtü tabakasının kum ve çakıla dönüşmesine sebep olmuştur. Bu nedenle arazinin üzerinde tarım yapılması söz konusu değildir - Su Kullanımı Kum Ocağı ve çevresi Murat Nehri havzası içinde kalmaktadır. Ocağın bulunduğu yerde, kış aylarının yağışlı zamanlarında su artışı olmaktadır. Tesisin günlük su ihtiyacı en yakın yerleşim biriminden taşıma yoluyla karşılanacaktır. - Kullanılan Enerji Türü v.b. Projede kullanılacak iş makinelerinde yakıt olarak motorin kullanılacaktır. Bunun için ocak sahasında bir motorin tankı bulundurulacaktır. Tesis elektrik ihtiyacını Şenoba köyü elektrik şebekesinden karşılayacaktır. 5 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi C) ARAZİNİN HAZIRLANMASI, İŞLETME VE REHABİLİTASYON ALANLARINDA OLUŞAN ATIKLARIN MİKTARI VE FİZİKSEL, KİMYASAL, BİYOLOJİK ÖZELLİKLERİ - Arazinin Hazırlanması İşletilen ocak sahası Murat Nehri yatağı kenarında bulunmakta ve suların çekilmesi sonucu açığa çıkmıştır. Murat Nehri mevsimlere göre değişiklik gösteren akış rejimine paralel olarak, Kum Çakıl materyalleri de alan içerisinde değişik kalınlıkta ve genişlikte depolanmışlardır. Faaliyete başlanılmadan önce, yer yer gözlenen toprak örtüsü eskavatör yardımıyla sıyrılarak rehabilitasyon işleminde tekrar kullanılmak üzere depolanacaktır. Ocakta kum çakıl materyallerinin hep aynı seviyeden ve düzenli olarak alınması sonucu nehir yatağının kenarındaki girintili çıkıntılı kısımlar da düzelmiş olacaktır. Bu alandaki hammaddenin uygun koşullarla kontrollü olarak alınmasında, doğal yapı açısından sorun bulunmamakta olup tam tersine doğal dengenin devamlılığına olumlu etkileri olacağı görülmektedir. - İşletme ve Rehabilitasyon Alanlarında Oluşan Atıkların Miktarı ve Fiziksel, Kimyasal, Biyolojik Özellikleri İşletme yapılacak alanda üretime bağlı olarak ortadan kalkacak herhangi bir bitki örtüsü mevcut değildir. Açık ocak işletmeciliği, kendine özgü olan ve kısmen kalıcı olarak oluşan çukurlar, boşluklar gibi yeryüzü şekilleri meydana getirebilecektedir. Ocağın işletilmesiyle tahrip edilip doğal dengesi bozulacak araziyi, işletme sonrasında çeşitli rekreasyon ve rekültivasyon yöntemleriyle ilk haline getirmek olası değildir. Ancak yapılacak onarım çalışmaları, bozulmuş araziyi eskiye en yakın konuma getirmeye çalışarak çevresiyle her açıdan uyumlu olmasını sağlamaya yönelik olacaktır. İşletilen Kum çakıl ocağı doğal çevreye ve ekolojik dengeye zarar verilmemesi amacıyla, mümkün tüm çalışmalar yapılacak; faaliyet sona erdikten sonra sahada açılmış olan sızdırmasız fosseptik çukuru toprakla doldurularak kapatılacaktır. Faaliyetin üretim aşamalarında kullanılacak olan konteynır bulunduğu yerlerden kaldırılacak ve bu alan tesviye edilecektir. Sahada yapılacak üretim esnasında alınacak tedbirlerle saha ve çevresinde yaşayan canlı yaşam dikkate alınarak, meydana gelecek olumsuz çevre koşulları en az düzeye indirilmeye gayret edilecektir. - Tesis İçi Yolların Durumu Kamyonların yükleme ve nakliye esnasında standart istiap haddini aşmayacak ve üzerleri branda ile kapatılacaktır. Ocak yolunun ana yola bağlantısında trafik güvenliğinin sağlanması için gerekli önlemler alınacak. Karayolları trafik kanununda belirtilen tonaj sınırlamalarına kesinlikle uyulacaktır. 6 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ç) KULLANILAN TEKNOLOJİ VE MALZEMELERDEN KAYNAKLANABİLECEK KAZA RİSKİ Sahada oluşabilecek kaza risklerinin başında iş makinelerinin kullanılmasından kaynaklanan ihmal ve dikkatsizlikler gelmektedir. Bu risklerin en az düzeyde olabilmesi için iş makinelerinin ehliyetli operatörler tarafından kullanılması ve sahada çalışan diğer personelin, çalışırken iş makinelerine yaklaşmaması sağlanacak, dikkatli olunması konusunda sürekli uyarılacaktır. Herhangi bir arıza anında işinin ehli bir tamirci ustasının dışında başka kimselerin iş araçlarına müdahale etmesi engellenecektir. Taşıma işlemlerinde kullanılacak kamyonlardan kaynaklanabilecek kaza risklerinden bir diğeri de malzeme yüklü kamyonların boşaltma sırasında damperleri kalkık vaziyette iken yan yatma şeklinde devrilmeleridir. Bu durum boşaltma esnasında kamyonların boşaltma yapacakları zemindeki düzensizliklerden kaynaklanmaktadır. Zeminde eğim varsa eğimli tarafa doğru devrilme seklinde meydana gelmektedir. Bu tür kazalara mahal vermemek için sürücüler, daha düzgün zeminli yerlere yanaşmaları ve damperleri kaldırırken dikkatli olmaları konusunda uyarılacak ve gerekirse zeminde iş makineleriyle düzeltme yapılacaktır. Faaliyet esnasında rutin olarak arazi düzenlemesi yapılacaktır. Açılan çukur ve şevler kapatılacaktır. Nakliye güzergahı olarak kullanılacak servis yolunun ve karayolu üzerinde nakliye sırasında olası trafik kazalarını önlemek amacıyla öncelikli olarak sürücülerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacak ve dikkatli olunması konusunda sürekli uyarılacaktır. Bunun yanı sıra servis yolundan karayoluna çıkışta ve güzergah boyunca yola uyarıcı trafik levhaları konulacaktır. Nakliye işlemleri sırasında, özellikle yerleşim birimleri içinden geçilirken, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan 2918 sayılı Trafik Kanunu kapsamında yayınlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karsı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler bu konuda kontrol edilecek ve uyarılacaktır. Üretimle ve iş yeriyle ilgisi olmayan insanların ocak alanına girmelerini önlemek için sahanın etrafına belli aralıklarla sahaya girişin tehlikeli ve yasak olduğunu bildirir yazılı levhalar asılacak ve güvenlik önlemlerinden ve bunlara uyulmasından sorumlu bir personel (bekçi) görevlendirilecektir. 7 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Faaliyet sahasında, iş kazalarına karşı sahaya uyarıcı levhalar yerleştirilecek, işçiler sürekli olarak uyarılacak, işçilere koruyucu elbise, kulaklık, gözlük ve kask verilecek ve tesiste kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanacak iş kazalarının olabileceği düşünülerek çalışmalar sırasında 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”nin ilgili maddelerinin gerektirdiği kurallara uyulacaktır. Tesisin işletilmesi esnasında 1380 sayılı su ürünleri kanununa istinaden çıkarılmış olan yönetmelik hükümlerine uyulacağı işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü kazayı, "planlanmamış ve beklenmedik bir olay" olarak tanımlamaktadır. Kazanın bir özelliği de insanları bedence ve maddi olarak zarara uğratmasıdır. İş kazası da, işyerinde meydana gelen plansız ve beklenmedik bir olay olup kişinin ve işyerinin bedence veya maddi olarak zarara uğraması ile sonuçlanır. Faaliyet sahasında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı bulundurulacak, tesis hiçbir zaman boş bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir bekçi görev alacaktır. Bu konuda çalışanlara hizmet içi eğitim verileceği işletmeci tarafından taahhüt edilmektedir. Eğitimin şu şekilde olması planlanmıştır; a) İşçilerin görev ve yetkileri, b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar, c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, d) Endüstriyel hijyenin temel ilkeleri, e) Etkili iletişim teknikleri, f) Acil durum önlemleri, g) Meslek hastalıkları, h) İşyerlerine ait özel riskler. Tesiste olabilecek kaza, doğal afet, sabotaj vb. durumlarında aşağıda verilen “Acil Müdahale Planı” çerçevesinde hareket edilecektir. 8 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi D) PROJENİN OLASI ÇEVRESEL ETKİLERİNE KARŞI ALINACAK TEDBİRLER. Tesis çalışma sırasında ve terk edileceği zaman doğal yapının ve ekolojik dengenin bozulması gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabileceği varsayılarak ve de bu tür olumsuzlukları ortadan kaldırmak için; Belirtilen alan sınırlarının dışına çıkılmayacak, köşe noktaları tespit edilecek ve koruma bandı oluşturulacaktır. Tesis alanında malzeme çıkarılması belli bir derinliğe (yüzeyden max. 8 m) kadar yapılacaktır. Gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır. Kamyonların yükleme ve nakliye sırasında standart istiap haddini aşmayacak ve üzerleri branda ile kapatılacaktır. Tesis alanını anayol bağlantısında trafik güvenliğinin sağlanması için yeterli trafik işaretleri konulacaktır. Savurma yapılmadan doldurma ve boşaltma yapılacaktır. Stabilize yol ve tesis alanı arozöz ile sulanacaktır. Gece bekçisi bulundurulacaktır. Tesis sahasının sınırları dâhilinde rüzgâr yolu ile toz yayınımını engelleyecek ağaçlandırma (Yeşillendirme) yapılacaktır. Çalışmaya bir noktadan başlanacak ve belli bir düzende devam edilecektir. Zararlardan kurumlar sorumlu tutulmayacaktır. Tarım alanlarını, doğal çevreyi ve tabii görüntüyü bozmayacak ve olası muhtemel feyezanların tahribatını artırmayacak şekilde işletme yapılacaktır. Tesis sahası içerisinde, rezerv alanında yapılan çalışmalarda oluşan çukur alanlar iri malzemeyle düzenli olarak (rutin) doldurularak, zayıflamış bölümlerinin çakıl taşları ya da diğer malzemelerle desteklenmesi, düzenli (rutin) olarak yapılacaktır. Faaliyet sırasında rutin olarak gerekli oranlarda düzeltmeler arazi üzerinde yapılacaktır. AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ tarafından işletilmesi planlanan kum çakıl ocağı Murat Nehri yatağı kenarında bulunduğundan yukarıdaki olumsuzlukların ortaya çıkmaması doğal çevreye ve ekolojik dengeye zarar verilmemesi amacıyla faaliyet esnasında yukarıda belirtilen hususlara tamamen uyulacaktır. Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi için projeden kaynaklanan çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu etkilerin bazıları doğrudan, diğerleri ise dolaylı etkilerdir. Özellikle çevresel kirlilik yaratacak unsurlar olan hava ve su kirliliklerinin ilgili yönetmeliklerde belirlenen sınır değerlerin altında kalması taahhüt edildiğinden, proje etki alanı diğer unsurlar (tesis alanı florası, faunası, gürültü, istihdam, tarım alanları vb.) göz önüne alınarak seçilmiştir. Tesisin çevre üzerine etkileri ve alınacak olan tedbirler aşağıda belirtilmiştir. 9 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Arazi Hazırlanması ve İnşaat Aşamaları Sırasında Oluşacak Olası Çevresel Etkilere Karşı Alınacak Tedbirler Proje Tanıtım Dosyası 3. Bölümde detaylı olarak açıklanmıştır. Projenin İşletilmesi Sırasında Oluşacak Olası Çevresel Etkilere Karşı Alınacak Tedbirler Proje Tanıtım Dosyası 3. Bölümde detaylı olarak açıklanmıştır. 2. PROJENİN YERİ A) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi. (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi vb.) Tarım Alanı Çalışma alanı, Erzurum – Muş karayolundan 200 m doğu yönde içeride bulunmaktadır. Tesisin, Muş ili, Merkez ilçesi, Şenoba Köyü mevkii, Murat Nehri Sınırları Dâhilinde, 10.000 m2’lik alanda kurulması planlanmaktadır. Orman Alanı Yurdumuzun orman alanları daha çok Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde dağlara lokalize olmuş olup 0- 2000 m ler arasında yayılış göstermektedir. Ülkenin orta ve doğu kesimleri diğer bölgelere oranla daha az ormanlıktır. Tesisin bulunduğu bölgede yapılan gözlemlerde orman varlığına rastlanmamıştır. Su Kaynakları Çalışma sahasında herhangi bir yüzeysel su kaynağı mevcut değildir. Ayrıca çalışma sahasında keson, derin, artezyen vb. herhangi bir kuyu mevcut değildir. Kum Ocağı ve çevresi Murat Nehri havzası içinde kalmaktadır. Ocağın bulunduğu yerde, Murat Nehrinde kış aylarının yağışlı zamanlarında su artışı olmaktadır. Tesisin günlük su ihtiyacı en yakın yerleşim biriminden taşıma yoluyla karşılanacaktır. Rekreasyon Rekreasyon alanı olarak değerlendirilebilecek potansiyele sahip olan bölgeler henüz doğa turizmine açılmadığı için rekreasyon amaçlı tesisler yapılmamıştır. Proje alanı ve yakın çevresinde rekreasyon alanı bulunmamaktadır. 10 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Ulaşım İlde ulaşım hava, kara ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Proje alanına en yakın karayolu Erzurum-Muş karayoludur. Tesise ulaşım karayolu ile sağlanacaktır. Turizm Söz konusu alan ve yakın çevresi Tarım, Orman Turizm, Rekreasyon, Ulaşım ve su kaynakları gibi bölgeler arasında yer almamaktadır. B) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-V’deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak (sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel, kültürel, arkeolojik, vb. önemli alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 16/12/1960 tarihli ve 167 sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken akiferler) Doğal Çevrenin Değerlendirilmesi. Proje alanında, ÇED Yönetmeliği, Ek-V’deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında yer alan herhangi bir alan mevcut değildir. Proje alanının etki alanı içerisinde yüzeysel akışı olan su kaynağı bulunmamaktadır. Bölgede herhangi bir kültürel, arkeolojik ve tarihsel alan bulunmamaktadır. Faaliyetin etki alanı içerisinde yerleşim yeri mevcut değildir. İklimin kurak olmasından dolayı, bölgede orman vejetasyonu yoktur. İşletilmesi planlanan proje alanı yerleşim alanına yakınlığı nedeniyle flora özelliğini kaybetmiştir. Ocak sahası ve çevresinde yaban hayatı mevcut değildir. Faaliyet alanının çevresinde Murat Nehri yatağı bulunup, proje kapsamında herhangi bir su ortamında kazı, dip taraması, doldurma, kazıklar üzerine inşaat, cevher zenginleştirilmesi söz konusu değildir. - 20.2.1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları” İlimizde ve faaliyet alanı çevresinde böyle bir alan bulunmamaktadır. Proje alanında yapılan arazi ve literatür çalışmaları sonucunda Ulusal Mevzuatımız veya Uluslar arası Antlaşmalarla (Bern Sözleşmesi ) koruma altına alınan herhangi bir bitki ve hayvan türü bulunmamaktadır. Faaliyet alanında bitki örtüsü olmadığından zarar görecek bitki türü bulunmamaktadır. - Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiat Koruma Alanları İlimiz ve faaliyet alanı sınırları dâhilinde milli park bulunmamaktadır. İlimiz sınırları dâhilinde tabiat parkı bulunmamaktadır. İlimiz sınırları dâhilinde tabiat anıtı bulunmamaktadır. İlimiz sınırları dâhilinde tabiat koruma alanı bulunmamaktadır. 11 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları İlimizde ve faaliyet alanı çevresinde Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme alanları bulunmamaktadır. - Özel Çevre Koruma Bölgeleri İlimiz ve faaliyet alanı çevresinde sınırları dâhilinde özel çevre koruma bölgesi bulunmamaktadır. - Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tespit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, BioGenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) Faaliyet alanı çevresinde sınırları dâhilinde, biyogenetik rezerv alanı ve Jeotermal alan bulunmamaktadır Alan yakınında milli parklar ve tabiat parkları, sulak alanlar, yaban hayvanı yetiştirme alanları, kültür varlıkları, anıtlar, sit ve koruma alanları, özel koruma alanları vb. alanlar bulunmamaktadır. 12 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi 3. DOĞAYA YENİDEN KAZANDIRMA PLANI A. RUHSAT BİLGİLERİ İli: Muş İlçesi: Merkez Beldesi: -----Köyü: Şenoba Ruhsat Numarası: (Erişim no:3311782) Ruhsat Gurubu: 1(a) Grubu Maddenin Cinsi: Kum-Çakıl Ruhsat Sahibi: AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ ğ) Ruhsat Bitiş Tarihi: ÇED Gerekli Değildir Belgesi Alındıktan Sonra Ruhsat İşlemlerine Başlanacaktır. (Erişim no: 3311782) a) b) c) ç) d) e) f) g) B. FAALİYET ÖNCESİ DURUM a) Ruhsat İşletme Alanı ve/veya İşletme İzin Alanı Koordinatları Tablo Ek-2k.2: Tesis Alanı koordinatları Koordinat Sırası: Sağa Yukarı Datum: ED-50 Türü: UTM ZON: 37 DOM: 39 Ölçek Faktörü: 6 DERECELİK Nokta Y 1 2 3 4 718091.000 718150.000 718286.000 718301.000 1 2 3 4 718183.232 718218.001 718218.769 718183.390 Koordinat Sırası: Enlem-Boylam Datum: WGS-84 Türü: COĞRAFİK Y Ocak Alanı 4310204.002 38.9120960 4310314.002 38.9130716 4310325.002 38.9131368 4310305.002 38.9129530 Alan: 10.000 m2 Bitkisel Toprak Alanı Koordinatları 4310316.695 38.9130876 4310319.507 38.9131043 4310132.350 38.9114191 4310309.657 38.9130242 Alan: 250 m2 X X 41.5150680 41.5157828 41.5173535 41.5175199 41.5161666 41.5165682 41.5165175 41.5161662 b) İşletme Alanı ve/veya İşletme İzin Alanının Mevcut Arazi Kullanımı ile Altyapı Durumu Söz konusu kum-çakıl ocağı, AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ tarafından Muş İli, Merkez İlçesi, Şenoba Köyü Mevkiinde, 10.000 m2’lik alanda faaliyet gösterecektir. Tesise en yakın yerleşim yeri güneyinde kuş uçuşu yaklaşık 2 km mesafede bulunan Şenoba köyüdür. Muş İline 18 km, Serinova Köyüne 3 km mesafede bulunmaktadır. Batısında Erzurum – Muş Karayolu ve Doğusunda Murat Nehrinin kolları bulunmaktadır. Faaliyet alanı çevresine Ruhsat Komisyonunun belirleyeceği sağlık koruma bandı mesafesi bırakılacaktır. Ayrıca çevrede bulunan toprak alanlarına zarar verilmemesi için 13 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi gerekli tedbirlerin alınması sağlanacaktır. Faaliyet aşamasında 08/12/2007 tarih 26724 sayılı Resmi gazetede yayınlanan ‘Kum Çakıl Ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi Ve Kontrolü Yönetmeliği’ hükümlerine uyulacaktır. c) Ruhsat Alanının 1/25000 Ölçekli Topoğrafik Haritası ve Faaliyet Alanı Sınırlarını ve Çevresini Gösteren 1/5000 Ölçekli Harita (çevre arazi kullanımını da içerecektir). - PTD Ek-2f de 1/25000 Ölçekli Topoğrafik Haritası verilmiştir. - PTD Ek-2e de 1/25000 Ölçekli Kroki verilmiştir. ç) İşletme alanı veya işletme izin alanının ve doğaya yeniden kazandırılacak alanların, faaliyet sonrası kullanımını gösterir; - PTD Ek-2e de 1/25000 Ölçekli Kroki verilmiştir. d) Faaliyet Alanının Jeolojik Durumu Faaliyet alanında nehir ve çay boylarında gözlenen alüvyonlar eski ve yeni olmak üzere iki bölümde incelenmiştir. Eski nehir taraçalarının oluşturduğu eski alüvyonlar nispeten nehir yataklarından topografik olarak daha yüksek seviyelerde bulunurlar. Nehir boylarında gözlenen serbest çakıllardan oluşan yeni alüvyonlara göre daha fazla kum ve mil boyutu malzeme içerirler. Yeni alüvyonlar ise tamamen tutturulmamış çakıl, kum ve siltten oluşur, çakıllar polijenik elemanlıdır. Kuzeyde bulunan ofiolit ve metamorfik kütleler ile nehirlerin içinden aktığı Midyat grubu kireçtaşları alüvyonlara malzeme veren başlıca birimlerdir. Çakıllarda yuvarlaklaşma oranı iyi sayılır. e) Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Proje Tanıtım Dosyası 2. Bölüm A) bendinde gerekeli açıklamalara yer verilmiştir. f) İşletme Sahasının Örtü Tabakası Durumu Ocak sahası üzeri ve kum çakıl malzemesi ile kaplıdır. Üretime başlamadan önce yer yer gözlenen örtü tabakası ekskavatör yardımıyla sıyrılarak rehabilitasyon işleminde kullanılmak üzere depolanacaktır. g) İşletme Sahasının Toprak Durumu Ocak sahasında gözlenen toprak gurubu alüvyon topraklardır. Alüvyon Topraklar: Bu topraklar akarsular tarafından taşınıp depolanan materyal üzerinde oluşan ( A ) C profili genç topraklardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişim bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma ya hiç yok ya da çok az belirgindir. Buna karşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir. 14 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Alüvyal toprakları, bünyelerine veya bulundukları bölgelere yahut evrim devlerine göre sınıflandırılırlar. Bunlarda üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçit yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey namlı ve organik maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer. Kaba bünyelikler iyi drene olduğundan yüzey katları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır. ğ) İşletme Sahasının Flora, Fauna ve Lokal Endemik Türleri ğ-1) Türler, endemik türlerin listesi, yaban hayatı türlerinin listesi ve biyotoplar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türlerin listesi, Faaliyet alanının da içerisinde bulunduğu bölge step vejetasyonunun etkisi altındadır. Proje alanı ve çevresin de yapılan literatür araştırmalarına göre bölgede endemik tür biyotoplar, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler bulunmamaktadır. Mevcut türler çoğunlukla kozmopolit türlerdir. Güney Doğu Anadolu Bölgesi, bitki çeşitliliği ve endemik türlerin yoğunluğu açısından Türkiye’de en fakir bölgedir. Bern Sözleşmesi’ne göre risk altında olan tür bulunmamaktadır. Türler, endemik türlerin listesi, yaban hayatı türlerinin listesi proje tanıtım dosyasında ayrıntılı olarak verilmiştir. ğ-2) Nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türlerin listesi ve bunların yaşama ortamları, bunlar için belirlenen koruma kararları, Proje alanı ve yakın çevresinde; bilimsel araştırmalar için önem taşıyan ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır. ğ-3) Av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama ortamları Proje alanı ve yakın çevresinde T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 01/06/2009 tarih ve 27245 nolu Resmi Gazetede yayınlanan 8 nolu Karar ile 2009-2010 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları kararlarına göre Ek listelerde yer alan ve Bern Sözleşmesi Ek listelerine göre koruma altına alınmış olan türler korunacak, bu türlerle ilgili Bern Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararı’na uygun hareket edilecektir. İl sınırları dâhilinde 20.2.1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren “Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi”(BERN Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda Belirtilen I.ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları” bulunmamaktadır. h) Meteorolojik özellikler Muş İli, Doğu Anadolu Bölgesindedir. 39° 29’ Ve 38° 29’ kuzey enlemleriyle 41° 06’ ve 41° 47’ doğu boylamlarının arasındadır. Yüzölçümü 8196 km2’dır. Rakımı 1350 m olan Muş il topraklarının yüzde 97.5’i tarıma elverişlidir. 6l topraklarının yüzde 37.9’ünü platolar, % 34.9’ünü dağlar ve geri kalan yüzde 27.2’sini ovalar oluşturur. Muş ovası Türkiye’nin ikinci büyük ovası olup yüz ölçümünün % 27.2 sini oluşturur. 15 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Muş şehri Güney Doğu Toros Dağlarının uzantısı olan Haçres dağlarının önemli zirvelerinden Kurtik Dağının kuzeye bakan yamaçlarında, Çar ve Karni derelerinin aktıkları vadiler arasında kuruludur. Şehrin batı sınırını Karni Deresi oluşturur. Kuzey sınırını ise 1955’te yapılan demiryolu hattı ve istasyon çizer. Şehir, zamanla ovaya doğru yayılmış, 2,5 km uzaklıktaki istasyon ve sütlüce köyü ile birleşmiştir. Muş ilinde hakim bulunan iklim Doğu Anadolu Bölgesinin tamamında görülen karasal iklim olup kıslar sert ve soğuk yazlar ise sıcak ve kuraktır. ı) Altyapı, sağlık, eğitim, nüfus, geçim gibi sosyo-ekonomik durum Proje alanı ve yakın çevresinde projeden etkilenebilecek okul, kreş, hastane vb. gibi hassas yerleşimler yer almamaktadır. i) İşletme alanı ve yan kayacının olası asit maden drenajının belirlenmesi Maden ocaklarında en şaibeli konulardan biri asit maden drenajıdır. Bilindiği üzere; asit maden drenajı sülfürlü özellikle demir sülfür mineralleri içeren kömür, baz metal, uranyum ve değerli metal madenlerinde sık sık görülen bir su kirliliği sorunudur. Oluşumun kaynağı ise kayaç yığınları, atık barajına terk edilen proses artıkları, pirit konsantresi stokları, açık ve kapalı maden işletmeleridir (Kontopoulos 1996 & Kuvueak 2000). Kimyasal ve biyokimyasal oluşum mekanizması, çok sayıda araştırmacı tarafından (Zawadski 1967. Singer & Slumın 1968. Schmidt & Conn 1969, Baker & Wilshire 1970. Smith, Shumate 1970. Blessing. Lackey & Spry 1975. Hartley 1976.) incelenen asit maden drenajı (acid mine drainage - AMD). Tetikleyici bir sülfürlü mineralin (genellikle pirit) su ve hava (oksijen) etkisine maruz kalması sonucunda oksidasyona uğramasıyla nihai tepkime ürünü olarak sülfürik asit meydana gelmesi ve ortamdaki metallerin çözünmesi olayıdır. Böylelikle, ortamdaki sular asidik karakter kazanır ve pH seviyesi düşer. Bu olaya kısaca AMD olarak bilinir. Asit maden drenajı metalik madenlerin işletilmesi sırasında cevher ve yan kayaçların havadaki oksijen ve nemin etkisi altında kalması ile bünyesinde bulunan sülfid minerallerinin (S-2 bileşimli) oksitlenerek yeraltı ve yüzey sularının pH’nın düşmesine (asiditenin artması) ve bu nedenle su kalitesinin bozulmasına neden olmaktadır. Bu durum aynı zamanda pasa malzemesinde bulunan arsenik, kadmiyum, bakır, çinko gibi metal konsantrasyonlarında artışa neden olmakta ve asiditedeki artıştan daha ciddi çevresel etkilere yol açmaktadır. Asit maden drenajı oluşumundaki en temel bileşen demir sülfür mineralleridir. Demir sülfürlerin en yaygını ise pirittir. Metal sülfid mineralleri metalik madencilik işletmelerinde birçok tür metali içinde bulunduran ana kayaçta veya pasada bulunmaktadır. Bu minerallerin oksitlenmesi ve asitin oluşumu sadece madencilik ile ilgili olmayan doğal bir süreçtir. Bozulmamış cevher kütlelerinde, piritin varlığı ile birlikte meydana gelen oksitlenmeyi izleyen pH’ın düşmesi, metallerin çözünmesi ve çözünmüş metallerin yeraltı suyu ile birlikte hareketi yavaştır. 16 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Metalik madenlerin üretilmesi sırasında büyük miktarlarda metal sülfid içeren materyaller hava ve su ile temas ederek kimyasal oksitlenme reaksiyonlarında artışa ve kirliliğe neden olmaktadır. Metal sülfid minerallerinin oksitlenmesi birçok reaksiyondan meydana gelir. Her sülfid mineralinin farklı oksitlenme hızı vardır. Örneğin markasit (FeS2) ve frambodal pirit çok çabuk oksitlenirken, kristalin pirit ise daha yavaş oksitlenir. FeS2+15/4O2+7/2H2O→Fe(OH)3+2H2SO4 Asit maden drenajı sonucu oluşan Limonit minerali (Fe(OH)3) sarı, turuncu veya kırmızı renkte çökelti olarak bulunur. Asit maden drenajına sebep olan metal sülfid mineralleri aşağıda verilmiştir. Mineral Prit Markazit Kalkopirit Kalkain Sfalerit Galena Millerit Arsenoprit Zinober Kimyasal Formülü FeS2 FeS2 Cu FeS2 Cu2S ZnS PbS NiS FeAsS HgS Meydana gelen reaksiyon sonucu asit oluşumuna bağlı olarak düşen pH ile birlikte metaller de çözünmeye başlar. Çözünen metallerin yeraltı ve yüzey sularına karışması ile birlikte su kalitesi bozulmakta ve kullanılamamaktadır. Asit maden drenajının oluşumunu anlayabilmek için statik testler, asit üretme potansiyeli bulunması durumunda oluşum hızını anlayabilmek için kinetik testler yapılmaktadır. İşletmesi yapılan bazalt madeni metalik maden olmayıp, içerisinde asit maden drenajına neden olabilecek metal sülfid mineralleri bulunmamaktadır. Bundan dolayı işletme sırasında Asit maden drenajının oluşması muhtemel değildir. * Kaynak:A.Yörükoğlu & M. Karadeniz. Asit Maden Drenajı Kestirim Yöntemlerinin Karşılaştırılması. MTA Genel Müdürlüğü, Ankara. Sahadan kil elde edileceği dikkate alındığında; sahada sülfürlü bileşiklerin kesinlikle oluşmayacağı ve dolayısıyla asit maden drenajının (AMD) oluşmasının mümkün olmadığı sonucuna varılmaktadır. 17 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi j) Mevcut alıcı ortamların kalitelerinin belirlenmesi Sürdürülebilir kalkınma, doğru risk değerlendirmesi ve makul bir karar verme sürecini gerektirmektedir. Risklerin azaltılması yoluyla ortaya çıkan kazançlara karşılık, risk azaltmanın maliyeti için bir değerlendirme yapılması gerekli olmaktadır. Projeye konu olan faaliyet; I-A Grubu Kum ve Çakıl ocağıdır. Ocaktan çıkarılan kum ve çakıl, proje alanına yaklaşık 1,3 km mesafede bulunan Kırma-Eleme-Yıkama tesisine nakledilerek son hale getirilecektir. C. FAALİYET ESNASINDA VE SONRASINDA YAPILACAK ÇALIŞMALAR Faaliyet Esnasında Oluşabilecek Etkilere Karşı Alınacak Önlemler; Söz konusu ocak alanı çalışma sırasında ve terk edileceği zaman doğal yapının ve ekolojik dengenin bozulması gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabileceği varsayılarak ve de bu tür olumsuzlukları ortadan kaldırmak için; Belirtilen alan sınırlarının dışına çıkılmayacak, köşe noktaları tespit edilecek ve koruma bandı oluşturulacaktır. Kum-çakıl ocağında malzeme çıkarılması belli bir derinliğe kadar yapılacaktır. Gerekli yerlerde uyarı levhaları asılacaktır. Kamyonların yükleme ve nakliye sırasında standart istiap haddini aşmayacak ve üzerleri branda ile kapatılacaktır. Ocak sahasının anayol bağlantısında trafik güvenliğinin sağlanması için yeterli trafik işaretleri konulacaktır. Savurma yapılmadan doldurma ve boşaltma yapılacaktır. Stabilize yol ve ocak içi yol arazöz ile sulanacaktır. Alan ve elenen toprak devamlı nemlendirilecektir. Gece bekçisi bulundurulacaktır. Ocak sahasının sınırları dâhilinde rüzgâr yolu ile toz yayınımını engelleyecek ağaçlandırma (yeşillendirme) yapılacaktır. Çalışmaya bir noktadan başlanacak ve belli bir düzende devam edilecektir. Zararlardan kurumlar sorumlu tutulmayacaktır. Tarım alanlarını, doğal çevreyi ve tabii görüntüyü bozmayacak ve olası muhtemel feyezanların tahribatını artırmayacak şekilde işletme yapılacaktır. Ruhsat sahası içerisinde, kum çakıl malzemesinin alınması sonucu oluşan çukur ve tümsekler düzenli ( rutin ) olarak düzeltilerek oluşan çukurlar doldurularak arazi düzeltilmesi yapılacaktır. Oluşacak tahribatı önlemek için taş ya da diğer malzemelerle desteklenmesi, düzenli ( rutin ) olarak yapılacaktır. Faaliyet sırasında rutin olarak gerekli oranlarda düzeltmeler arazi üzerinde yapılacaktır. AYDINGÜL İNŞAAT NAKLİYE GIDA MADENCİLİK TAAHHÜT SANAYİ VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ tarafından işletilmesi planlanan kum çakıl ocağı işletmesi için yukarıdaki olumsuzlukların ortaya çıkmaması doğal çevreye ve ekolojik dengeye zarar verilmemesi amacıyla faaliyet esnasında yukarıda belirtilen hususlara tamamen uyulacaktır. 18 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Korunması Gereken Toprak İle İlgili Yapılacak İşlemler. (Verimli Üst Toprağın Kaybını En Aza İndirecek Sıyırma Tekniği, Taşınması, Depolanması Ve Korunması) İşletme alanında üretime başlamadan önce yer yer görünen üst toprak örtüsü ekskavatör vasıtasıyla sıyrılarak rehabilitasyon işleminde tekrar araziye serilmek üzere depolama alanında depolanacaktır. - İşletme Faaliyet Alanının Çit-Engellerle Sınırlandırılması Ve Uyarı - İkaz Levhalarının Uygun Yerlere Yerleştirilmesi Faaliyet alanı için köşe koordinatları noktaları belirlenerek ve köşe koordinatları noktalarına poligonları veya çubuklar dikilecektir. Ayrıca saha girişine gerekli güvenlik uyarı levhaları yerleştirilecektir. - Şevler, Basamaklar, Ocak Çukurları, Yeraltı Ocağı Giriş Ve Çıkışları, Tasmanlar İle İlgili Alınacak Güvenlik Önlemleri Faaliyet düz bir arazi konumunda olup, basamaklı ve Şev duyarlılığı gerektirecek bir üretim yapılmamaktadır. Üretim sırasında oluşacak çukur ve hendekler ekskavatörle ile rutin olarak doldurulacak ve böylelikle olası kazalar önlenmiş olunacaktır. İşletme süresi ve doğaya yeniden kazandırma çalışmaları süresi boyunca; -19.09.2013 tarih ve 28770 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlülüğe giren “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”, titizlikle uyulacaktır. Tasman: Madencilik faaliyetleri sebebiyle yeraltında oluşan boşluklardan dolayı, üst formasyonların oturması sonucu yeryüzünde meydana gelen çöküntüleri ifade etmektedir. Faaliyet sahasında üretim yöntemi nedeniyle tasman oluşumu söz konusu değildir. - Pasa Ve Döküm Alanları, Atık Sahaları, Depolama Alanları Ve Benzeri Yerlerle İlgili Alınacak Güvenlik Önlemleri İşletme alanı içerisinde sıyrılan toprak örtüsü depolama alanında biriktirilecektir. Arazi düzenlenmeleri yapılarak biriktirilen toprak örtüsü depolama alanı üzerine geri serilerek arazinin doğal yapısına dönüşmesi sağlanacaktır. Faaliyet alanı içerisinde Döküm Harmanları, Pasalar, Atık Sahaları mevcut değildir. Bu nedenle tesviyesi söz konusu değildir. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek Ve Süren Etkiler Ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler İşletme faaliyete kapandıktan sonra Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yapılacak çalışmalar ile ilgili iş ve zaman planlaması sunularak arazi düzenlenmesi çalışmalarına başlanacaktır. Olası kazalara mahal vermemek için öncelikle oluşan çukurlar doldurulacak, fosseptik çukuru kapatılacak ve arazi rehabilite edilecektir. Düzenlenen ve üzerinde bulunan 19 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi konteynır tipi malzemeler kaldırılarak depolama alanında depolanan toprak tekrar arazi yüzeyine serilerek, arazinin doğal yapısına kavuşması sağlanacaktır. - Oluşturulan Boşlukların Ve Kazı Alanlarının Doğaya Yeniden Kazandırılması Kum çakıl malzemesinin alınması sonucu oluşan çukur ve tümsekler düzenli ( rutin ) olarak düzeltilerek oluşan çukurlar doldurularak arazi düzeltilmesi yapılacaktır. Oluşacak tahribatı önlemek için taş ya da diğer malzemelerle desteklenmesi, düzenli ( rutin ) olarak yapılacaktır. Faaliyet sırasında rutin olarak gerekli oranlarda düzeltmeler arazi üzerinde yapılacaktır. - Döküm Harmanlarının Ve Pasa Yığınlarının Eğimleri İle Madencilik Yapılmış Alanlardaki Emniyetli Şev Açılarının Belirlenmesi, Şevlerin Ve Basamakların Duraylılığının Sağlanması. Arazi düzenlemesi sonucu oluşacak şev açıları ve basamak yükseklikleri “Madencilik Faaliyetleri ile Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir. Çalışması tamamlanan alanlarda oluşan hendekler ve boşluklar giderilerek düzlenecektir. Gerekli zemin sıkılılığın gözlenememesi halinde silindir ile zemin sıkılaştırılması yapılacaktır. Faaliyet alanı içerisinde basamak yüksekliği ve şev duyarlılığı gerektirecek bir çalışma olmayacaktır. Üretim esnasında Döküm Harmanları, Pasa yığılması söz konusu olmayacaktır. - Örtü, Döküm Harmanları, Pasa, Atık Sahaları Ve Depolama Alanlarının Düzenlenmesi. Arazi düzenlenmeleri yapılarak biriktirilen toprak örtüsü faaliyet alanına ve depolama alanı üzerine geri serilerek arazinin doğal yapısına dönüşmesi sağlanacaktır. - Olası Erozyona Karşı Gerekli Önlemlerin Alınması Erozyonu meydana getiren faktörlere göre, alınacak tedbirlerde değişmektedir. Bu tedbirleri; Su erozyonuna karşı alınacak tedbirler, Rüzgâr erozyonuna karşı alınacak tedbirler, Çığlara karşı alınacak tedbirler, Kumullara karşı alınacak tedbirler, Heyelanlara karşı alınacak tedbirler, şeklinde sıralamak mümkündür. İşletme sahası potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları kapsamında değildir. İşletme sahası düz bir topografya sergilediğinden erozyon tehlikesi bulunmamaktadır. 20 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi - Yeniden Düzenlenen Alanlara Depolanan Üst Toprağın Geri Serilmesi Faaliyet başlamadan önce yer yer gözlenen örtü tabakası üretim tamamlanınca tekrar arazi yüzeyine serilecektir. Böylece arazi doğal yapısına kavuşarak otsu türde bitkilerin yetişmesi için uygun ortam sağlanacaktır. - Atıkların Ve Artıkların Bertarafı Ve Değerlendirilme. (Atıkların Bertarafı, Artıkların Mümkün İse Değerlendirilmesi) Proje Tanıtım Dosyası 3. Bölümde detaylı olarak açıklanmıştır. - Altyapı, Üst Yapı Ve Müştemilatının Faaliyet Sonrası Kullanımı Faaliyet alanında alt yapı gerektirecek bir üretim yapılmamaktadır. İşletme faaliyete kapatıldıktan sonra arazi ıslah çalışmaları kapsamında yeniden düzenlenecek, fosseptik çukuru ise kapatılacaktır. Faaliyet alanına tek katlı, konteynır tipi yapı (işçiler barınak yemek vb ihtiyaçları için) getirilecektir. Faaliyetin üretim aşamalarında kullanılacak olan konteynır bulunduğu yerden kaldırılacak ve bu alan tesviye edilecektir. Proje alanında çalışma sınırlarını belirleme ve uyarı için konulan engeller topografyayı bozmadan kaldırılacaktır. Ç. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışması Çerçevesinde Yapılacak Çalışmalar İçin Uygulama Takviminin Hazırlanması. (Faaliyet Esnasında Ve Sonrasında Yapılacak Çalışmalar İle İlgili İş Ve Zaman Planlamasının Hazırlanması) Söz konusu sahada üretim faaliyeti gerçekleşmekte olup 5177 sayılı Kanun ile değişik 3213 sayılı Maden Kanunun 7. Maddesi gereğince üretim için gerekli izinler; Kum Çakıl Ocağı faaliyeti T.C Muş Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınacak olan ÇED Gerekli Değildir Belgesinin ardından faaliyete geçecektir. Muş İl Özel İdare’den alınacak olan 1 (a) gurubu ruhsat için Maden İşleri Genel Müdürlüğü’ne ruhsat talebinde bulunulmuş olup Ruhsat alındığı tarihten itibaren 5 yıl süreli işletilecektir. İşletme izin sonu itibariyle işletme alanlarında doğaya yeniden kazandırma planı uygulama takvimi aşağıdaki gibidir. 21 Aydıngül İnşaat Nakliye Gıda Madencilik Taahhüt Sanayi ve Dış Ticaret Limited Şirketi 1(A) Grubu Kum Ve Çakıl Ocağı Projesi Tablo Ek-2k.3. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Ocak sahasının kapatıldığı ve faaliyetin sona erdiği yıl uygulama takvimi Sıra Faaliyet 12 Ay 1 Çalışma sahasındaki şev açılarının ve şevlerin duyarlılığının kontrolü, gerekli görülen yerlerde şev düzenlemesi (oluşan çukur ve hendeklerin doldurulması ) 2 Saha üzerinde her yıl sonunda düzenlenmiş olan malzemenin kontrolü ve gerekli görülen yerlerde yeniden düzenlenerek tekrar otsu türde yabani bitkilerin yetişmesi için gerekli koşullar sağlanacaktır. 3 Şantiye alanındaki konteynır yapı v.b. yapıların sökümü ve sahadan taşınması 4 Sızdırmasız Fosseptik Yıkılması ve fosseptik çukurunun doldurulması 5 Şantiye alanı, makine parkı ve alanının yeniden düzenlenmesi ve temizlenmesi 6 Proje sınırın kaldırılacak 7 Doğaya yeniden kazandırma çalışmalarının tamamlanması sonrası Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne bilgi verilmesi çizen 2 KIŞ MEVSİMİ NEDENİYLE ÇALIŞMALAR DURDURULACAKTIR 1 3 4 X X X X 5 6 7 8 9 10 11 X X X X X X X X X X X X X engeller X X X 4. ÇEVRE YÖNETİM PLANI UYGULAMA TAKVİMİ Doğaya yeniden kazandırma planı çerçevesinde ve çevre yönetim planı çerçevesinde yapılacak çalışmalar için uygulama takvimi hazırlanması, Doğaya yeniden kazandırma planı işlemlerine başlamak için öncelikle işletmenin sona ermesi gerekmektedir. Yapılacak işlemler sırasıyla aşağıdaki gibidir. Stoklanmış iri çakılların üretim boşluklarına iş makinesi ile doldurulması, 1 Ay İri çakıllarla geçici stok alanı tabanının düzeltilmesi, 1 Ay Doldurulan eski faaliyet alanlarının düzeltilmesi, 1 ay Konteynır ve fosseptik çukurunun kaldırılması, 15 gün Tesis alanındaki katı atık molozlarının Muş Belediyesi çöp bertaraf alanına nakledilmesi, 15 Gün 22 12 X X