mantar intoksikasyonları

MANTAR
ZEHİRLENMELERİ
Hem. Dilber IŞIKLI
Acil Gözlem Ünitesi
Mantar Zehirlenmelerinin
Önemi

Yurdumuzda ölümle sonuçlanan bitki
zehirlenmelerinin başında gelir.
Mantar Zehirlenmelerinin Tanı
ve Tedavisi
Mantar yemeğini yedikten sonra ilk
belirtiler ortaya çıkıncaya kadar geçen
süreye kuluçka süresi veya latent
faz denir.
Mantar zehirlenmeleri kuluçka
süresinin uzunluğuna göre ikiye ayrılır.
1.



Kuluçka süresi kısa olanlar:
Mantarı yedikten sonra en geç 2-3 saat içinde
zehirlenme belirtileri ortaya çıkar.
Genellikle tehlikeli değildir.
Mide yıkanması ve semptomatik tedaviyle kısa
sürede iyileşir.


Bu grupta görülen zehirlenmeler
şunlardır:
Coprinus Zehirlenmesi,Muskarin
Zehirlenmesi,Pantherina Zehirlenmesi
ve Psilosibin Zehirlenmesi
2.



Kuluçka süresi uzun zehirlenmeler:
Zehirlenme belirtileri mantarı yedikten 624 saat sonra ,bazen daha da geç bir
sürede ortaya çıkar.
Karaciğer ve böbrekler üzerinde etkili
olduğu için tehlikelidir ve tedavisi zordur.,
Gyromitra Zehirlenmesi ve Pholloides
Zehirlenmesi bu grupta yer alır.
Coprinus Zehirlenmesi

Alkollü içkiyle yenilirse bu
tip zehirlenme
görülür.(mantarı yemeden 2
gün önce ve yedikten sonra
5 gün içinde alkol alınmasıyla
zehirlenme belirtileri görülür).

Kuluçka süresi en fazla 30’
dır .




Önce sıcaklık hissi, ardından yüzde,
boyunda,ensede ve göğüste kızarıklıklar
Ağızda metalik tat!
Extremitelerde karıncalanma, dispne
Tedaviye gerek kalmadan 2-4 saat içinde
kendiliğinden geçer
Ancak 5 gün süre ile
hiç alkollü içki
içilmemesi gerekir!
Gastrointestinal Zehirlenmeler

Mantar yendikten 15’ ile 2 saat sonra
,mide bulantısı ,kusma,ishal,karın
ağrısı sindirim sistemi bozukluğuna
yol açarlar.

Tedavi semptomatiktir.

1-2 gün içinde iyileşme sağlanır.
Muskarin Zehirlenmesi




Bazı Inocybe türleri ,bazı Clitocybe türleri
ve Mycena türleri içerdikleri Muskarin
nedeniyle zehirlenmeye yol açarlar.
Belirtilerin başlama süresi birkaç dakika ile
iki saat arasında değişir.
Aşırı terleme,tükürük salgısının artması ve
göz yaşarması muskarinden kaynaklanan
belirtilerdir.
Kusma, ishal, bradikardi de görülür.


Hafif zehirlenmelerde
,tedavi uygulamaya gerek
kalmadan,belirtiler 2 saat
sonra hafiflemeye başlar.
Ağır zehirlenmelerde
belirtiler ortadan
kalkıncaya kadar ,belirli
aralıklarla I.V /I.M
Atropin yapılır.
Pantherina Zehirlenmesi
Amanita muscaria/DELİ MANTAR/ZEHİRLİ
Amanita muscaria/DELİ MANTAR/ZEHİRLİ
Amanita pantherina/KÖY GÖÇÜREN/ZEHİRLİ
Amanita pantherina/KÖY GÖÇÜREN/ZEHİRLİ


Amanita muscaria ve A.pantherina
yedikten en erken 30’ ve en geç 3
saat sonra alkol zehirlenmesine
benzeyen belirtiler görülür.
Bilinç bulanıklığı,konuşma güçlüğü,kas
krampları,görme ve işitme
bozukluğu,yorgunluk başlıca
belirtilerdir.
Bu belirtiler 10-15
saat sonra derin bir
uyku ile son bulur.
 Hasta uyandığında
zehirlendiğini
hatırlamaz.
 Zehirlenmeye
içerdikleri ibotenik ve
müsimol neden olur.

 Pantherina
zehirlenmesinde
yapılacak ilk tedavi hastayı
kusturarak ve mide lavajı yaparak
zehiri mideden uzaklaştırmaktır.
 Daha
sonraki tedavi ise
semptomatiktir.
 Ancak
Atropin yapılmaz!
Psilosibin Zehirlenmesi

Aslında buna pek
zehirlenme demek
doğru değildir.Bu
gün A.B.D’deki
gençler tarafından
keyif verici olarak
kullanılmaktadır.
GYROMİTRA ZEHİRLENMESİ


Mantar çiğ yenilirse zehirlenmeye neden
olur.
6-12 bazen 25 saat sonra M.S. S’ ye yönelik
belirtilerle ortaya çıkar.(Bacaklarda kramplar
,baş ağrısı ,konvülsiyon ve konfüzyonlar)

Ölümle sonuçlanabilir!
Hasta en geç 6 saat
içinde hastaneye
başvurulmalı
 Emetik ,mide lavajı
,lavman ile G.İ.S
boşaltılır.
 Daha sonra
Eucarbon,MgSO4 ve
B6 vit. verilir.

Orellanus Zehirlenmesi




Kuluçka süresi 36 saat-17 gün arasında
değişir.
Yenilen mantar miktarına bağlı olarak
zehirlenme ve kuluçka süresi .
1-3 hafta içinde böbrek yetmezliğine
yol açar.
Hemodiyaliz ve böbrek nakli yapılması
gerekir.
Phalloides Zehirlenmesi

Ölümle sonuçlanan mantar
zehirlenmelerinin %90’nını
oluşturur.
Amanita Phalloides/KÖY GÖÇÜREN/ÇOK ZEHİRLİ (perdeli
Amanita Phalloides/KÖY GÖÇÜREN/ÇOK ZEHİRLİ (perdeli)

Kuluçka süresi 6-24 saattir

GİS belirtiler görülür.

B.Kimyasında K.C enzimleri

Tedavi edilmezse 5-6 gün içinde
ölümle sonuçlanır.
1.
2.
3.
Sıvı elektrolit dengesi sağlanmalı,
Mantar yendikten 48 saat içinde
hemodiyaliz yapılmalı,
Zehrin %90 ‘nı idrarla atılır ,% 10 ise K.C
tarafından tutulur ve safra yoluyla tekrar
mide barsak kanalına döner. Lavman ve
aktif kömür verilerek zehir uzaklaştırılır.
4.
5.
Yüksek doz penisilin ve
silibin(devedikeni) ilaçları
kullanılır.
Ülkemizde henüz kullanılmayan
Legalon-SIL adı altında üretilen
antidotu vardır.