Besin Zehirlenmesi

Besin Zehirlenmesi
Yiyecek ve içeceklerin saklanması, hazırlanma ve sunulma aşamalarında uygun sağlık
koşullarının olmaması, besin zehirlenmelerinin önemli bir sorun haline gelmesine yol açıyor. Süt
ve süt ürünleri, kremalı yiyecekler, tavuk mamülleri, mayonezli, yumurtalı yiyecekler, pişirilip
uygun koşullarda saklanmayan etler, deniz ürünleri, bozulma riski en yüksek gıdalar arasında
yer alıyor.Akdeniz diyetinin vazgeçilmez unsurları olan meyve ve sebze ağırlıklı beslenmenin en
sağlıklı beslenme biçimi olduğunda uzmanlar birleşiyorlar. Fakat Türkiye'de sebze ve meyve
açısından bolluk ve çeşitliliğe rağmen besinlerin saklanması, pişirilmesi de büyük önem taşıyor.
Besinlerin hazırlanması sırasında temizlik kurallarına gereken özenin gösterilmemesi, besin
zehirlenmelerine yol açabiliyor. Besin zehirlenmeleri kontamine yiyecek ve içeceklerle oluşuyor.
Besinler ve içecekler infeksiyona yol açan mikroorganizmalarla veya toksit maddelerle
bulaştıklarında zehirlenmeye neden oluyorlar. Bunların yanı sıra nadiren yenilmemesi gereken
bir bitki veya hayvanın yenmesi de besin zehirlenmesi tablosunu ortaya çıkarabiliyor.
Besin zehirlenmeleri az gelişmiş ülkelerde daha sık gözleniyor. Bunda yetersiz çevre koşulları,
toplumun düşük eğitim düzeyi de önemli rol oynuyor. 'Gelişmiş ülkelerde de besin zehirlenmesi
görülüyor. Bunda ise artan yaşlı nüfus, bağışıklığı baskılanmış hasta sayısındaki yükseliş, çok
büyük ölçeklere varan besi hayvancılığı ve tavukçuluk nedeniyle potansiyel rezervuarların
artması etkili oluyor. Ev dışında daha çok yemek yenmesi de zehirlenmelere neden olan
faktörler arasında yer alıyor' diye konuşuyor.
Yiyecek ve içeceklerin saklanması, hazırlanması ve sunulması aşamalarında uygun sağlık
koşullarının olmamasının besin zehirlenmelerinin önemli bir sorun haline gelmesine yol
açmaktadır. Ayrıca; Kişisel hijyene dikkat edilmemesi, suların kirli olması, lağım sularının uygun
şekilde izolasyonunun yapılmaması, dezenfeksiyonun yetersiz olması, taşıyıcıların tedavi
edilmemesi, besin zehirlenmelerine neden oluyor. Besin zehirlenmelerinin belirtileri tabloya yol
açan bakterinin özelliğine göre değişiyor. Ancak pek çoğunda, bulantı, kusma, ateş, karın ağrısı,
kanlı-mukuslu olabilen ishal, özellikle kolera gibi şiddetli ishal ile seyreden tablolarda su kaybı
belirtileri ile oluşuyor. Süt ve süt ürünleri, kremalı yiyecekleri, tavuk mamülleri diğer kümes
hayvanlarının etleri ile hazırlanan yiyecekler, mayonezli, yumurtalı yiyecekler, pişirilip uygun
koşullarda saklanmayan etler, deniz ürünleri, bozulma riski yüksek yiyeceklerdir.
Neler yapılmalı?
Besinlerin henüz çiğ olduğu dönemde hijyen kurallarına sıkı bir biçimde uyulması enfeksiyon
önlenmesinde alınacak en etkili önlem olarak kabul ediliyor. Bunların yanısıra canlı hayvanların
hastalıklardan korunması, hasta ya da taşıyıcı hayvanların yok edilmesi, insanlar için toksik
düzeylere ulaşabilen ilaçların hayvanlara verilmemesi, kesim işlemlerinin yapıldığı yerlerin de
temiz olması gerekiyor.
Uygun besinlerin tam bir pastörizasyondan geçirilmesini öneriyor. Pişmiş besinlerin yeteri kadar
soğuk olan dolaplarda saklanmadan tekrar tekrar ısıtılarak yenmesinin de, kalabalık kitlelerin
besin zehirlenmesindeki en önemli neden olduğunu vurgulayan Dr. Kutbay, 'Salmonellesis
kaynağı olabilen yumurtalar, 3 hafta içinde tüketilmeli, satış yerlerinde 20 derecede, evlerde 8
derecenin altında saklanmalıdır. 10 dakika süreyle besin maddelerinin kaynatılması, (50-55
derece) parazitleri ve bakteriyel patojenlerin çoğunu öldürür' diye konuşuyor.
1/2
Besin Zehirlenmesi
Tedavi nasıl yapılıyor?
Besin zehirlenmelerinin tedavisinde sıvı ve elektrolit kayıplarının yerine konması temel prensip
olarak kabul ediliyor. Ağızdan dehidratasyon tedavisi ile kaybedilen sıvının yerine konulmaya
çalışılmaktadır.Şayet bulantı, kusma, şiddetli ise sıvı kaybı bulguları mevcut ise parenteral sıvı
tedavi uygulanır. İshal tablosunda ağızdan beslenme kesilmemelidir. Spazmotik ilaçların ishal
tedavisinde yeri yoktur. Özellikle invaziv bakterilerin neden olduğu tablolarda barsak
hareketlerini azaltarak infeksiyonun yayılmasına yol açabilir. Klinik bulgular ile düşünülen
bakteriyel enfeksiyona uygun antibiyotik tedavisine başlanır. Başlangıçta yapılan dışkı kültürleri
ile tabloya yol açan bakteri tanısının konulması mümkün olabilir. Her besin zehirlenmesinde
antibiyotik etkili değildir. Besin zehirlenmelerin seyri iyi bir destekleyici tedavi ve uygun
antibiyotiklerle oldukça iyidir ve genellikle komplikasyona yol açmazlar.
2/2