Zihinsel engelli çocuk

Zihinsel Engelli Çocuk Kimdir?
Zihinsel engelli çocuk; dikkat, algılama, bellek ve muhakeme etme yeteneği
gibi zihinsel işlevlerinde yetersiz, kişisel bakım, çevreye uyum, dil, iletişim ve
duyusal motor becerilerinde yaşıtlarına göre geç ve yavaş gelişen çocuktur.
Zihinsel Engelin Nedenleri Nelerdir?
Hafif derecede zihinsel engellilerin pek çoğunda, belirgin bir biyolojik
bozukluğa rastlanmadığı için, nedenlerinin belirlenmesi çoğu zaman güçtür.
Buna karşın, orta ve ağır derecede zihinsel engellilerde genellikle biyolojik
etkenler buna neden olmaktadır.
Doğum öncesinde hamile annenin geçirdiği kızamıkçık, frengi ve
toksoplazma gibi bulaşıcı hastalıklar, röntgen ışınları, kazalar, zehirlenmeler
nedeniyle bebek bedensel, duyusal ve zihinsel engelli olabilir. Ayrıca annenin
yeterince iyot almaması ya da yetersiz beslenmesi zihinsel engele neden
olabilmektedir.
Doğum anında bebeğin oksijensiz kalması, zor doğumlar; beyinde hasarın
meydana geldiği bölge, hasarın tipi ve süresine göre değişik derecelerde
zihinsel engele neden olurlar.
Doğum sonrasında bebeğin menenjit, beyin iltihabı geçirmesi, zehirlenmesi,
kazalar, düşmeler, çarpmalar sonucu yaralanması zihinsel engele yol
açabilmektedir.
Ayrıca kalıtsal kökenli metabolizma bozuklukları olan galaktoz, fenilketonori
ve bazı beyin hastalıkları, kromozom yapısındaki bozukluklar, akraba
evlilikleri de zihinsel engele neden olabilmektedir.
Tedavisi Mümkün Mü?
Zihinsel engelli çocuklara ilişkin olarak toplumda bazı önyargılı ve gerçek dışı
inançlar vardır. Bunların başında zihinsel engelli çocuklar için hiç bir şey
yapılamayacağı inancı gelmektedir. Bugün için zihinsel engellilik
değiştirilemez bir durumdur. Ancak, zihinsel engelli çocuklar sistematik bir
özel eğitim sürecinden geçerek normal çocukların kendiliğinden edindikleri
becerilerin çoğunu, öğrenebilirler.
Erken Tanı, Erken Eğitim Neden Önemlidir?
Yaşamın ilk yıllarında, daha sonraki tüm gelişimin üzerine kurulacağı ilk
öğrenme ve davranış biçimleri oluşur. Bu dönem büyümenin son derece hızlı
olduğu ve fiziksel, duygusal, zihinsel, sosyal gelişim özelliklerinin yapılandığı
bir dönemdir. Bu nedenle erken tanı ve dolayısıyla erken eğitim son derece
önemlidir. Erken tanı ve erken eğitim;
Çocukların kazanmaları gereken temel becerileri zamanında ve en üst
düzeyde geliştirebilmelerini ve toplumsal yaşama daha bağımsız
katılmalarını sağlar.
Ailelerin çocuklarının sınırlılıklarını kabul edip güçlü yanlarını
görmelerine yardım eder, aile-çocuk etkileşimini arttırır.
Çocukların ilerde karşılaşabilecekleri muhtemel güçlüklere zamanında
müdahale edilebilmesini sağlar.
Eğitimcilerin yeni becerileri daha hızlı ve kolay kazandırmalarını sağlar.
Onları Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?
Zihinsel engelli çocuklar homojen bir grup değildir. Doğuştan getirdikleri
kalıtsal özelliklere, sağlanan tıbbi tedavi, eğitim ve çevre olanaklarına bağlı
olarak kendi içlerinde oldukça önemli bireysel farklılıklar gösterirler. Ancak,
zihinsel engelli çocukları yetişkinlik çağında (15 yaş ve yukarısı)
ulaşabilecekleri en üst beceri düzeyine göre hafif, orta, ağır ve çok ağır olmak
üzere dört grupta sınıflandırabiliriz.
a- Hafif derecede zihinsel engelliler:
Normal çocuklardan görüntüde hiçbir farkları yoktur. Bu nedenle de çoğu
zaman okul dönemine kadar fark edilmeyebilirler.
Maksimum potansiyelleri
! Kendi bakımlarını yapabilirler
! Yaşadıkları kentte kolaylıkla bir yerden
bir yere gidebilir, ulaşım araçlarını
kullanabilirler.
! Bisiklet, paten gibi eşgüdüm içeren
araçları kullanabilirler.
! Temel gramer kurallarına uygun
konuşabilirler, birleşik sözel
kavramlarla iletişimde bulunabilirler.
! Günlük konuşmaların üstesinden
gelebilirler.
! Telefonu ve yazılı iletişim araçlarını
kullanabilirler.
! Başkalarıyla yarışma ve işbirliği
ilişkilerinde bulunurlar
Sınırlılıkları
! Yardımsız olarak bir kentten diğerine
gidemezler.
! Özel eğitim olanaklarıyla temel ilkokul
programlarından yararlanabilirler.
Fakat 3 ya da 4. sınıf düzeyinde
akademik beceri kazanabilirler, ancak
bu düzeye de yaşıtlarından daha ileri
yaşlarda ulaşabilirler.
! Eğitimleri uzun ve tekrarlara dayanır.
! Soyut ve felsefi kavramları
tartışamazlar.
! Anlatımları basittir.
! Soyut ya da önemli günlük olayları
yazamazlar.
! Sosyal ve yaratıcı etkinliklere sınırlı da
! Yüksek beceri gerektiren uğraşı
olsa katılırlar.
! Temel sosyal kuralları bilir ve uygularlar
! Kendi başlarına alışveriş yapabilirler.
! Para değişimini doğru olarak
yapabilirler.
! Kendi hayatlarını kazanabilecek
karmaşık beceri gerektirmeyen işlerde
çalışabilirler.
! Basit yemekleri yapabilirler.
! Günlük ev işlerini yapabilirler. (bulaşık,
yemek, temizlik, vb.)
! İçinde bulunduğu etkinliği başlatabilir,
sürdürebilirler.
! İşlerinde dürüstlükle sorumluluk
alabilirler.
gruplarına katılamazlar. (fotoğrafçılık,
vb.)
! Karmaşık planlama, dikkat ve
düzenleme gerektiren etkinlikleri
sürdüremezler.
! Banka olanaklarından yararlanamazlar.
! Yüksek beceri isteyen işlerde başarılı
olamazlar.
! Sorumluluk aldıkları önemli görevlerde
(sağlık bakımı, karmaşık iş etkinlikleri,
vb.) yardıma gereksinim duyarlar.
b- Orta dereceli zihinsel engelliler
Çok yaygın ve ağır derecede olmamakla birlikte sıklıkla bedensel özür de
gösterirler.
Maksimum potansiyelleri
Sınırlılıkları
! Yardımsız, yemek, banyo, giyinme
gibi ihtiyaçlarını karşılarlar, çok kolay
yiyecekleri hazırlayabilir,
çamaşırlarını yıkayabilirler.
! Bağımsız alışveriş yapamazlar
! Basit düzeyde söyleşide
bulunabilirler.
! Uzun ve karmaşık sözel iletişimi
sürdüremezler.
! Bileşik sözcükler kurabilirler.
! Reklam spotlarını, çok basit metinleri
okuyabilirler.
! Basit sosyal kuralları öğrenebilirler.
! Günlük yaşamla ilgili 2-3 aşamalı
komutları takip edebilirler.
! Temel akademik becerileri
öğrenebilirler.
! Paranın değerinin farkındadırlar.
! Yazılı notla alışverişe gönderilebilirler.
! Bir kısmı, korumalı işyerlerinde
çalışabilir, geçimlerine katkıda
bulunabilirler.
! Tek başlarına bir yerden bir yere
gidemezler.
! Uzun tartışmaları takip edemez,
katılamazlar.
! Yazılı iletişimi başaramazlar.
! Karmaşık olayları yorumlayamaz,
uygun davranış örüntüleri
geliştiremezler.
! Kendi bakım ve temizlikleri için
yardıma ihtiyaç duyarlar.
! Paranın nasıl kullanılacağı
konusunda yardıma ihtiyaçları vardır.
c- Ağır derecede zihinsel engelliler
Sürekli gözetim ve bakıma gereksinimleri vardır.
Maksimum potansiyelleri
Sınırlılıkları
! Kaşık ve çatalı kullanarak yemek
! Uzun düzyazıları okuyamaz.
yerler.
! Giysilerini giyebilirler.
! Düğme, fermuar, ayakkabı bağı açıp
! Paranın nasıl kullanılacağını bilemez.
! Tek başına alışveriş yapamaz.
kapatabilirler.
! Tuvaletlerini kendi başlarına
yapabilirler.
! Koşar, sıçrar, dans eder, ip atlar.
! Birleşik cümleler kurar, konuşması
anlaşılır, işaretleri ve sözcükleri tanır.
! Sosyal ilişkiye girerek arkadaşlıklar
kurabilir.
! Yazılı notla basit maddeleri satın
alabilir.
c- Ağır derecede zihinsel engelliler
Bütünüyle gözetim gerektirirler. İkinci bir özüre sahip olma olasılıkları diğer
gruplara göre daha yüksektir.
Maksimum potansiyelleri
Sınırlılıkları
! Dökerek de olsa çatal kaşık
! Düğmeli ve fermuarlı giysilerde
yardıma ihtiyaç duyarlar.
kullanabilirler.
! Basit giysileri giyebilirler.
! Tuvaletlerini yapmayı kısmen
öğrenebilirler.
! Üç tekerlekli bisiklete binebilir,
hoplama, zıplama, tırmanma
hareketleri yapabilirler.
! Sınırlı sayıda sözcük kullanabilirler,
basit dilbilgisi kurallarını
öğrenebilirler
! Tuvalet eğitimini yaşıtlarından geç
kazanırlar.
Işık Özel Eğitim Merkezi Size Nasıl Yardım Edebilir?
1989 yılında kurulan eğitim merkezimizde otistik özellikleri, öğrenme güçlüğü,
zihinsel engeli, hiperaktivite-dikkat dağınıklığı bulunan çocuklarımıza bireysel
özelliklerine ve gereksinmelerine uygun bireysel ve grup eğitimi verilmektedir.
Amacımız,
Her yaş ve düzeydeki zihinsel engelli, otistik, asperger ve rett sendromlu, özel
öğrenme güçlüğü, hiperaktivite-dikkat dağınıklığı bulunan çocuklarımızın, bireysel
özelliklerini ve gereksinimlerini dikkate alarak, dil-iletişim, sosyal uyum ve öz bakım
potansiyellerini maksimum düzeye çıkarmayı, aile ile işbirliği içinde başarmaktır.
Çocukların yaş, yetenek, ilgi alanları ve gelişim düzeyleri dikkate alınarak, saptanan
eğitim hedefleri doğrultusunda bireysel veya grup eğitimine ya da kaynaştırma
eğitimine yönlendirilip takibi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra;
! Spor çalışmaları,
! Sanat (seramik, resim, müzik, vb.) etkinlikleri,
! El becerisi (makrame, vitray, dokuma, vb.) çalışmaları,
! Kültürel geziler (sinema, tiyatro, konser, vb.),
! Eğitimsel amaçlı geziler (alışveriş, trafik kurallarını öğrenme, ulaşım araçlarını
kullanma, vb.)
gerçekleştirilmekte.
! Eğitimde, okul/ aile işbirliğini sağlamak amacıyla aile eğitim programları ve
ailenin bu özellikteki çocuğuna uyum sağlaması için rehberlik ve psikolojik
danışmanlık hizmetleri verilmektedir.
! Otistik özellikleri olan çocuklarda yoğun olarak beslenme problemleri
yaşanmaktadır. Bu nedenle “beslenme problemleri düzeltme programı” aile ile
işbirliği içinde uygulanmaktadır.
! Bilimsel yayınlar ve araştırmalar izlenmekte, yeni gelişmelerden uygun olanlar
uyarlanarak merkezimizde kullanılmaktadır.
Işık Özel Eğitim Kurumları
!
!
! Temizlik alışkanlıkları denetim ve
gözetim gerektirir.
! Karmaşık yönergeleri takip
edemezler.
!
!
Çağdaş Işık Özel Eğitim Kursu
142 Sk. No: 12 Küçükyalı- Hatay / İZMİR
Tel: 0 232 243 28 68- Faks: 245 10 96
Çağdaş Işık Özel Eğitim Kursu Alsancak Şubesi
1482 Muzaffer İzgü Sk. No: 4 Alsancak/ İZMİR
Tel: 0 232 422 65 36- 463 85 01 / Faks: 0 232 464 66 13
e-mail: [email protected]
Çağdaş Işık Özel Eğitim Kursu Buca Şubesi
170 Sk. NO: 5; Buca / İZMİR
Tel: 0 232 420 89 99- Faks: 0 232 420 89 99
Işık Özel Eğitim Okulu (İlköğretim - İş Eğitimi - Oçem-Bireysel ve Grup Eğitimi)
Mansuroğlu Mah. 613 Sk. NO: 2A; Bornova / İZMİR
Tel: 0 232 462 34 01- Faks: 461 91 35