AB Ekonomisi Gerçekleşmeler - Tahminler

AB EKONOMİSİ
GERÇEKLEŞMELER- TAHMİNLER
SONBAHAR 2012
(Kasım 2012)
Ankara
*Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Mali Konular Genel Müdürlüğü’nün 7 Kasım 2012’de
yayınladığı“European Economic Forecast – Autumn-2012” Raporu’nun geniş özetidir.
İçindekiler
AB ÜYESİ DEVLETLER ....................................................................................................... 1
1. Belçika ................................................................................................................................ 1
2. Bulgaristan .......................................................................................................................... 4
3. Çek Cumhuriyeti ................................................................................................................ 7
4. Danimarka......................................................................................................................... 10
5. Almanya ........................................................................................................................... 14
6. Estonya ............................................................................................................................ 19
7. İrlanda .............................................................................................................................. 23
8. Yunanistan ....................................................................................................................... 27
9. İspanya ............................................................................................................................. 31
10. Fransa ............................................................................................................................. 36
11. İtalya .............................................................................................................................. 40
12. GKRY ............................................................................................................................ 45
13. Letonya .......................................................................................................................... 48
14. Litvanya ......................................................................................................................... 52
15. Lüksemburg ................................................................................................................... 56
16. Macaristan ...................................................................................................................... 60
17. Malta .............................................................................................................................. 64
18. Hollanda ......................................................................................................................... 67
19. Avusturya ....................................................................................................................... 71
20. Polonya .......................................................................................................................... 74
21. Portekiz .......................................................................................................................... 79
22. Romanya ........................................................................................................................ 82
23. Slovenya ........................................................................................................................ 86
24. Slovakya ........................................................................................................................ 89
25. Finlandiya ...................................................................................................................... 92
26. İsveç ............................................................................................................................... 96
27. Birleşik Krallık .............................................................................................................. 99
TÜRKİYE ............................................................................................................................. 103
TC AB Bakanlığı
Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı
AB ÜYESİ DEVLETLER
1. BELÇİKA
Büyümenin Azalması Öngörüsüne Mali Tedbirler Eşlik Ediyor
Belçika
Ekonominin Kırılganlığı Sürüyor
ekonomisinin
niteliğinden
Belçika’nın
2009’un
ikinci
yavaşlamaya
yarısında
aktivite
ikinci
talebin
yılsonu
itibarıyla
%
oranlarının sabit seyretmesi nedeniyle özel
tüketimdeki artışın sınırlı seviyede olacağı
GSYH’nin
0,2
düşünülmektedir.
büyümenin zayıf kalması ve tasarruf
Ekonominin 2012’nin ikinci yarısında
neticesinde
canlanacağı
İşsizlikteki artış, harcanabilir gelirdeki
çeyrekte
ekonomi % 0,5 küçülme kaydetmiştir.
durağanlaşması
yeniden
hanehalkı güven endeksinin artacağı ve iç
yavaşlama ve borç krizine bağlı olumsuz
sebebiyle,
olarak
krizinin etkilerinin azalmasıyla birlikte
artış
göstermesine karşın, küresel ekonomideki
beklentiler
bağlı
ticaretindeki
başlayacağı tahmin edilmektedir. Borç
ortasında kesintiye uğramıştır. 2012'nin ilk
ekonomik
dünya
açık
toparlanmanın 2013 yılı ortasından sonra
başlayan ihracata dayalı toparlanması 2011
çeyreğinde
ötürü
dışa
öngörülmektedir.
oranında
göstereceği,
küçüleceği tahmin edilmektedir.
ortasından
Grafik II.1.1: Belçika - GSYH büyümesi
ve katkılar
İthalatın
artış
ise
yılı
ihracatın
itibaren
2013
toparlanma
sergileyeceği ve GSYH’nin % 1’i oranında
cari
açık
fazlası
oluşacağı
tahmin
edilmektedir.
Ekonomik belirsizlik ortamı nedeniyle özel
sektör yatırımları düşük seviyede kalırken,
kapasite kullanım oranları da uzun vadeli
Stoklar hariç iç talep
Net ihracat
Stoklar
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim
ortalamanın altında seyretmiştir. Kredi
talebindeki azalmanın yanında, firmalar
GSYH’nin 2013 yılında artış göstermeye
için kredi koşullarının daha da sıkılaştığı
başlayacağı ve 2014 yılında büyümenin %
görülmektedir. Güven endekslerindeki artış
1,6 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.
ile birlikte işletme yatırımlarının 2013 ve
1
2014’te
tedrici
büyüme
kaydedeceği
Kamu Maliyesindeki Gelişmelerin Uzun
tahmin edilmektedir. 2013’ten itibaren
Ömürlü Olmayacağı Düşünülüyor
konut yatırımlarının artışa geçeceği, kamu
yatırımlarının ise 2012’de yüksek kalmaya
Ulusal otoriteler, 2011’de % 3,7 olan bütçe
devam ederken, 2013 yılında e % 10
açığının GSYH’ye oranının 2012’de %
oranında azalacağı öngörülmektedir.
2,8’e düşeceğini taahhüt etmiştir. Sağlık
yardımları ve emeklilik ödemeleri ile
Uluslararası ekonomik ortam ve borç krizi
ekonomik aktivitenin zayıflaması
gibi genel sebeplerin yanısıra, iç talepteki
gibi
sebeplerle bütçe açığı/ GSYH oranının
artışı geciktirecek olan mali sıkılaştırma
2012 sonu itibarıyla % 3 olacağı tahmin
tedbirleri de büyüme üzerindeki aşağı
edilirken, bütçe açığındaki artışların 2013
yönlü risklerden birini oluşturmaktadır.
ve
2014’te
de
devam
etmesi
beklenmektedir.
İşgücü Piyasası Bozuluyor, Enflasyon
Düşüyor
Kamu borç stokunun GSYH’ye oranı 2011
sonunda % 97,8 seviyesine ulaşmış olup,
Zayıf ekonomik ortam içerisinde 2012’de
bu oranın 2012 sonu itibarıyla % 100’e
durgunluk arz eden istihdamın ancak
tahmin
dönemi
sonrasında
yaklaşması beklenmektedir. Hâlihazırdaki
artış
büyüme
kaydedebileceği düşünülmektedir. İşgücü
piyasasına
girenlerin
sayısındaki
sebebiyle
2011’de
%
7,2
artış
tahmin
edilmektedir.
1,6
öngörüleri
stoku
oranının
Finansal
teminatlardan
ile
kuruluşlara
kaynaklanan
doğrudan
sermayelendirme desteği ihtiyaçları kamu
maliyesi
için
önümüzdeki
riskleri oluşturmaktadır.
mekanizmasının da etkisiyle, 2013’te %
%
borç
yükümlülükler
enflasyonun, otomatik maaş endeksleme
ise
çerçevesinde
verilen
Enerji
yılında % 2,6’ya yükselmesi beklenen
2014’te
açığı
düşünülmektedir.
fiyatlarındaki artışa bağlı olarak 2012
1,8,
bütçe
önümüzdeki dönemde de artış kaydedeceği
olarak
gerçekleşen işsizliğin, 2014’te % 7,8
olacağı
ve
olacağı
öngörülmektedir.
2
dönemdeki
Tablo II.1.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – BELÇİKA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
369,8
100,0
2,1
-2,8
2,4
1,8
-0,2
0,7
1,6
Özel Tüketim
194,7
52,6
1,6
0,6
2,7
0,2
-0,6
0,4
1,3
90,1
24,4
1,7
1,9
0,7
0,8
0,4
0,9
1,4
Kamu Tüketimi
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
76,4
20,7
2,5
-8,4
-1,4
4,1
-0,1
0,5
1,6
32,1
8,7
2,8
-11,1
-3,9
9,3
-0,7
1,9
3,9
İhracat (mal ve hizmet)
311,9
84,3
4,5
-11,1
9,6
5,5
-0,9
1,6
3,6
İthalat (mal ve hizmet)
307,4
83,1
4,4
-10,6
8,9
5,6
4,9
1,1
4,1
GSMG
373,9
101,1
2,1
-4,8
5,1
0,9
-0,2
0,7
1,6
1,7
-1,1
1,3
1,1
0,2
0,5
1,3
Stoklar
0,1
-1,1
0,3
0,6
0,1
0,0
0,0
Net İhracat
0,3
-0,5
0,7
0,0
0,1
0,2
0,3
İstihdam
0,9
-0,2
0,7
1,4
0,1
0,3
0,5
İşsizlik oranı (a)
8,3
7,9
8,3
7,2
7,5
7,7
7,8
Çalışan başına ücret ödemeleri
3,0
1,2
1,4
3,1
3,1
2,5
2,6
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
1,8
3,8
-0,3
2,7
3,4
2,1
1,5
Ekipman için
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Reel işgücü maliyeti
-0,2
2,6
-2,3
0,6
1,2
0,0
-0,3
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
17,7
18,3
15,4
14,4
14,8
14,9
14,5
2,0
1,2
2,0
2,0
2,2
2,1
1,8
GSYH deflatörü
TÜFE
2,1
0,0
2,3
3,5
2,6
1,8
1,6
-0,5
3,5
-2,1
-2,1
-0,5
0,1
0,0
Ticaret dengesi (c)
2,8
-0,4
-0,7
-0,8
-1,1
-1,0
-1,2
Cari İşlemler Dengesi (c)
4,2
0,7
3,0
1,0
0,7
0,9
1,2
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
4,1
0,3
2,9
0,9
0,8
1,0
1,3
Genel bütçe dengesi (c)
-2,0
-5,5
-3,8
-3,7
-3,0
-3,4
-3,5
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-2,2
-4,5
-3,3
-3,6
-2,3
-2,7
-3,1
-
-3,9
-3,3
-3,4
-2,7
-2,7
-3,1
109,9
95,7
95,5
97,8
99,9
100,5
101,0
Mallar için dış ticaret haddi
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
3
(c) GSYH yüzdesi olarak
2. BULGARİSTAN
İç Talep Büyümeyi Devam Ettiriyor.
sektörü verileri mevduat ve kredi faiz
İç Talep İhracatı Dengeliyor
oranlarında
aşağı
yönlü
bir
eğilim
GSYH büyümesi 2011’deki % 1,7’lik
olduğuna işaret etmektedir. Buna bağlı
seviyesinden
iki
olarak kredilerde artış gözlenebileceği ve
çeyreğinde % 1’e düşmüştür. 2010-2011
devamında tüketimin artabileceği tahmin
dönemindeki
büyüme
zayıf
edilmektedir.
karşısındaki
yüksek
ihracata
dayalı
endekslerindeki artış neticesinde hanehalkı
ilk
yarısı
tüketiminin
2012
gerçekleşirken,
yılının
2012’nin
ilk
iç
talep
Reel
gelir
2013-2014
ve
güven
yıllarında
itibarıyla bu ilişki değişiklik göstermiş
yükselmesi beklenmektedir. Kamu ve özel
olup, iç talep büyümeyi sağlayan itici güç
sektör
olmuştur. Stoklardaki artış ile beraber özel
toparlanmayla
tüketimin yükselmesi bu değişimin ana
kaydedileceği öngörülmektedir. İç talep
nedenini
yıllık
içerisinde önemli yer tutan ithalattaki
da
artışın, cari açığın GSYH’ye oranını 2014
oluşturmaktadır.
küçülmenin
(özellikle
ardından
enerji
Üç
yatırımların
sektöründeki
kamu
yatırımlarında
beraber
ekonomik
yükseliş
yılında % 2,5’e çekeceği öngörülmektedir.
projeleri ve doğrudan yabancı yatırımların
Hanehalkı tüketimindeki pozitif ivmenin
katkısıyla) 2012’nin ilk yarısı itibarıyla
Euro Alanındaki gelişmelere bağlı olarak
toparlanma kaydettiği görülmektedir.
negatif olarak etkilenebilmesi ise önemli
risk
olarak
değerlendirilmektedir.
İhracatın
önceki
senelerde
bir
Tedrici GSYH Büyümesi
yakaladığı
Net ihracatın, 2012 ve 2013’te daha
yükseliş trendini yakalaması durumuysa
şiddetli olmak üzere, 2014’te de azalacağı
ekonomiye dair olumlu ihtimallerden biri
düşünülmekle birlikte, büyümenin iç talebe
olarak öngörülmektedir.
bağlı olarak süreceği tahmin edilmektedir.
AB içindeki sıkıntılı ekonomik koşullara
ve Bulgaristan’daki zayıf işgücü piyasasına
karşın GSYH’nin 2012’de % 0,8, 2013’te
% 1,4 ve 2014’te % 2,0 oranında büyüme
kaydedeceği öngörülmektedir. Bankacılık
4
Grafik II.2.1: Bulgaristan – İstihdam artışı, cari açık
dengesi, GSYH bileşenlerinin büyümeye katkısı
Enflasyon
puan
Seviyesinden Sonra İnmeye Başlıyor
% GSYH
2012’deki
Enflasyonun,
özellikle
Yüksek
yılın
üçüncü
çeyreğinde olmak üzere küresel enerji,
Tahmin
gıda ve yönetilen fiyatlardaki yükselmeye
bağlı olarak, 2012 yılı genelinde yüksek
Net ihracat
Stoklar
Stoklar hariç iç talep
İstihdam artışındaki yıllık % değişim
GSYH Yıılık % Artışı
Cari Açık Dengesi
olması
beklenmektedir.
Enerji
ve
işlenmemiş gıda fiyatlarını hariç tutan
çekirdek enflasyon % 1 gibi makul artış
İşgücü Piyasası Zayıf, Ücret Artışları
sergilerken, TÜFE’nin 2013’te % 2,6,
Hızlı
2014’te ise % 2,7 olması beklenmektedir.
Bununla
Reel GSYH büyümesine karşın, 2011
maliyetlerindeki
yılında istihdam % 4,2 oranında azalmıştır.
İstihdamın,
2013
ve
2014
birim
hanehalkı
bağlı olarak çekirdek enflasyonun da artış
kaydetmesi beklenmektedir.
tahmin edilmektedir. 2011’de % 11,3
olarak gerçekleşen işsizlik oranının ise
Mali Durum Sağlamlığını Koruyor
12,7
olacağı
tahmin
dönemi
2011’de % 2 olan bütçe açığının GSYH’ye
boyunca da bu seviyeyi muhafaza etmesi
oranının 2012 sonunda % 1,5 olacağı
öngörülmekte
%
artışa,
işgücü
fiyatların AB ortalamasına yakınsamasına
2012’de % 2 oranında düşüş göstereceği
sonunda
birim
talebindeki toparlanmaya ve yurtiçindeki
yıllarında
toparlanma göstermeye başlamadan önce,
2012
beraber
olup,
piyasasında
tahmin edilmektedir. 2012’nin ilk yarısında
sürecek zayıflığın uzun vadede işsizlik
güçlü iç talep ve ithalattan beslenen KDV
oranlarında
beklenmektedir.
İşgücü
yükselişe
öngörülmektedir.
Bu
neden
olacağı
artışına bağlı olarak toplanan vergi geliri
durumla
birlikte
yüksek olmuştur.
ücretlerin ve işgücü birim maliyetlerinin de
yüksek seyretmesi beklenmektedir.
Perakende sektöründe faaliyet gösteren
firmaların nakit kayıtlarının elektronik
5
ortama aktarılması önemli bir gelişme
2011’de % 16,5 olarak gerçekleşen kamu
olarak değerlendirilmekte olup, benzer
borç stokunun GSYH’ye oranının 2014’te
tedbirlerin özel tüketim ve ithalat vergileri
% 18,5’e yükselmesi beklenmektedir.
için de uygulanabileceği düşünülmektedir.
6
Tablo II.2.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – BULGARİSTAN
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
Milyar LEVA
75,3
100,0
2,5
-5,5
0,4
1,7
0,8
1,4
2,0
Özel Tüketim
45,7
60,7
3,1
-7,6
0,1
-0,6
3,0
3,1
3,5
Kamu Tüketimi
11,7
15,5
-1,9
-6,5
1,9
0,5
0,3
1,1
0,5
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
15,7
20,9
-
-17,6
-18,3
-9,7
0,2
3,4
4,1
-
-
-
-45,0
-18,5
-
-
-
-
İhracat (mal ve hizmet)
50,1
66,5
-
-11,2
14,7
12,8
1,7
3,4
4,4
İthalat (mal ve hizmet)
49,6
65,8
-
-21,0
2,4
8,5
4,6
5,3
5,7
GSMG
71,9
95,5
-
-3,1
0,6
1,0
1,8
1,7
2,1
İç Talep
-
-12,0
-4,9
-2,5
1,9
2,8
3,2
Stoklar
-
-3,4
-0,4
1,8
0,7
0,0
0,0
Net İhracat
-
10,0
5,6
2,3
-1,9
-1,5
-1,2
İstihdam
-
-2,6
-4,7
-4,2
-2,0
-0,2
0,4
İşsizlik oranı (a)
-
6,8
10,3
11,3
12,7
12,7
12,5
Çalışan başına ücret ödemeleri
-
9,4
11,2
7,3
5,2
4,8
5,5
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
-
12,7
5,6
1,1
2,3
3,2
3,8
Reel işgücü maliyeti
-
8,1
2,7
-3,7
1,3
0,8
1,2
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
-
-3,0
-3,7
-
-
-
-
Ekipman için
GSYH büyümesine katkı
GSYH deflatörü
40,8
4,3
2,8
5,0
1,0
2,3
2,5
TÜFE
-
2,5
3,0
3,4
2,5
2,6
2,7
Mallar için dış ticaret haddi
-
0,6
2,3
1,4
-3,0
-0,5
-0,2
Ticaret dengesi (c)
-10,0
-12,0
-7,7
-5,1
-9,1
-10,9
-12,3
Cari İşlemler Dengesi (c)
-7,3
-9,0
-0,4
1,7
-1,6
-2,1
-2,5
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
-7,3
-7,6
0,3
2,9
-0,2
-0,6
-0,8
Genel bütçe dengesi (c)
-
-4,3
-3,1
-2,0
-1,5
-1,5
-1,1
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-
-3,1
-1,8
-1,3
-0,8
-0,9
-0,6
Yapısal bütçe dengesi (c)
-
-3,1
-1,7
-1,3
-0,8
-0,9
-0,6
Brüt kamu borcu (c)
-
14,6
16,7
16,3
19,5
18,1
18,3
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
7
(c) GSYH yüzdesi olarak
3. ÇEK CUMHURİYETİ
Düşük Tüketim Ekonomideki Ağırlığını Koruyor
Çek ekonomisi 2011’in ikinci yarısında
yarısında
durgunluğa girmiş olup, 2012’nin ilk iki
göstermiştir.
çeyreğindeki
daralmaya
ve
ekonomik
ihracattaki
küçülme kaydedeceği belirtilmektedir.
tedbirleri
ve
büyümeyi
beklenmektedir.
artan
seviyelerinin
altında
edilmekte
talep 2012’de büyümeyi azaltan en önemli
yatırımlarda
etken olarak göze çarpmaktadır. Reel
tahmin edilmektedir.
GSYH büyümesinin, 2013’te beklenen bir
kriz
öncesi
kalacağı
tahmin
doğrudan
azalma
yabancı
kaydedileceği
Grafik II.3.1:Çek Cumhuriyeti - GSYH Büyümesi
ve Katkılar
miktar toparlanmaya karşın 2014’te de
altında
olup,
da
sınırlaması
İhracatın
ekonomik belirsizlikle beraber azalan iç
potansiyelin
azalma
oluşturan AB ülkelerindeki yavaşlamanın
2012 genelinde GSYH’nin % 1,3 oranında
sıkılaştırma
fazla
Çek Cumhuriyetinin ticaret ortaklarını
görünümün kötüleşmesine bağlı olarak
Mali
oldukça
puan
kalacağı
% GSYH
Tahmin
öngörülmektedir.
Daralmadan Baskılanan Büyümeye
Hanehalkı tüketimi 2012’nin ilk yarısında
1996’dan
beri
en
göstererek
%
2,8
yüksek
Hasıla farkı
Stoklar
Net ihracat
Yatırımlar hariç iç talep
GSYH büyümesi (yıllık % değişim)
daralmayı
oranında
azalma
kaydetmiştir. Reel harcanabilir gelir de
Enflasyonun 2012 sonunda % 3,6, 2013 ve
KDV’deki artış ve düşük ücretlere bağlı
olarak
azalmıştır.
kötüleşmesine
İşgücü
bağlı
2014’te ise % 2 seviyelerinde olacağı
piyasasının
olarak
tahmin edilmektedir. 2012’deki yüksek
hanehalkı
enflasyonun sebepleri arasında, KDV’deki
tüketiminin 2013’te de yerinde sayacağı ve
2014’te
ise
toparlanabileceği
bir
nebze
tahmin
artış, enerji ve gıda fiyatlarının yüksek
olsun
seyretmesi ile kira artışlarının serbest
edilmektedir.
bırakılması gösterilmektedir. Farklı KDV
Sabit sermaye oluşumunun büyümeye
negatif
yönlü
etkide
oranlarının
bulunması
2013
yılında
%
17,5’ta
sabitleneceği öngörülmekte olup, gıda ve
beklenirken, inşaat yatırımları yılın ilk
enerji dışındaki fiyatların önümüzdeki
8
dönemde iç pazardaki rekabete bağlı olarak
Önümüzdeki
dönemde
düşeceği
aktivitede
gerçekleşmesi
ve
bunun
enflasyonu
baskılayacağı öngörülmektedir.
Firmaların
istihdamı
azaltmak
GSYH’ye oranının 2013’te % 3,4 olacağı
yerine
tahmin
2014’te
ekonomideki durgunluk işgücü piyasasını
politika
2011’de % 6,7 olan işsizliğin 2013’te %
bozulma
Bütçe
makroekonomik
değişikliğine
beklenmektedir.
GSYH’ye
açığındaki
Bu
öngörü,
hiçbir
gidilmemesi
ve
2014’te % 48 civarında gerçekleşmesi
oranının 2012 sonunda % 3,5’a yükselmesi
beklenmektedir.
edeceği
tahmin dönemi boyunca artış kaydederek
yatırımlarının
açığının
devam
Kamu borç stokunun GSYH’ye oranının
gerçekleşen hatırı sayılır ölçüde azalması
bütçe
iyileşmenin
gidileceği varsayımı altında geçerlidir.
Kamu Açıkları Israrını Sürdürüyor
neticesinde
de
Bu
merkezi hükümet harcamalarında kısıntıya
7,3’e yükseleceği tahmin edilmektedir.
kamu
edilmektedir.
öngörülmektedir.
çok fazla etkilememiştir. Buna karşın
yılında
beklenen
iyileşmeye bağlı olarak bütçe açığının
çalışma saatlerini düşürmesi sayesinde
2011
makroekonomik
bu
koşulların
kötüleşmesine bağlı olup, ekonomik veriler
vergi gelirlerindeki düşüş ile beraber zayıf
özel tüketime işaret etmektedir.
9
TC AB Bakanlığı
Ekonomik ve Mali Politikalar Başkanlığı
Tablo II.3.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ÇEK CUMHURİYETİ
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar KRON
Cari Fiyatlarla
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
GSYH
3841,4
100,0
3,2
-4,5
2,5
1,9
-1,3
0,8
2,0
Özel Tüketim
1950,2
50,8
3,4
0,2
1,0
0,7
-3,3
0,4
1,4
792,9
20,6
1,2
4,0
0,5
-2,5
-1,3
-0,5
0,2
Kamu Tüketimi
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
917,3
23,9
5,6
-11,0
1,0
-0,7
-1,7
0,1
2,1
394,8
10,3
7,5
-18,8
6,0
0,0
2,4
2,6
3,5
İhracat (mal ve hizmet)
2786,8
72,5
10,2
-8,9
15,5
9,4
3,9
3,9
6,2
İthalat (mal ve hizmet)
2632,3
68,5
11,8
-9,9
15,8
6,7
1,1
3,4
5,6
GSMG
3572,2
93,0
-
-6,5
1,6
2,4
-1,1
0,8
1,9
3,5
2,1
0,9
-0,4
-2,3
0,1
1,2
Ekipman için
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
0,1
2,9
1,2
0,2
-1,0
0,1
0,0
-0,4
0,5
0,5
2,0
2,1
0,6
0,8
İstihdam
-
-1,8
-1,0
0,3
-0,4
-0,2
0,0
İşsizlik oranı (a)
-
6,7
7,3
6,7
7,0
7,3
7,1
Çalışan başına ücret ödemeleri
-
-0,6
3,6
2,7
2,8
2,0
2,6
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
-
2,2
0,0
1,1
3,7
0,9
0,6
Reel işgücü maliyeti
-
-0,1
1,4
1,9
2,6
-0,3
-0,5
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
-
11,2
11,3
9,6
10,7
10,3
10,1
6,0
2,3
-1,4
-0,8
1,1
1,3
1,1
TÜFE
-
0,6
1,2
2,1
3,6
1,1
1,1
Mallar için dış ticaret haddi
-
9,8
-2,3
-2,2
1,7
0,3
0,2
Ticaret dengesi (c)
-2,6
2,3
1,4
2,3
3,2
3,8
4,2
Cari İşlemler Dengesi (c)
-3,0
-3,3
-5,2
-3,9
-2,9
-2,1
-1,3
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
-3,0
-1,2
-3,1
-2,0
-1,2
-0,2
0,5
Genel bütçe dengesi (c)
-
-5,8
-4,8
-3,3
-3,5
-3,4
-3,2
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
-
-5,4
-4,7
-3,3
-2,7
-2,4
-2,4
Yapısal bütçe dengesi (c)
-
-5,8
-4,8
-3,2
-2,5
-2,6
-2,4
Brüt kamu borcu (c)
-
34,2
37,8
40,8
45,1
46,9
48,1
Net İhracat
GSYH deflatörü
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
10
(c) GSYH yüzdesi olarak
4. DANİMARKA
İyileşme Dönemine Giren Ekonomi Az da Olsa Büyüyor
2011 yılında görülen ihracat çekişli % 0,8
İç Talebe İlişkin Aşağı Yönlü Riskler
oranındaki büyümenin ardından bu yıl
ihracatın, AB’deki yavaş toparlanma ve
Harcanabilir gelirdeki artış, bu yıl ve
yükselen
piyasa
önümüzdeki yıl tüketimde genişlemeye yol
durgunluk
nedeniyle
baskılanacağı
Uluslararası
ekonomilerindeki
ciddi
tahmin
piyasalardaki
Danimarka’nın
kredi
biçimde
açacaktır. Son dönemde kabul edilen vergi
edilmektedir.
reformunun harcanabilir geliri yükseltmesi
belirsizlik
suretiyle
2013
yılında
özel
tüketimi
koşullarının
destekleyici bir etki yaratacağı ve özel
sıkılaşmasına neden olmuş, iş dünyası ve
tüketim harcamalarının 2014 yılında az da
hanehalkı yatırım ve tüketim eğilimini
olsa
olumsuz etkilemiştir. Özel sektörde düşük
edilmektedir.
kaldıraçlama uygulamasına duyulan ihtiyaç
artmaya
Teşvik
yatırım ve tüketimi frenlemektedir.
devam
paketlerinde
edeceği
yer
alan
tahmin
kamu
yatırımları ve girişimleri büyük oranda
Bununla birlikte iç talep bu yıl ve gelecek
uygulamaya konulmuştur. 2014 yılında
yıl büyümenin itici gücü olmaya devam
geçici teşvikler sona erdiğinde kamu
edecek ve ihracat, Danimarka’nın ana
yatırımlarının
ticaret ortaklarının artan talebine paralel bir
Süregelen kapasite fazlası ve sıkı kredi
şekilde 2014 yılına doğru kademeli olarak
koşulları
güçlenecektir. 2012 ve 2013 yıllarında iç
baskılamaya
talep, bazı hükümet girişimleriyle (teşvik
benzemektedir. Bununla birlikte, bu yıl ve
paketleri, Bahar döneminde kabul edilen
gelecek yıl yatırımları artırmayı amaçlayan
vergi reformu ve belli yatırımlarda değer
kamu teşviklerinin, bazı konularda yüksek
kaybına müsaade eden geçici değişiklikler
oranda belirsizlik içerse de, yatırımları
gibi) desteklenecektir. Sonuç olarak tahmin
desteklemesi beklenmektedir. Brüt sabit
dönemi boyunca GSYH’nin sırasıyla %
sermaye
0,6,
duraklamaya başlayana kadar hızlanması
% 1,6 ve % 1,3 büyümesi
beklenmektedir.
özel
beklenmektedir.
sektör
yatırımlarını
devam
edeceğe
oluşumunun
beklenmektedir.
11
düşmesi
2014
yılında
2011 yılında olduğu gibi 2012 yılında da
gerçekleşmesi
kamu harcamaları, büyük ölçüde bu yıl
Danimarka’nın
harcamalarda
iyileşmeye katkı sağlayacaktır.
kontrollü
davranılması
nedeniyle,
belirlenen değerinden daha
düşük
gerçekleşecektir.
beklenen
değer
rekabet
kaybı,
gücündeki
Kamu
harcamalarının gelecek yıl ve 2014 yılında
Grafik II.4.1: Danimarka-GSYH
büyümesi ve katkılar
büyümeye az da olsa katkı sağlayacak
puan
tahmin
şekilde yükselmesi beklenmektedir.
İstihdamdaki Ayarlama Sona Eriyor
Özel sektördeki istihdam ve işsizlik 2010
yılı başından bu yana istikrarlı bir seyir
izlemekte olup, işgücü verimliliğindeki
artışın
kriz
öncesi
seviyelere
İç Talep
GSYH büyümesi
İthalat
İhracaat
(yıllık % değişim)
doğru
yaklaşması neticesinde sınırlı da olsa
büyüme
sağlanabilmektedir.
İstihdama
İhracattaki Genişleme Baskılanıyor
ilişkin aşağı yönlü uyarlamaların sona
erdiği düşünülse de, beklenen büyüme
Maliyetler bakımından rekabet gücündeki
oranları
sektör
iyileşme son on yılda oluşan toplam
istihdamında ufak bir artışı sağlayacak
rekabet gücü kaybının ancak bir kısmını
niteliktedir.
Bununla
birlikte
toplam
karşılamaktadır.
istihdamın
gelecek
yıldan
itibaren
yarısında ve son aylarda ihracattaki kayda
yükselmesi,
işsizliğin
2014
yılında
özel
ise
2012-2014
değer
döneminde sabit kalması beklenmektedir.
artış,
2012
daha
yılının
ziyade
ikinci
geleneksel
olmayan ihraç ürünlerinin toplam ihracat
içindeki baskınlığı ile sağlanmıştır. Bu
Rekabet Gücü İyileşiyor
durumun
sayesinde
2012
ve
2013
yıllarında da ihracatta makul seviyede bir
Tahmin dönemi boyunca ücret artışlarının
genişleme
Danimarka’nın ticaret ortaklarına kıyasla
2014
daha düşük gerçekleşmesi beklenmektedir.
yaşanması
yılında
ise
beklenmektedir.
ekonominin
hız
kazanacağı ve Danimarka’nın ihraç pazar
Reel işgücü birim maliyeti, verimliliğin
paylarını
kriz öncesi seviyelerine çıkmasıyla birlikte
tekrar
kaybedeceği
tahmin
edilmektedir. İthalattaki büyümenin 2012
düşmeye devam etmektedir. Reel efektif
yılında düşmesi,
döviz kurunda özellikle 2012 yılında
12
2013
yılında tekrar
ivmelenmesi ve 2014 yılında makul bir
orana ulaşması beklenmektedir.
2013 Yılında Bütçe Açığı/ GSYH Oranı
% 3’ün Altında
2012 yılında emekli maaşları üzerinden
alınan vergi gelirlerinin 2011 yılına kıyasla
daha yüksek gerçekleşeceği beklentisi,
düşük GSYH büyümesinin ve yüksek
kamu
yatırımlarının
bütçe
üzerindeki
olumsuz yansımalarını ancak bir parça
bertaraf edebilmiştir. 2012 yılında bütçe
açığının genişlemesi beklenmektedir.
2013 yılında tek seferlik ödemelerin bütçe
üzerindeki etkilerinin kalkmasıyla birlikte
bütçe açığı azalacaktır. Bahar döneminde
kabul edilen vergi reformu bütçe dengesine
olumlu katkı sağlayacaktır. Bütçe açığının
GSYH’ye oranının 2013 yılında % 2
olması beklenmektedir.
13
Tablo II.4.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler –DANİMARKA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar KRON Cari Fiyatlarla
GSYH
% GSYH
92-08
2009
2010
1782,5
100,0
2,2
-5,8
865,3
48,5
2,0
-4,2
28,6
Özel Tüketim
Kamu Tüketimi
509,5
2011
2012
2013
2014
1,3
0,8
0,6
1,6
1,3
1,9
-0,8
0,9
2,2
1,6
2,1
2,5
0,3
-1,3
0,2
1,4
0,8
17,2
3,7
-13,4
-3,8
0,2
1,6
6,2
2,5
110,9
6,2
4,0
-14,6
2,2
-2,0
6,0
11,0
3,0
959,0
53,8
4,8
-9,8
3,2
7,0
2,5
3,8
4,0
862,5
48,4
6,0
-11,6
3,5
5,2
3,3
6,1
4,7
1839,5
103,2
2,3
-5,8
2,0
1,6
0,5
1,6
1,0
İç Talep
2,3
-4,2
0,3
-0,7
0,8
2,5
1,5
Stoklar
0,1
-2,3
1,0
0,3
0,0
0,1
0,0
-0,3
0,7
0,00
1,2
-0,2
-1,0
-0,2
İstihdam
0,7
-2,4
-2,3
-0,4
-0,3
0,1
0,2
İşsizlik oranı (a)
5,6
6,0
7,5
7,6
7,7
7,7
7,6
Çalışan başına ücret ödemeleri
3,5
1,8
2,7
1,6
1,7
1,6
1,8
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
2,1
5,6
-0,9
0,5
0,0
0,1
0,6
Reel işgücü maliyeti
0,0
4,5
-4,6
-0,4
-0,4
-1,4
-0,9
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
6,4
8,2
8,0
7,7
7,5
6,7
6,9
GSYH deflatörü
2,1
1,0
3,9
0,8
1,3
1,6
1,5
TÜFE
2,0
1,1
2,2
2,7
2,4
2,0
1,7
Mallar için dış ticaret haddi
0,9
4,5
3,3
-1,6
-1,3
0,1
0,1
Ticaret dengesi (c)
3,3
2,5
2,8
2,9
2,1
1,4
0,9
Cari İşlemler Dengesi (c)
2,1
3,3
5,5
6,6
5,6
4,6
4,2
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
2,2
3,3
5,6
6,9
5,4
4,4
4,3
Genel bütçe dengesi (c)
0,8
-2,7
-2,5
-1,8
-3,9
-2,0
-1,7
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
0,4
0,4
0,0
0,5
-1,8
-0,6
-0,6
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
305,8
Ekipman için
İhracat (mal ve hizmet)
İthalat (mal ve hizmet)
GSMG
GSYH büyümesine katkı
Net İhracat
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
-
0,4
0,0
0,5
-0,3
-0,8
-0,6
54,4
40,6
42,9
46,6
54,4
44,7
45,3
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
14
(c) GSYH yüzdesi olarak
5. ALMANYA
Tüketim Harcamaları Belirsiz Ekonomik Görünüme Rağmen Güçlü
Ekonomik Faaliyetler 2013 Yılı Boyunca
yapılarından ve dış ticaret ortaklarının
İvme Kazanacak
bölgesel olarak farklılaşmış olmasından
yararlanmaktadır. Güçlü işgücü piyasası
2011
yılının
son
kısmi
koşulları ve düşük faizler neticesinde
daralmanın ardından Alman ekonomisi
olumlu bir görünüm sergileyen tüketim
2012
itibaren
harcamaları ve konut yatırımları iç talebi
toparlanmaya başlamıştır. Ekonomi 2012
desteklemeye devam etmektedir. Tüm bu
yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe
koşullar
göre % 0,5 büyürken, ikinci çeyrekte
azalacağı
büyüme oranı % 0,3 olmuştur. Yılın ilk
ekonomisinin 2013 yılında tekrar bir ivme
yarısındaki ekonomik büyüme tüketim
yakalaması beklenmektedir. Bu süreçte
harcamaları ve ihracat kaynaklı olurken,
Almanya’nın 2014 yılı itibarıyla çıktı
brüt sabit sermaye oluşumu büyümeye
açığını
negatif katkı vermiştir.
edilmektedir. Alman ekonomisinin 2012 ve
GSYH büyümesinde görülen hız kesmenin
2013 yıllarında % 0,8, 2014 yılında ise % 2
yılın
oranında büyüyeceği öngörülmektedir.
yılının
ikinci
çeyreğindeki
başından
yarısında
da
sürmesi
beklenmektedir. Bu beklentide önemli dış
ticaret
ortaklarının
faaliyetlerinin
ve
belirsizliklerin
öngörüsü
kısmen
ile
Alman
kapatacağı
tahmin
Güçlü İşgücü Piyasası ve Düşük Faiz
ekonomik
yavaşlamasının
altında
Oranları Özel Tüketim Harcamalarını
Alman
Destekliyor
ihracatı üzerindeki olumsuz etkisi önemli
rol oynamaktadır. Ayrıca Euro Bölgesi
İstihdam artışının tahmin dönemi boyunca
krizinin Almanya’daki yatırım harcamaları
devam etmesi, işsizlik oranın ise bir süre
üzerindeki olumsuz etkisinin ekonomik hız
daha
kesmede
öngörülmektedir.
pay
sahibi
olacağı
mevcut
seviyelerinde
Öte
yandan
kalması
işgücü
öngörülmektedir.
piyasasının sağlıklı görünümü ve kayda
Öte yandan Alman ekonomisinin temelleri
değer
sağlamlığını
harcamalarını
korumaktadır.
Finansman
ücret
artışları
özel
destekler
tüketim
niteliktedir.
koşulları halen elverişli gözükmektedir.
İstihdam artışının son aylarda hız kesmesi
Alman
ve
firmaları
güçlü
rekabetçi
ekonomik
kötüleşmesine
15
görünümün
rağmen
bir
miktar
gelire
ilişkin
beklentiler ve harcama eğilimi pozitif
genişletmek için yatırım planları yaptığı
seyretmeye göstermeye devam etmektedir.
rapor edilmektedir. Öte yandan konut
Düşük faiz oranları tüketim harcamalarını
yatırımı harcamalarının güçlü bir şekilde
destekler
artacağı öngörülmektedir. Sonuç olarak
niteliktedir. 2013 yılında özel tüketim
yatırım harcamalarının 2012 yılında % 1,2
harcamalarındaki
azalması ve 2013 yılında % 1,9, 2014
ve
konut
yatırımlarını
artışın
harcanabilir
gelirdeki artışı aşması beklenmektedir.
yılında ise
% 4,1
oranında
artması
beklenmektedir.
Tüketim
Harcamaları
İthalatı
Destekliyor
Dış
ekonomik
şartlardaki
belirsizlik
ihracatı olumsuz etkilemektedir. İhracat
artışının 2012 yılında yarı yarıya azalması
beklenmekle birlikte, ihracatın 2013-2014
yıllarında
Euro
Bölgesi
içindeki
ve
dışındaki dış ticaret ortaklarının ekonomik
Belirsizlikler
Yatırım
Harcamalarını
faaliyetlerindeki toparlanmaya paralel bir
Baskı Altında Tutuyor
şekilde hız kazanması öngörülmektedir.
2013-2014 yıllarında ithalattaki artışın
Yatırım harcamaları 2012 yılının ilk iki
çeyreğinde
önemli
oranda
ihracattaki artışı geçmesi beklenmektedir.
azalmıştır.
İthalat fiyatlarının azalan enerji fiyatları
Süregelen belirsizlikler şirketlerin makine
neticesinde daha düşük bir hızla artması
ve teçhizat yatırımı yapma eğilimlerini
beklenmektedir. Sonuç olarak tüm bu
zayıflatmaktadır. Öte yandan finansman
koşullarının oldukça olumlu bir görünüm
arz etmesi ertelenmiş teçhizat yenileme
faktörlerin
Almanya’nın
dış
ticaret
hadlerinde
kötüleşmeye
ve
bunun
neticesinde de cari işlemler fazlasında
veya teçhizat alım yatırımlarının yeniden
azalmaya yol açması öngörülmektedir.
gündeme gelmesine sebep olabilecektir.
Ortalamanın altındaki kapasite kullanım
İstihdam Artışı Hız Kesiyor
oranları kısa vadede kapasite artırımı
yapılmasını gereksiz gibi gösterse de
İstihdamda 2010 yılından beri sürmekte
şirketlerin belirsizlikler azaldıktan sonra
olan dikkate değer artış son aylarda hız
ürün
kesmeye
yelpazelerini
değiştirmek
ve
16
başlamıştır.
Ekonomik
büyümenin
yavaşlamasına
öngörüler
iş
dünyasının
ilişkin
İşgücü piyasasının sağlıklı görünümü,
istihdam
geçtiğimiz on yıl boyunca ücretlerde
planlarında daha dikkatli davranmasına yol
yaşanan
durgunluğun
açmıştır. Krizin etkisini tüm şiddetiyle
dönemi
boyunca
gösterdiği 2008-2009 yıllarında firmaların
artışlarının yaşanmasını olası kılmaktadır.
kalifiye çalışanlarını ellerinde tutmak için
geliştirdiği
esnek
uygulamalarının
çalışma
önümüzdeki
ücret
% 2,8 oranında artması beklenmektedir.
Tahmin döneminin geri kalan süresinde ise
verimlilikteki artışın bu açığı kapayacağı
miktar toparlayıcı rol oynaması olasıdır.
ve birim işgücü maliyetindeki artışın 2014
İstihdam artışının 2012 yılında % 1,1
yılında % 1,5 oranında gerçekleşeceği
olması beklenirken, 2013 yılında bu oranın
düşeceği
değer
artışını aşması ve birim işgücü maliyetinin
dönemde
durumun istihdam artışı üzerinde bir
0,2’ye
kayda
tahmin
2012 yılında istihdamdaki artışın çıktı
saati
tekrar gündeme gelmesi mümkün olup, bu
%
aksine,
öngörülmektedir.
öngörülmektedir.
İstihdamdaki artış, net göçte ve işgücüne
Üreticilerin,
katılımda
beraberinde
oranlarındaki
talebindeki
fiyatları tüketicilere yansıtmaktan imtina
bir
getirmiştir.
artışı
Ancak
da
işgücü
kapasite
düşüş
kullanım
neticesinde
artan
AB
etmesi ve dolayısıyla fiyatlar üzerindeki
ülkelerinden Almanya’ya gelen net göçte
baskıların sınırlı olacağı beklenmektedir.
de bir miktar azalmaya yol açacaktır. Yine
Sonuç olarak çekirdek enflasyonun tahmin
de 2013 yılında işgücü arzının işgücü
dönemi boyunca % 1,5’den, % 2’ye
talebini geçmesi ve bu durumunda işsizlik
yükseleceği, enerji fiyatlarının enflasyona
oranını
artırması
katkısının ise azalacağı öngörülmektedir.
beklenmektedir. 2014 yılında ise istihdam
TÜFE’nin 2012 yılında % 2,1 olması,
artışının tekrar ivme kazanacağı ve işsizlik
tahmin döneminin geri kalanında ise %
oranının 2012 yılı seviyesine gerileyeceği
2’nin altında seyretmesi beklenmektedir.
yavaşlama
%
beraberinde
0,1
diğer
oranında
öngörülmektedir.
Ufukta Dengeli Bir Bütçe Gözüküyor
Enflasyon
Hız
Keserken,
Ücretler
Orta hadli büyüme görünümüne rağmen
Artıyor
bütçe açığının 2012 yılında GSYH’nin %
Sosyal taraflar reel ücretlerin % 5 oranında
0,2’sine
artmasına yol açacak bir anlaşma üzerinde
durumda 2011 bütçe açığı verisinin %
uzlaşıya varmıştır.
1’den % 0,8’e revize edilmesi ve bütçe
17
düşmesi
beklenmektedir.
Bu
gelirlerinin bütçe harcamalarına nazaran
“kötü bankaların” tasfiye sürecinin rol
daha güçlü bir artış göstereceği beklentisi
oynaması öngörülmektedir.
rol oynamaktadır. Güçlü işgücü piyasası ve
kayda değer ücret artışları, bütçenin gelir
vergisi kaleminde önemli ölçüde artış
sağlamıştır. Ayrıca 2012 yılında sona
erecek ekonomik canlandırma tedbirlerinin
de, mali sıkılaştırmaya GSYH’nin % 0,4’ü
oranında katkı sağlaması beklenmektedir.
Büyüme görünümü ve görece olumlu
işgücü piyasası beklentileri altında bütçe
açığı/GSYH oranının 2013 yılında % 0,2,
2014
yılında
ise
%
0
olması
beklenmektedir.
Euro Bölgesine ilişkin istikrar önlemleri,
Avrupa
Yatırım
Bankasının
ödenmiş
sermayesine yapılacak ilave katkı, “kötü
bankaların”
karşılıksız
varlıkları
için
yapılacak transferler gibi faktörlerin kamu
borç stoku/GSYH oranının 2012 yılında %
81,7’ye
çıkmasına
yol
açması
muhtemeldir. Bu oranın 2013 yılında %
80,8’e, 2014 yılında ise % 78,4 ‘e düşmesi
beklenmektedir.
Bu
gerçekleşmelerde
GSYH büyümesinin “bölme etkisi”
ve
18
Tablo II.5.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler –ALMANYA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
2592,6
Özel Tüketim
1487,7
Kamu Tüketimi
499,8
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
469,9
Ekipman için
183,2
İhracat (mal ve hizmet)
1300,8
İthalat (mal ve hizmet)
1169,2
GSMG
2640,9
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
% GSYH
92-08
2009
2010
2011
2012
2013
2014
100,0
57,4
19,3
18,1
7,1
50,2
45,1
101,9
1,5
1,1
1,5
1,1
2,4
6,2
5,4
1,5
1,1
-0,1
0,5
0,2
8,9
2,0
0,8
-0,6
16,3
1,3
0,2
4,6
1,4
1,4
-2,7
-2,9
-
-5,1
0,1
3,0
-11,6
-22,8
-12,8
-8,0
-3,9
-1,5
-0,8
-2,8
0,1
7,8
0,2
5,6
4,4
17,0
1,2
0,2
6,0
5,6
6,0
6,0
-3,1
-0,9
-0,9
4,2
0,9
1,7
5,9
10,3
13,7
11,1
3,7
1,9
0,6
1,7
0,6
7,1
2,4
-1,1
-2,0
16,9
0,9
1,2
-2,5
6,3
6,1
6,1
-4,1
-3,5
-2,3
3,0
1,7
1,0
6,2
7,0
7,8
7,4
2,9
2,2
0,2
0,6
1,4
5,9
3,0
1,4
0,6
16,5
0,8
2,5
-2,7
6,0
5,6
5,6
-0,8
-0,9
-0,7
0,8
1,0
1,2
-1,2
-3,0
3,9
2,7
0,7
0,6
-0,5
0,7
1,1
5,5
2,6
2,8
1,6
16,5
1,2
2,1
-0,7
6,3
5,7
5,5
-0,2
0,0
0,2
0,8
1,0
1,3
1,9
1,6
4,2
5,1
0,7
1,1
-0,1
-0,2
0,2
5,6
2,8
2,1
0,8
16,3
1,4
1,9
-0,4
5,7
5,0
4,9
-0,2
0,3
0,3
2,0
1,6
1,6
4,1
7,2
6,6
7,2
1,9
2,0
0,0
0,0
0,4
5,5
3,1
1,5
-0,1
16,0
1,6
1,8
-0,1
5,6
4,7
4,6
0,0
0,3
0,3
59,4
74,5
82,5
80,5
81,7
80,8
78,4
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
19
(c) GSYH yüzdesi olarak
.6. ESTONYA
Dengeli Büyümeye Dönüş
İhracat Artışının
Bekleniyor
Hız
ulaşmıştır. İhracat artışına ilişkin olumlu
Kazanması
beklentiler,
halihazırda
uzun
vadeli
ortalamanın üzerinde seyreden yatırımcı
2012 yılında, güçlü iç talep ve işgücü
güveni ile desteklenmektedir.
piyasasının olumlu gidişatı büyümenin
temel
belirleyicileri
döneminde
nispeten
olmuştur.
iyi
Kriz
Güçlü Tüketim ve Kamu Yatırımları
Büyümeyi Destekliyor
performans
gösteren Kuzey ülkelerine büyük oranda
bağımlı olan Estonya ekonomisi, dış talep
Düzelen işgücü piyasası koşulları ve
ve ihracattaki gelişmelere bağlı olarak
güçlenen
yavaşlamıştır. 2011 yılında % 8,3 olan
perakende ticaret yıllık bazla % 7 oranında
ekonomik büyümenin 2012 yılında % 2,5’a
artmıştır. Ayrıca, sosyal yardımlar ve
gerilemesi beklenmektedir.
emekli
tüketici
güveni
maaşlarındaki
2013
sayesinde
yılı
için
planlanan artışın yoksul halkın yüksek
Küresel belirsizliklerin artması ve yüksek
enflasyonla
teknolojili iletişim araçlarına olan talebin
tüketimlerini sürdürebilmelerini sağlaması
düşmesi, elektronik ürün ihracatının keskin
beklenmektedir.
bir şekilde düşmesine ve dolayısıyla
Yatırım harcamaları, yüksek düzeydeki
ihracat
kamu
ve
sanayi
üretim
hacminde
baş
yatırımları
edebilmesini
sayesinde
ve
güçlü
hareketlilik ve daralmaya sebep olmuştur.
seyretmekte olup, bu durumun 2012 yılı
Bunun dışında ihracat olumlu seyretmiş ve
sonuna
Ağustos ayı itibarıyla yıllık olarak % 11,5
beklenmektedir.
oranında artış göstermiştir. Estonya’nın
Özel
önemi giderek artan bir ticari ortağı olan
olanaklarının artışıyla birlikte 2013 yılında
Rusya’nın
bu
güçlenmesi beklenmektedir. Düşük faiz
ülkenin DTÖ’ye girişinin uzun dönemde
oranları ve kredi koşullarındaki iyileşme
Estonya’nın ticaret hacmine olumlu etki
neticesinde, özel
yapması beklenmektedir. Mevsimsellikten
küçülme süreci durma noktasına gelmiştir.
arındırılmış imalat sanayii üretimi Nisan
Estonya ekonomisinin 2013 yılında % 3,1,
ayından beri artmakta olup, aylık bazdaki
2014 yılında ise % 4 oranında büyüyeceği
artış
tahmin edilmektedir. Ülkenin ana ticari
oranı
göreli
performansı
Ağustos
ayında
ve
%
2’ye
20
kadar
sektör
devam
yatırımlarının
etmesi
ihracat
sektör bilançolarının
ortaklarındaki
dolayısıyla,
büyüme
ihracat
artışının
beklentisi
elektrik piyasasının rekabete açılması,
iç
yüksek dağıtım ücretleri, alkol ve tütün
talep
koşullarına destek olması beklenmektedir.
vergilerindeki % 5 ile % 6 oranlarındaki
artış
Grafik II.6.I. Estonya- GSYH ve katkılar
ve
Talinn’deki
toplu
taşıma
hizmetlerinin ücretsiz hale getirilmesi gibi
pek
puan
tahmin
çok
değişiklikten
beklenmektedir.
2013-2014
etkilenmesi
yıllarında
küresel emtia fiyatlarında beklenen düşüşe
bağlı olarak enflasyonun düşeceği tahmin
edilmektedir.
İthalat
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim
İhracat
Stoklar hariç iç talep
İhracat pazarı (yıllık %
Kamu Maliyesi Düzgün Gidiyor
İşgücü Piyasası Düzeliyor
Bu yılın ilk yarısında, vergi gelirlerinin
güçlü seyri ve genel bütçenin dengeye
Bir yıl önce % 13,3 olan işsizlik oranı,
yakın olması dolayısıyla kamu maliyesi
hızlı bir şekilde düşerek % 10,2’ye
gerilemiştir. İşgücüne katılım oranı yüksek
kalmaya devam etmiştir. İstihdam son
yükselişin
iç
piyasaya
beklenenden
yüksek
gerçekleşmiştir.
Ancak “fazla sera gazı
salınım sertifikalarının” satışına ilişkin
dönemde % 3,7 oranında yükselmiş olup,
bu
performansı
yatırım projesinin bir kereye mahsus
yönelik
olumlu etkisinin dengeyi değiştirmesi ve
sektörlerdeki performansa bağlı olarak
yılın ikinci yarısında % 1,1 oranında genel
artmaya devam etmesi beklenmektedir.
bütçe
Nominal ücret artışının 2013 yılında % 5,4
açığı
verilmesi
beklenmektedir.
2012 yılından sonra ise tek seferlik
ve 2014 yılında ise % 5,8 civarında olması,
harcamaların azalacağı, 2013 yılında bütçe
reel ücret artışının ise 2013 ve 2014
açığının % 0,5 oranında gerçekleşeceği,
yıllarında sırasıyla % 1,4 ve % 2,5 olarak
2014 yılında ise bütçenin GSYH’nin %
gerçekleşmesi beklenmektedir.
0,5’i oranında fazla vereceği tahmin
edilmektedir.
Enflasyon Yavaşça Düşüyor
Ekim
2013’teki
yerel
seçimlerin kamu harcamaları üzerinde bir
miktar etkisinin olması beklenmektedir.
Enflasyon oranı, artan gıda, enerji ve
ulaşım fiyatları nedeniyle % 4,4’te durağan
hale gelmiştir. 2013 yılında enflasyonun,
21
Dönemsel
ve
tek
seferlik
etkilerden
Kolaylığı (EFSF) ve Avrupa İstikrar
arındırılmış genel bütçe açığının GSYH’ye
Mekanizması
oranının 2013 ve 2014 yıllarında sırasıyla
olarak tahmin dönemi süresince artarak,
%
-0,4
ve
%
0,2
olacağı
tahmin
2014
(ESM)
yılında
öngörülmektedir.
edilmektedir. Genel kamu borcunun ise
büyük ölçüde Avrupa Finansal İstikrar
22
%
katkılarına
11,2’ye
bağlı
ulaşması
Tablo II.6.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ESTONYA
Yıllık Yüzde Değişim
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
% GSYH
GSYH
16,0
Özel Tüketim
8,2
Kamu Tüketimi
3,1
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
3,5
Ekipman için
1,6
İhracat (mal ve hizmet)
14,6
İthalat (mal ve hizmet)
14,0
GSMG
15,1
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
92-08
100,0
51,1
19,5
18,8
10,1
91,5
87,6
94,7
-1,3
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
23
2009
2010
2011
2012
2013
2014
-14,1
-14,8
-1,9
-38,3
-55,0
-20,6
-32,0
-12,4
-20,1
-2,1
9,4
-10,0
13,8
-3,2
1,4
2,8
11,4
-1,4
0,2
0,9
-4,4
4,2
7,7
-2,0
0,7
-1,1
3,3
-2,4
-0,8
-7,4
2,2
22,9
21,0
0,8
-3,0
4,1
2,5
-4,8
16,9
1,8
-6,2
-6,8
6,7
0,7
2,7
-1,6
-2,7
3İ2
6,8
0,2
1,9
-1,2
8,3
3,5
1,4
25,7
102,7
23,4
25,0
8,7
7,0
2,1
0,4
7,0
12,5
-0,2
-1,4
-4,2
5,6
2,9
5,1
-4,0
-3,8
0,3
4,5
1,1
1,0
-0,7
2,5
3,2
3,2
20,2
11,4
4,3
6,7
3,6
6,6
-2,1
-1,9
1,8
10,5
5,0
4,3
1,1
4,4
3,2
4,3
-1,2
-6,6
-0,9
2,5
-1,1
-1,4
-0,4
3,1
3,3
1,0
0,0
9,0
4,8
3,6
3,1
1,9
0,0
1,2
0,8
9,8
5,4
3,1
0,0
2,8
3,1
4,1
-0,2
-5,7
0,1
2,8
-0,5
-0,4
-0,4
4,0
3,5
0,2
7,8
13,2
6,8
6,8
4,3
3,7
0,0
0,2
1,0
9,0
5,8
2,7
-0,4
1,6
3,2
3,3
0,1
-6,0
0,4
2,6
0,3
0,2
0,2
7,2
6,7
6,1
10,5
11,9
11,2
(c) GSYH yüzdesi olarak
7. İRLANDA
Düzelmeye Giden Yol Hala Zorluklarla Dolu
inşaat sektörünün iç açıcı olmayan durumu
Küresel Yavaşlama İhracat Artışıyla
Gelen Toparlanmayı Vurdu
dikkate alındığında, 2013-2014 yıllarında
azalması beklenmektedir. Dışa açıklık
İrlanda ekonomisi, 2011 yılındaki %
oranı yüksek olan İrlanda ekonomisinde
1,4’lük büyümenin ardından hız kesmiş ve
maliye politikası çarpanı genelde düşük
2012 yılının ilk yarısında % 0,5 oranında
olsa da, devam etmesi planlanan kamu
büyümüştür.
maliyesinde sıkılaşmanın tahmin süresi
Net ihracat kalemi büyümenin tek motoru
boyunca GSYH büyümesini sınırlaması
olarak kalmış, hanehalkları ve devletin
beklenmektedir. İç talebin, altı yıllık
bilançolarındaki küçülme ve zayıf işgücü
piyasaları
dolayısıyla
diğer
iç
daralma sonrasında 2014 yılında özel
talep
sektör sayesinde yükselişe geçeceği tahmin
bileşenlerinde daralma gerçekleşmiştir.
edilmektedir.
İrlanda ekonomindeki dengeli toparlanma,
iyileşen piyasa algısı ve dolayısıyla düşen
tahvil faizleriyle ödüllendirilmiştir. 2012
Dış Ortamda Bozulma Sürse de Dış
yılında reel GSYH büyümesinin % 0,4
Dengesizlikler Azalıyor
oranında gerçekleşmesi beklenmektedir.
Ticaret ortaklarının zayıflayan talebinin dış
2012 yılının ikinci yarısında ihracat, ilk
ekonomik dengeler üzerindeki ağırlığının
çeyrekteki
2013 yılında daha çok hissedilmesi ve
toparlanmıştır. Hem mal hem de hizmet
2013 yılında büyüme oranının % 1,1
ticaretinde 2012 sonu itibarıyla beklenen
olması tahmin edilmektedir.
fazlanın net faktör gelirlerini geçmesi ve
güçlü
artış
dolayısıyla
cari işlemler fazlasını daha da artırarak
Bilançolardaki
Daralma
ve
GSYH’nin
Kamu
%
beklenmektedir.
Maliyesindeki Sıkılaşmanın Etkisiyle İç
2,3’üne
Rekabet
ulaştırması
gücü
göstergelerinin 2012 yılı ve tahmin süresi
Talepteki Durgunluk Devam Ediyor
boyunca iyileşeceği öngörülmektedir. 2013
ve 2014 yıllarında ihracat talebinin Euro
2012 yılının kalan kısmında iç talebin tüm
Bölgesi
bileşenlerinin daralmaya devam etmesi
ve
Birleşik
Krallık
ekonomilerindeki kötüleşmeye bağlı olarak
beklenmektedir. Özel tüketim ve yatırım
gerilemesi,
harcamalarının, devam eden borç yükü ve
24
ancak
ABD’deki
toparlanmadan
olumlu
etkilenmesi
Makroekonomik Riskler Genel Olarak
beklenmektedir.
Dengeli Seyrediyor
İşgücü Piyasalarında Süregelen Zayıf
Aşağı yönlü riskler, dış gelişmelerden,
Seyri Enflasyonu Sınırlıyor
özellikle de ticari ortakların kötüleşen talep
koşullarından kaynaklanmaktadır.
2012
yılının
piyasalarının
ilk
yarısında
durumu
işgücü
kötüleşmiş
Özel tüketime ilişkin aşağı yönlü riskler,
ve
daha da düşen emlak fiyatları dolayısıyla
istihdam, kamudaki işten çıkarmalar ve
devam etse de, ihtiyat saikiyle yapılan
emekliyle ayırmaların etkisiyle % 1,8
tasarrufların
oranında azalmıştır.
İşgücündeki göç
harcamaları
kaynaklı düşüşlerin etkisiyle, istihdamdaki
koşullarının
düşüş işsizlik oranına birebir yansımamış,
bilançoların iyileşerek kredilerin artması
işsizlik 2011 yılına göre yükselerek %
olasılığı
14,8’e ulaşmıştır. 2013 ve 2014 yıllarında
oluşturmaktadır.
azalarak,
patlatması
ertelenen
ve
iyileşmesi
yukarı
finansman
sayesinde
yönlü
riskleri
büyümenin sermaye yoğun mal ihracatının
etkisiyle artacağı tahmin edildiğinden,
istihdamda
sınırlı
beklenmektedir.
artış
İşsizliğin
Mali Baskılar Artıyor
görülmesi
son
derece
2011’de bütçe açığının GSYH’ye oranı %
tedrici olarak düşeceği, dolayısıyla bu
13,4 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında
oranların uzun dönemli işsizlik oranına
ise bütçe açığı/GSYH oranının % 8,4
dönüşeceği tahmin edilmektedir.
Tüketici
fiyatlarındaki
olacağı
enflasyonun
devlet
2012’nin ilk yarısında enerji, hizmetler ve
edilerek
%
dengesi
Merkezi
verileri,
güçlü
ve sosyal hizmetlere ilişkin harcama
etkisiyle artmasıyla, yılsonu enflasyon
revize
nakit
edilmektedir.
seyreden vergi gelirlerinin özellikle sağlık
yönetilen fiyatlarındaki sert yükselişin
hedefi
tahmin
artışlarını
2’ye
dengeleyebildiğini
göstermektedir. Sağlık sektörüne yönelik
yükseltilmiştir. Söz konusu etkilerin 2013
alınan ek tedbirler ve gösterilen çabaların
ve 2014 yıllarında giderek azalması ve
etkisini
enflasyonun 2014 yılında % 1,4 oranına
göstereceği,
yardımlarının
gerilemesi beklenmektedir.
ve
ancak
sosyal
işsizlik
katkıların
etkilerinin kalıcı olacağı beklenmektedir.
25
Grafik II.7.3:
Kamu borcunun GSYH’ye oranının 2013
İrlanda- Kamu borcu, bütçe açığı,
tek seferlik tedbirler, GSYH
büyümesi
yılında
%
seviyeye
% GSYH
% GSYH
122’ye
tırmanarak
ulaşacağı
rekor
öngörülmektedir.
Yüksek seyreden bütçe açığı ve devletin
tahmin
nakit
dengesindeki
borcunu
artıran
gelişmeler
ve
rekor
kamu
seviyelere
ulaştıran etmenler olarak görülmektedir.
Baz senaryoya göre, 2012 ve 2013 yılları
Stoklar
Net ihracat
İç talep (yatırım harcamaları hariç)
GSYH büyümesi (yıllık %)
sonunda GSYH’nin % 11’ine tekabül eden
ihtiyat saikiyle tutulan nakdin, 2014 yılı
Bütçe açığı/GSYH oranının 2013 yılında
sonu
% 7,5, 2014 yılında ise % 5 olması
beklenmektedir.
beklenmektedir. Bu tahminler, üçte biri
gelir yönlü üçte ikisi ise harcama yönlü
olmak üzere ve GSYH’nin % 3,9’üne
tekabül eden kamu maliyesinde sıkılaşma
planının etkilerini içermektedir. Düşük
ekonomik büyüme, kamu maliyesi seyrini
zayıflatsa da fiyat gelişmelerini olumlu
yönde etkilemektedir.
26
itibariyle
%
5’e
düşmesi
TabloII.7.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İRLANDA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
159,0
Özel Tüketim
77,5
Kamu Tüketimi
29,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
16,1
Ekipman için
5,9
İhracat (mal ve hizmet)
166,8
İthalat (mal ve hizmet)
131,9
GSMG
128,3
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat Tanımı
% GSYH
100,0
48,7
18,4
10,1
3,7
104,9
82,9
80,7
92-08
6,2
5,4
4,6
6,7
7,6
10,8
10,1
5,8
4,8
0,0
1,7
3,5
7,9
5,3
2,6
-0,4
3,0
-0,2
19,3
-0,1
0,5
0,1
-0,3
51,2
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
27
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,5
-0,8
1,4
-5,7
0,5
-2,3
-3,7
-4,6
-4,3
-27,7 -22,7 -12,2
-18,8 -10,6 -10,5
-3,8
6,2
5,1
-9,7
3,6
-0,3
-9,1
0,0
-2,4
2012
0,4
-2,1
-4,0
-4,0
2,8
2,8
03,
-2,4
2013
1,1
-0,5
-1,7
-1,5
4,8
3,2
2,0
0,3
2014
2,2
1,2
-3,0
3,0
5,0
4,2
3,2
2,1
-9,7
-0,6
4,1
-8,1
11,9
-0,9
-3,7
1,0
14,7
-4,6
-1,7
6,3
20,1
-2,3
-3,1
-13,9
-12,1
-10,1
64,9
-2,2
0,0
2,6
-1,2
14,8
0,7
-0,9
-2,5
17,2
1,7
2,0
0,0
23,8
2,3
2,1
-8,4
-7,7
-7,9
117,6
-0,7
0,0
1,8
0,0
14,7
0,0
-1,0
-2,3
16,7
1,3
1,3
0,0
24,7
3,4
3,3
-7,5
-7,3
-7,5
122,5
0,3
0,0
1,9
0,9
14,2
0,1
-1,1
-2,5
16,0
1,4
1,4
-0,1
25,3
4,4
4,3
-5,0
-5,3
-5,3
119,2
-4,3
0,6
2,9
-4,2
13,7
-3,1
-6,5
-4,3
13,4
-2,2
-1,6
-3,6
22,8
1,1
0,7
-30,9
-28,9
-9,4
92,2
-3,4
0,4
5,4
-2,1
14,4
0,2
-3,2
-3,4
14,1
0,2
1,2
-5,1
23,0
1,1
1,0
-13,4
-12,1
-7,9
106,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
8. YUNANİSTAN
Toparlanmanın Ortasında Kamu Maliyesinde Sıkılaşma Sorunu
Grafik II.8.I. Yunanistan GSYH , katkılar
ve Enflasyon
Durgunluk 2013’te de Sürecek
Eylül
ayında
yayınlanan
verilerin
GSYH’nin %’si
gösterdiği üzere Yunanistan ekonomisi
Tahmin
derin bir durgunluk içerisindedir. 2012
yılının ilk çeyreğinde kaydedilen % 6,5
oranındaki daralmanın ardından ikinci
çeyrekteki % 6,3’lük daralma ile ekonomi
yıllık bazda % 6 oranında küçülmüştür.
Söz
konusu
küçülmenin
2013
yılı
içerisinde de devam edeceği ve altı yıldır
Büyüme
Ancak
Gerçekleşebilecek
süren durgunluğa yol açan etmenlerin
değişmeyeceği
tahmin
Net İhracat
GSYH (yıllık %
Stoklar hariç iç talep
Stoklar
Enflasyon (sağ taraf)
2014’te
edilmektedir.
Hanehalkı harcanabilir geliri, artan işsizlik
Büyüme
ile özel sektör ve kamudaki maaşların
2013’ün
azalmasıyla
birlikte
etmektedir.
Kamu
açısından
ikinci
dönüm
noktasının
yarısı
olması
düşmeye
devam
beklenmektedir. 2014 yılında ise % 0,6
maliyesine
ilişkin
oranında büyüme öngörülmektedir. Bu
tasarruf tedbirleri de iç talebi azaltmaya
tahmin, güven ve yatırım kanallarında
devam etmektedir. Krediye erişimdeki
iyileşme görülmesi,
kısıtlar ve 2012’de iki seçimin ortaya
programındaki reformların yapılması ve
çıkardığı
AB ile birlikte finanse edilen projeler
yatırım
siyasi
belirsizlik
faaliyetleri
sürdürmektedir.
nedeniyle
durağan
Zayıflayan
dış
seyrini
sayesinde
talep
yılında
ekonomik uyum
gerçekleşebilecektir.
kamu
maliyesi
2013
tedbirleri
koşullarının etkilediği ihracat dinamikleri
dolayısıyla baskılanan tüketimin yarattığı
de Yunanistan’daki ekonomik daralmayı
etkilerin kaybolmaya başlayacağı tahmin
düzeltmeye yetmemektedir.
edilmektedir.
Ekonomideki
düzelme
güçlenen net ihracat kalemine bağlı olarak
gerçekleşecektir. Cari işlemler açığının
sürdürülebilir seviyelere düşmesi ve 2014
yılı itibarıyla GSYH’nin % 5’i seviyesine
gerilemesi beklenmektedir.
28
gerçekleşmiştir),
Grafik II.8.I. Yunanistan Ticaret Dengesi ve Cari İşlemler
Dengesi
istihdam
oranı
ise
çalışabilir nüfusun % 53’üne gerilemiştir.
İşgücü piyasasının, 2013 yılında beklenen
Puan
Tahmin
dibe vuruşun ardından yavaşça iyileşmesi
ve 2014 yılında işsizlik oranının % 22’ye
gerilemesi beklenmektedir. Yapılan işgücü
piyasası reformlarının orta vadede işsizlik
oranlarına
yansıması
ve
işsizlikteki
düşüşün hız kazanması gerekmektedir.
Cari Transferler
Ticaret Dengesi
(Hizmetler)
Cari İşlemler Dengesi
Ekonomik
Gelir Dengesi
Ticaret Dengesi (Mal)
Ticaret Dengesi
toparlanma,
yapısal
Ücretlerdeki Düşüşün Nihayet Fiyatlara
da Yansıması Bekleniyor
uyum
İşgücü piyasalarındaki köklü reformlar ve
programını zamanında ve güçlü bir şekilde
ekonomideki
uygulanmasına bağlıdır. Tahminlere ilişkin
daralma
ciddi
ücretler
üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmaya
ciddi belirsizlikler, reform çabalarının
devam etmektedir. 2011 yılında % 3,4
ekonomideki güven ortamına olan etkisine,
oranında
yapısal reformların hızı ve başarısına bağlı
düşen
ücretlerin
daha
da
gerileyerek, 2012 ve 2013 yıllarında % 6,8
risklere, rekabet gücündeki düzelmeye,
oranında azalması beklenmektedir. Söz
verimlilik artışına, fiyatlardaki toparlanma
konusu gelişmeler son iki yılda tüketici
ve bunun harcanabilir gelir üzerindeki
fiyatlarındaki
etkisi ile dış koşulların gücüne bağlı olarak
artışı
sınırlamış
ve
bu
eğilimler 2012 yılının ilk üç çeyreğinde de
ortaya çıkmaktadır.
devam
etmiştir.
2012
yılı
genelinde
tüketici fiyatları enflasyonunun % 1,1
İşgücü Piyasasındaki Sancılı Değişim
Süreci Devam Ediyor
olarak kaydedilmesi beklenmektedir. 2013
ve 2014 yıllarında ise ücretlerde yaşanan
gelişmelerin fiyatlara gecikmeli olarak
İşgücü piyasasındaki sancılar süregelen
yansıması
ekonomik
beklenmektedir.
daralma
dolayısıyla
devam
ve
fiyatların
düşmesi
Yine de ücretlerdeki
etmektedir. İşgücü Anketi’nin 2012’nin
gelişmelerin
ikinci çeyreğine ilişkin sonuçlarına göre
olacaktır.
işsizlik oranı % 23’e ulaşmış (bu oran
Ürün
2011’in aynı çeyreğinde % 16 olarak
dengesizlikler, şirketlerin mali durumunun
29
fiyatlara
piyasalarında
geçişi
sınırlı
süregelen
düzeltilmesi ve yatırımların desteklenmesi
gerektireceği öngörülmektedir. Faiz dışı
için karların yeniden artırılması ihtiyacı,
dengeye
maliyetlerdeki
tüketicilere
GSYH’ye oranını % 5,5’e gerileteceği
birebir yansıtılmayacağını göstermektedir.
tahmin edilmektedir. Bu sıkılaşma çabaları
Elektrik, su ve akaryakıt üzerindeki dolaylı
yapısal açık/GSYH oranının % -5,5’ten %
vergiler ile yönetilen fiyatların daha da
0,5’e düşmesine neden olacaktır.
düşüşlerin
ulaşılmasının
bütçe
açığının
artırılması beklenmektedir.
Brüt kamu borcunun GSYH’ye oranının
2012 yılında % 176,7’ye yükselmesi
Bütçe Açığının Düşürülmesine Kayda
Değer Yol Kat Edildi
beklenmektedir. Bahar tahminlerinden 16
baz puan fazla olan bu rakam, nominal
Beklenenden
gerçekleşen
GSYH revizyonlarını, düşük büyüme ve
daralmaya rağmen, 2011 yılında % 9,4
özelleştirme geliri beklentilerini ve stok-
olan
akım ayarlamalarını yansıtmaktadır.
genel
daha
bütçe
derin
açığının
GSYH’ye
oranının 2012 yılında % 6,8’e gerilemesi
beklenmektedir.
harcamalarının
Kamu borcunun 2013 yılında GSYH’nin %
GSYH’ye oranının, Mart 2012’de kabul
188,4’üne yükseleceği, 2014 yılında ise
edilen borç
rekor seviye olan % 188,9’a ulaşacağı
etkisiyle
Faiz
yapılandırma programının
2
puan
düşeceği
tahmin
tahmin edilmekte, bu tarihten sonra ise
edilmektedir. Faiz dışı bütçe dengesine
güçlenen
2013
ulaşılması
dengesinin etkileriyle artan bir oranda
tahminler
düşmesi beklenmektedir.
yılı
beklenmektedir.
itibarıyla
Son
doğrultusunda, bu durumun GSYH’nin %
5’ine
tekabül
eden
ek
tedbirler
30
büyüme
ve
düzelen
bütçe
Tablo II.8.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – YUNANİSTAN
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
208,5
Özel Tüketim
155,6
Kamu Tüketimi
36,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
31,6
Ekipman için
12,8
İhracat (mal ve hizmet)
52,2
İthalat (mal ve hizmet)
69,1
GSMG
202,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
74,6
17,4
15,1
6,1
25,1
33,1
97,1
92-08
2,9
3,1
2,6
4,3
9,8
6,0
6,1
2,7
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,1
-4,9
-7,1
-1,6
-6,2
-7,7
4,9
-8,7
-5,2
-13,7 -15,0 -19,6
-18,4
-8,2 -18,1
-19,4
5,2
0,3
-20,2
-6,2
-7,3
-2,3
-5,3
-7,2
2012
-6,0
-7,7
-6,2
-14,4
-14,0
0,8
-10,0
-5,4
2013
-4,2
-6,9
-7,2
-3,3
-3,0
2,7
-6,0
-4,7
2014
0,6
-1,6
-3,1
5,7
6,0
4,8
-0,5
0,0
3,5
-0,1
-0,6
1,3
9,7
7,3
5,6
-0,4
6,0
0,0
-15,8
-7,8
-6,8
-7,0
100,0
-3,3
-2,9
3,1
-0,6
9,5
3,5
6,2
3,8
3,3
2,3
1,3
-3,5
-16,1
-14,4
-13,3
-15,6
-15,0
-14,7
129,7
-9,0
-0,3
3,3
-7,9
23,6
-6,8
-8,2
-8,2
1,4
-0,5
1,1
-1,0
-12,7
-8,3
-6,1
-6,8
-1,2
-1,5
176,7
-6,7
0,0
2,5
-2,1
24,0
-6,8
-3,6
-3,6
3,2
-1,2
-0,8
-0,7
11,5
-6,3
-3,9
-5,5
0,7
0,7
188,4
-0,8
0,0
1,5
1,4
22,2
-1,2
-0,1
-0,1
5,2
-0,4
-0,4
-0,2
10,8
-5,2
-2,7
-4,6
0,4
0,4
188,9
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
31
-9,3
1,4
2,9
-2,6
12,6
-2,6
-0,1
-1,3
-2,7
1,1
4,7
1,8
-14,3
-12,8
-11,0
-10,7
-8,4
-8,7
148,3
-10,1
0,6
2,4
-5,6
17,7
-3,4
-1,8
-2,9
-4,1
1,0
3,1
0,6
-14,0
-11,7
-9,8
-9,4
-5,1
-5,4
170,6
(c) GSYH yüzdesi olarak
9. İSPANYA
Ekonomide Dengelenme Devam Ediyor
Ekonomi
Daralırken
Devam Ediyor
daralmanın
Dengelenme
İspanya’nın
negatif
düzeltilmesi
ekonomik
ekonomik
büyümesini
Son dönemde emlak sektörünün sorunlu
İşsizlik
varlıklarının oldukça yüksek meblağlara
ulaşması
ve daha da artması beklenmektedir. Krizle
yeniden
gelmesi gerekmektedir. Kamu maliyesini
Avrupa
iyileştirmeye yönelik olarak uygulamaya
olumsuz
İspanyol
Mali
İstikrar
desteği
amacıyla
Mekanizmasına
için
başvuruda
bulunmuştur. 23 Temmuz 2012 tarihinde
etkilemektedir.
imzalanan Mutabakat Zaptı ile 100 milyar
Euro’ya ulaşan mali desteği de içeren
her ne kadar 2014 yılında kademeli bir
program üzerinde anlaşmaya varılmıştır.
iyileşme öngörülse de, tahmin dönemi
Programın
boyunca iç talebi olumsuz etkileyeceği
kavuşması
tahmin edilmektedir.
mali
sektörün
açısından
pozitif
istikrara
bir
etki
yaratması beklenmektedir. Öte yandan,
kısa vadede emlak ve inşaat sektöründeki
Reel GSYH’nin hem 2012 hem de 2013???
balonun
yıllarında % 1,5 oranında daralacağı
edilmektedir.
sermayelendirmesi
finansman
vadeli
Dengesizliklerin düzeltilmesi çabalarının,
tahmin
bazı
Bu nedenle Hükümet, mali kurumların
maliyesinin tekrar sürdürülebilir seviyelere
görünümü
sebebiyle
bankalarında sorunlarla karşılaşılmaktadır.
beraber ciddi biçimde bozulan kamu
kısa
maliyesinin
kredi koşulları gelmektedir.
oranı yüksek seyretmeye devam etmekte
planlar
kamu
iyileştirilmesine yönelik tedbirler ve sıkı
niteliktedir.
kompozisyonunun, iç talepten kayarak
iddialı
koşullarının daha da
kaldıraçlama,
Yüksek borç stoku aynı zamanda büyüme
konulan
daralma
bozulması, özel sektörde uygulanan düşük
olmayan şirketler için düşük kaldıraçlama
değişmesine neden olmaktadır.
faaliyetlerde
işgücü piyasası
özel sektör borç stoku, hanehalkı ve mali
edici
kaydedileceği
beklentisinin ardındaki etkenlerin başında
neden olmaktadır. Oldukça yüksek olan
teşvik
büyüme
öngörülmektedir. 2012 ve 2013 yıllarında
çabaları
yavaşlatmakta ve yüksek işsizlik oranlarına
uygulamasını
döneminde
yaşandığı İspanya’da, 2013 yılında da
Kriz öncesi yıllarda gelişen iç ve dış
dengesizliklerin
2009-2010
İlk
patlamasının
genişlemesine
ekonomik
ardından
ilişkin
kredi
yapılan
düzeltmelerin, kredi akışını sınırlayıcı bir
32
etki yaratması ve böylelikle özel tüketimi
kaydedilmesi
ve yatırımları zayıflatması muhtemeldir.
seviyelere çıkan işsizlik, yüksek hanehalkı
Kamu borçları üzerindeki baskı, Avrupa
borç stoku ve sıkı kredi koşulları nedeniyle
Merkez Bankası’nın Doğrudan Parasal
özel tüketim harcamalarının 2012 yılında
İşlemler (OMT) programını açıklamasıyla
oldukça zayıf kalması beklenmektedir.
birlikte büyük ölçüde azalmıştır. Bununla
Düşük ücret artışı ve gelir vergilerindeki
birlikte
ciddiyetini
artış neticesinde harcanabilir gelirin ciddi
korumakta, finansman koşulları kayda
biçimde azalacağı tahmin edilmektedir.
değer
Kamu
Ayrıca, emlak fiyatlarının düşeceği ve bu
maliyesini iyileştirme çalışmalarına paralel
durumun hanehalkı servetini daha da
olarak İspanya, Şubat ayında yürürlüğe
düşüreceği, yüksek seyreden enflasyonun
konulan ve Temmuz ayında revize edilen
2012 ve 2013 yıllarında reel harcanabilir
iddialı işgücü piyasası reformlarını da
geliri düşüreceği öngörülmektedir. Öte
içeren
reform
yandan, hanehalkı tasarruf oranının uzun
koymuştur.
vadeli ortalama oran olan % 11’in altında
belirsizlikler
biçimde
kapsamlı
programını
sıkılaşmaktadır.
bir
yapısal
uygulamaya
beklenmektedir.
Ayrıca, Eylül 2012 tarihinde ek bir yapısal
düşerek
reform paketi açıklanmıştır.
gerçekleşmesi beklenmektedir.
Grafik II.9.1: İspanya-Büyüme ve katkıları
%
9’un
Yatırımların,
puan
bir
miktar
özellikle
Rekor
altında
teçhizat
yatırımlarının kötü ekonomik görünüm,
tahmin
yüksek özel sektör borcu ve finansmana
ulaşmada yaşanan zorluklar nedeniyle
gerileyeceği tahmin edilmektedir. Sanayi
sektörü iş dünyası güven endeksi oldukça
düşük
İç talep
Net ihracat
olup,
yatırımların
Stoklar
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim)
sürdürmektedir.
tevsi
yatırımları
toplam
ana
bileşeni
olmayı
Emlak
sektöründe
toparlanma devam etmekte olup, emlak
fiyatlarındaki düşüş eğilimi 2012 yılında
İç Talep Zayıf Seyretmeye Devam
Ediyor
hız kazanmıştır. 2007 yılında en yüksek
değerlere ulaşan emlak fiyatları, 2007
Özel tüketimin, tahmin dönemi boyunca
yılından bu yana nominal bazda % 28, reel
büyümenin itici gücü olmaya devam
bazda % 36 oranında gerilemiştir. Emlak
etmesi, 2014 yılında pozitif büyüme
dışı inşaat yatırımlarının, büyük ölçüde sıkı
33
maliye politikaları nedeniyle azalması
beklenmektedir.
kademesini
Kamu sektörünün her
içeren
neticesinde
İstihdamdaki Düşüş Sürüyor
kamu
mali
tedbirler
harcamalarının
İşgücü piyasasındaki koşullar daha da
da
bozulmuş,
daralması beklenmektedir.
2012’in
ikinci
çeyreğinde
işsizlik oranı % 24,6’ya yükselmiştir. Son
dönemde yapılan işgücü piyasası reformu,
İhracattaki
Ekonomi,
Büyümeyle
ücret ve istihdam konularında firmalara
Destekleniyor
çalışma saatlerini de içerecek biçimde daha
fazla
esneklik-güvenlik
(flexicurity)
Tahmin dönemi boyunca ihracattaki güçlü
sağlamaktadır. Bununla birlikte, İspanyol
büyümenin
etmesi
ekonomisinin halihazırdaki zayıflığı ve
işgücü
işgücü piyasası
devam
öngörülmektedir.
Birim
reformunun yürürlüğe
maliyetindeki düşüş ile üretimdeki ve
yakın
ihracat
pazarlarındaki
alındığında, söz konusu reformun ilk
birlikte
İspanya’nın
çeşitlenmeyle
girdiği
göz
önüne
payı
pozitif etkilerinin görülmesi için zamana
genişlemiştir. Söz konusu genişlemenin
ihtiyaç duyulmaktadır. Şu ana kadar,
tahmin
çalışma saatlerinden ziyade işçi sayısındaki
dönemi
pazar
zamanda
boyunca
sürmesi
ve
halihazırdaki yüksek dış açığı düşürmesi
azalma
beklenmektedir. Görece güçlü ihracat ve
sağlanmaya devam edilmiştir. Daha önceki
azalan
dönemlerin aksine, son dönemde kalıcı
ithalat
neticesinde
İspanya’nın
yoluyla
istihdamda
iyileşme
ticaret dengesi iyileşmekte olup, cari
istihdam da,
işlemler hesabının 2012 yılında fazla
etkilenmiştir.
İşsizlikteki
vermesi beklenmektedir. Cari açığın 2013
ekonomik
faaliyetleri
yılında
tahmin
etkilemektedir. Krizin uzun sürmesi, uzun
edilmektedir. Bununla birlikte, İspanyol
vadeli işsizlik oranının daha da artmasına
ekonomisinin enerji ithalatına bağımlılığı
neden
ve artmaya devam eden faiz yükü, cari
çeyreğinde toplam işsizlik oranı 2008’deki
açıktaki
seviyesini ikiye katlamıştır.
dengeye
iyileşme
yaklaşacağı
üzerinde
baskı
oluşturabilir.
34
geçici istihdam kadar
olmuştur.
2012
artış,
tüm
olumsuz
yılının
ikinci
Ücret Artışları Yavaşlarken Enflasyon
harcamaları nedeniyle kesintilerle sağlanan
Yükseliyor
iyileşmenin etkileri neredeyse tamamen
yok olmuştur. Temmuz ayında açıklanan
ek
İspanyol ekonomisindeki zayıflığa karşın
yarısında
enflasyon ivmelenmiş ve Eylül ayında %
açığının
ivmelenme temelde dış faktörlerden, petrol
artışla
yükselen
(yükselen
tedbirlerden
yeniden
İhtiyari
oranlarına
da
sermayelendirilmesi
harcamalara
hesaba
ilişkin
ek
tedbirler
içermektedir. Söz konusu ek tedbirlerle
düşüreceği
birlikte Ağustos ayında sunulan 2013-2014
bütçe planında yer alan bölgesel ve yerel
bütçe
İkinci
Maliyesini
Bankaların
sunulan 2013 yılı Bütçe Kanunu da
öngörülmektedir.
2012’nin
beklenmektedir.
8’e
almaktadır. Eylül ayında Parlamentoya
ücret
süregelen iyileşmelerin reel işgücü birim
daha
%
önemli etkiler yaratabilecek tedbirler yer
artışlarıyla birlikte işgücü verimliliğinde
maliyetlerini
oranının
oranında artış gibi 2013 yılı içerisinde
dönemlere oranla oldukça ılımlı olacağı
Ilımlı
GSYH’ye
tarihinde açıklanan mali pakette, KDV
yansıması
edilmektedir.
sıkılaşma
daralması beklenmektedir. Temmuz 2012
beklenmektedir. Ücret artışlarının önceki
tahmin
mali
ikinci
2013 yılında genel bütçe açığının daha da
tedbirlerin
etkilerinin 2013 yılı son çeyreğine kadar
büyüme
bir
yılın
katıldığında bu oran % 7’ye düşmektedir.
KDV
oranları, artan üniversite harçları gibi)
kaynaklanmıştır.
ciddi
yaklaşması
enerji
fiyatları, artan elektrik ve gaz fiyatları ve
ihtiyari
ardından
dönemine girilecektir. 2012 yılında bütçe
3,5 seviyesine ulaşmıştır. Söz konusu
fiyatlarındaki
tedbirlerin
Yarısında
İyileştirmeye
Kamu
tedbirleriyle
GSYH’nin
%
1’i
oranında net mali kesinti hedeflenmektedir.
Yönelik
2013
Tedbirler Yoğunlaştı
yılında
genel
bütçe
açığının
GSYH’nin % 6’sına ulaşacağı tahmin
edilmektedir. 2012 yılında uygulamaya
Kamu maliyesini iyileştirme çalışmaları
konulan bazı tedbirlerin 2014 yılında
2012’nin ilk sekiz ayında istenen düzeye
yürürlükte kalma süresinin dolması, 2013-
erişmemiştir.
2014
Harcamalara
ilişkin
bütçe
planında
yer
alan
mali
uygulamaya
tedbirlerin etkisini büyük ölçüde bertaraf
konulmuşsa da, geniş anlamda bütçe
edecektir. Üretim ve istihdamın pozitife
gelirlerindeki
dönmesi beklentisine karşın genel bütçe
planlanan
ödemeleri
kesintiler
ve
sıkıntılar,
artan
yüksek
sosyal
faiz
transfer
35
açığının daha da bozularak GSYH’nin %
Yapısal dengenin 2012 yılında GSYH’nin
6,2’sine çıkacağı tahmin edilmektedir.
% 6,25’ine, 2013 ve 2014 yıllarında ise
sırasıyla % 4 ve % 5,25’ine düşeceği
2011-2014 dönemi boyunca esasen bütçe
tahmin edilmektedir. Halihazırda yüksek
açığındaki
iyileşme
seyreden bütçe açığı ve negatif veya
neticesinde
ortaya
düşük
harcamalar
çıkmıştır.
Düşük
oldukça düşük büyüme oranı ve kamu
harcamalar ise ihtiyari vergi artışlarının
sektörünün
gelir
ile
borçlanması neticesinde, 2011 yılında %
sağlanabilmiştir. Sonuç olarak, aşağı yönlü
69,3 olan kamu borcu/GSYH oranının
riskler mevcudiyetini sürdürmektedir.
2014 yılında % 97’nin üstüne çıkması
kayıplarını
dengelemesi
yüksek
faiz
oranlarıyla
beklenmektir.
Tablo II.9.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İSPANYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1163,4
Özel Tüketim
620,0
Kamu Tüketimi
222,7
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
224,0
Ekipman için
63,0
İhracat (mal ve hizmet)
321,8
İthalat (mal ve hizmet)
330,3
GSMG
1041,9
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
58,3
20,9
21,1
5,9
30,3
31,1
98,0
92-08
3,0
2,8
3,9
3,7
4,2
7,1
7,5
2,8
3,3
0,0
-0,3
2,1
13,9
4,2
3,4
-0,5
3,8
0,2
-5,2
-4,0
-3,2
-2,3
-2,3
53,4
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
36
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,7
-3,7
0,4
-3,8
0,7
-1,0
3,7
1,5
-0,5
-18,0
-6,2
-5,3
-24,5
3,0
2,4
-10,0
11,3
7,6
-17,2
9,2
-0,9
-3,0
0,3
-3,0
2012
-1,4
-1,9
-4,9
-9,0
-6,6
2,1
-6,3
-2,0
2013
-1,4
-2,1
-7,2
-5,6
-3,5
4,2
-3,2
-1,8
2014
0,8
0,0
-1,4
-0,3
0,8
5,7
2,4
0,7
-6,6
0,0
2,9
-6,5
18,0
4,4
1,5
1,4
17,8
0,1
-0,2
4,5
-4,0
-4,8
-4,3
-11,2
-9,4
-8,7
53,9
-4,0
0,0
2,6
-4,5
25,1
0,4
-2,7
-2,9
8,7
0,2
2,5
-2,7
-2,5
-2,4
-1,9
-8,0
-6,0
-6,3
86,1
-3,8
0,0
2,3
-2,7
26,6
1,4
0,1
-1,7
8,1
1,9
-0,8
-0,2
-0,8
-0,5
0,0
-6,0
-4,0
-4,0
92,7
-0,3
0,0
1,2
0,2
26,1
0,4
-0,2
-1,6
9,1
1,4
0,0
-0,2
0,0
0,4
0,9
-6,4
-5,3
-5,3
97,1
-0,8
0,1
0,3
-2,3
20,1
0,0
-2,0
-2,4
13,1
0,4
2,0
-2,2
-4,6
-4,4
-3,8
-9,7
-7,6
-7,6
61,5
-1,8
-0,1
2,3
-1,7
21,7
0,7
-1,4
-2,4
11,0
1,0
3,1
-3,3
-3,8
-3,7
-3,2
-9,4
-7,6
-7,5
69,3
(c) GSYH yüzdesi olarak
10. FRANSA
Büyüme Toparlanma Sürecine Girmeden Önce Bir Yıl Daha Durgun Seyredecek
Kötüleşen Beklentiler
Tehlikeye Atıyor
2013 yılında % 0,4 oranında büyüyeceği
Toparlanmayı
tahmin
edilen
Fransız
ekonomisinde,
karlılığını ve verimliliğini muhafaza etme
Fransız ekonomisi, 2012 yılında Euro
hedefi doğrultusunda özel sektörün yeni
Bölgesindeki ekonomik daralmaya paralel
istihdam
olarak hız kesmesine rağmen, görece güçlü
düşünülmektedir.
iç talep sayesinde pek çok diğer AB üye
vergilerin hanehalkının satın alma gücü
bir
üzerinde önemli ölçüde baskı yaratması ve
performans göstermiştir. Öte yandan üç
güven endekslerinin düşük seviyelerde
çeyrek boyunca durgun bir seyir izleyen
kalmasına yol açması beklenmektedir.
GSYH büyümesi ve tarihi dip seviyelerine
Sonuç olarak özel tüketim harcamalarının
ulaşan özel sektör karlılığı yakın vadedeki
azalacağı, ancak halen canlı olan kamu
bir
harcamalarının GSYH büyümesine pozitif
devletine
nazaran
toparlanma
daha
olasılığını
başarılı
ötelemiştir.
yaratmaya
yönelmeyeceği
İşsizlik
ve
artan
katkı sağlayacağı tahmin edilmektedir.
Güvenleri zedelenen girişimcilerin kısa
vadeli yatırım ve istihdam planlarını bir
miktar küçültmesi beklenmektedir. Özel
sektör ortamındaki ve işgücü piyasasındaki
gerilemeler 2012 yılının ikinci yarısında
bir durgunluk, hatta küçülmeyi işaret
etmektedir. Özel tüketim harcamaları yılın
bütününde ekonomik daralmayı önleyecek
bir performans sergilese de, alışılageldiği
üzere büyümenin temel bileşeni olma
Ekonominin 2014 yılı boyunca kademeli
rolünden oldukça uzak gözükmektedir.
olarak ivme kazanması beklenmektedir.
2012 yılında % 0,2 oranında büyümesi
Ekonomiye
beklenen Fransız ekonomisinin tahmin
dönemi
boyunca
durgun
ilişkin
güvenin
ise
Euro
Bölgesi borç krizinin etkilerinin azalması
olması
ve ülkenin mali performansının bir nebze
beklenmektedir.
düzelmesi
faktörlerine
paralel
olarak
kademeli olarak artması beklenmektedir.
Görece yüksek hanehalkı tasarruf oranının
37
azalması,
özel
sektörün
yatırım
harcamaları
harcamalarını artırması ve dış talebin
artması
gibi
GSYH’sinin
koşullar
2014
altında
yılında
üzerinde baskı
yaratmaya
devam etmektedir.
Fransa
%
1,2
Tüketim
büyüyeceği öngörülmektedir.
harcamalarını
rahatlatmak
amacıyla hanehalkının 2012 ve 2013
yıllarında tasarruf oranlarını azaltması
İşsizlik Oranı İstikrarlı Bir Şekilde
beklenmektedir.
Enflasyonda
beklenen
Yükseliyor
düşüşün reel gelirde yaşanacak azalmaları
bir miktar telafi edeceği düşünülmektedir.
Bu
2012 yılının ilk yarısında istihdam keskin
harcamalarının
bir şekilde azalmıştır. Bir önceki yılın aynı
durağan
tekrar ivme kazanması beklenmektedir.
nominal ücretler işverenlerin istihdam
yerine verimlilik artışına odaklanmasına
Yatırım Harcamalarında Orta Vadede
Bir Toparlanma Gözükmüyor
yol açmaktadır. Sonuç olarak işsizlik
%
yılında
toparlanmanın da etkisiyle 2014 yılında
Mevcut ekonomik durgunluk ortamı ve sıkı
yılında
2012
tüketim
azalması ve işgücü piyasasındaki olası bir
ikinci çeyreğinde % 10,3’e yükselmiştir.
2013
hanehalkı
olması, 2013 yılında % 0,1 oranında
döneminde % 9,6 olan işsizlik oranı, yılın
oranının
çerçevede
10,7’e
yükselmesi, 2014 yılında ise bu seviyesini
Kredi koşulları görece uygun gözükse de
koruması beklenmektedir.
yatırım
harcamalarında
toparlanma
yakın
hızlı
vadede
bir
mümkün
İşsizlik ve Vergi Artışları 2013 Yılında
gözükmemektedir. Üç çeyrek boyunca
Özel
süren
Tüketim
Harcamaları
ve
aracılığıyla
tarafından
uygulamaya
2013
konan
Bütçesi
şirketlerin
kar
azalması,
girişimcilerin
beklentilerini
yeni
büyüme
marjlarının
giderek
güven
büyük
ve
ölçüde
geriletmektedir. Hem iç hem de dış talebin
vergiler olan yüksek gelirli hanehalkını
hedeflemektedir. Dolayısıyla bu
ekonomik
performansı ve finans sektörü dışındaki
Toparlanmayı Baskı Altına Alacak
Hükümet
durağan
zayıf olması şirketleri 2012-2013 yıllarında
vergi
yatırım yapmaktan uzak tutacak, şirketlerin
artışının tüketim harcamaları üzerindeki
ekonomiye ilişkin güveni ancak 2013
etkisinin geniş tabanlı bir vergi artışından
yılının
daha az olması beklenmektedir. Yine de
ikinci
yarısından
düzelmeye başlayacaktır.
ısrarlı bir şekilde artan işsizlik tüketim
38
itibaren
%
İthalatın Hız Kesmesi Dış Ticarette Öne
Çıkan Unsur
1,7
seviyelerine
düşmesi
öngörülmektedir.
Fransa’nın ihracat performansının son on
Aşağı Yönlü Riskler Halen Mevcut
yılda gittikçe azalan dış rekabet gücüne
paralel olarak zayıf kalması beklenmekte
Genel ekonomik ortamda mevcut olan
olup, Fransız şirketlerin pazar paylarında
risklere ek olarak Fransız ekonomisine
kayıplar yaşanması muhtemeldir.
mahsus
Dış talepteki zayıf görünüme rağmen,
ithalatta
riskler
de
mevcudiyetini
korumakta ve olası toparlanma süreci
yaşanan gerileme neticesinde
üzerinde baskı yaratmaktadır.
2012 ve 2013 yıllarında dış ticaretin
GSYH büyümesine kayda değer ölçüde
Finans sektörüne ilişkin pek çok risk
pozitif katkı sağlayacağı (2012 yılında %
ortadan
0,4, 2013 yılında ise % 0,3), 2014 yılında
sermaye
ise bu katkının sıfır olacağı tahmin
edilmektedir.
Bu
öngörüde
kalkmış
olsa
yeterlilik
da,
bankaların
oranlarının
güçlendirilmesine yönelik önlemler yeni
kademeli
krediler üzerinde beklendiğinden büyük bir
ekonomik toparlanmaya paralel olarak
olumsuz
ithalatta yaşanması muhtemel artış rol
etki
yaratabilecektir.
Kredi
genişlemesi üzerindeki kısıtlayıcı etkiler
oynamaktadır.
de, yatırımlar ve ekonomik toparlanmanın
hızını olumsuz etkileme potansiyeline
Azalan Enflasyonist Baskılar
Enerji
fiyatlarında
geçmiş
sahiptir.
dönemde
Kamu Maliyesi Üzerindeki Zorluklar
yaşanan artışlar, Fransız ekonomisinin
2012
yılının
ilk
yarısında
Mevcudiyetini Koruyor
yaşadığı
yavaşlama sürecine rağmen görece yüksek
Bütçe açığının bir önceki yılın % 5,2’lik
bir enflasyon oranına sahip olmasına neden
gerçekleşmesinden daha iyi bir performans
olmuştur. Yılın ikinci yarısında petrol
sergileyerek 2012 yılında GSYH’nin %
fiyatlarının istikrar kazanması ve 2012
yılında
enflasyonun
%
2,3
4,5’i oranına gerilemesi beklenmektedir.
olarak
Temmuz ayında alınan ilave sıkılaştırma
gerçekleşmesi beklenmektedir. 2013-2014
tedbirleri, kötüleşen büyüme performansı
yıllarında ise artan işsizlik ve zayıf
ve beklenenden düşük gerçekleşen vergi
ekonomik büyüme neticesinde enflasyonun
gelirlerini telafi etme amacını taşımaktadır.
39
Kamu harcamaları, merkezi hükümetin
harcamaları kesmesi ve sadece sosyal
transferlerde
sebebiyle
kısıtlı
tarihi
kalacaktır.
bir
artış
olması
seviyelerinin
altında
Harcamalardaki
tasarrufun,
kamu sektörü ücretleri ve yerel idarelere
yapılacak
transferlerdeki
sağlık
kesintiler
harcamalarındaki
sıkılaştırılmasından
ile
kuralların
kaynaklanması
öngörülmektedir.
Alınan tedbirler neticesinde 2013 yılında
bütçe açığının daha da azalması ve
GSYH’nin % 3’5’i olarak gerçekleşmesi
beklenmektedir.
Herhangi bir politika değişikliği olmaması
durumunda bütçe açığının 2014 yılında da
2013
yılı
seviyelerinde
olacağı
beklenmektedir.
Fransa’nın
Kamu
Borç
Stoku/GSYH
oranının 2012 yılı sonu itibarıyla % 90
oranına ulaşacağı beklenmektedir. Tahmin
dönemi boyunca bütçe açığının görece
yüksek olması da bu oranın artmasına yol
açabilecektir.
40
Tablo II.10.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – FRANSA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1996,6
Özel Tüketim
1151,3
Kamu Tüketimi
489,3
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
401,2
Ekipman için
99,7
İhracat (mal ve hizmet)
538,2
İthalat (mal ve hizmet)
594,3
GSMG
2034,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,7
24,5
20,1
5,0
27,0
29,8
101,9
92-08
1,8
1,8
1,5
2,3
3,5
4,7
4,9
2,0
1,8
0,1
0,0
0,7
9,6
2,6
1,4
-0,2
14,9
1,7
1,8
-0,1
0,1
0,6
0,5
-3,4
-3,8
58,3
(b) brüt tasarruf/kullanılabilir gelir
41
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,1
1,7
1,7
0,3
1,5
0,3
2,5
1,8
0,2
-10,6
1,2
3,5
-9,6
4,1
3,5
-12,1
9,6
5,3
-9,6
8,9
4,9
-3,1
1,7
1,7
-1,5
-1,2
-0,5
-1,5
9,5
2,0
3,7
3,0
16,1
0,7
0,1
3,3
-2,2
-1,8
-1,7
-7,5
-6,1
-6,1
79,2
1,6
0,1
0,0
-0,3
9,7
2,6
0,6
-0,4
15,6
1,1
1,7
-2,2
-2,5
-2,0
-1,9
-7,1
-5,9
-5,7
82,3
0,9
0,8
0,0
0,5
9,6
2,8
1,6
0,3
15,7
1,3
2,3
-2,4
-3,5
-2,6
-2,6
-5,2
-4,3
-4,5
86,0
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,2
0,0
1,3
03,
-2,2
2,6
0,8
0,2
2013
0,4
-0,1
1,1
0,1
0,1
2,1
0,9
0,5
2014
1,2
1,1
1,3
1,7
4,2
4,2
4,0
1,3
0,4
-0,6
0,5
-0,1
10,2
2,0
1,6
0,0
15,5
1,7
2,3
-0,1
-3,3
-2,2
-1,9
-4,5
-3,3
-3,4
90,0
0,2
-0,2
0,3
0,0
10,7
1,8
1,4
-0,1
15,4
1,5
1,7
-0,5
-3,1
-1,8
-1,6
-3,5
-2,0
-2,0
92,7
1,3
0,0
0,0
0,6
10,7
1,7
1,1
-0,5
15,3
1,7
1,7
-0,7
-3,4
-1,9
-1,6
-3,5
-2,2
-2,1
93,8
11. İTALYA
Belirsizlik ve Sıkı Finansman Koşulları Toparlanmayı Geciktiriyor
yarısında daha düşük oranlarda daralması
2012’de Güçlü Bir Daralma Yaşanacak
beklenmektedir. 2013’ün ikinci yarısından
2012 yılında iç talepte ve özellikle
itibaren ekonomik faaliyetlerin çok sınırlı
yatırımlarda
bir
yaşanan
belirgin
düşüş
ivme
kazanmaya
başlayacağı
sebebiyle, İtalyan ekonomisinin % 2,3
öngörülmektedir.
oranında
harcanabilir gelirdeki gelişmelere bağlı
daralması
beklenmektedir.
Özel
tüketimin,
reel
Finansal piyasalardaki belirsizlik etkisini
olarak 2013
korumakta, bu durum ekonomik birimlerin
daralacağı, ancak 2014 yılında pozitif
güvenlerini, dolayısıyla yatırım ve harcama
olacağı tahmin edilmektedir. Makine ve
kararlarını etkilemeye devam etmektedir.
teçhizat
Buna ek olarak Euro Bölgesinde uzun
koşullardaki iyileşmeye ve artan güvene
süredir devam eden borç krizi, faiz oranları
bağlı
üzerinde yukarı yönlü ciddi bir baskı
beklenirken,
oluşturarak özel sektör için daha sıkı
düzelmenin ancak 2014 yılı itibarıyla
finansman koşullarına yol açmaktadır.
başlayacağı tahmin edilmektedir. İtalya’nın
Kredi
mali
daralması,
sıkılaştırma
yılı genelinde daha da
yatırımlarının,
olarak
daha
hızlı
inşaat
finansal
toparlanması
sektöründeki
ihracat pazarlarında yaşanması beklenen
tedbirlerinin iç talep üzerinde yarattığı
toparlanma ve 2012
baskıyı daha da artırabilecektir. Son olarak,
yaşanan değer kaybının da etkisiyle, 2013
kötüleşen dış ekonomik ortam ihracatta
yılında ihracatın özellikle AB dışındaki
yaşanan genişlemeyi yavaşlatmıştır. Öte
pazarlarda daha hızlı büyümesine yol
yandan, 2012 yılında dış ticaret dengesinin,
açacağı beklenmektedir.
yılında Euro’da
ithalattaki ciddi azalmaya bağlı olarak
pozitif olacağı beklenmektedir.
Genel olarak, tahmin dönemi süresince
petrol
fiyatlarında
beklenen
düşüş
sayesinde dış ticaret dengesinin pozitif
Toparlanma Yavaş Olacak
kalmaya devam edeceği öngörülmektedir.
Üst üste iki çeyrek % 0,8 oranında daralan
Dolayısıyla, cari işlemler açığının 2013-14
İtalyan ekonomisinin, finans piyasasının
yıllarında için GSYH’nin % 0,5’inden
koşullarının
daha alt seviyelere inmesi beklenmektedir.
kademeli
olarak
normalleşmesi ve belirsizliğin azalması
varsayımı
altında,
2012’nin
ikinci
42
zamanlı
çalışma
yaygınlaşmasıyla
toparlanması
sisteminin
birlikte
görece
öngörülmektedir.
hızlı
İşgücü
verimliliğinin 2012’de azalacağı, 20132014 yıllarında ise sınırlı miktarda artacağı
öngörülmektedir.
artışının
tahmin
enflasyonun
sektörde
dönemi
altında
uygulamasının
ücret
boyunca
seyretmesi,
ücretlerin
sektöründeki
İşsizlik Artanken Ücretler Baskı Altında
Özel
ise
kamu
dondurulması
devam
etmesi
beklenmektedir. Sonuç olarak, nominal
işgücü birim maliyetlerinin 2012 yılında %
Mevcut daralma koşulları altında, işsizlik
2’nin üzerinde, 2013-2014 yıllarında ise %
oranında 2 puanın üzerinde bir artış
görülmesi
2012
yılında
iki
1 civarında artacağı öngörülmektedir. 2012
haneli
yılında döviz kurunda yaşanan değer kaybı
rakamlara ulaşması ve ardından 2013-14
da göz önüne alındığında, İtalya’nın
yılları boyunca % 1 oranında ilave bir artış
tahmin dönemi boyunca özellikle AB dışı
sergilemesi beklenmektedir. Bu eğilim,
ticaret ortaklarına karşı rekabet gücünde
artan işgücü arzı sebebiyle oluşmaktadır.
görece
2011’in ortalarından itibaren ciddi oranda
bir
toparlanma
yaşanması
beklenmektedir.
artan işgücüne katılım oranının iki ana
sebebi olduğu düşünülmektedir; özellikle
kadın ve genç nüfusun ağırlıkta olduğu
Dolaylı Vergiler ve Petrol Fiyatları
daha fazla sayıda bireyin, hanehalkının
Enflasyon Gelişmelerini Şekillendiriyor
harcanabilir gelirindeki düşüş neticesinde
iş aramaya başlaması ve yeni kabul edilen
TÜFE, yüksek petrol fiyatları, akaryakıt
emeklilik
vergisi
reformlarının
yüksek
yaş
ve
standart
KDV’deki
artış
gruplarını işgücü piyasasında kalmaya
sebebiyle 2012’nin ilk üç çeyreğinde %
mecbur etmesi. 2011 yılında sınırlı bir artış
3’ün
gösteren istihdam sayısının, 2012 ve
enflasyonun, olumlu baz etkisi sayesinde
2013’te
2012’nin sonlarına doğru düşüşe geçmesi
yaşanacak
işten
çıkarmalara
üzerinde
seyretmiştir.
Yıllık
paralel olarak azalması beklenmektedir.
beklenmektedir.
Çalışma saatlerinin 2012-2013 yıllarında
yürürlüğe girecek olan standart ve indirimli
önemli ölçüde azalacağı, 2014 yılında yarı
KDV oranlarındaki 1 puanlık artışın,
43
Temmuz
2013’te
2013’ün üçüncü çeyreğinde enflasyonu
malı harcamalarında kesintiye gidilmiştir.
yükseltmesi
Emekli
beklenmektedir.
Petrol
sayısındaki
artışa
rağmen,
fiyatlarında öngörülen düşüş ve iş gücü
yürürlüğe giren reformlar sayesinde emekli
maliyetlerinin azalan baskısı neticesinde,
artış hızının azalması ve böylece sosyal
2014’ün ikinci yarısında enflasyonun %
transferlerdeki
2’nin altına ineceği öngörülmektedir.
beklenmektedir. Bu hususlara ilaveten
doğrudan
artışın
yatırım
sınırlandırılması
ve transferlerin de
belirgin oranda azalması beklenmektedir.
Mali Sıkılaştırma 2013’e Kadar Devam
Edecek
İç talepte beklenen yüksek daralmaya
rağmen,
Keskin ekonomik gerilemeye rağmen,
bütçe
gelirlerinin
GSYH’ye
oranının % 2 civarında artacağı tahmin
2012 yılında bütçe açığının GSYH’ye
edilmektedir.
oranının % 3,9’dan % 2,9’a düşmesi, 20132014 yıllarında ise % 2,1’e inmesi
2012 yılındaki yapısal bütçe açığı/GSYH
beklenmektedir. Tahmin dönemi boyunca
oranında 2,25 puanlık, faiz dışı bütçe
faiz harcamalarında yaşanması beklenen
dengesi/GSYH oranında ise bir önceki
artış, 2011’in ikinci yarısında ülke riski
seneye
priminde yaşanan kayda değer yükselmeyi
göre
%
2,75
puanlık
düşüş
gerçekleşmesi beklenmektedir.
ve artan borcu yansıtmaktadır. Bu durum,
2010-2011 yıllarında kabul edilen önemli
sıkılaştırma tedbirleri sayesinde faiz dışı
fazlanın
bütçe
açığından
daha
hızlı
artacağını işaret etmektedir.
Mayıs 2010’da kabul edilen tasarruf
önlemleri sayesinde 2012 yılında toplam
faiz dışı harcamanın bir önceki yıla göre
gerilemesi beklenmektedir. Ücretlerin son
4 yıldır dondurulması ve yeni işe alımların
Faiz
durdurulması sebebiyle kamu sektöründe
nominal olarak sınırlı bir artış göstermesi,
ücretler belirgin oranda kontrol altına
ancak 2014’te emeklilik maaşlarındaki
alınmıştır. Buna ek olarak, merkezi ve
endeksleme
yerel yönetimler tarafından yapılan ara
yürürlüğe girmesinin ardından daha yüksek
44
dışı
cari
harcamaların
uygulamasının
2013’te
yeniden
bir
ivme
kazanarak
artması
yapısal bütçe dengesinin 2014 yılında
beklenmektedir. Sermaye harcamalarının
dengeden
uzaklaşacağı
beklenmektedir.
2013’te azalmaya devam edeceği ve
Yapısal faiz dışı bütçe fazlasının ise
2014’te ise kısmi bir toparlanma sürecine
2013’te GSYH’nin % 5’inin üzerine
gireceği öngörülmektedir. Toplam faiz dışı
çıkması ve ardından 2014 yılında mevcut
harcamanın nominal olarak 2013 yılında da
konumunu sürdürmesi beklenmektedir.
azalması ve 2014’te sınırlı bir şekilde
artışa
geçmesi
beklenmektedir.
Faiz
Reel
GSYH’deki
düşüş
ve
Euro
harcamalarının ise artmaya devam edeceği
Bölgesindeki diğer ülkelere yapılan mali
öngörülmektedir.
yardımların etkisiyle, brüt kamu borç
stokunun GSYH’ye oranının 2012-2013
Taslak bütçe, gelir tarafında bir dizi önlemi
yıllarında
içermektedir. 2012 yazında yürürlüğe giren
beklenmektedir.
akaryakıt vergilerindeki geçici artış kalıcı
koşulların iyileşmesi ve faiz dışı fazlanın
hale getirilmiş, finansal işlemlere yeni bir
artmasıyla
vergi uygulamaya konmuştur. Buna ek
oranının
olarak 2011’de kabul edilen emlak vergisi
öngörülmektedir.
artışının yürürlüğe girmesiyle birlikte,
2013 yılında dolaylı vergi gelirlerinde
önemli bir artış yaşanması beklenmektedir.
Vergi tabanındaki artışa rağmen doğrudan
vergi
gelirlerinin
durgun
bir
seyir
izleyeceği tahmin edilmektedir. 28.000
Euro sınırına kadar uygulanan gelir vergisi
oranı
1
Bunlara
puan
ek
oranında
olarak
azaltılmıştır.
vergi
teşvikleri
uzatılmıştır. Vergi gelirlerinin GSYH’ye
oranının 2013’te tavan yapması, 2014’te
ise düşüşe geçmesi beklenmektedir.
2013 yılında yapısal bütçe dengesi/GSYH
oranında1 puanlık bir iyileşme ile dengeye
geleceği
öngörülmektedir.
Politika
değişikliği olmayacağı varsayımı altında,
45
önemli
ölçüde
artması
Makroekonomik
birlikte,
borç
2014’te
stoku/GSYH
azalacağı
Tablo II.11.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler – İTALYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
1579,7
Özel Tüketim
969,0
Kamu Tüketimi
323,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
308,9
Ekipman için
132,3
İhracat (mal ve hizmet)
455,6
İthalat (mal ve hizmet)
479,0
GSMG
1567,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar EURO
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
61,3
20,5
19,6
8,4
28,8
30,3
99,2
92-08
1,3
1,2
0,9
1,2
1,8
4,5
3,9
-
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,5
1,8
0,4
-1,6
1,2
0,1
0,8
-0,6
-0,8
-11,,7
2,1
-1,8
-16,8
12,0
-1,1
-17,5
11,4
6,0
-13,4
12,5
0,6
-4,9
1,8
0,1
2012
-2,3
-3,4
-0,7
-8,1
-10,9
1,1
-7,2
-2,2
2013
-0,5
-0,9
-0,3
-2,1
-0,6
3,0
1,4
-0,5
2014
0,8
0,9
-0,4
2,6
6,3
4,1
5,0
0,8
1,1
0,1
0,2
0,3
9,2
3,3
2,3
-0,7
18,3
3,0
3,0
-0,6
1,5
0,2
0,3
-4,4
-4,8
110,4
-3,2
-1,2
-1,1
-2,9
7,8
1,7
4,6
2,4
14,2
2,1
0,8
7,4
0,1
-2,0
-2,0
-5,4
-3,6
-4,3
116,4
-3,8
-1,0
2,5
-1,3
10,6
1,1
2,2
0,7
12,4
1,4
3,3
-1,5
0,8
-1,2
-1,2
-2,9
-1,3
-1,4
126,5
-1,0
0,0
0,5
-1,0
11,5
1,3
0,8
-0,8
12,4
1,6
2,0
1,0
1,6
-0,4
-0,4
-2,1
-0,4
-0,4
127,6
1,0
0,1
-0,2
0,4
11,8
1,2
0,8
-0,8
12,4
1,6
1,7
1,5
1,8
-0,3
-0,3
-2,1
-0,9
-0,8
126,5
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
46
1,0
1,2
-0,3
-0,9
8,4
2,3
-0,4
-0,8
12,7
0,4
1,6
-3,9
-1,3
-3,5
-3,6
-4,5
-3,5
-3,7
119,2
-0,4
-0,5
1,4
0,1
8,4
1,2
0,9
-0,4
12,0
1,3
2,9
-3,9
-1,1
-3,3
-3,3
-3,9
-3,0
-3,7
120,7
(c) GSYH yüzdesi olarak
12. GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ (GKRY)
Tahmin Dönemi Boyunca Durgunluk Sürecek
Ekonomik Aktivitede Bozulma Söz Konusu
Ekonomide
gözlenen
2011’in
ikinci
zayıflamanın
yarısında
olacağı öngörülmektedir. 2012’de başarılı
2012’de
performans sergileyerek yüksek gelir elde
yoğunlaşması ve yıl sonu itibarıyla Güney
eden
Kıbrıs ekonomisinin % 2,3 küçülme
önümüzdeki dönemde de bu durumunu
kaydetmesi
koruyacağı tahmin edilmektedir. Gelir
beklenmektedir.
Mali
turizm
ve
ticaret
sıkılaştırma tedbirleri, işgücü piyasasındaki
dengesindeki
zayıflama ve ekonomik belirsizlik özel
olarak cari açığın tedrici biçimde azalması
tüketim harcamalarını etkilemeye devam
öngörülmektedir.
etmektedir. Buna ek olarak sıkılaşan kredi
bozulmaya
sektörlerinin
karşın
genel
Grafik II.12.1: GKRY - GSYH büyümesi
ve katkılar
koşulları da yatırımların azalmasına sebep
olmaktadır. Yunanistan ve Avrupa mali
GSYH’nin %’si
puan
piyasalarındaki olumsuz gelişmeler de
Güney Kıbrıs ekonomisini etkilemeye
devam etmektedir.
tahmin
Güney Kıbrıs ekonomisinin iç talep ile
Hasıla farkı
Stoklar
GSYH Yıllık % Değişim
kamu ve özel sektör yatırımlarındaki
Net ihracat
Yatırımlar hariç iç talep
azalmaya bağlı olarak 2013’te % 1,7,
2014’te ise % 0,7 küçülme kaydetmesi
beklenmektedir.
Krediye
İşgücü Piyasasının Koşulları Zayıflıyor
erişmede
karşılaşılan zorluklar ve firmaların yüksek
Ekonomik aktivitedeki zayıflamaya bağlı
borçluluk oranları nedeniyle yatırımların
olarak istihdamın 2012 ve sonrasında
azalacağı tahmin edilmektedir.
azalacağı tahmin edilmektedir. İnşaat ve
ticaret gibi sektörlerde işten çıkarmalar
Dış ticaretin ise tahmin dönemi boyunca
büyümeye
pozitif
beklenmektedir.
katkı
Önümüzdeki
yüksek seviyededir. 2011’de % 7,9 olarak
yapması
gerçekleşen işsizliğin, 2012’de % 12,1’e
dönemde
yükselmesi
ithalatta keskin bir düşüş beklenirken,
beklenmektedir.
İşsizlik
oranındaki artışın tahmin dönemi boyunca
ihracattaki azalmanın daha hafif düzeyde
47
süreceği ve 2014 yılında % 14 seviyesine
politikaların
sürdürülebilir
bir
yaklaşacağı
almaması
durumunda
ekonomik
piyasasındaki olumsuz koşullar ve mali
görünümün
daha
sıkılaştırma
ücret
neticesinde likidite sıkıntısı, yüksek borç,
artışlarında azalma olması beklenmektedir.
kötüleşen işgücü piyasası koşulları ve
Kamudaki
azalan verimlilik ile karşılaşılabileceği
dondurulmuş
öngörülmektedir.
tedbirleri
ücretlerin
olması
İşgücü
sebebiyle
2014’e
da
kadar
ekonominin
belirtilmektedir.
bütünündeki ücret artışlarını etkileyecektir.
Yunanistan’daki
Enflasyon Düşüyor
da
kötüleşmesi
ekonomik
kötüleşmesinin
de
bankalarının
doğrudan
hal
durumun
Güney
Kıbrıs
sermaye
ihtiyaçlarının karşılanması anlamında risk
oluşturduğu belirtilmektedir.
TÜFE’nin zayıflayan iç talep etkisiyle
2012
sonu
itibarıyla
%
3,2
olması
Mali Dengesizliklerin Etkisi Sürüyor
beklenmektedir. Düşük iç talebin devam
etmesi, KDV artışı ile enerji ve emtia
fiyatlarındaki
azalmaya
bağlı
olarak
Bütçe açığının GSYH’ye oranının 2012
enflasyonun 2013’te % 1,5, 2014’te ise %
yılı sonunda % 5,3 olması beklenirken, ek
1,3 olacağı tahmin edilmektedir.
tedbirler alınmadığı takdirde bu oranın
2013’te % 5,7’ye 2014’te ise % 6’ya
yükseleceği tahmin edilmektedir. Bir ticari
Aşağı Yönlü Riskler Devam Ediyor
bankanın sermaye desteğine devletin de
dâhil olması neticesinde, 2011’de % 71,1
Güney Kıbrıs yaşadığı ekonomik zorluklar
çerçevesinde
Avrupa
Mali
olan kamu borcu/ GSYH oranının 2012
İstikrar
sonunda
Kolaylığı (EFSF) ve Avrupa İstikrar
%
90’lara
yaklaşacağı
öngörülmektedir. Ekonomik aktivitedeki
Mekanizmasından (ESM) mali yardım
yavaşlamaya da bağlı olarak bütçe açığının
talebinde bulunmuştur. Şu anki ekonomi
GSYH’ye
politikalarında bir değişiklik olmaz ise cari
oranının
2013’te
%
96,7,
2014’te ise % 102,7 olacağı tahmin
açık, kamu maliyesi ve finans sektörü
2012
edilmektedir.
üzerindeki aşağı yönlü risklerin devam
sıkılaştırma
etmesi beklenmektedir. Ekonomiyi finanse
tedbirlerine
dengesizliklerin
edecek sermayenin temin edilememesi ve
beklenmektedir.
48
yılındaki
karşın
devam
mali
mali
etmesi
Tablo. II.12.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - GKRY
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
17979,3
100.0
Özel Tüketim
11899,2
66,2
Kamu Tüketimi
3584,2
19,9
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
2941,8
16,4
Ekipman için
828,0
4,6
İhracat (mal ve hizmet)
7699,0
42,8
İthalat (mal ve hizmet)
8251,7
45,9
GSMG
16481,6
91,7
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
4,3
4,4
3,4
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
49
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-1,9
1,3
0,5
-7,5
1,5
0,2
6,8
1,0
-0,2
-9,7
-4,9 -13,1
-0,3
-5,9 -23,1
-10,7
3,8
3,3
-18,6
4,8
-4,1
-4,9
2,4
3,6
2012
-2,3
-3,4
-1,7
-22,0
-26,0
-0,9
-9,3
-2,4
2013
-1,7
-3,5
-2,4
-12,0
-11,0
0,8
-5,5
-1,7
2014
-0,7
-0,9
-1,5
-5,3
-3,7
-1,3
-0,4
-0,7
-6,3
-1,6
5,7
-0,5
5,5
2,5
3,9
3,8
11,4
0,1
0,2
2,7
-25,5
-10,7
-10,6
-6,1
-6,2
-6,2
58,5
-6,2
0,0
3,9
-4,0
12,1
-0,9
-2,6
-4,2
5,2
1,6
3,2
-1,7
-21,9
-6,3
-5,5
-5,3
-4,4
-4,6
89,7
-4,4
0,0
2,8
-0,6
13,1
-0,3
0,8
-0,7
7,3
1,5
1,5
-0,1
-20,6
-3,5
-2,7
-5,7
-4,8
-4,8
96,7
-1,5
0,0
0,7
-0,3
13,9
0,5
0,9
-0,4
7,5
1,2
1,3
-0,9
-20,7
-3,0
-2,4
-6,0
-5,3
-5,3
102,7
0,2
1,8
-0,7
0,0
6,4
2,7
1,4
-0,5
11,6
1,9
2,6
-0,9
-26,8
-9,2
-9,0
-5,3
-5,3
-5,3
61,3
-2,4
-0,5
3,4
0,5
7,9
3,3
3,3
0,5
4,1
2,7
3,5
-0,6
-24,2
-4,2
-4,0
-6,3
-6,1
-5,9
71,1
(c) GSYH yüzdesi olarak
13. LETONYA
Hızlı Büyüme Trendine Dönüş
Ekonomik
Üzerinde
Performans
beklentisinin etkisiyle % 3,9’a yükseleceği
Beklentilerin
öngörülmektedir.
Letonya ekonomisi yeniden AB’nin en
Ekonominin talep tarafında, yatırımlar ve
hızlı büyüyen ülkesi konumuna gelmiştir.
özel tüketim 2012 yılının ilk iki çeyreğinde
2012 yılının ilk iki çeyreğinde mevsimsel
büyümenin itici gücü olmuşlardır. Sabit
etkilerden arındırılmış reel GSYH geçen
varlıklara yapılan yatırımlar yılın ilk iki
yılın aynı dönemine göre % 5,5 ve % 4,6
oranında
büyümüştür.
Son
çeyreğinde yıllık bazda % 39 ve % 20,5
dönem
oranında yükselmiştir. Düşük hanehalkı
perakende ve sanayi ürünleri satışları ve
borç servis maliyetlerinin, istihdam ve
güven anketleri iç piyasada sürdürülen
güçlü
performansa
ihracattaki
büyüme
işaret
düşük
ücret
ederken,
dış
artışlarının,
eğilimlerinin
talep
düşük
gözlendiği
yılın
tasarruf
ilk
iki
çeyreğinde özel tüketim yıllık bazda % 5,4
neticesinde zayıflamıştır. Bu nedenle yıllık
ve % 7,2 oranında artmıştır. Arz tarafında
büyüme oranının 2012’de % 4,3’e, 2013 de
ise, inşaat ve imalat sektörleri sırasıyla %
ise % 3,6’ya gerilemesi beklenmektedir.
25,2 ve % 12,3 büyüyerek yılın ilk
yarısında en iyi performans gösteren
sektörler
olmuştur.
teknolojileri,
ulaşım
ortalamanın
üzerinde
Turizm,
bilgi
sektörleri
de
büyümüşlerdir.
İmalat sanayi ihracatı, dış talep nedeniyle
yavaşlasa
da,
genişlemeyi
birlikte,
ithal
kayda
değer
biçimde
sürdürmüştür.
Bununla
ikamesinin
artmakta
olduğuna dair işaretler bulunmaktadır.
2012’de
risklerin
hala
Enflasyon Beklendiği Gibi Hız Kesiyor
mevcudiyetini
sürdürmesi ve 2013 yılında dengelenmesi
beklenmektedir.
Bahar Tahminlerine paralel olarak büyük
2014 yılında büyüme
ölçüde enerji ve gıda ürünleri fiyatlarının
oranının dış talepteki iyileşme
yumuşamasıyla
birlikte
enflasyon
yıl
boyunca yavaşlamıştır. KDV oranlarını %
50
22’den % 21’e düşürme kararının ardından
Dış Ticaret Açığı Güçlü Taleple Birlikte
Temmuz 2012’de TÜFE, beklentilerin de
Artıyor
altında gerçekleşmiştir. Yıllık ortalama
enflasyon oranının 2012 ve 2013 yıllarında
sırasıyla
%
2,4
kaydedileceği
ve
%
tahmin
2,1
Dış
olarak
(özellikle
yatırım
neticesinde 2012 yılında da genişlemeyi
sürdürmüştür. Bununla birlikte, yılın ilk
fiyatlarının enflasyonu hızlandırıcı bir etki
yarısında reel bazda ihracat ithalattan biraz
yaratmaması nedeniyle aşağı yukarı aynı
daha fazla yükselmiş ve bahsekonu açığın
oranlarda gezinmektedir. Avrupa büyüme
iyileşmesiyle
açığı
mallarında) talebin ciddi biçimde artması
edilmektedir.
Çekirdek enflasyon, enerji ve gıda ürünleri
tahminlerinin
ticaret
genişleme hızı frenlenmiştir. 2011 yılı cari
birlikte
işlemler açığının GSYH’nin % 2,4’ü
TÜFE’nin 2014 yılında az da olsa artarak
olarak yukarı yönlü revize edilmesinin
% 2,3’e ulaşacağı tahmin edilmektedir.
ardından tahminler gelecek yıllarda cari
işlemler açığının az da olsa genişleyeceği
Toparlanma
İşgücü
Arzında
Artışı
yönünde şekillenmiştir. Tahminlere göre
Tetikliyor
2014 yılı cari işlemler açığı GSYH’nin
yaklaşık % 3,5’i olarak kaydedilecektir.
Eurostat’ın 15-74 yaş aralığı grubunu
kapsayan işsizlik verileri ışığında, 2011
Kamu
yılının ikinci çeyreğinde % 17,1 olan
Ediyor
Maliyesi
Düzelmeye
Devam
işsizlik oranı 2012 yılının ikinci çeyreğinde
%
16,1’e
süregelen
gerilemiştir.
daralmanın
Birkaç
yıldır
Kayda değer makroekonomik gelişmeler,
ardından
2012
kamu
maliyesinin
görünümünü
de
yılının ilk yarısında iş bulma ümidini
iyileştirmiştir. Bununla birlikte 2012 yılı
yitirmişlerin işgücü piyasasına katılımıyla
ortasında kısa ve orta vadeli ekonomik
birlikte işgücü arzı 2012 yılının ilk
görünümü etkileyebilecek bazı kararlar
yarısında istikrara kavuşmuştur. İstihdamın
alınmıştır.
2012’de % 1,8 oranında genişleyeceği
oranının
tahmin
ortalama
itibaren 1 puan ve kişisel gelir vergisinin
işsizlik oranının 2012’de % 15,2’ye,
2013 yılında 1 puan, 2014 yılında 2 puan
2013’de % 14,3, 2014’de % 12,7’ye
ve 2015 yılında tekrar 2 puan olmak üzere
gerileyeceği tahmin edilmektedir.
düşürülmesidir.
edilmektedir.
Yıllık
Bu
2012
kararların
yılı
ilki,
Temmuz
İkinci
karar
KDV
ayından
ise,
Parlamentonun Eylül ayında ek bütçeyi
51
kabul ederek gelir ve harcama hedeflerinin
sırasıyla GSYH’nin % 1,6’sı ve % 1,4’ü
oranında artırılması ve AB fonlarının daha
etkin
biçimde
kullanılmasıdır.
Sonuç
olarak, Bahar Tahminlerinde GSYH’nin %
2,1’i olan 2012 bütçe açığı beklentisi %
1,7’ye düşmüştür. 2012 yılında yapısal
denge iyileşmeye devam edecektir.
Genel yönetim bütçe açığı/GSYH oranını
% 1,4 olarak hedefleyen 2013 yılı taslak
bütçesi
25
Eylül
2012’de
Hükümet
tarafından yürürlüğe konulmuştur. Gelirler,
KDV ve kişisel gelir vergisi kesintilerinden
olumsuz etkilenmiştir. Sosyal yardımları
kısıtlayan kararlar ve kamu maaşlarındaki
sınırlı artış, genel yönetim bütçe açığının
GSYH’ye oranını azaltacaktır.
Politika değişikliği olmayacağı varsayımı
altında 2014 yılında kişisel gelir vergisinin
daha da düşürülmesi ve 2014 yılı sonuna
kadar emekli maaşlarındaki endekslemenin
sürdürülmesi
beklenmektedir.
Yapısal
dengede hem 2013 hem de 2014 yıllarında
0,24 puanlık bir bozulma beklenmektedir.
Tahmin
dönemi
boyunca
2014-2015
yıllarında tahvil piyasası geri ödemelerinin
büyük miktarlara ulaşması nedeniyle kamu
borcu/GSYH oranının artacağı tahmin
edilmektedir.
52
Tablo. II.13.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LETONYA
2011
Milyon LVL Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
14275,3
100,0
Özel Tüketim
8835,7
61,9
Kamu Tüketimi
2296,1
16,1
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
3044,5
21,3
Ekipman için
1558,3
10,9
İhracat (mal ve hizmet)
8392,4
58,8
İthalat (mal ve hizmet)
9080,7
63,6
GSMG
14351,1
100,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,0
1,8
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-17,7
-0,9
5,5
-22,6
2,4
4,5
-9,4
-7,9
1,1
-37,4 -18,1
27,9
-14,1
11,6
12,7
-33,3
11,4
22,7
-10,6
-6,1
4,0
2012
4,3
4,7
1,1
9,2
5,1
5,3
4,2
2013
3,6
3,9
1,5
6,7
4,8
5,5
3,5
2014
3,9
3,9
2,0
7,6
6,9
7,3
3,9
-1,3
12,1
1,5
28,6
-14,7
-6,1
-3,9
-
-29,8
-2,5
14,6
-13,2
18,2
-12,7
-7,9
-6,7
10,3
-1,2
3,3
-2,9
-7,1
8,6
11,1
-9,8
-6,3
-6,0
36,7
5,7
-0,7
-0,7
1,8
15,2
3,1
0,6
-1,8
-0,5
2,5
2,4
-0,3
-11,5
-2,9
-0,2
-1,7
-1,2
-1,2
41,9
4,7
-0,1
-1,0
1,3
14,3
2,6
0,3
-1,7
0,2
2,0
2,1
0,0
-12,1
-3,1
-0,1
-1,5
-1,5
-1,5
44,3
5,0
0,0
-1,1
2,1
12,7
3,4
1,6
-0,5
0,1
2,1
2,3
0,0
-12,6
-3,5
-0,2
-1,4
-1,7
-1,7
44,9
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
53
-4,2
3,7
-0,4
-4,8
19,8
-6,7
-10,4
-9,2
4,2
-1,3
-1,2
1,1
-7,0
2,9
4,9
-8,1
-4,9
-3,2
44,5
9,1
2,7
-6,3
-8,1
16,2
18,2
3,0
-2,8
-1,1
5,9
4,2
5,8
-10,8
-2,4
-0,2
-3,4
-1,9
-1,7
42,2
(c) GSYH yüzdesi olarak
14. LİTVANYA
Büyüme Yavaş Bir Hızla Devam Ediyor
% 4,6 oranında azalmıştır. Olumsuz dış
gelişmeler ve Litvanya ekonomisi için
Düşük Güven Ortamı İç Talebi Etkiliyor
önem taşıyan bir petrol rafinerisinin geçici
Süregelen belirsizlik ortamının ekonominin
olarak kapatılması, mineral yakıt ihraç
geneli üzerinde gittikçe artan bir baskı
eden Litvanya’nın dış ticareti üzerinde
oluşturmasına rağmen, Litvanya ekonomisi
olumsuz bir etki yaratmıştır. Reel ithalat
2012 yılının ilk yarısında yaşanan olumsuz
yıllık bazda % 1,4 oranında artarken,
dış gelişmelere direnç gösterebilmiştir.
ihracat % 4 oranında büyümüştür. Bu
2011 yılında % 5,9 olarak gerçekleşen
gelişmelere bağlı olarak reel GSYH artışı
güçlü GSYH büyümesinin ardından, iç
yavaşlamış ve % 3 olarak gerçekleşmiştir.
talep ivme kaybetmeye başlamış olmakla
birlikte, tahmin dönemi boyunca iç talebin
Göstergeler
2012’nin
geri
kalanında
büyümenin temel itici gücü olma özelliğini
GSYH büyümesinin hız keserek devam
koruyacağı beklenmektedir.
edeceğini göstermektedir. Ağırlıklı olarak
zayıf dış ekonomik ortam ve Ekim ayında
gerçekleşen
seçim
ile
belirsizlikler
nedeniyle,
ilgili
siyasi
mevcut
kredi
olanaklarına karşın şirketlerin yatırımlarını
ertelemeye
devam
edeceği
tahmin
edilmektedir. Litvanya ekonomisinin 2012
yılında
%
2,9
beklenmektedir.
yarısından
oranında
2013
itibaren
büyümesi
yılının
Euro
ikinci
Bölgesinde
yaşanması beklenen hafif toparlanma ve
istikrarın, dış ticaret üzerinde olumlu etki
yaratması, işletmelerin güvenini artırması
2012 yılının ilk yarısında, toparlanan
ve özel sektör yatırımlarına hız vermesi
işgücü piyasası ve azalan borç çevirme
beklenmektedir.
maliyetleri ile desteklenen özel tüketim
ölçüde dengelenmesi beklenen risklerle
harcamaları % 6 oranında artmıştır. Öte
birlikte reel GSYH’nin % 3,1 oranında
yandan düşük güven ortamı nedeniyle
büyüyeceği
yatırım harcamaları bir önceki yıla kıyasla
tarafından eş finansman sağlanan projelerle
2013 yılında büyük
öngörülmektedir.
AB
desteklenen kamu yatırımlarının ise tahmin
54
dönemi boyunca istikrarlı bir şekilde
2012 yılında TÜFE, gıda ve enerji
artmaya devam edeceği beklenmektedir.
fiyatlarındaki sınırlı artış nedeniyle düşüşe
Artan tüketim harcamalarıyla desteklenen
geçmiştir. İç talepteki artışın yavaşlaması
ekonominin
ve sınırlı ücret artışları sebebiyle iç
2014’te
% 3,6 oranında
büyüyeceği tahmin edilmektedir.
piyasanın fiyatlar üzerinde oluşturduğu
baskılar kısıtlı kalmaktadır. Buna karşın
yönetilen fiyatlarda artış olmuştur. Eylül
İşgücü Piyasası Toparlanma Belirtileri
Gösteriyor
2012’de 12 aylık ortalama enflasyon %
4,1’den % 3,4’e gerilemiş, 12 aylık
2012’nin ilk yarısında tüm sektörlerde
ortalama çekirdek enflasyon ise % 2,4
istihdam artmaya devam etmiş ve işsizlik
olarak gerçekleşmiştir. TÜFE’nin sınırlı da
oranı % 13,3’e gerilemiştir. Ancak, düşük
olsa gerileyerek 2013’te % 3,1’e, 2014’te
güven ortamı sebebiyle işletmelerin yeni
ise % 3,0’a düşmesi beklenmektedir.
personel istihdam etmeyi ertelemelerinden
Düşük emtia fiyatlarının, 2013’te daha da
ötürü
önümüzdeki
oranında
ciddi
aylarda
istihdam
artacak olan yönetilen fiyatlar ve 2014’te
bir
gelişme
toparlanması beklenen işgücü piyasası
beklenmemektedir. Buna karşın tahmin
kaynaklı
baskıları
dönemi sonlarına doğru Euro Bölgesindeki
öngörülmektedir.
dengelemesi
toparlanmanın hız kazanmasıyla artacak
olan güvenle birlikte istihdam artışının da
Cari İşlemler Hesabı Gelişmeleri
ivme kazanması beklenmektedir. Diğer
taraftan
işsizlik
haneli
2011 yılında GSYH’nin % 3,7’si olarak
rakamlarda seyretmeye devam ederek,
ilan edilen cari işlemler açığı, 2012’nin ilk
nominal
yarısında
ücret
oranının
artışlarını
iki
sınırlayacağı
dış
ticaret
dengesindeki
öngörülmektedir. Bununla birlikte reel
iyileşmeye bağlı olarak % 2,3’e düşmüştür.
ücretlerin azalmaya devam etmesi, 2013
Bu gelişmenin tahmin dönemi boyunca iç
sonlarına doğru ise istikrar kazanması
talebin ivme kazanmasıyla birlikte tersine
beklenmektedir.
dönmesi beklenmektedir. Sonuç olarak,
görece istikrarlı pozitif cari transferler ve
negatif gelir dengesi neticesinde cari
işlemler sırasıyla GSYH’nin % 3,0’ü ve %
3,6’sı
Enflasyon Düşmeye Devam Ediyor
olarak
edilmektedir.
55
gerçekleşmesi
tahmin
Mali Sıkılaştırma Devam Ediyor
2011
yılında
Litvanya’nın
bütçe
açığı/GSYH oranı % 5,5’e düşmüştür. Bu
oranın 2012 yılında beklenenden daha
güçlü ekonomik performans ve süregelen
mali
tedbirler
düşmesi
neticesinde
beklenmektedir.
%
2012
3,2’ye
yılı
boyunca bütçe gelirleri beklentilere paralel
gerçekleşirken,
öngörülerinden
harcamalar
düşük
bütçe
olmuştur.
2013
yılında bütçe açığının % 2,8’e gerileyeceği
öngörülmektedir.
2011 yılında % 4,9 olarak gerçekleşen
yapısal bütçe açığının 2012 yılında % 2,7
olarak
gerçekleşmesi
ve
2013-2014
döneminde % 2,1 seviyelerine gerilemesi
beklenmektedir.
2011 yılında % 38,5 olan kamu borç
stoku/GSYH oranının 2012 yılı sonunda %
41,6’ya
yükselmesi
beklenmektedir.
Tahmin dönemi sonunda ise bu oranın %
40’lar
seviyesinde
istikrar
kazanacağı
öngörülmektedir.
56
Tablo. II.14.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LİTVANYA
2011
Cari Fiyatlarla
GSYH
106,4
Özel Tüketim
67,4
Kamu Tüketimi
20,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
18,9
Ekipman için
6,1
İhracat (mal ve hizmet)
82,5
İthalat (mal ve hizmet)
85,5
GSMG
102,4
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
Milyar LTL
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
63,4
18,9
17,8
5,7
77,6
80,4
96,3
92-08
1,9
-0,7
9,1
36,0
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
57
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-14,8
1,5
5,9
-17,8
-4,7
6,4
-1,4
-3,4
0,5
-39,5
1,9
18,3
-50,0 20,6
32,6
-12,6 17,4
14,1
-28,1 18,0
13,7
-10,6
-2,2
4,0
-22,0
-5,4
12,6
-6,8
13,7
-9,9
-1,5
2,0
4,3
-3,4
4,2
-5,9
-3,3
2,1
6,4
-9,4
-6,6
-7,0
29,3
-3,7
5,8
-0,6
-5,1
17,8
-0,4
-6,9
-8,8
1,2
2,0
1,2
1,4
-4,9
-0,4
3,5
-7,2
-4,9
-4,9
37,9
7,2
-1,3
0,0
2,0
15,4
3,6
-0,1
-5,3
5,4
4,1
-0,6
-5,9
-3,7
-0,4
-5,5
-4,9
-4,9
38,5
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
2,9
4,2
-1,5
3,1
3,5
5,0
4,1
3,4
2013
3,1
3,3
0,5
4,8
4,0
5,3
5,3
3,2
2014
3,6
4,1
2,3
7,7
8,0
6,9
7,6
3,8
2,9
-0,5
0,6
1,7
13,5
3,5
2,3
-0,1
2,3
3,4
-0,5
-5,8
-2,9
0,5
-3,2
-2,6
-2,7
41,6
3,1
0,1
-0,1
1,0
12,4
2,6
0,5
-2,2
2,7
3,1
-0,5
-6,3
-3,0
0,1
-2,8
-2,3
-2,1
40,8
4,5
0,0
-0,8
1,4
10,9
3,4
1,1
-1,8
3,0
3,0
-0,2
-7,1
-3,6
-0,5
-2,3
-2,1
-2,1
40,5
15. LÜKSEMBURG
Yol Ayrımına Geliniyor
Ekonomi Zayıflıyor
Grafik II.15.1: Lüksemburg-GSYH
Büyümesi ve Katkılar
tahmin
2010 yılında % 2,9 büyüyen Lüksemburg
ekonomisi, 2011 yılında hız keserek % 1,7
oranında büyümüştür. Büyüme, 2012’nin
ilk birinci çeyreğinde % 0,1 ve ikinci
çeyreğinde % 0,4 olarak gerçekleşmiştir.
Büyümenin
dinamik
Euro
olması
Bölgesinden
nedeniyle,
Özel Tüketim
Yatırımlar
Net İhracat
daha
ekonomik
Bahar
krizden neredeyse hiç zarar görmeyen
Lüksemburg
ekonomisi
için
Kamu Harcamaları
Stoklar
GSYH Büyümesi
(yıllık % değişim)
bu
kıyasla
Tahminlerine
büyüme
beklentileri düşmüş olup, 2012 yılında
hız
büyümenin % 0,4 oranında gerçekleşmesi
kesmenin yapısal bir durum olabileceği
beklenmektedir. Yılın ikinci
değerlendirilmektedir.
yarısında
GSYH’deki artışın, Lüksemburg’un ana
Ekonominin mali hizmetler sektörü ve
ihracat piyasası olan Euro Bölgesindeki
çelik
zayıf
endüstrisine
bağımlı
olması
performans
ile
uyumlu
olarak,
nedeniyle, ekonomik aktivite bu sektördeki
durağan
bir
seyir
izleyeceği
tahmin
gelişmelerden
edilmektedir.
Dış
talepteki
artışın
ciddi
biçimde
etkilenmektedir. Mali hizmetler sektörü
piyasanın hareketlenmesi için bir katalizör
zayıf ancak pozitif bir gelişim izlerken,
görevi göreceği tahmin edilmektedir. Net
imalat sektörü ve özellikle çelik üretimi
ihracatın
2011 yılının ikinci çeyreğinden itibaren
değerlerden
düşmektedir. Bu tarihten itibaren bazı
büyümeye katkı sağlaması ile ekonomik
önemli demir-çelik üretim tesisleri kısmen
canlanmanın
kapanmış ancak, pazarlama ve diğer
öngörülmektedir.
hizmet sektörleri direnç göstermiştir.
sayesinde 2013 yılının ikinci çeyreğinden
itibaren
kademeli
olarak
kurtularak
2013
negatif
yılında
gerçekleşeceği
Artan
gerçekleşmesi
güven
ortamı
beklenen
büyümenin 2013 yılında % 0,7 seviyesine
ulaşacağı tahmin edilmektedir. Büyümeyi
58
destekleyen en önemli faktörün iç talepteki
edilmektedir. Enflasyonun 2013’te % 1,9
artış olması beklenmektedir. Borç krizinin
ve
aşılması
gerçekleşmesi
için
atılan
adımların,
sektörünün
mali
2014’te
%
1,8
seviyelerinde
beklenmektedir.
Petrol
öncesi
ürünlerine daha az ağırlık veren ulusal
dönemdeki dinamizmine ulaşması için
endeks sonuçlarına göre ise, 2011’de % 3,4
yeterli olmayacağı tahmin edilmektedir.
olan enflasyonun 2012’de % 2,7’ye, 2013
Taslak bütçede ortaya koyulan kamu
ve
maliyesinin
gerilemesi beklenmektedir.
hizmetler
kriz
iyileştirilmesine
yönelik
2014’te
ise
%
2,2
seviyelerine
tedbirlerin de büyüme üzerinde negatif
yönlü bir baskı yaratması beklenmektedir.
İstihdam Artışı Yavaşlıyor
2014 yılında GSYH’deki büyüme oranının
2011 yılında % 2,9 oranında gerçekleşen
2013 yılındakinden fazla olmakla beraber
istihdam artışı, 2012’nin ilk yarısında % 5
kriz öncesi dönemdekinin çok altında (%
seviyesinin biraz üzerinde dengelenen
1,5) gerçekleşeceği öngörülmektedir. 2014
işsizlik oranının düşürülmesi için yeterli
yılında da büyümeye en büyük katkının
olmamıştır. İstihdam artışının 2012 yılında
yine iç talepten geleceği, ancak ihracat
hız
dengesinin de dünya çapındaki ekonomik
gerçekleşmesi ve işsizlik oranının % 5,4
ve mali krizin başlangıcından itibaren
seviyesine
büyümeye ilk defa pozitif yönde katkı
Ekonomik büyümenin
düşük
kalması,
sağlayacağı düşünülmektedir.
istihdamın
da
paralel
hareketi
nedeniyle,
2013
2014
yıllarında
istihdam
artışının
düşük
olacağı
duruma
ilaveten
Fiyat Baskısı Azalıyor
keserek
1,9
geriletmesi
öngörülmektedir.
2011’de % 3,7 ile en yüksek seviyesine
%
buna
ve
Bu
seviyesinde
beklenmektedir.
çalışabilir nüfusun hızla artması nedeniyle,
ulaşan enflasyon, 2012’de % 2,9’ a
işsizlik oranının artacağı ve işsizliğin 2014
gerilemiştir. Yukarı yönlü çıkışın en
itibarıyla % 6,4 olacağı düşünülmektedir.
önemli nedeni petrol ve diğer hammadde
fiyatlarındaki artışlardır. 2013 ve 2014
Kamu Maliyesi Önümüzdeki Yıllarda
yılında
Güçlükle İyileşecek
petrol
fiyatlarında
ciddi
bir
dalgalanma yaşanmayacağı varsayımı ile
enflasyonun
baskılanacağı
tahmin
2011
yılında
genel
bütçe
açığının
edilmektedir. Bununla birlikte, yönetilmiş
GSYH’ye oranı
fiyatlarda planlanan artışın enflasyonu
yılının ilk yarısında finans sektöründeki
yükseltici
performans düşüklüğü bütçe gelirlerini de
bir
etki
yaratacağı
tahmin
59
% 0,3 olmuştur. 2012
etkilemiştir. Kamu harcamalarındaki artış
GSYH’ye oranının, önlemlere rağmen bir
eğilimi de dikkate alındığında 2012 yılında
miktar
genel bütçe açığının % 2 seviyesine
Merkezi bütçe açığındaki artış göz önünde
ulaşması
bulundurulduğunda,
beklenmektedir.
2013
bütçe
artacağı
tahmin
edilmektedir.
genel
devlet
taslağında uygulanacağı açıklanan mali
borçlarının GSYH’ye oranının sabit bir
önlemlerin neticesinde 2013 yılında genel
şekilde aratarak 2012’de % 21,3, 2014’de
bütçe açığının GSYH’ye oranının % 1,7
ise % 26,9 olacağı tahmin edilmektedir.
oranına
gerileyeceği
öngörülmektedir.
2014 yılında büyüme hızındaki artış ile
desteklenen
bütçe
gelirleri,
harcamalarındaki
artışı
karşılayamayacağı
için
kamu
tam
olarak
bütçe
açığının
60
Tablo.II.15.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - LÜKSEMBURG
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
42624,6
100,0
Özel Tüketim
13321,7
31,3
Kamu Tüketimi
7002,5
16,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
8097,2
19,0
Ekipman için
2711,4
6,4
İhracat (mal ve hizmet)
75228,3
176,5
İthalat (mal ve hizmet)
61920,4
145,3
GSMG
30773,1
72,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a)Eurostat tanımı
92-08
4,1
2,4
3,9
5,1
4,7
7,4
7,3
3,0
2,8
-0,1
1,5
3,5
3,3
3,4
2,7
-0,1
2,9
0,0
-10,8
10,7
2,4
6,9
(b) brüt tasarruf/ harcanabilir gelir
61
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,1
2,9
1,7
-1,7
2,2
2,4
4,5
3,0
1,5
-15,5
6,8
10,2
-34,4
28,5
24,6
-10,9
7,7
5,5
-14,1
12,1
8,6
-19,9
6,6
7,4
-3,2
-2,4
1,5
1,1
5,1
1,9
7,3
6,8
13,5
0,5
0,0
1,0
-9,0
7,2
6,4
-0,8
0,9
0,9
15,3
2,6
3,7
-3,3
1,8
4,6
2,7
1,6
-5,6
7,6
2,8
5,9
-9,2
8,2
7,6
-0,8
0,0
0,0
19,2
2,9
1,3
-2,5
2,9
4,8
2,0
3,3
-1,7
5,1
3,7
3,7
-11,3
7,1
6,8
-0,3
0,2
0,2
18,3
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,4
1,8
3,5
5,2
13,0
-4,2
-3,8
-0,3
2013
0,7
0,5
1,2
2,0
2,0
0,9
1,1
0,9
2014
1,5
1,6
1,4
2,5
2,0
3,1
3,5
1,5
2,1
0,0
-1,8
1,9
5,4
2,3
3,9
1,9
1,9
2,9
-0,2
-13,6
4,4
4,4
-1,9
-1,1
-1,1
21,3
0,8
0,0
0,0
0,8
6,4
2,7
2,8
-0,5
3,3
1,9
1,0
-13,8
4,9
4,9
-1,7
-0,9
-0,9
23,6
1,2
0,0
0,3
1,3
6,4
3,2
3,0
0,7
2,2
1,8
1,0
-14,3
4,7
4,7
-1,8
-1,1
-1,1
26,9
16. MACARİSTAN
Toparlanma Beklentilerinin Ortasında Mali Zorluklar
Durgunluktan
Doğru
Hafif
takım ürünlerin küresel durgunluğa karşı
Toparlanmaya
yüksek hassasiyeti ile açıklanmaktadır.
Yeni
2012 yılındaki daralmanın ardından 2013
toparlanma
yükselişine
beklenmektedir.
olumlu
etki
etmektedir.
kalkması, ancak iç talebin yıllık bazda %
bozucu vergiler ve özellikle finans sektörü
2,6 oranında düşmesi beklenmektedir.
üzerindeki ekstra yük nedeniyle ortaya
Temel göstergelerin işaret ettiği üzere,
çıkan zayıf potansiyel büyüme damgasını
hanehalkı tüketim harcamalarının azalan
vurmuştur.
harcanabilir gelirle birlikte gerilemesi,
Macaristan ekonomisi 2011 yılında % 1,6
yatırımların ise kredi kısıtları ve ekonomik
büyümüş, ancak bu yılın ilk yarısında
belirsizliğe bağı olarak daha da düşmesi
küçülmeye başlamıştır. Negatif büyüme
beklenmektedir.
rakamları iç talepteki kayda değer düşüş
gerçekleşmiştir.
yüksek
Daralmanın yılın ikinci yarısında ortadan
Ekonomiye siyasi belirsizlikler, istikrarı
nedeniyle
fabrikasında
kapasiteyle üretim yapılması ihracatın
ve 2014’te Macaristan ekonomisinde hafif
bir
otomobil
2013
Yatırımların
yılında,
ihracat
pazarlarındaki
düzelmeyle birlikte hafif bir toparlanma
GSYH’ye oranı dört yıldır düşmeye devam
görülmesi beklenmekte olup, yeni kurulan
etmektedir. Kısmen düşen tasarruflara
fabrikadaki üretimle birlikte ihracatın daha
bağlı olarak hanehalkı tüketim harcamaları
da güçleneceği öngörülmektedir. Kamu
sıkı maliye politikasına rağmen güçlü
harcamaları genel olarak durağan hale
seyretmiştir. Üretim tarafında ise, kuraklık
gelse
dolayısıyla tarımsal üretimin aşırı derecede
de,
yatırım
harcamalarındaki
azalması neticesinde GSYH düşmüştür.
ve
düşüşün
tüketim
iç
talebi
geriletmesi beklenmektedir. Özel sektör
Azalan iç talep ve yavaşlayan ihracat göz
yatırımlarındaki
önüne alındığında, 2012 yılında GSYH’nin
artışın
ihracat
performansına bağlı olarak ortaya çıkacağı,
% 1,2 oranında gerilemesi beklenmektedir.
ancak kredi kısıtlarının artacağı tahmin
Talep bileşenleri arasında artan tek kalem
edilmektedir. Sonuç olarak hanehalkı reel
olan ihracatın, 2011’in oldukça altında bir
gelirinin düşmesiyle birlikte, özel tüketim
oranda, % 2 yükselmesi beklenmektedir.
harcamalarının 2013’ün ilk yarısında daha
Bu durum kötüleşen piyasalara ve bir
da gerilemesi beklenmektedir.
62
GSYH büyümesinin 2013 yılında % 0,25
şekilde artmasına neden olacaktır. Ancak
civarında, 2014 yılında ise toparlanarak
2013
yaklaşık
paylarının kayda değer biçimde düşmesi
%
1
beklenmektedir.
olarak
2014
gerçekleşmesi
yılında
ihracat
yılında
sosyal
güvenlik
katkı
neticesinde söz konusu maliyetlerin % 3
pazarlarındaki iyileşme ve artan otomobil
oranında gerileyeceği beklenmektedir.
üretimine bağlı olarak ihracatın ve iç
talebin
daha
da
güçlenmesi
Devletin Aldığı Tedbirler ve Gıda
Fiyatları Yüzünden Enflasyon Yüksek
Seyrediyor
beklenmektedir.
Büyümeye ilişkin her iki yönde riskler
bulunmaktadır. Bir yandan beklenenden
daha
sıkı
seyredebilecek
2012 yılında enflasyonun yüksek düzeyde
finansman
seyretmesi beklenmektedir. Bu durumun
koşulları tahmin edilenden daha düşük
büyümeye
sebep
olabilecekken,
dolaylı vergi artışlarının yanısıra gıda
diğer
fiyatlarının
yandan güçlü seyredebilecek istihdam
etmesi
yönlü riskler oluşturabilecektir.
seyretmesi
beklenmektedir.
beklenmektedir.
Bu
çerçevede
hedefi olan % 3’ün oldukça üzerinde
seyredeceği, 2014 yılında ise tedrici olarak
hedefe yakınsayacağı öngörülmektedir.
İşgücü piyasası koşullarının bir miktar
yine
olarak
enflasyonun 2013 yılında Merkez Bankası
İşgücü Piyasası Hafifçe Toparlanıyor
ancak
bağlı
ortaya çıkması ve izleyen yıllara da sirayet
artışı, tüketim ve GSYH üzerinde yukarı
toparlanması,
yükselmesine
de
zayıf
İşgücüne
2014 Yılında Bütçe Açığının % 3’ü
Geçmesi Bekleniyor
katılımın artırılmasına yönelik tedbirler
neticesinde aktif nüfus oranının artması
beklenmekle birlikte, söz konusu artışa
2012 yılı resmi bütçe açığı hedefinin %
rağmen işsizliğin durağan seyredeceği
2,5’ten % 2,7’ye revize edilmesine rağmen
tahmin
tahminler
edilmektedir.
2012
yılındaki
bu
oranın
%
2,5
olarak
istihdam artışının temel sebebi, işgücüne
gerçekleşeceği yönündedir.
katılımı artırmak için oluşturulan kamu
GSYH’nin % 0,9’una tekabül eden tek
çalışma programları olurken, tahmin süresi
seferlik vergi gelirlerini, telekomünikasyon
boyunca özel sektörün istihdama katkısının
lisansı gelirlerini, özel sigorta varlıklarının
artacağı öngörülmektedir.
alımını, Ekim 2012’de ilan edilen ve
2012 yılında GSYH düşerken istihdamın
GSYH’nin % 0,4’ü tutarındaki tasarruf
artması, reel işçilik maliyetlerinin hızlı bir
tedbirleri ve ihtiyati harcama kesintilerini
63
Tahminler,
hesaba katmaktadır. 2013’de bütçe açığının
2012 yılında yapısal açıkta gözlemlenmesi
GSYH’nin
ulaşması
beklenen yaklaşık % 2,25’lik iyileşmenin,
beklenmektedir. Bu tahmin, 2013 yılı
2009 ve 2010 yıllarındaki keskin artışı
taslak
telafi edebileceği, dolaysıyla 2009-2012
%
2,9’una
bütçesinde
öngörülen
Bakanlık
artışları,
vergi
harcamalarındaki
yılları
arasında
kesintilerini ve Ekim 2012’de açıklanan
oranında
mali tedbir paketlerini dikkate almaktadır.
gerçekleşeceği
GSYH’nin
bir
yapısal
%
0,5’i
iyileşme
öngörülmektedir.
2013
yılında GSYH’nin % 0,5’i kadar bir
Grafik II.16.1:
Macaristan- Kamu borcu ve
Bütçe Açığı
iyileşme gözlenmesi ve yapısal açığın 2014
yılında yeniden yükselerek GSYH’nin %
GSYH’nin %’si
1’i
GSYH’nin %’si
düzeyinde
gerçekleşmesi
beklenmektedir.
tahmin
Kamu borcunun GSYH’ye oranının 2012
yılında % 79’un altına düşmesi, 2013 ve
2014 yıllarında ise kademeli olarak % 77
seviyelerine gerilemesi beklenmektedir.
Bütçe Dengesi (sol)
Kamu Borcu (sağ)
Yapısal Bütçe
Dengesi (sol)
2014’te ise bütçe açığının GSYH’nin %
3,5’ine ulaşması beklenmektedir. Bu oran
eğitim
sektöründeki
yeni
yardım
programını ve artan faiz harcamalarını
yansıtmaktadır.
Ayrıca 2013 yılında
GSYH’nin % 0,5’ine tekabül eden Merkez
Bankası
zararının
2014
yılında
karşılanacağı varsayılmıştır. Söz konusu
olumsuz
toparlanma
neticesindeki
gelişmelerin
ve
yapısal
kazanımlarla
ekonomik
reformlar
kısmen
dengelenmesi beklenmektedir.
64
Tablo II.16.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - MACARİSTAN
2011
Milyar HUF Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
27886,4
100,0
Özel Tüketim
14780,1
53,3
Kamu Tüketimi
5797,8
20,8
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
4987,4
17,9
Ekipman için
2126,7
7,6
İhracat (mal ve hizmet)
25470,0
91,3
İthalat (mal ve hizmet)
23601,1
84,6
GSMG
26168,6
93,8
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,5
0,4
4,1
12,2
12,3
2,3
0,2
0,0
12,0
-4,1
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
65
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-6,8
1,3
1,6
-6,6
-3,0
0,5
0,7
-0,7
-0,3
-11,1
-9,5
-3,6
-17,3
3,5
8,5
-10,2
14,2
6,3
-14,8
12,7
5,0
-4,7
0,9
1,4
-5,9
-4,6
3,6
-2,5
10,0
-1,7
2,8
-0,7
10,2
3,6
4,0
1,1
2,5
-0,1
1,1
-4,6
-2,5
-2,5
79,8
-3,8
3,3
1,8
0,7
11,2
-0,3
-0,9
-3,3
10,8
2,5
4,7
-0,2
3,2
1,2
3,0
-4,4
-2,8
-3,5
81,8
-0,5
0,6
1,5
0,4
10,9
3,0
1,8
-1,3
10,4
3,1
3,9
-1,7
3,3
1,0
3,4
4,3
5,2
-4,3
81,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
-1,2
-0,8
-2,8
-5,4
-2,0
2,0
0,6
-1,3
2013
0,3
-0,8
0,1
-0,4
-1,3
4,5
3,9
0,3
2014
1,3
0,4
1,0
0,9
0,2
6,5
6,2
1,0
-2,0
-0,5
1,3
1,0
10,8
4,5
6,7
2,2
4,5
5,6
-1,0
3,9
1,6
4,1
-2,5
-1,1
-2,0
78,4
-0,5
0,0
0,8
0,3
10,8
1,0
1,0
-3,2
4,3
5,3
0,4
5,2
2,6
6,2
-2,9
-1,5
-1,5
77,1
0,6
0,0
0,8
0,6
10,6
5,5
4,7
0,8
3,9
3,9
-0,1
6,2
2,6
6,6
-3,5
-2,6
-2,6
76,8
17. MALTA
İşgücü piyasasının sağlamlığı tedrici talep toparlanmasını destekliyor
Durgunluk Sonrasındaki Toparlanma
İvmesini Kaybediyor
Büyüme 2013-2014 Döneminde Makul
Bir Seyir İzliyor
2009’daki durgunluktan sonra 2010’da
Reel GSYH’deki büyümenin 2013’te %
sıçrama yaşayan ekonomi bu enerjisini
1,6, 2014’te ise % 2,1 oranında kriz öncesi
2011’de
Ekonomik
seviyelerinin altında büyüyecek olmasına
faaliyetlerin 2011 sonu ve 2012 başında
karşın yine de Euro Alanı ortalamasının
zayıfladığı dile getirilerek bunun bir
üzerinde
durgunluk dönemi olduğu belirtilmektedir.
tahmin edilmektedir.
2012’nin ikinci çeyreğinde toparlanmaya
İç
başlayan ekonominin yılın ikinci yarısında
aktivitede
da
görülmesi beklenen yükselmenin itici gücü
kaybetmiştir.
olumlu
vurgulanırken
gelişmeler
tedrici
gerçekleşeceği
artışın
2013-2014
ekonomik
döneminde
olacağı öngörülmektedir. AB fonlarıyla
ölçüde net ihracata bağlı olarak 2012
gerçekleştirilen yatırımlara bağlı olarak
sonunda
kaydedeceği
yatırımlarda yavaş bir toparlanma olacağı
belirtilmektedir. Dış ticaretteki rekabet
tahmin edilmektedir. Yeterli sermayeye
gücü ve turizm sektörüne bağlı olarak cari
sahip yerel bankaların kurumsal firmaların
açık fazlası oluşacağı tahmin edilirken,
yüksek kredi taleplerini karşılayabileceği
stoklar dahil olmak üzere iç talebin zayıf
belirtilirken
seyredeceği öngörülmektedir.
oranının kriz öncesi döneme göre düşük
1
GSYH’nin
talepteki
büyüme
büyük
%
reel
gösterdiği
bir
büyüme
yatırımların
GSYH’ye
kalması beklenmektedir.
Grafik II.17.1: Malta- GSYH Büyümesi ve Katkılar
puan
Hanehalkı tüketiminin iş gücü piyasasının
tahmin
sağlamlığına ve yüksek harcanabilir gelire
bağlı olarak 2013-2014 döneminde hafif
bir
toparlanma
öngörülmektedir.
Hanehalkı tüketimi
Yatırım
Stoklardaki değişim
Bütçe Açığı
Kamu harcamaları
Net ihracat
Reel GSYH (yıllık %)
66
sergileyeceği
tahmin 2012 bütçesi içinde alınan tedbirleri
TÜFE Euro Alanı Ortalamasını Geçiyor
ve Ocak ayında harcamaların gözden
TÜFE’nin
turizm
sektöründeki
artışlarına bağlı olarak,
geçirilmiş olmasını içermektedir.
fiyat
2012’de % 2,9
Bütçe açığının mali sıkılaştırma tedbirleri
olacağı tahmin edilmektedir.
Hizmet
ve
gıda
uygulanmadığı
sektöründeki
döneminde
öngörülmektedir.
%
elektrik
2,2
öngörülmektedir.
olacağı
fiyatlarındaki
Yapısal dengenin 2012’de 2011 seviyesini
muhafaza edeceği tahmin edilerek 2013 ve
yukarı çekme eğilimine karşın hizmet
2014’te tedrici bir iyileşme gerçekleşeceği
sektöründeki fiyatların frenleme etkisi
beklenmektedir. Ulusal enerji şirketi olan
yapmasıyla enflasyonun 2014 sonunda
Enemalta’ya sağlanabilecek ilave destekler
sabit kalacağı buna karşın bu oranların
bütçe açısından aşağı yönlü ana riski
yine de Euro Alanı ortalamasının üstünde
oluşturmaktadır.
olacağı belirtilmektedir.
Bütçe Açığı Geriliyor
vergisi
ve
sosyal
biraz
2014’te ise yeniden azalma kaydedeceği
artışa bağlı olarak enerjinin enflasyonu
Gelir
2013’te
yükselme kaydedeceği tahmin edilirken
fiyat
düşüşlerine bağlı olarak TÜFE’nin 20132014
takdirde
güvenlik
katkılarındaki tahsilatlar sayesinde 2010
yılında % 3,6 olarak gerçekleşen bütçe
açığının GSYH’ye oranı 2011 yılında %
2,7’ye inmiştir.
Bütçe açığının 2012’de biraz daha azalarak
% 2,6’ya düşmesi beklenmekte olup, bu
67
Tablo II.17.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - MALTA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
6499,2
100,0
Özel Tüketim
3970,7
61,1
Kamu Tüketimi
1344,9
20,7
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
958,8
14,8
Ekipman için
İhracat (mal ve hizmet)
6614,0
101,8
İthalat (mal ve hizmet)
6242,0
96,0
GSMG
6074,3
93,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a)Eurostat tanımı
92-08
3,5
2,9
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-2,4
3,4
1,9
-1,1
-1,7
4,0
-1,5
0,9
3,2
-16,6
13,0 -14,6
-21,1
35,2 -39,3
-9,3
18,5
2,5
-10,1
13,8
0,1
-6,0
2,9
2,9
2012
1,0
--0,8
2,2
-0,5
5,4
3,1
1,1
2013
1,6
0,8
1,2
4,5
4,0
4,0
0,9
1,2
6,4
5,1
2,8
0,2
2,7
-18,3
-
-3,8
0,3
1,1
-0,3
6,9
3,6
5,8
3,4
2,4
1,8
-3,8
-18,5
-7,4
-5,8
-3,9
-3,0
-3,7
67,6
-0,1
-1,5
2,6
0,9
6,3
1,1
1,0
-1,8
2,8
2,9
-1,2
-15,2
2,1
3,0
-2,6
-2,5
-3,5
72,3
1,3
1,8
0,0
0,0
0,3
0,3
1,3
1,6
6,3
6,2
2,1
2,0
1,8
1,5
-0,7
-0,9
- 2,5
2,4
2,2
2,2
0,1
0,1
-15,6 -15,9
1,8
1,6
2,7
2,5
-2,9
-2,6
-2,9
-2,6
-3,2
-2,8
73,0
72,7
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
68
0,9
-1,7
4,2
2,4
6,9
-0,3
-1,3
-4,1
2,9
2,0
-5,4
-18,0
-5,0
-3,3
-3,6
-3,5
-4,6
68,3
0,9
-1,6
2,6
2,5
6,5
0,8
1,3
-0,9
2,3
2,5
5,4
15,5
-0,3
0,7
-2,7
-2,8
-3,5
70,9
(c) GSYH yüzdesi olarak
2014
2,1
1,4
1,0
5,5
4,8
4,9
1,8
18. HOLLANDA
Durgunluktan Yavaşça Çıkıyor
8. HONDA
2012’de GSYH Daralıyor
İç talep ve küresel ticaretin etkilerine bağlı
Hollanda
ekonomisi,
yarısındaki
ertesinde
hafif
çaplı
2012’nin
toparlanmaya
2011’in
olarak 2012 sonu itibarıyla ekonominin %
ikinci
0,3 küçülmesi beklenmektedir.
küçülmenin
ilk
2013’te,
yarısında
başlamıştır.
iç talepteki
ticaretteki
Bu
zayıflığa
karşın
bağlı
olarak
gelişmelere
toparlanmanın arkasındaki itici güç ihracat
ekonominin % 0,3 oranında tedrici bir
ile stoklardaki artış olmuştur. İhracatta
büyüme kaydedeceği tahmin edilmektedir.
çeyrek bazında görülen ortalama % 2’lik
İç talebin kademeli yükselişiyle beraber
artışa karşın stoklar haricinde iç talep yılın
2014’te GSYH’nin % 1,4 büyüyeceği
ilk yarısında düşük seyretmiştir. Buna
öngörülmektedir.
karşın hanehalkı tüketimi ardada altı
Grafik II.18.1: Hollanda - GSYH
büyümesi ve katkılar
çeyrektir azalmaya devam ederek, 2003
yılı
seviyesine
inmiştir.
Puan
Tahmin
Tüketimin
azalmasının sebepleri arasında küresel
gelişmelerdeki
belirsizlikler
ve
önümüzdeki dönemde konut fiyatlarının
düşeceğine dair beklentiler etkili olmuştur.
2011’de üç çeyrek üst üste daralma
gösteren
yatırım
inşaatlarındaki
harcamaları,
düşüşün
de
Net ihracat
Yıllık % GSYH
Değişimi
Yatırımlar Dahil İç
Talep
konut
Hanehalkı tüketiminin 2013’te % 0,8
etkisiyle
2012’nin ilk yarısında da azalmaya devam
oranında
etmiştir.
2014’te
Teçhizat yatırımları da düşük
azalma
göstereceği,
artışa
geçebileceği
kapasite kullanım oranları ve zayıflayan
belirtilmektedir.
ekonomik
19’dan % 21’e yükselmesiyle oluşan vergi
beklentiler
sebebiyle
KDV
ancak
oranlarının
%
yükü, istihdamdaki azalma ve kamuda
yavaşlamaktadır.
çalışanların
ücretlerinin
azaltılmasıyla
birlikte reel harcanabilir gelir düşmüştür.
Artan işsizlik ortamında hanehalklarının
69
tasarruflarını artırabileceği belirtilmektedir.
öngörülerine bağlı olarak enflasyonun
Harcamaları da etkileyen mali tedbirler
2013’te % 2,4’e 2014’te ise % 1,6’ya
neticesinde, 2012’de % 0,1 azalan kamu
gerilemesi beklenmektedir.
harcamalarının GSYH’ye oranının, biraz
daha azalarak 2013’te % 0,5’e düşmesi
2012 ve 2013’te ücretlerin enflasyon ile
beklenmektedir.
aynı
oranda
artması
beklenmektedir.
2014’te ise ücret artışlarının enflasyon
Kamu
ve
özel
yatırımlarının
oranının üzerinde gerçekleşeceği ve kamu
2012’den daha düşük hızda da olsa, 2013
sektöründeki maaşların özel sektördeki
yılında
ücret
da
sektör
devam
azalmaya
düşünülmektedir.
Konut
edeceği
inşaatı
artışlarını
yakalayacağı
tahmin
edilmektedir.
yatırımlarının 2013 itibarıyla % 3 oranında
düşeceği öngörülmektedir.
İşsizlik Artıyor
Net ihracatın tahmin dönemi boyunca
Harcanabilir gelirdeki azalmaların ek iş
büyümeye pozitif yönlü katkı yapması
yapanların
beklenmekte olup, bu durum düşük iç
ithalatı
talebin
piyasaya
girmesine
sebep
olmasıyla işgücünün 2012 sonunda % 1,3
baskılamasından
oranında artacağı tahmin edilmektedir.
kaynaklanacaktır.
Toplam istihdamın ise 2012’de % 0,2,
Kamu maliyesine ilişkin tedbirlerinin
2013’te ise % 0,6 oranında azalmasıyla
artmasının iç talebi daha da zayıflatacağı
beraber, 2011 sonunda % 4,4 olarak
öngörülmektedir.
gerçekleşen işsizliğin 2012’de % 5,4,
2012’de Artış Gösteren Enflasyon 2013
2013’te % 6,1, 2014’te ise % 6,2 olacağı
ve 2014’te Geriliyor
öngörülmektedir.
Yıllarca % 1 civarında seyreden enflasyon,
2013’e Doğru Bütçe Açığı Azalıyor
enerji ve işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışa
bağlı
olarak
olarak
2010’da % 5,1 olarak gerçekleşen bütçe
gerçekleşmiştir. 2012’nin ilk dört ayında %
açığının GSYH’ye oranı 2011’de % 4,5’e
2,9 civarında seyreden enflasyonun, 2012
düşmüştür.
sonunda
tahmin
sıkılaştırma tedbirleri neticesinde bahse
edilmektedir. Önümüzdeki dönemde enerji
konu oranının 2012 sonunda % 3,7’ye
fiyatlarının düşmesi ve zayıf iç talep
düşeceği tahmin edilmektedir. Bankalardan
%
2011’de
2,8
%
2,5
olacağı
70
Gelirleri
artıran
mali
tahsil edilen vergi ile KDV’deki artış
sebebiyle
bütçe
gelirlerinin
Grafik II.18.2:
artması
beklenmekte olup, gelirlerden daha az
GSYH %
Hollanda- GSYH Büyümesi ve
Bileşenleri
GSYH %
Tahmin
olmakla birlikte giderlerde de bir miktar
yükselme beklenmektedir.
Ekonomik aktivitenin zayıflamasına karşın
bütçe açığı/GSYH oranının ilave kamu
mali tedbirlerinin de etkisiyle 2013’te %
Genel Kamu Borcu
Genel Bütçe Açığı
2,9’a ineceği öngörülmektedir.
2014’te doğrudan vergilerin azaltılmasıyla
beraber bütçe açığı/GSYH oranının %
3,2’ye yükseleceği tahmin edilmektedir.
2011’de % 65,5 olarak gerçekleşen kamu
borcunun GSYH’ye oranının 2012’de %
68,8, 2013’te ise % 69,3 olacağı tahmin
edilmekte olup, 2014 yılında nu oranın %
70,3’e yükseleceği beklenmektedir.
71
Tablo II.18.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - HOLLANDA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
602,0
Özel Tüketim
271,1
Kamu Tüketimi
168,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
106,7
Ekipman için
34,3
İhracat (mal ve hizmet)
499,6
İthalat (mal ve hizmet)
445,8
GSMG
607,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
45,0
27,9
17,7
5,7
83,0
74,1
100,9
92-08
2,6
2,1
2,6
3,1
4,5
6,0
6,0
2,5
2,3
0,0
0,4
1,2
4,6
3,5
2,0
-0,4
15,3
2,2
2,2
0,4
6,0
5,7
5,4
-1,3
-1,4
61,1
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
72
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,7
1,6
1,0
-2,1
0,3
-1,0
5,0
0,7
0,1
-12,0
-7,2
5,7
-16,4
-4,6
9,2
-7,7
11,2
3,9
-7,1
10,2
3,6
-4,0
2,5
3,5
-2,1
-1,0
0,6
-0,4
1,2
-0,1
-1,1
1,4
0,5
-1,1
-0,6
0,5
3,7
4,5
4,4
2,5
1,5
1,8
5,3
-0,8
1,3
5,2
-1,8
0,0
12,3
10,5
11,6
0,1
1,1
1,2
1,0
0,9
2,5
0,1
-0,6
0,2
6,3
7,5
8,1
3,2
5,1
8,3
2,7
4,5
7,9
-5,6
-5,1
-4,5
-4,1
-4,0
-3,5
-4,1
-3,9
-3,4
60,8
63,1
65,5
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
-0,3
-1,2
-0,1
-3,0
3,5
3,8
2,9
-0,2
-1,1
-0,2
1,0
-0,2
5,4
2,4
2,4
1,0
12,5
1,5
2,8
-0,2
8,8
9,2
8,9
-3,7
-2,2
-2,2
68,8
2013
0,3
-0,8
-0,5
-1,0
0,9
2,5
1,7
0,5
-0,7
0,1
0,9
-0,6
6,1
2,1
1,3
-0,2
12,8
1,4
2,4
-0,7
9,1
9,8
9,5
-2,9
-1,1
-1,1
69,3
2014
1,4
0,4
0,5
2,6
3,4
4,7
4,5
1,4
0,8
0,0
0,6
-0,1
6,2
2,3
0,8
-0,4
13,4
1,3
1,6
-0,5
9,0
9,8
9,5
-3,2
-1,8
-1,8
70,3
19. AVUSTURYA
Normal Zamanlara Dönüş
2012 Yılı Başında Kısa Süren Yükseliş
2013 Yılında Hafif Toparlanma
Avusturya ekonomisi 2012 yılının ilk
Ekonomik faaliyetlerin 2013 ortasına kadar
çeyreğinde, talep tarafında net ihracat,
zayıf seyretmesi beklenmektedir. Güven
üretim tarafında ise imalat sanayiinin
göstergeleri Ekim 2011 seviyelerinin atına
performansı sayesinde
inmiştir. Bu durum yatırım ve tüketimdeki
büyümüştür.
İstihdam
% 0,5 oranında
artışı
dinamik
yükselişi geciktirebilecek, güçlenme 2013
seyretmiştir. Reel ücretlerde yıllık bazda %
yılının
1,2 oranında artış kaydedilmiştir. Tüketici
çıkabilecektir.
ve üretici güvenindeki artış toparlanmanın
2012’de % 0,8, 2013’te ise % 1 olarak
başladığına işaret etmektedir.
kaydedileceği, 2014’te ise güvenin yeniden
İkinci çeyrekte ise imalat sanayi tarafından
tesis edilmesiyle birlikte ivme kazanacağı
yaratılan katma değer gerilemiştir. İhracat
tahmin edilmektedir. Net ihracat kaleminin
artmaya devam etmiş olmasına rağmen
büyümenin
etkisi ithalattaki artışla bertaraf edilmiş,
beklenmektedir.
GSYH
Özel
sadece
genişlemiştir.
%
oranında
sanayindeki
tüketim
doğru
GSYH
itici
ortaya
büyümesinin
gücü
olması
harcamalarının,
tüketici
işe
güvenindeki tedrici yükselişe bağlı olarak
alımlar hız kesmiş, öncü göstergeler
önümüzdeki çeyreklerde zayıf kalacağı
olumsuz bir tablo çizmiştir. Karlar ve
tahmin
yatırım artışı zayıflamıştır. Reel ücretler ve
yavaşlamakta olup, işsizlik oranı % 4,5’e
istihdamdaki artışa rağmen tüketici talebi
ulaşmıştır.
hız kesmiştir.
Toplu sözleşme kapsamındaki ücretler
Grafik II.19.1:
İmalat
0,1
sonlarına
Avusturya GSYH Büyümesi
Katkılar, Çıktı Açığı
Puan
edilmektedir.
İstihdam
artışı
yıllık bazda % 3,4 oranında artmıştır. Bu
GSYH %’si
durumun
tahmin
istihdamı
baskılaması
beklenmektedir. 2012’de imalat siparişleri
zayıf, kapasite kullanım oranları durağan
seyretmiştir. Dolayısıyla yakın gelecekte
yatırımların güçlü bir şekilde yükselmesi
Çıktı Açığı (sol)
Net İhracat
zor
İç Talep
GSYH büyümesi
(yıllık)
gözükmektedir.
Risk
görünümü
dengelidir. Zayıf dış talep kaynaklı riskler
73
azımsanmayacak
boyutta
olmasına
sebebiyle genel bütçe açığının GSYH’ye
rağmen, Avusturyalı ihracatçılar komşu
oranının % 3,2’ye yükseleceği tahmin
ülkelerde iyileşen ithalat talebinden büyük
edilmektedir.
ölçüde
Artan
tedbirlerin yanısıra beklenenden daha fazla
işgücü arzına bağlı olarak ortaya çıkan
gerçekleşen vergi gelirleri açıktaki artışı
işsizliğin mevcut çalışanlara yönelik tehdit
sınırlamıştır.
faydalanabileceklerdir.
Söz
konusu
ihtiyari
oluşturmaması nedeniyle tüketim daha
olumlu bir şekilde seyredebilecektir Reel
2013 yılında beklenen düşük ekonomik
ücretlerdeki
sürmesi
büyümeye rağmen % 3’ün altında bir bütçe
artışı
açığı/GSYH oranına ulaşılması mümkün
zayıflamakla beraber pozitif görünüm arz
gözükmektedir. 2013-2014 yılları için
etmekte,
öngörülen kamu maliyesinde iyileşme
artışının
beklenmektedir.
Kredilerin
finansman
koşulları
olumlu
seyretmektedir.
tedbirleri, 2013 bütçesi öncesinde kabul
Enflasyon bir önceki yıla göre gerileyerek,
edilmiş
Eylül ayında % 2,8 olarak gerçekleşmiştir.
iyileşmeler, gelir tarafında emlak vergisi
2012 yılının ilk yarısında enerji ve gıda
gelirleri ve KDV toplama sistemindeki
fiyatları
iyileştirmeler,
ile
çekirdek
enflasyon
hız
durumdadır.
harcama
Bahse
konu
tarafında
ise
kesmiştir. Hem temel enflasyon hem de
emeklilik ve işsizlik primlerinin azaltılması
çekirdek enflasyon oranı % 0,5 artmıştır.
ile
Enflasyonun 2013 ve 2014’te % 2’nin
yoluyla
altında seyretmesi beklenmektedir.
maliyesini iyileştirme çabalarının 2014
memur
maaşlarının
dondurulması
gerçekleştirilebilecektir.
Kamu
yılında da devam ettirilmesi, ekonomik
faaliyetlerin yavaşlaması ve 2012 yılında
Kamu Maliyesindeki İyileşme Yavaş da
Olsa Sürüyor
onaylanan tedbir paketinin etkisi ile genel
bütçe açığının % 1,9 olarak kaydedilmesi
Bankacılık sistemine yönelik eski ve yeni
beklenmektedir.
tedbirlerinin 2012 yılında kamu maliyesini
iyileştirme
çabalarını
sınırlaması
Kamu borcunun GSYH’ye oranının, 2012
beklenmektedir. Söz konusu tedbirlerin
yılında % 74,6’ya, 2013 yılında % 75,9’a
başında ÖVAG ve KA Finanz Bank’a
yükseleceği, 2014 yılında ise % 75,1’e
yönelik GSYH’nin % 0,6’sı tutarında
gerileyeceği öngörülmektedir.
sermaye transferleri gelmekte olup, Hypo
Alpe Adria Bank, ve KA Finanz için ek
yardım gerekebilecektir. Bu gelişmeler
74
Tablo II.19.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - AVUSTURYA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
300,7
100,0
Özel Tüketim
163,6
54,4
Kamu Tüketimi
56,7
18,9
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
64,5
21,4
Ekipman için
25,0
8,3
İhracat (mal ve hizmet)
172,3
57,3
İthalat (mal ve hizmet)
162,3
54,0
GSMG
297,0
98,8
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,4
1,6
2,2
1,4
1,6
6,0
4,8
2,4
1,7
0,1
0,6
0,6
4,2
2,8
1,0
-0,6
1,5
2,0
-0,2
-1,9
0,1
0,0
-2,4
-2,4
64,3
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
75
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-3,8
2,1
2,7
1,1
1,7
0,7
0,6
0,2
0,1
-7,8
0,8
7,3
-10,6
6,0
12,1
-15,6
8,7
7,2
-13,3
8,8
7,2
-4,5
3,2
1,1
-1,0
1,1
1,9
-0,9
0,6
0,6
-2,1
0,4
0,3
-1,5
0,5
1,4
4,8
4,4
4,2
2,5
1,3
2,3
4,9
-0,2
1,0
3,4
-1,8
-1,2
16,1
14,2
12,6
1,5
1,6
2,2
0,4
1,7
3,6
2,8
-1,6
-2,9
-1,1
-1,1
-2,3
2,7
3,5
1,1
2,8
3,5
1,0
-4,1
-4,5
-2,5
-2,8
-3,7
-2,5
-2,8
-3,4
-2,3
69,2
72,0
72,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
0,8
0,2
1,3
1,6
1,5
1,5
1,1
0,7
0,7
-0,2
0,3
1,1
4,5
2,9
3,2
1,1
12,6
2,0
2,4
-0,3
-2,1
1,1
0,2
-3,2
-2,9
-2,6
74,6
2013
0,9
0,5
0,8
0,9
1,2
3,9
3,4
0,8
0,7
-0,2
0,5
0,7
4,7
2,1
1,9
0,3
12,5
1,6
1,8
-0,1
-2,0
1,2
0,7
-2,7
-2,3
-2,1
75,9
2014
2,1
1,1
1,3
2,9
5,2
5,9
5,6
2,0
1,5
0,2
0,4
0,9
4,2
1,9
0,8
-1,4
12,7
2,2
1,9
0,4
-1,8
1,6
1,2
-1,9
-1,8
-1,8
75,1
20. POLONYA
İç Talep Hız Keserken Büyüme Yavaşlıyor
oranının ise % 2,4 olarak gerçekleşmesi
Ekonomik Faaliyetler Güç Kaybediyor
beklenmektedir.
Dış ticaretin canlanmasıyla gelen süren
ekonomik toparlanma, 2011 yılında da
Yetersiz Dış Talep Beklentisi ve
Durağanlaşan İşgücü Piyasası Talep
Artışını Olumsuz Etkiliyor
devam etmiştir. Ekonomik faaliyetlerin
itici gücünü büyük ölçüde dış ticaret
oluşturmaktadır.
Bozulan
finansman
istikrara
Küresel yavaşlamanın ve bozulan güven
kavuşması ve talebe ilişkin beklentilerin
ortamının tahmin dönemi boyunca Polonya
kötüleşmesi özel sektör yatırımlarındaki
ekonomisine
ilişkin
genişlemeyi
şekillendirmesi
beklenmektedir.
koşulları,
şirket
karlarının
sınırlandırmıştır.
İşgücü
yılında
ve tüketicilerin karamsarlaşması nedeniyle
dalgalanmalarının yarattığı etki ve iç
özel tüketim yetersiz kalırken, kamu
talepteki yetersiz büyümeyle karşı karşıya
maliyesinin iyileştirilmesi amacıyla alınan
kalacağı, 2014 yılında ise sınırlı da olsa bir
harcamaları
toparlanmanın
baskılamaktadır.
dış
2013
piyasasına ilişkin beklentilerin kötüleşmesi
tedbirler
ekonominin
beklentileri
yaşanacağı
alem
tahmin
İhracat görece güçlü seyretmiş, sınırlı iç
edilmektedir. Reel GSYH’nin 2013 ve
talep ithalattaki büyümeyi frenlemiştir.
2014 yıllarında sırasıyla % 1,8 ve % 2,6
artacağı öngörülmektedir. 2013 yılında
2012 yılının ikinci yarısında zayıflayan dış
zayıf işgücü piyasası koşulları, bozulan
talebin ihracat büyümesi önünde bir engel
tüketici ve üretici güveni ve ülkeye giren
oluşturması ve Polonya ekonomisindeki
AB fonlarının azalması nedeniyle iç talebin
yavaşlamanın
büyümeye
devam
etmesi
katkısının
önemli
ölçüde
beklenmektedir. Tüketici ve üretici güven
azalması beklenmektedir. 2014 yılında,
endekslerinde beklenen kötüleşmenin de
küresel ekonomideki canlanmaya karşın,
özel
özel tüketim ve özel sektör yatırımlarının
sektör
istihdamdaki
yatırım
artışı
ve
harcamalarını,
özel
oldukça
tüketimi
sınırlandıracağı tahmin edilmektedir. Bu
az
yükseleceği
tahmin
edilmektedir.
gelişmelerle birlikte GSYH büyümesinin
yılın ikinci yarısında % 1,8 oranına
2012
gerilemesi, 2012 yılı genelinde büyüme
projelerinin
76
yılı
başında
büyük
tamamlanması,
altyapı
mali
tedbirlerin kamu harcamalarını kısıtlaması
oranlarındaki
beklentisi ve 2007-2013 dönemi AB mali
dönemi sonuna doğru özel tüketimin
çerçevesinin sona ermesiyle birlikte kamu
ivmelenmesini
yatırımlarındaki artışın negatife döneceği
edilmektedir.
tahmin
edilmektedir.
kesintinin
ancak
sağlayacağı
tahmin
tahmin
2011-2012
dönemindeki toparlanmaya rağmen brüt
Dış ticaretin büyüme üzerinde etkisinin,
sabit sermaye oluşumunun 2013 yılında
tahmin dönemi boyunca azalarak da olsa
yavaşlaması
Talep
pozitif seyredeceği öngörülmektedir. 2014
nedeniyle
yılında dış talepteki toparlanma ve maliyet
özellikle şirket yatırımlarının erteleneceği
bakımından rekabet gücünün iyileşmesiyle
tahmin edilmektedir. Bununla birlikte 2014
birlikte
yılında dış talebin iyileşeceği tahmini
kazanacağı
altında
birlikte, ivmelenen iç talebin ithalatı da
beklenmektedir.
beklentilerindeki
özel
belirsizlik
sektör
yatırımlarının
toparlanacağı öngörülmektedir.
ihracattaki
büyümenin
düşünülmektedir.
hız
Bununla
teşvik etmesi beklenmektedir.
Grafik II.20.1:Polonya- GSYH Büyümesi ve
Bileşenleri
Cari işlemler açığı iyileşerek 2011 yılında
GSYH’nin % 4,5’ine gerilemiş olup,
puan
önümüzdeki
tahmin
dönemde
de
bu
düşme
eğiliminin devam edeceği ve 2014 yılında
cari işlem açığının GSYH’ye oranının %
3,7 olacağı tahmin edilmektedir. Ulusal
para biriminin değer kaybetmesi ve düşük
Dış talep
Stoklar
İç talep
GSYH büyümesi (yıllık %)
REER
iç talebin cari açıktaki söz konusu düşüşün
ardındaki
temel
etmenler
olduğu
düşünülmektedir.
Düşük reel ücret artışı ve istihdamdaki
oldukça düşük büyüme harcanabilir geliri
ve
özel
tüketim
harcamalarını
baskılamaktadır. Daha da kötüleşmesi
beklenen tüketici güveninin de hanehalkı
tasarruflarını
baskılanmasını
artırarak,
iç
talebin
Bankaların Güçlü Finansal Pozisyonuna
destekleyeceği
Karşın Kredi Genişlemesi Yetersiz
düşünülmektedir. İyileşen işgücü piyasası
koşulları ve güven ortamının ve KDV
77
Polonya’nın bankacılık sektöründe karlılık
işsizlik oranının ise % 10,3’e düşeceği
ve sermaye yeterlilik oranı 2012’nin ilk
öngörülmektedir.
yarısında da artmaya devam etmiştir. Mali
sektörde sermaye yeterlilik oranı Ağustos
Enflasyon Düşme Eğiliminde
2012 sonunda % 13,9’a yükselmiş, net
karlar Ocak-Ağustos döneminde yıllık
Zloty’nin değer kaybetmesi, yönetilen
bazda % 2,5 artmıştır. Bununla birlikte
fiyatlardaki artış ve emtia fiyatlarındaki
bankaların sıkılaşan gözlem çerçevesine
yükselme
karşı reaksiyonları ve sorunlu kredilerin
TÜFE’nin
toplam tüketici kredileri içindeki payının
genişlemesi,
özellikle
görünümündeki
bankaların
krediler
2,6’ya, 2014’te ise % 2,4’e düşeceği
tahmin
belirsizlik
konusunda
sınırlanan
2010-2011
ivmelenmenin
işgücü
ardından
talebinin
2012-2013
yıllarında nominal işgücü maliyetlerini
durum ise kredi arzının özel tüketim ve
düşürerek
yatırıma olan desteğini sınırlamaktadır.
Piyasasındaki
edilmektedir.
yıllarındaki
daha
temkinli davranmasına neden olmakta, bu
İşgücü
tırmanması
büyüme ve ücret baskıları nedeniyle %
izlemiştir. Kredilere ilişkin düzenlemeler
talep
3,8’e
yılında
ölçüde baz etkisi, iç talepteki yetersiz
bireysel
kredilerdeki genişleme, durağan bir seyir
ve
%
2012
beklenmektedir. 2013’de TÜFE’nin büyük
(% 18,3) görece yüksek olması nedeniyle
kredi
nedeniyle
desteklemesi
ihracatı
beklenmektedir.
Toparlanma
Yavaşlıyor
Ekonomik
faaliyetlerindeki
artışın
beklentilerindeki
kademeli
2014
yılında
ücret
ve
istihdam
iyileşmenin
artışlarına
hız
kazandıracağı tahmin edilmektedir.
2012 yılında istihdamın % 0,3 genişlemesi,
işsizlik oranının ise az da olsa artarak %
Kamu
10,1’e yükselmesi beklenmektedir. Azalan
Yönelik Çabalar Hız Kesmekle Birlikte
dış talep ve kötüleşen güven ortamı
Sürüyor
Maliyesinin
İyileştirilmesine
nedeniyle 2013 yılında özellikle inşaat
sektöründe istihdam büyümesinin yatay bir
2010 yılında GSYH’nin % 7,8’ine ulaşan
seyir izleyeceği tahmin edilmektedir. 2014
bütçe
yılında iyileşen küresel ortamla birlikte
açığı
2011
yılından
düşmeye
başlamış, 2011 yılı sonunda % 5’e
istihdamda sınırlı bir artış yaşanacağı,
gerilemiştir.
eğiliminin
78
Bütçe
tahmin
açığındaki
dönemi
azalma
boyunca,
yavaşlayarak da olsa süreceği tahmin
2013 yılında bütçe açığının azalmaya
edilmektedir.
devam
Yapısal
tedbirler
ve
2012
Harcamaları
Bütçe
altında
tedbirler
emeklilik
kademeli
yavaşlaması ve kamu
yatırımlarındaki
açığının
GSYH’nin
tahmin
%
3’üne
edilmektedir.
2011
yılında GSYH’nin % 5’i olan yapısal
kaldırılmasını
açığın ise 2014 yılında % 1,7’ye düşmesi
içermektedir. Söz konusu tedbirler ve
teşebbüslerinin
yer
büyümesini
gerileceği
puanlık artışı, bazı KDV ve özel tüketim
iktisadi
yükseltilmesi
GSYH
bütçe
üzerinden alınan özel tüketim vergisinde 4
kamu
yaratması
kayda değer düşüş neticesinde 2013 yılında
(3 yıl) 1 puanlık artışı, tütün ürünleri
muafiyetlerinin
olarak
almaktadır.
sisteminde
değişikliği, KDV oranında geçici süreyle
vergisi
etki
devam edilmesi ve emeklilik yaşının
gerçekleşmesi
beklenmektedir. Bütçenin gelirler kısmına
ilişkin
azaltıcı
edilmektedir.
çalışanlarının ücretlerinin dondurulmasına
2012 yılında bütçe açığı/GSYH oranının %
biraz
tahmin
beklenen yapısal tedbirlerin başında kamu
Kanununda yer alan önlemler ile birlikte
3,4’ün
edeceği
beklenmektedir.
kar
paylarından gelecek katkılar neticesinde
Zloty’nin değer kazanması, bütçe açığının
2011 yılında % 38,5 olan gelirler/GSYH
düşmesi ve Hükümet’in borç yönetim
oranının 2012 yılında % 39,4’e yükselmesi
stratejisi neticesinde kamu borcunun da
beklenmektedir. Bütçenin harcama tarafına
azalacağı
ilişkin yapısal tedbirler ise mevcut ve
yılında % 56,4 olan kamu borcu/GSYH
planlanan ihtiyari harcamalara üst sınır
oranının 2012’de % 55,5’e düşmesi, 2014
getirilmesi,
yılında ise az da olsa artarak % 56,1’e
kamu
ücretlerinin
çalışanlarının
dondurulması
harcamalarda
sınırlı
da
ve
sosyal
olsa
kesinti
çeyreğinde oldukça yükselen kamu yatırım
kesintiye
Hükümet
gidilmiştir.
tarafından
Kamu
yatırım
harcamalarının nominal bazda düşmesi ve
2011
yılında
%
43,5
olan
edilmektedir.
çıkması beklenmektedir.
yapılmasını içermektedir. 2012 yılının ilk
harcamalarında
tahmin
toplam
harcamalar/GSYH oranının % 42,8’ye
gerilemesi beklenmektedir.
79
2011
Tablo II.20.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - POLONYA
2011
Milyar PLN Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
1523,2
100,0
Özel Tüketim
932,8
61,2
Kamu Tüketimi
274,8
18,0
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
309,7
20,3
Ekipman için
106,5
7,0
İhracat (mal ve hizmet)
688,7
45,2
İthalat (mal ve hizmet)
706,3
46,4
GSMG
1455,3
95,5
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
4,6
4,4
3,5
7,6
10,6
11,5
4,7
4,9
0,1
-0,4
14,3
15,7
11,8
0,2
-3,1
-2,3
-1,6
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
80
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
1,6
3,9
4,3
2,0
3,1
2,5
2,1
4,1
-1,7
-1,2
-0,4
9,0
-10,8
-3,3
9,7
-6,8
12,1
7,7
-12,4
13,9
5,5
0,1
4,0
3,1
1,4
2,6
3,0
-2,5
2,0
0,4
2,7
-0,7
0,9
0,4
0,5
1,0
8,2
9,6
9,7
3,5
4,7
4,0
2,2
1,3
0,7
-1,4
-0,1
-2,3
9,0
8,5
2,8
3,7
1,4
3,1
4,0
2,7
3,9
4,4
-1,4
-1,9
-1,0
-1,8
-2,1
-3,1
-3,8
-4,5
-1,9
-2,3
-2,4
-7,4
-7,9
-5,0
-7,7
-8,0
-5,0
-8,0
-8,0
-5,0
50,9
54,8
56,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
2,4
1,6
-0,2
1,7
5,5
3,0
-0,2
2,4
1,3
-0,3
1,4
0,3
10,1
3,5
1,4
-0,8
1,4
2,2
3,8
-2,4
-1,8
-3,9
-2,0
-3,4
-2,9
-2,9
55,5
2013
1,8
1,5
1,7
-2,8
2,5
4,1
2,1
1,8
0,7
0,2
0,9
0,1
10,5
3,4
1,7
-0,5
1,8
2,1
2,6
-0,5
-1,2
-3,3
-1,8
-3,1
-2,0
-2,2
55,8
2014
2,6
2,1
3,1
1,4
6,8
6,3
5,2
2,5
2,1
0,0
0,5
0,4
10,3
4,6
2,3
1,0
2,2
1,3
2,4
-1,7
-1,4
-3,7
-2,4
-3,0
-1,7
-1,7
56,1
21. PORTEKİZ
Net İhracatla Gelen Beklenenden Hızlı İyileşme
yönlü seyrini sürdürerek 2012 yılında
Ekonomi Süratle Dengeleniyor
ortalama % 2,9 olarak gerçekleşmesi
beklenmektedir.
2012 yılının ilk yarısında reel GSYH,
Bahar Tahminleriyle uyumlu bir biçimde,
Ekonomi 2013 Yılında Daralıyor
yıllık bazda % 2,8 düşmüştür. Net ticaret
büyümeye 4,3 puanlık bir katkı sağlarken,
iç
talep
7,1
katkı
2013 yılına ilişkin büyüme görünümü, ek
yarısındaki
bütçesel tedbirlerin iç talebi baskılaması ve
dengelenme döneminin ardından ekonomik
aşağı yönlü dış talebin ihracatı frenlemesi
duyarlılık endeksi Eylül ayında ciddi
nedeniyle Bahar Tahminlerinden bu yana
biçimde gerilemiş, hizmetler sektöründe
kötüleşmiştir. 2013 yılında kişisel gelir
yaşanan güven kaybı rekor seviyede
vergisi oranının artırılmasıyla harcanabilir
gerçekleşmiştir.
gelirdeki
yaratmıştır.
puanlık
Yılın
negatif
ilk
düşüşün
özel
tüketimi
baskılayacağı ve 2013 yılında % 1,75
Bu yıl işgücü birim maliyetinin büyük
gerileyeceği tahmin edilmektedir (Bahar
oranda düşmesiyle birlikte ülkenin fiyat
Tahminlerinde
bakımında rekabet gücünün artması ve
Tüketimdeki
ihracat
yılında % 4,25 daralması beklenen brüt
pazar
paylarının
genişlemesi
bu
oran
keskin
%
1
idi).
daralmanın
2013
beklenmektedir. İhracatın bu yıl içinde %
sabit
4,25 genişleyeceği tahmin edilmektedir. İç
etkileyeceği tahmin edilmektedir. Bahar
talebin ise kamu maliyesinin iyileştirilmesi
Tahminlerinin aşağı yönlü revize edilmesi
çabaları ve işgücü piyasasındaki zayıflığın
temelde
sürmesi nedeniyle daha da daralması
yatırımların
kayda
beklenmektedir. Sonuç olarak bu yıl reel
düşmesinin
yarattığı
GSYH’nin % 3 oranında düşeceği tahmin
kaynaklanmaktadır. Söz konusu etkinin iç
edilmektedir. İşsizlik yılın geri kalanında
talep
daha
oranlarını
da
işgücünün
yükselecek,
%
15,25’ine
2012
yılında
sermaye
yatırımını
2012’nin
bileşenlerinin
da
ikinci
olumsuz
yarısında
değer
biçimde
negatif
etkiden
yıllık
frenleyeceği
büyüme
tahmin
tırmanacaktır.
edilmektedir. Süregelen zayıf iç talebin
TÜFE, dolaylı vergi oranlarındaki ve
2013 yılında istihdamı baskılayacağı ve
yönetilen
ciddi
işsizlik oranının % 16’nın üzerine çıkacağı
biçimde etkilenmiştir. TÜFE’nin aşağı
öngörülmektedir. İstihdama ilişkin güçlü
fiyatlardaki
artıştan
81
bir iyileşmenin, ihracat faaliyetlerinin hız
Kamu Maliyesinin İyileşmesiyle Birlikte
kazanmasıyla birlikte ancak 2014 yılında
Ekonomi Dengeleniyor
gerçekleşeceği
tahmin
edilmektedir.
Ekonominin toparlanma trendine gireceği
İç talebin GSYH’ye katkısının azalarak
2014 yılında bile Fiyat baskılarının zayıf
yerini net ihracata bırakmasıyla GSYH
kalmaya devam edeceği öngörülmektedir.
beklenenden
hızlı
bir
biçimde
dengelenmiştir. Ayrıca, kişi başına düşen
Grafik II.21.1: Portekiz-Cari İşlemler Dengesi
gelirdeki gerileme tüketimin daha düşük
%GSYH
tahmin
vergi oranlı mallara yönelmesine neden
olmuştur. Öte yandan harcamalar özellikle
kamu
maaşları
dikkate
alındığında
artmaktadır. Düşük net faiz ödemeleri, AB
yapısal fonlarının tekrar programlanması
Net mal iİhracat
Net gelir
Cari işl. Dengesi
ve tek seferlik gelirler vasıtasıyla gelir
Net hizmet ihracı
Net transferler
kayıplarının bir bölümünün telafi edileceği
öngörülmektedir.
Dış denge 2012 yılında pozitif değerlere
ulaşmıştır. Bununla birlikte hala oldukça
Yılın geri kalanında 2012 yılı bütçe açığını
yüksek seyreden dış borç oranlarına bağlı
GSYH’nin
olarak faiz dışı fazlanın artacağı beklentisi
nedeniyle
cari
düzelmenin
işlemler
beklenenden
Hükümet,
hesabındaki
daha
yavaş
muhtemel gecikmeler gibi) bulunmaktadır.
tahmin
GSYH’nin % 4,5’i olan bütçe açığı
hedefini
Makroekonomik görünüme ilişkin aşağı
riskler
mevcudiyetini
karşılık
piyasalar
ve
alınacak ek
gelen
kısmı
2013
yılında
uygulamaya konulacaktır. Parlamentoya
Euro Bölgesi’nde devam eden sorunların
mali
karşılamak için
tedbirlerin GSYH’nin yaklaşık % 3’üne
sürdürmektedir. Başta İspanya olmak üzere
ticaret,
yatırım
riskler (ek tedbirlerin uygulanmasındaki
edilmektedir.
yönlü
başlamamış
için
birlikte mali tahminlere ilişkin aşağı yönlü
işlemler açığının 2014 yılında GSYH’nin
gerileyeceği
düşürmek
da içeren ek tedbirler alacaktır. Bununla
yılında GSYH’nin % 10’u olan cari
1,25’ine
henüz
5’ine
projelerinin bir kısmının dondurulmasını
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2010
%
%
sunulan taslak bütçede harcamaların maaş
güvenirlik
ödemeleri ve ara mal tüketimi kalemleri ile
kanallarıyla Portekiz ekonomisini olumsuz
sosyal
etkileyebileceği tahmin edilmektedir.
82
transfer
harcamalarında
ek
kesintilere gidilmiştir. Bütçenin gelirler
2014
kısmına ilişkin tedbirler ise, kişisel gelir
GSYH’nin % 1,75’ine denk gelen ve
vergisine ilişkin yapısal bir reformu, özel
harcamaları azaltmaya yönelik tedbirlerin
tüketim
vergi
uygulamaya konulması yer almaktadır.
içermektedir.
2012 yılında % 5 olması beklenen bütçe
2013 yılında yönelik kamu maliyesini
açığı/GSYH oranının 2013 yılında % 4,5’e
iyileştirme çalışmaları bütçenin gelirler
ve 2014 yılında % 2,5’e gerilemesi
kısmına
beklenmektedir.
vergisinde
harcamalarında
kesintiyi
ilişkin
beklenenden
artışı
daha
olup;
ve
iç
ciddi
talebin
yılına
ilişkin
mali
Kamu
planlarda
borcu/GSYH
biçimde
oranının ise 2013 yılında en yüksek
daralmasının mali tahminlere yönelik aşağı
değerine ulaşıp, % 124’ün biraz altında
yönlü risklerin ortaya çıkmasına neden
gerçekleşmesinin ardından orta vadede
olabileceği öngörülmektedir.
dengeli bir şekilde azalacaktır.
Tablo II.21.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – PORTEKİZ
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
170,9
Özel Tüketim
113,3
Kamu Tüketimi
34,3
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
30,9
Ekipman için
8,8
İhracat (mal ve hizmet)
60,7
İthalat (mal ve hizmet)
67,2
GSMG
164,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
66,3
20,1
18,1
5,2
35,5
39,3
96,3
92-08
2,1
2,4
2,3
1,9
3,9
5,7
5,8
1,9
2,5
0,2
-0,6
0,4
6,6
5,6
3,9
0,1
3,9
3,5
0,2
-10,4
-8,2
-6,1
-4,2
-4,4
58,7
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
83
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-2,9
1,4
-1,7
-2,2
2,1
-3,8
4,7
0,9
-3,7
-8,6
-4,1 -12,1
-13,2
-4,3 -14,1
-10,9
8,8
7,7
-10,0
5,4
-5,2
-3,4
2,2
-2,1
-2,5
0,7
-5,7
-1,1
0,1
-0,3
0,7
0,6
4,4
-2,6
-1,5
-1,5
10,6
12,0
12,9
2,8
1,4
-0,8
3,1
-1,6
-0,7
2,2
-2,6
-1,3
10,9
10,2
10,0
0,9
1,1
0,7
-0,9
1,4
3,6
5,1
0,1
-2,1
-10,0 -10,0
-7,2
-10,8
-9,7
-6,6
-9,6
-8,4
-5,1
-10,2
-9,8
-4,4
-8,8
-9,1
-3,2
-8,5
-8,4
-6,2
83,2
93,5 108,1
2012
-3,0
-5,9
-3,5
-14,1
-10,3
4,3
-6,6
-3,4
-7,1
0,1
4,1
-4,0
15,5
-2,9
-4,0
-4,3
9,9
0,3
2,9
-0,3
-3,5
-3,0
-1,4
-5,0
-3,1
-4,1
119,1
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
-1,0
-1,7
-3,2
-4,6
0,0
2,7
-1,1
-1,5
-2,5
0,0
1,5
-1,6
16,4
1,5
0,9
-0,6
9,7
1,5
0,9
0,6
-2,3
-1,8
-0,1
-4,5
-2,5
-2,5
123,5
2014
0,8
0,2
-1,5
2,1
3,7
4,8
3,3
0,4
0,2
0,0
0,7
0,3
15,9
0,4
-0,1
-1,3
9,9
1,2
1,3
0,4
-1,6
-1,5
0,3
-2,5
-0,9
-0,9
123,5
22. ROMANYA
Ekonomi Sınırlı da Olsa Toparlanma Sinyalleri Veriyor
2012
Yılında
Ekonomik
Büyüme
Büyüme 2013 Yılında Toparlanmaya
Başlayacak, 2014 Yılında ise Yapısal
Reformların Etkisiyle Hız Kazanacak
GSYH
2013 yılında GSYH büyümesinin % 2,2’ye
Yavaşlıyor
2012
yılında
iç
talep
çekişli
büyümesinin % 0,8 civarında gerçekleşeceği
yükseleceği
tahmin edilmektedir. Zorlu kış koşulları,
Büyümenin itici gücü olan yatırımların
ekonomik faaliyetlerin yılın ilk çeyreğinde
2013 yılında gerek AB gerekse ülke
yavaşlamasına (çeyreklik bazda % 0,1)
çapındaki belirsizlikler nedeniyle 2012’ye
neden olurken, büyüme ikinci çeyrekte
kıyasla
güçlü yatırımlar ve özel tüketim sayesinde
Bankaların
hız kazanmıştır (çeyreklik bazda % 0,5).
uygulamasını sürdürmesiyle birlikte kredi
Bununla birlikte yaz aylarında ciddi bir
faaliyetlerinde sınırlı da olsa bir iyileşme
kuraklıkla
yaşanacağı
güveni
sarsılan
azalmış
ekonomide
ve
edilmektedir.
yavaşlaması
beklenmektedir.
düşük
kaldıraçlama
öngörülmektedir.
Hanehalkı
fonlarının
bilançolarının
ekonomik
ihtiyaca ve ağır borçlanma koşullarının
görünümü daha da kötüleştirmiştir. Zayıf
olumsuz etkilerine rağmen özel tüketim
ekonomik
artışının
kullanımındaki
AB
tüketici
tahmin
güçlükler
faaliyetler
nedeniyle
ithalat
düzeltilmesine
ivmelenmesi
duyulan
beklenmektedir.
talebinin düşmesi ve böylelikle cari işlemler
2010-2012 döneminin aksine 2013 yılında
dengesinin
kazanması
kamu harcamalarının kamu sektörü ücret
beklenmektedir. 2012 yılı sonuna kadar
artışlarına az da olsa pozitif bir katkı
büyümeye ilişkin risklerin, tahmin dönemi
sağlayacağı
boyunca daha dengeli bir görünüm sergilese
talepteki sınırlı toparlanma tahminlerine
de,
paralel olarak cari işlemler açığının az da
istikrar
aşağı
yönlü
seyredeceği
tahmin
tahmin
edilmektedir.
İç
edilmektedir. Ülkeye yönelik temel riskler;
olsa
finansman
ve
ulaşması beklenmektedir. 2014 yılında
yatırımların baskılanmasına yol açan siyasi
işgücü ve üretim piyasalarında yürürlüğe
tarım
yaz
konulan reformların etkisiyle büyümenin
kuraklık
nedeniyle
hızlanarak artması ve % 2,7 seviyesine
ciddi
biçimde
maliyetlerinin
belirsizlikler
aylarında
ve
görülen
beklenenden
daha
artmasına
sektörünün
artarak
GSYH’nin
ulaşması beklenmektedir.
etkilenmesidir.
84
%
4,2’sine
Gıda Fiyatlarıyla Birlikte Enflasyon da
dönmesi, birim işgücü maliyetinin düşük
Yükseliyor
üretim
artışı
nedeniyle
artması
beklenmektedir.
2012
yılının
ilk
yarısında
gözlenen
2012 Yılında Bütçe Açığı
Altında
enflasyon üzerindeki geçici aşağı yönlü
% 3’ün
baskıların ardından TÜFE, artan gıda
fiyatları
ve
neticesinde
Leu’daki
Eylül
değer
ayında
%
kaybı
2011 yılında GSYH’nin % 5,5’i olan bütçe
5,4’e
açığının, 2012 yılında % 2,8 seviyesine
tırmanmıştır. Perakende ve toptan satış
sektörlerinde
planlanan
açığındaki
düzenlemeleriyle birlikte enerji fiyatlarının
nedeniyle 2013 yılının ilk yarısında gıda
seyredeceği
Bununla
Yönelik
Ulusal
Program’da
yapılan
Politika değişikliği olmayacağı varsayımı
altında
istihdam alanlarının ise 2012 yılında sınırlı
bütçe
açığının
2013
yılında
GSYH’nin % 2,4’üne, 2014 yılında ise %
kalması beklenmektedir. Bu durum, %
gerçekleşeceği
ve
ikinci
çeyreğinde pozitife dönmesi, yaratılan
üzerinde
maaşlarına
Bütçe Açığı 2013 ve 2014’de Düşmeye
Devam Ederken Riskler Mevcudiyetini
Sürdürüyor
Devam Ediyor
7’nin
yana
kesintilerle birlikte telafi edilmiştir.
Seyretmeye
yılın
emekli
bu
açığındaki bu artış, Altyapıyı Geliştirmeye
ve % 3,3 olması beklenmektedir.
büyümenin
tahminlerinden
olacaktır.
kararlar almıştır. Bununla birlikte bütçe
enflasyon oranının sırasıyla ortalama % 4,9
İstihdamdaki
Bahar
2012
etkili
açığını büyütecek nitelikte bir takım
yaratması, 2013 ve 2014 yıllarında yıllık
Zayıf
artışlar
emeklilerin sağlık katkılarına ilişkin bütçe
yavaş gerçekleşmesinin deflasyonist etkiler
Piyasası
vergilerindeki
Hükümet,
birlikte
ekonomideki toparlanmanın beklenenden
İşgücü
emekli
yardımlarda kesinti ve bazı özel tüketim
tahmin edilmektedir. Negatif baz etkisi
öngörülmektedir.
daralmada,
yardım kurallarının belirlenmesi, sosyal
üzerinde yukarı yönlü bir baskı yaratacağı
yüksek
bu
Bütçe
maaşlarının dondurulması, yeni sosyal
tahmin dönemi boyunca enflasyon oranları
fiyatlarının
öngörülmektedir.
gerileyeceği
fiyat
2’ye
tahmin
gerilemesi
beklenmektedir.
2012
yılında GSYH’nin % 2’sine yaklaşan
edilen işsizlik oranını kayda değer biçimde
yapısal açığın tahmin dönemi boyunca
düşürmekte yetersiz kalmaktadır. Reel
iyileşerek 2014 yılında % 1’e düşeceği
ücret artışlarının ise 2012’de pozitife
85
tahmin
edilmektedir.
GSYH’nin
%
2012
34,6
yılında
projelerin ulusal fonlarla finansmanına
seviyesinde
ilişkin mali düzeltmeler, özellikle yerel
gerçekleşmesi ve 2013 % GSYH’nin
yönetimlerin
34,8’ine
kamu
borçları ve kamu iktisadi teşebbüslerinin
borcunun, 2014 yılı itibarıyla istikrara
yeniden yapılandırılması konusunda bir
kavuşmaya başlayacağı öngörülmektedir.
ilerlemenin
Bütçeye ilişkin temel riskler ise AB
yıllarda bütçe üzerinde yaratacağı baskı
fonlarının kullanımına veya öncelikli
olarak özetlenebilir.
tırmanması
beklenen
86
vadesinde
ödenmemiş
sağlanamamasının
gelecek
Tablo II.22.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – ROMANYA
2011
Milyar Rumen Leyi Cari Fiyatlarla
GSYH
578,6
Özel Tüketim
358,4
Kamu Tüketimi
83,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
142,1
Ekipman için
66,7
İhracat (mal ve hizmet)
221,8
İthalat (mal ve hizmet)
251,6
GSMG
571,0
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
62,0
14,4
24,6
11,5
38,3
43,5
98,7
92-08
2,9
5,6
0,9
9,8
10,5
10,9
13,4
2,8
6,8
-1,6
-2,0
-2,3
59,7
51,6
-0,8
52,8
1,6
-7,7
-5,7
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
87
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-6,6
-1,6
2,5
-10,1
-0,4
1,3
3,1
-4,4
-3,5
-28,1
-2,1
6,3
-27,7 -32,7
7,0
-6,4
14,0
9,9
-20,5
11,9
10,5
-5,1
-1,5
2,3
-15,0
-1,6
1,8
1,4
0,0
1,4
7,0
0,0
-0,8
-2,0
-1,4
0,4
6,9
7,3
7,4
-1,9
7,6
3,7
2,9
7,9
1,7
-1,2
1,8
-5,9
-1,3
-2,5
4,2
6,0
8,1
5,6
6,1
5,8
1,2
2,6
1,7
-5,8
-4,8
-5,5
-4,2
-3,9
-4,1
-3,6
-3,7
-4,0
-9,0
-6,8
-5,5
-9,3
-6,1
-5,0
-9,7
-6,1
-3,9
23,6
30,5
33,4
2012
0,8
0,8
-2,3
6,7
6,7
0,2
0,5
1,0
1,8
-9,0
-0,1
0,4
7,4
4,6
4,1
-0,2
4,4
3,5
0,7
-5,4
-4,1
-4,0
-2,8
-1,9
-1,9
34,6
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
2,2
1,9
2,1
5,1
5,5
3,9
5,2
2,1
2,8
0,1
-0,8
0,8
7,3
4,9
3,5
-0,8
4,4
4,9
0,4
-5,8
-4,2
-4,1
-2,4
-1,4
-1,4
34,8
2014
2,7
2,4
1,9
5,5
6,1
5,9
6,6
2,5
3,3
0,1
-0,7
0,9
7,3
3,9
2,2
-1,3
3,5
3,3
1,0
-5,9
-4,4
-4,3
-2,0
-1,0
-1,0
34,8
23. SLOVENYA
Düşük Kaldıraçlama Toparlanmayı Geciktiriyor
2014 yılında bütçe açığının GSYH’ye
Ekonomik Durgunluk Geri Geliyor
oranının % 4,1 seviyesinde olacağı tahmin
Slovenya 2012 yılının ortalarından itibaren
edilmektedir. Kurumlar vergisindeki düşüş
güçlü bir şekilde devam eden ekonomik
dışında gelirler yönünde bütçe taslağında
küçülme nedeniyle tekrar bir ekonomik
başka bir değişiklik önerilmemektedir.
durgunluk
girmektedir.
Öngörüler, artan kamu yatırımları, emekli
Daralmanın gelecek yıl da devam edeceği
sayısındaki artış ve artan borçlanmanın
ve GSYH’nin 2012 yılında % 2,3, 2013
faizlerde yarattığı baskı nedeniyle faiz
yılında % 1,5 oranında küçüleceği, 2014
harcamalarında meydana gelecek artışı da
yılında
göz önünde bulundurmaktadır.
sürecine
ise
%
1
oranında
büyüme
sağlanacağı öngörülmektedir. Ekonominin
Brüt sabit sermaye oluşumunun zayıf
bu uzun süreli zayıflığı enflasyon, ücretler
olduğu gözlenmektedir. İstihdamdaki %
ve kredi genişlemesine baskı yapmakta ve
seviyelerinde
işsizliği
%
9,25
dolaylarına çekeceği düşünülmekte olup,
olmaktadır. İşsizliğin 2014 yılı itibarıyla %
9,5
düşüşün
1,75’lik
cari fazlanın daha da artmasına neden
2012 yılında enflasyonun % 2,75’lerden %
seyredeceği
2,25
öngörülmektedir.
seviyesine
gerileyeceği
beklenmektedir. Düşük emtia fiyatlarının,
Grafik II.23.1: Slovenya-GSYH Büyümesine
Katkılar
%
tahmin
durağan seyreden nominal ücretlerin ve iç
talebin düşmesiyle azalan enflasyonist
baskıların,
yüksek
vergi
oranlarının
yarattığı etkiyi bir miktar telafi edeceği
tahmin edilmektedir.
2014 yılında net ihracatın düşmesi, iç
talebin dengelenmesi beklenmektedir. İç
Hanehalkı Tük. Harcamaları
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
Stok Değişmeleri
GSYH
Kamu Yatırım Harc
Brüt SermayeEkipmanlar
talebin
düşük
seyretmesi
neticesinde
enflasyon oranının % 1,5’e düşeceği
tahmin edilmektedir.
88
Bankacılık sistemi, ülkenin en büyük
2013 ve 2014 yıllarında da bütçe açığının
bankasının sermaye yapısının Haziran
GSYH’ye oranının sırasıyla % 3,9 ve %
ayında
4,1 olacağı tahmin edilmektedir.
ikinci
kez
güçlendirilmesine
rağmen kırılgan durumdadır. Finansman
Brüt kamu borcu 2011 yılında GSYH’nin
sağlama şartlarının sıkılaşması nedeniyle
%
bankalar, borç geri ödemesinde zorluklar
hızının bir sonucu olarak, kamu borcunun
üçüncü çeyreğinde oldukça artan kamu
GSYH’ye oranının dönem boyunca artarak
borçları reel ekonomide kredi koşullarını
2013 yılında % 62 seviyesine ulaşacağı
ciddi bir biçimde etkilememiştir Bununla
kamu
tahmin edilmektedir.
borçlarının2013
yılında brüt sabit sermaye oluşumunu
olumsuz
yönde
etkileyeceği
tahmin
edilmektedir.
2014 Yılında Kamu Borçları GSYH’nin
% 60’ını Aşarken Bütçe Açığı
Gerileyecek
2011’de % 6,4 olan
bütçe açığının
GSYH’ye oranının, kamu çalışanlarının
ücretlerinde kesintiye gidilmesi, sosyal
transferler sınırlandırmalar getirilmesi gibi
tedbirler içeren ek bütçenin bir sonucu
olarak azalma göstermesi ve 2012 yılında
%
4,4
seviyesine
gerçekleşmiştir.
faiz oranlarının ve düşük GSYH büyüme
vermemeyi tercih etmektedir. 2012 yılının
artan
seviyesinde
Süregelen faiz dışı bütçe açığının, artan
yaşayacak şirketlere finansman desteği
birlikte,
47,5’i
gerilemesi
beklenmektedir.
89
Tablo II.23.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – SLOVENYA
2011
Milyar EURO Cari Fiyatlarla
GSYH
36,2
Özel Tüketim
20,9
Kamu Tüketimi
7,5
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
6,7
Ekipman için
2,8
İhracat (mal ve hizmet)
26,2
İthalat (mal ve hizmet)
25,8
GSMG
35,7
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,8
20,8
18,5
7,9
72,4
71,2
98,6
92-08
3,7
3,7
3,1
7,1
9,5
5,3
6,9
3,5
4,3
0,4
-1,0
16,4
0,6
-3,1
-0,8
-1,0
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
90
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-7,8
1,2
0,6
0,1
1,3
0,9
2,5
1,5
-1,2
-23,2 -13,8
-8,1
-28,9
-7,9
9,5
-16,7
10,1
7,0
-19,5
7,9
5,2
-7,2
1,6
0,8
-6,1
-2,1
-1,3
-4,1
1,9
0,7
2,4
1,5
1,3
-1,8
-2,2
-1,6
5,9
7,3
8,2
1,8
3,9
1,6
8,5
0,4
-0,6
4,7
1,5
-1,6
14,9
13,5
11,9
3,6
-1,1
1,0
0,9
2,1
2,1
4,1
-4,8
-1,8
-1,5
-2,9
-3,0
-0,4
-0,4
0,1
-0,4
-0,3
-0,2
-6,0
-5,7
-6,4
-4,4
-4,6
-5,7
-4,3
-4,6
-4,7
35,0
38,6
46,9
2012
-2,3
-3,0
-2,8
-8,9
-3,8
1,2
-3,2
-2,6
-4,0
-1,4
3,2
-1,6
8,5
0,5
1,2
0,1
10,9
1,1
2,8
-1,2
-1,0
2,0
2,1
-4,4
-3,0
-2,8
54,0
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
-1,6
-2,0
-2,1
-3,8
0,2
3,0
2,0
-1,7
-2,3
-0,2
0,9
-1,7
9,3
0,4
0,2
-0,8
10,2
1,0
2,2
-0,6
-0,8
2,7
3,1
-3,9
-2,0
-2,0
59,0
2014
0,9
0,6
-0,4
0,6
2,0
5,4
5,0
0,8
0,4
0,0
0,5
-0,6
9,6
1,5
0,1
-0,9
9,7
0,9
1,6
-0,6
-0,9
2,3
3,1
-4,1
-2,7
-2,7
62,3
24. SLOVAKYA
Ekonomi Hala Güçlü Ancak 2013’de Büyüme Hız Kaybediyor
2012 Yılında Arz Şokları Büyümeyi
Destekliyor
Büyüme Motorunun Kademeli Olarak
İhracattan İç Talebe Dönmesi
Finansal krizin ardından en hızlı toparlanan
Krizin baş göstermesinden bu yana dış
Euro
talep
Bölgesi
ülkelerden
biri
olan
büyümenin
motoru
Slovakya’da GSYH büyümesinin 2012
İhracattaki
yılında
yarısında ciddi hız kazanmış, ihracat pazar
%
2,6’ya
gerilemesi
büyüme
2012
olmuştur.
yılının
ilk
arz
paylarında, küresel ticaretteki zayıflamaya
tarafından bakıldığında, büyümenin önemli
rağmen, kayda değer bir artış gözlenmiştir.
bir
Otomotiv
beklenmektedir.
kısmı
Ekonominin
otomotiv
şoklarından
sektöründeki
kaynaklanmıştır.
arz
sanayi
üretim
kapasitesinin
2012’nin üçüncü çeyreği itibarıyla tam
Geçmiş
dönemlerde yapılan yatırımları üretim
kapasiteye
aşamasına
yolcu
2013 yılında ihracattaki büyümenin geçici
arabaları üretimi 2012’nin ilk yarısında %
de olsa yavaşlayacağı, 2014 yılında ise dış
50’den fazla artış göstermiş olup ihracatın
talepteki güçlü büyümeyle birlikte tekrar
da üçte bir oranında artmasını sağlamıştır.
iyileşeceği tahmin edilmektedir.
geçmesiyle
birlikte
ulaşacağı
öngörülmektedir.
Otomotiv sektörü dışında genel olarak
ekonomi yılın ilk yarısında durağan bir
Şirket
görünüm sergilemektedir. Özellikle inşaat
tedbirlerinin
sektöründeki zayıflık
sermaye
sinyalleri dikkat
yatırımlarına
ilişkin
etkisiyle
iyileştirme
birlikte
yatırımlarının
sabit
büyümeyi
çekici olup 2012 yılının ilk yarısı boyunca
destekleyici etkisi kademeli olarak artacağı
sektörde
öngörülmektedir. Dört yıllık durgunluğun
yaratılan
katma
değer
ve
yatırımlar % 10’un üzerinde düşmüştür.
ardından
Güçlü
koşullarının
tasarruflar ve reel harcanabilir gelirdeki
ekonomideki
iyileşmenin de neticesinde, az da olsa
baz
zorlaşması
etkisi,
ve
kredi
küresel
2013
yılında
belirsizlik özel yatırımları baskılamaktadır.
artması
İşgücü piyasasında ciddi bir gelişme
gelirin 2014 yılında tüketim artışının ana
yaşanmazken,
tüketici
kaynağı olacaktır. 2013 yılında GSYH
güveni ile birlikte reel harcanabilir gelir
büyümesinin % 2’ye gerileyeceği, 2014
düşmeye devam etmekte ve özel tüketimi
yılında ise % 3 olarak kaydedileceği
olumsuz etkilemektedir.
tahmin edilmektedir.
sürekli
azalan
91
beklenmektedir.
tüketimin,
Harcanabilir
Grafik II.24.1: Slovakya- GSYH Büyümesi ve Katkılar
Kamu Maliyesini İyileştirme Çabaları
puan
2013’de de Devam Ediyor
tahmin
2011
yılında
harcamaları
kısmaya
odaklanan bütçe politikaları neticesinde
GSYH’nin % 4,9’una gerileyen bütçe
açığının 2012 yılında GSYH’nin % 5’i
Yatırım dışı iç talep
Net ihracat
olarak
gerçekleşmesi
Stoklar
GSYH(yıllık %
değişim)
KDV,
gelir
beklenmektedir.
vergisi,
özel
tüketim
vergilerinin toplanmasındaki aksaklıklar
gelirler
İşgücü Piyasasındaki Durgunluk Devam
Ediyor
tarafında
açmıştır.
ciddi
Ayrıca
açıklara
planlanandan
yol
fazla
gerçekleşen sağlık harcamaları sosyal katkı
Kriz sonrası güçlü toparlanmaya rağmen
paylarının
ekonomi, halihazırda % 14 civarında
harcamalarının
seyreden
gerçekleşmesiyle telafi edilmiştir.
işsizlik
oranını
düşürmeye
artırılması
ve
emeklilik
beklenenden
düşük
yetecek kadar büyümemiştir. 2013 yılında
ekonomik faaliyetlerin azalacağı tahmini
2013-2015
altında işgücü piyasasındaki durgunluğun
alındığında, 2013 yılında GSYH’nin %
süreceği tahmin edilmektedir. İstihdamın
3,2’sine
ancak
borcu/GSYH oranı ile kamu maliyesinde
2014
verimlilikteki
yılında
artışın
genişleyeceği
ise
süreceği
taslak
bütçe
inmesi
göz
beklenen
önüne
kamu
kayda değer bir iyileşmenin gerçekleşeceği
öngörülmektedir.
tahmin edilmektedir. Gelirler, söz konusu
iyileşmenin ana unsuru olacaktır. Ayrıca,
Enflasyonist Baskıların 2013 yılında
2012 yılında yürürlüğe giren tedbirlere ek
Hafiflemesi Bekleniyor
olarak, kurumlar verisinin % 19’dan %
23’e
2011
yılında
yükselen
yükseltilmesi
üzerinden
tüketici
alınan
ve
kişisel
verginin
üst
gelir
gelir
enflasyonunun 2012 yılında, büyük ölçüde
düzeyine ait kısmına % 25’lik yeni bir
enerji, emtia ve enerji dışı sanayi ürünleri
vergi dilimi eklenmesi vergi rejiminin
fiyatlarındaki artış nedeniyle % 3,7 olarak
serbest meslek sahipleri ve sözleşmeli işler
için
gerçekleşmesi, 2013 yılında ise %2’ye
yeniden
düzenlenmesi
vergi
gelirlerinin artırılmasını sağlamıştır. 2013
yaklaşması beklenmektedir.
yılı gelir paketinin GSYH’nin % 1,2’si
oranında
92
bir
etki
yaratması
beklenmektedir. Yapısal dengenin ise 2013
yılında GSYH’nin % 3,25’ine ulaşacağı,
kamu borç oranının ise 5 puan artarak 2014
yılında GSYH’nin % 56’sına tırmanacağı
tahmin edilmektedir.
Tablo II.24.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – SLOVAKYA
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
69,1
Özel Tüketim
39,7
Kamu Tüketimi
12,4
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
16,0
Ekipman için
8,1
İhracat (mal ve hizmet)
62,0
İthalat (mal ve hizmet)
61,6
GSMG
67,6
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
57,5
18,0
23,1
11,8
89,7
89,1
97,8
92-08
-
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
93
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,9
4,4
3,2
0,2
-0,7
-0,5
6,1
1,0
-4,3
-19,7
6,5
14,2
-26,6
11,1
46,7
-16,3
16,0
12,7
-18,9
14,9
10,1
-3,7
3,8
2,3
-3,7
1,1
1,9
-3,8
2,5
-0,7
2,6
0,7
2,0
-2,0
-1,5
1,8
12,1
14,5
13,6
2,5
5,1
1,1
5,7
-0,9
-0,4
7,0
-1,4
-2,0
6,9
10,7
9,8
-1,2
0,5
1,6
0,9
0,7
4,1
-0,7
-0,8
-1,5
1,1
0,8
1,1
-2,5
-2,5
-2,5
-1,7
-0,9
-0,8
-8,0
-7,7
-4,9
-7,3
-7,6
-4,9
-7,5
-7,4
-5,4
35,6
41,0
43,3
2012
2,6
-0,1
-0,6
-6,2
-11,0
7,8
3,2
2,8
-1,6
0,0
4,2
0,3
13,5
1,3
-1,0
-3,7
9,0
2,8
3,7
-0,4
4,8
1,4
2,7
-4,9
-4,9
-5,1
51,7
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
2013
2,0
0,7
0,1
2,5
2,0
4,3
3,5
1,8
1,0
0,2
0,8
0,1
13,5
2,1
0,2
-1,5
7,6
1,8
1,9
-0,2
5,4
1,4
2,6
-3,2
-2,9
-3,2
54,3
2014
3,0
1,3
1,6
4,2
3,6
6,5
5,7
3,1
1,9
0,0
1,1
0,5
13,1
2,5
0,0
-2,1
7,7
2,1
2,0
0,0
6,1
2,2
3,3
-3,1
-2,8
-2,8
55,9
25. FİNLANDİYA
Büyüme Hız Kaybediyor Fakat İşgücü Piyasası Sağlam Durumda
Zayıf Seyreden 2012 Yılından Sonra
Yatırımlar ve ithalatın 2013 yılının ikinci
Hafif Toparlanma
yarısından itibaren yeniden yükselmeye
başlaması beklenmektedir. Yatırımlar için
gerekli
İlk çeyrekte özel tüketimin etkisiyle ortaya
tüm
iç
talep
Yılın
ikinci
yarısı
yeterli
kredi notları ve güçlü nakit pozisyonları
bileşenlerinin
dolayısıyla güçlü durumdadır.
negatife dönmesiyle Finlandiya ekonomisi
küçülmüştür.
koşulları
seviyede olup, Finlandiya bankaları iyi
çıkan güçlü performansın ardından ikinci
çeyrekte
finansman
için
Risk görünümü negatiftir. Temel zorluklar,
büyüme beklentileri, dünyada yavaşlayan
bazı sektörlerde – özellikle de elektronikte-
büyümenin ihracata etkisi ve içerideki
devam eden yeniden yapılanma sürecinin
yeniden yapılanmanın yatırım ve üretime
istihdam
yansımalarıyla birlikte olumsuz yöndedir.
ve
beklenenin
2012 sonunda büyümenin % 0,1 olması
ihracat
ötesinde
performansını
değiştirebilecek
olmasından kaynaklanmaktadır
beklenmektedir.
Tüketim Harcamaları Büyümenin Ana
2013 ve 2014’te ekonomideki güvenin
yeniden
tesis
edilmesiyle
Kaynağı Olmaya Devam Ediyor
ekonominin
yavaşça toparlanacağını düşünülmektedir.
Özel tüketim harcamalarının, 2013’ün ilk
2012 yılı başlarında tüketim harcamaları
çeyreğinde planlanan
geçici faktörler tarafından desteklenmiştir.
KDV artışlarına
bağlı olarak dip noktayı gördükten sonra,
İstihdam
artan işsizliğe rağmen durağan seyreden
ödemeleri
harcanabilir
ve
(tek
dahil)
seferlik
ikramiye
ücretlerdeki
artış
rağmen,
hafifçe
nedeniyle, ekonominin bütününde ücret
beklenmektedir.
İhracat
yükü 2012 yılı başında önemli ölçüde
odaklı sektörlerin yeniden yapılanmasının
artmıştır. Otomobil satışları, Nisan ayında
zaman alacağı düşünülmekle birlikte, ana
yürürlüğe giren araç tescil vergisindeki
ticari
artış nedeniyle yılın ilk çeyreğinde % 34
toparlanması
gelire
ortaklardaki
ithalat
talebinin
oranında yükselmiştir.
yükselmesi neticesinde ihracatın artmaya
başlayacağı tahmin edilmektedir.
2013 yılında tüketim harcamalarının, Ocak
ayından
94
itibaren
yürürlüğe
gireceği
açıklanan % 1’lik KDV artışı ve istihdam
üzerindeki
vergilerdeki
ilave
etkileneceği
2013
yılında
harcamalarını
Finlandiya Ticaret ve Cari İşlemler
Dengesi
Grafik II.25.1:
düşünülmektedir.
Hanehalkının
tüketim
artıştan
GSYH %’si
yapacağı
2012
tahmin
yılına
çekebilecek olması dolayısıyla bu sene
tüketim
harcamalarında
yaşanabilecektir.
harcanabilir
2013
reel
sıçrama
yılında
gelirdeki
ise
düşük
Cari Transferler
Gelir Dengesi
Ticaret Dengesi-Hizmetler
Ticaret Dengesi-Mal
Cari İşlemler Dengesi
Dış Ticaret Dengesi
büyümenin etkisiyle tüketim harcamaları
azalabilecek, ancak 2014’te yeniden ivme
kazanacaktır. Harcanabilir reel gelir 2012
ve 2013 yılındaki ücret düzenlemeleriyle
bir
miktar
artabilecektir.
tasarruflarının
düzelen
İşgücü Piyasası Güçlü Seyredecek
Hanehalkı
güven
ortamı
Büyümedeki dalgalanmalar 2012 yılının
neticesinde, GSYH’nin % 8,2’si civarında
ilk
durağan hale gelmesi beklenmektedir.
biçimde etkilememiş, istihdam ve işsizlik
yarısında
durağan
işgücü
piyasasını
seyretmiştir.
ciddi
Ekonomik
büyümedeki yavaşlama 2012’nin ikinci
Ticaret Dengesi Hafifçe Bozuluyor
yarısında daha çok hissedilmiş ve işsizlik
2012 ve sonrasında zayıf seyredecek
bir miktar yükselmiştir. Tahmin süresi
ihracat dolayısıyla tahmin süresince ticaret
boyunca
dengesinde iyileşme beklenmemektedir.
seyretmesi, yaşlanmaya bağlı hafif düşüşün
İthalattaki düşüşün 2012’de ihracattan
işgücüne yeni katılımlarla dengelenmesi
daha az olacağı, 2013 ve 2014’te ise
beklenmektedir. İşsizlik oranının 2013
hafifçe artan tüketim ve yatırımların
yılında % 8 olarak gerçekleşeceği ve
etkisiyle
2014’te bu seviyede kalacağı tahmine
daha
çok
artacağı
tahmin
toplam
işgücünün
istikrarlı
ve
edilmektedir. Toplu ücret sözleşmeleri
hizmetlere ilişkin dış ticaret açığının 2012-
2012 ve 2013 yılları için hafif bir ücret
2014 yıllarında artma eğilimini sürdürmesi
artışı öngörmektedir. Ancak birim işçilik
beklenmektedir.
maliyetlerinde,
edilmektedir.
Bu
çerçevede
mal
daha
fazla
ücretlerin
verimlilikten
yükselmesiyle
görülmeyeceği öngörülmektedir.
95
düzelme
Vergi artışlarının yanı sıra, 2013 yılında
Enflasyon 2013-2014 Arasında İstikrara
Kavuşuyor
harcama
tavanları
sisteminin
kullanılmasından ötürü merkezi yönetim
Enflasyon oranının dolaylı vergilerdeki
harcamalarının
artışlar
öngörülmemektedir.
sebebiyle
%
3’e
ulaşması
reel
bazda
yükselme
beklenmektedir. KDV oranlarındaki 1
puanlık artışa rağmen, enflasyonun 2013’te
Tahmin süresi boyunca merkezi ve yerel
%
bütçenin açık, sosyal güvenlik fonlarının
2,5
2014’te
ise
%
2,2
olarak
gerçekleşeceği öngörülmektedir. 2012 ve
fazla vermesi beklenmektedir.
2013 yıllarında toplu ücret pazarlıkları
yılında genel devlet bütçe açığının 2011’e
ılımlı bir ücret artışı sağlayarak sınırlı bir
göre daha da artması, ancak alınan yapısal
enflasyonist etki yaratacaktır.
tedbirlerin
ve
ivmelenen
2012
büyümenin
sonucunda 2013 ve 2014’te düzelmesi
beklenmektedir. Yapısal fazla benzer bir
Kamu Maliyesi
yol izleyecektir. Brüt kamu borcunun ise
artacağı ve 2012 yılında % 55’e ulaşacağı
Finlandiya’da merkezi yönetim bütçesinin
güçlendirilmesi
için
ciddi
tahmin edilmektedir.
önlemler
alınmıştır. Merkezi yönetim bütçe açığı,
genel bütçe açığının en önemli bileşeni
durumundadır. 2013 yılında gelirlerdeki
artış, 1 puanlık KDV artışı ve gelir
vergilerindeki
artış
sayesinde
sağlanacaktır. Kamu borçlanma gereği son
derece düşük seyreden faizlerin sayesinde
rahat bir şekilde karşılanabilmektedir.
96
Tablo II.25.1:
Tahmine ilişkin temel göstergeler – FİNLANDİYA
2011
Milyar Euro Cari Fiyatlarla
GSYH
189,4
Özel Tüketim
105,2
Kamu Tüketimi
46,0
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
37,1
Ekipman için
9,5
İhracat (mal ve hizmet)
77,1
İthalat (mal ve hizmet)
78,3
GSMG
190,4
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
55,5
24,3
19,6
5,0
40,7
41,4
100,5
92-08
2,9
2,5
1,1
2,5
2,7
8,7
7,0
3,2
2,0
0,2
0,9
0,5
10,8
3,1
0,6
-1,1
9,3
1,7
1,8
-0,9
7,5
4,2
4,2
0,7
0,8
46,0
(b) brüt tasarruf/ brüt kullanılabilir gelir
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-8,5
3,3
2,7
-2,9
3,3
2,5
1,1
-0,3
0,4
-13,2
1,9
6,8
-11,7 -11,8
19,2
-21,3
7,5
2,6
-17,2
6,9
5,7
-7,5
3,2
1,8
-4,1
2,1
2,7
-1,9
0,8
1,7
-2,6
0,4
-1,2
-2,6
-0,1
1,1
8,2
8,4
7,8
2,3
1,8
3,4
9,0
-1,6
1,8
7,4
-2,0
-1,3
11,7
10,6
8,6
1,5
0,4
3,1
1,6
1,7
3,3
1,4
-2,4
-2,3
1,8
1,4
-0,6
2,0
1,6
-1,1
2,1
1,7
-1,0
-2,5
-2,5
-0,6
1,0
-0,5
0,3
1,0
-0,4
0,3
43,5
48,6
49,0
(c) GSYH’nin yüzdesi olarak
Not: İstatistiki farklılıklardan dolayı, bileşenleri toplamı GSYH büyümesi vermeyebilir.
97
2012
0,1
1,1
-0,2
-0,8
-4,0
-2,7
-1,7
0,0
0,4
-1,6
-0,4
0,3
7,9
3,3
3,5
0,8
8,1
2,7
3,0
0,0
-0,5
-1,6
1,7
-1,8
-0,6
-0,6
53,1
2013
0,8
0,4
0,5
-0,1
-1,8
0,7
0,3
0,8
0,3
0,5
0,2
-0,2
8,1
3,3
2,2
0,3
8,2
1,9
2,5
-0,8
-0,9
-1,6
-1,5
-1,2
-0,1
-0,1
54,7
2014
1,3
1,5
0,8
1,8
2,5
1,5
1,8
1,2
1,4
0,0
-0,1
0,2
8,0
3,4
2,3
0,5
8,3
1,8
2,2
-0,8
-1,3
-2,0
-1,9
-1,0
-0,3
-0,3
55,0
26. İSVEÇ
Yavaşlama Var Fakat Durgunluk Yok
nedeniyle
2012’nin Başında Beklenenden Daha
Güçlü Bir Toparlanma Var
önümüzdeki
düşebileceği öngörülmektedir.
İsveç ekonomisi 2010’da % 6,1, 2011’de
İsveç
ise % 3,9 oranlarında büyümüştür. 2011’in
ihracat
pek
hanehalkı tüketimi, yatırımlar ve ihracat
etkilenmemiş
olmakla
birlikte,
kazanmış olmasının önümüzdeki dönemde
bazında % 0,7 olmak üzere yine büyüme
ihracatı
süreci devam etmiştir.
baskılayabileceği
edilmektedir.
2012’de
Yarısında
çeşitliliği
Kronunun Euro karşısında % 10 değer
sayesinde 2012’nin ilk yarısında iki çeyrek
İkinci
pazarlarının
sayesinde Euro Bölgesindeki durgunluktan
son çeyreğindeki hafif daralmaya rağmen
Yılın
aylarda
Büyüme
Bu
tedrici
beklenirken,
2013
tahmin
ihracatın
sebeple,
artış
ve
göstermesi
2014’te
Euro
Yavaşlayacak Olmasına Karşın 2013-
Bölgesinde gerçekleşmesi beklenen talep
2014 İçin Beklentiler Yüksektir
artışıyla
beraber
ihracattaki
artışın
hızlanacağı öngörülmektedir. GSYH’deki
2012’nin
ikinci
durağanlık
ekonomide
büyümenin 2012 sonunda % 1,1, 2013’te
bulunmaktadır.
% 1,9, 2014’te ise % 2,5 olacağı tahmin
yarısında
beklentisi
Sanayi güven endeksi Nisan ayından beri
edilmektedir.
azalma sergilerken, sabit sermaye oluşumu
yılın ilk yarısında teçhizat yatırımlarına
İşgücü piyasası, istihdamdaki istikrarlı
bağlı olarak artmıştır. İnşaat yatırımlarının
büyüme ve % 7,5 civarında seyreden
azalmasına paralel olarak bazı firmalar
işsizlik
yatırımlarını azaltma yoluna gitmektedir.
izlemektedir. Şirketlerin istihdam planları
2013’te
ekonomideki
işgücü
azalması
ve
seyretmesi
faiz
belirsizliklerin
oranlarının
beklentisine
paralel
seyreden
piyasasında
işaret
sabit
bir
seyir
zayıf
gelişme
ederken,
işsizlik
düşük
beklentilerine
olarak
oranının ancak2014’ün sonuna doğru %
7’nin altına inebileceği düşünülmektedir.
yatırımlarda artış beklenmektedir. Makul
düzeylerde
oranlarıyla
hanehalkı
tüketiminin, işgücü piyasasının zayıflaması
98
GrafikII.26.1:
İsveç- GSYH Büyümesi ve
Bileşenleri
Teşvik
Paketlerine
Rağmen
Kamu
Maliyesi Dengeye Yakın Seyrediyor
puan
tahmin
2011’de % 0,4 olarak gerçekleşen bütçe
açığının GSYH’ye oranının, 2012’de %
0’a gerileyeceği, 2013’te ise açıklanan
teşvik
ve
yüksek
emeklilik
ödemelerinin etkisiyle % 0,3’e yükseleceği
Stoklar
GSYH büyümesi
(yıllık % değişim)
Net ihracat
İç talep, stoklar hariç
Üretim açığı (% GSYH)
paketi
tahmin edilmektedir.
Hızına da bağlı
olarak, bu oranın 2014’te yeniden pozitife
döneceği ve bütçenin % 0,4 fazla vereceği
2012 sonunda % 1 olması beklenen
tahmin edilmektedir.
TÜFE’nin tahmin dönemi sonunda % 2’ye
yaklaşacağı
düşünülmektedir.
Emtia
gerilemenin
ise
fiyatlarındaki
enflasyondaki
yükselmeyi
Yüksek büyümeye ek olarak planlanan
özelleştirme
frenleyeceği
gelişmelerden
borç
aralığında % 37,4’ten % 34,1’e düşeceği
öngörülmektedir.
Ülke Bazlı Riskler Azalıyor
ekonomisi
birlikte
stokunun GSYH’ye oranının 2012-2014
tahmin edilmektedir.
İsveç
projeleriyle
Euro
belirgin
Bölgesindeki
bir
ayrışma
sergilese de, finans kanalı aracılığıyla
oluşabilecek muhtemel risklerin varlığı
önemini korumaktadır. İsveç bankacılık
sektörü sağlamlığını korusa da, kısa vadeli
finansmana olan bağımlılık ekonomiyi
kırılgan hale getirmektedir.
Borç krizinden kaynaklanan belirsizlikler,
ekonomik daralma ve yüksek konut kredisi
oranlarına karşın konut fiyatları sabit bir
seyir izlemiştir.
99
Tablo II.26.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - İSVEÇ
2011
Milyar SEK Cari Fiyatlarla
GSYH
3502,5
Özel Tüketim
1672,9
Kamu Tüketimi
926,0
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
646,0
Ekipman için
239,8
İhracat (mal ve hizmet)
1748,8
İthalat (mal ve hizmet)
1531,5
GSMG
3564,2
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
% GSYH
100,0
47,8
26,4
18,4
6,8
49,9
43,7
101,8
92-08
2,5
1,9
0,7
2,9
5,9
7,9
5,7
3,0
1,6
0,1
0,8
0,1
7,4
3,9
1,4
-0,3
8,3
1,8
1,9
-0,9
6,0
4,7
4,5
-1,5
-1,0
58,5
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
100
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-5,0
6,6
3,9
-0,3
4,0
2,1
2,2
2,1
1,7
-15,5
7,2
6,7
-22,7
11,9
3,9
-13,8
11,4
7,1
-14,3
12,0
6,3
-6,5
6,8
3,5
-2,7
3,8
2,7
-1,6
2,2
0,4
-0,7
0,5
0,8
-2,4
1,2
2,2
8,3
8,4
7,5
1,6
2,8
0,8
4,4
-2,4
-0,8
2,3
-3,2
-1,8
13,8
11,3
12,9
2,1
0,8
1,0
1,9
1,9
1,4
2,2
-1,1
-1,4
3,1
2,6
2,6
6,9
6,8
6,5
6,7
6,6
6,4
-0,7
0,3
0,4
2,9
1,4
0,3
2,9
1,4
0,3
42,6
39,5
38,4
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
1,1
1,5
0,9
4,0
4,8
0,5
0,2
1,2
1,7
-0,7
0,2
0,4
7,5
2,9
2,2
1,2
14,0
1,0
1,0
-0,7
2,4
6,4
6,3
0,0
0,6
0,6
37,4
2013
1,9
1,6
0,9
2,9
4,0
3,1
2,7
2,0
1,6
0,0
0,4
0,5
7,4
3,0
1,5
0,1
14,7
1,5
1,3
0,0
2,6
6,5
6,4
-0,3
0,3
0,3
36,2
2014
2,5
2,5
0,9
4,4
5,0
5,6
6,0
2,5
2,3
0,0
0,2
1,0
6,9
3,4
1,9
0,0
14,4
2,0
1,8
0,0
2,6
6,5
6,4
0,4
0,8
0,7
34,1
27. BİRLEŞİK KRALLIK
Belirsizlik Ortamında Azalan Büyüme
Genel olarak büyüme beklentisi Euro
Büyüme Beklenmedik Şekilde Zayıflıyor
Bölgesindeki belirsizlikler, beklenenden
Birleşik Krallık ekonomisi 2012’nin ilk
düşük seviyedeki tüketim ve yatırımlar
çeyreğinde % 0,3, ikinci çeyreğinde ise %
sebebiyle çok zayıf kalmakta, buna bağlı
0,4
olarak 2012 yılı geneli için ekonominin %
küçülme
kaydederek
yeniden
durgunluğa girmiştir. 2012’de düşük kurun
0,3
da etkisiyle net ihracatın büyümeye katkı
2013’te
sağlaması beklenirken bu gerçekleşmemiş
enflasyona
ve ihracat yılın ilk iki çeyreğinde % 1,6 ve
yükselmesi ve dış ticaretin de etkisiyle %
% 1,1 oranlarında daralma sergilemiştir.
0,9
İthalat ise ikinci çeyrekte % 1,4 artarak
öngörülmektedir. Bu trendin devam ederek
büyümeyi aşağı çeken esas etken olmuştur.
2014’te de % 2’lik büyüme gerçekleşeceği
Yılın ilk çeyreğinde artan yatırımlar, ikinci
beklenmektedir.
küçüleceği
ise
tahmin
ücret
bağlı
oranında
edilmektedir.
artışları,
olarak
büyüme
düşük
tüketimin
kaydedileceği
çeyrekte % 2,7 oranında azalmıştır. Önceki
çeyreklerde büyüme emareleri gösteren
Tüketim Artıyor
tüketim ise ikinci çeyrek sonunda % 0,2
düşmüştür.
Son
çeyreğin
dördünde
azalma
gösteren tüketimin arkasındaki ana neden,
Grafik II.27.1:Birleşik Krallık – Hasıla
Açığı ve büyümenin bileşenleri
Puanlar
altı
ücret artışların yüksek enflasyon karşısında
düşük
GSYH’ye
göre %
kalması
olmuştur.
2012’de
gerçekleşen istihdam artışı ve azalması
Tahmin
beklenen enflasyonun etkisiyle tüketim
harcamalarının
ekonomik
büyümeye
beklenen katkıyı 2013 ve 2014’te yapacağı
öngörülmektedir.
Çıktı Açığı
Net İhracat
Stoklar
Yatırımlar hariç iç talep
GSYH Yıllık % Değişim
Hanehalkı tasarruf oranında yükseliş trendi
gözlense de, ücret artışları ve ekonomik
belirsizliklerin
durumunda
101
ortadan
2012’de
%
kalkması
6,1
olması
beklenen tasarruf oranının 2014’te % 5,8’e
artışla 2013’te % 0,3, 2014’te ise % 0,5
düşmesi beklenmektedir. Yatırımlar ise
oranında katkı yapması beklenmektedir.
kaynak bulma sıkıntısı ve belirsizlikler
yüzünden düşük seyretmektedir.
İstihdam Direncini Korumaya Devam
Ediyor
Bazı şirketlerin Birleşik Krallık dışında
yatırım yapmayı tercih etmeleri yüzünden
Ekonomideki küçülmeye karşın geçmiş
özel
düşüş
dönemde istihdam istikrarlı görünümünü
sektör
yatırımlarında
görülmektedir.
Ekonomik
görünümdeki
sürdürmüştür. 2011’in son çeyreğinde %
belirsizlik
firmaların
kredi
8,4
ve
alma
olan
işsizlik,
2012’nin
ikinci
koşullarının sıkı olmasının da etkisiyle,
çeyreğinde % 8 olurken, Ağustos sonu
özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler
itibarıyla % 7,9 olarak gerçekleşmiştir.
için yatırım kararları halihazırda düşük
Kamu sektöründe son 11 çeyrektir devam
seyretmektedir. Bununla birlikte, krediye
eden işten çıkarmalar neticesinde 235.000
erişimi
kişi işten çıkarılmış ve 2012 yılının ikinci
rahatlatan
tedbirler
sayesinde
önümüzdeki dönemde reel ekonominin
çeyreği
finansman kaynaklarına erişiminin artacağı
edilenlerin sayısı 5,6 milyona düşmüştür.
öngörülmektedir.
Özel sektörde istihdam edilenler 471.000
itibarıyla
kamuda
istihdam
kişi artmış ve özel sektörde istihdam
Kredi imkanlarının artmasıyla beraber
edilenlerin sayısı 2012 Haziran itibarıyla
kazanılacak
23,9 milyona ulaşmıştır.
ivme
ile
özel
sektör
Bu gelişmeler
yatırımların 2013’te % 2,9, 2014’te ise %
ışığında işsizliğin 2013’te % 8, 2014’te ise
4,6 oranında artış göstereceği tahmin
% 7,8 olacağı tahmin edilmektedir.
edilmektedir.
Net İhracatın Büyümeye Etkisi Negatif
Enflasyon % 2’lik Hedef Doğrultusunda
İlerliyor
Sterlin’in değeri düşük olmasına karşın,
2011 Eylül’de % 5,2’lik zirve noktasına
2012’de ihracatın ekonomik büyümeye
ulaşan enflasyon, düşen iç taleple beraber
katkısının pozitif olmayacağı, 2013’te ise
enerji, gıda ve diğer tüketim ürünleri
bu sınırlı olacağı öngörülmektedir. Net
üzerindeki fiyat baskısının da etkisiyle
ihracatın
azalarak, 2012 Eylül’de % 2,2 olarak
büyümeye
2012’de
%
-0,7
gerçekleşmiştir.
oranında, sonraki yıllarda ise tedrici bir
Enflasyonun
İngiliz
Merkez Bankası’nın öngördüğü şekilde
102
2013 sonunda % 2 seviyesine ineceği
Borç ve Bütçe Açığı
Hareketli Bir Seyir İzliyor
tahmin edilmekte olup, 2013’te üniversite
Rakamları
ücretlerinde yapılması tasarlanan artışlar
ile
enerji
fiyatlarındaki
muhtemel
Bütçe açığının GSYH’ye oranının 2012-
yükselişin enflasyonu yukarı çekebileceği
2013 mali yılı için % 5,8 olacağı tahmin
öngörülmektedir.
edilmektedir.
Herhangi
değişikliğine
gidilmediği
bir
politika
takdirde
söz
konusu oranın 2013-2014 döneminde %
Mali Tedbirler Ters Esen Rüzgârlara
Karşı Devam Ediyor
6,9’a yükselmesi, 2014-2015 döneminde
ise % 5,6’ya inmesi beklenmektedir.
Birleşik Krallık hükümeti kamu maliyesine
ilişkin
tedbirlerini
değişikliklere
büyük
gitmeden
çaplı
Kamu borcunun GSYH’ye oranının ise
uygulamaya
2012’de % 89,1, 2013’de % 93 ve 2014’de
devam etmektedir. Gerek kurumlar vergisi
ise
tahsilatının beklenenden düşük kalması
düşünülmektedir.
gerekse de harcamaların yüksek olması
nedeniyle
kamu
borç
hedeflerine
ulaşılamayacağı öngörülmektedir.
103
%
94,5
olarak
gerçekleşeceği
Tablo II.27.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler –BİRLEŞİK KRALLIK
2011
Milyar GBP Cari Fiyatlarla % GSYH
GSYH
1519,1
100,0
Özel Tüketim
976,7
64,3
Kamu Tüketimi
337,0
22,2
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
215,3
14,2
Ekipman için
65,5
4,3
İhracat (mal ve hizmet)
492,9
32,4
İthalat (mal ve hizmet)
516,6
34,0
GSMG
1534,0
101,0
GSYH büyümesine katkı
İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
92-08
2,8
2,9
1,8
3,6
3,3
5,3
5,9
3,0
2,9
0,1
-0,2
0,7
6,5
4,1
2,1
-0,3
5,8
2,4
2,1
0,0
-3,6
-1,7
-1,6
-3,0
-3,2
44,1
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
104
Yıllık Yüzde Değişim
2009 2010 2011
-4,0
1,8
0,9
-3,1
1,3
-0,9
0,8
0,4
0,2
-13,7
3,5
-2,4
-21,0
7,3
-0,3
-8,2
6,4
4,5
-11,0
8,0
0,5
-4,8
1,4
1,0
-4,0
1,5
-0,9
-1,1
0,9
0,4
1,1
-0,6
1,2
-1,6
0,2
0,4
7,6
7,8
8,0
2,7
2,7
2,0
5,3
1,2
1,6
3,9
-1,6
-1,1
6,6
6,6
6,0
1,3
2,8
2,7
2,2
3,3
4,5
-0,6
0,8
-2,0
-5,9
-6,7
-6,6
-1,3
-2,5
-1,9
-1,0
-2,3
-1,7
-11,5 -10,2
-7,8
-9,8
-8,9
-6,7
-9,5
-8,9
-6,7
67,8
79,4
85,0
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
-0,3
0,5
1,6
1,9
-8,2
0,2
2,6
-1,6
1,0
-0,5
-0,7
0,5
7,9
3,0
3,8
1,1
6,1
2,7
2,7
0,1
-7,0
-3,8
-3,6
-6,2
-4,6
-6,4
88,7
2013
0,9
0,9
-2,0
2,9
3,1
3,9
2,8
1,8
0,6
0,1
0,3
0,5
8,0
2,4
2,0
-0,2
6,1
2,2
2,1
0,6
-6,9
-2,2
-2,0
-7,2
-5,6
-5,6
93,2
2014
2,0
1,7
-1,3
4,6
6,5
5,7
3,8
2,3
1,5
0,0
0,5
1,0
7,8
2,9
1,8
-0,5
5,8
2,3
1,9
-0,2
-6,5
-1,1
-0,9
-5,9
-4,8
-4,8
95,1
TÜRKİYE
Ekonomik büyüme kayda değer ölçüde yavaşlıyor
2011 Yılında Büyüme Tahmin Edilenin
Üzerinde
keskin
Türkiye’de
TL’nin
ekonomik
bir
şekilde
düşeceği
bir
görünüm
öngörülmektedir.
büyüme
istikrarlı
yavaşlamaktadır. 2011’in ilk çeyreğinde %
sergileyeceği, para politikasının daha fazla
11,9 olan reel GSYH büyümesi 2012
sıkılaştırılmayacağı
yılının ilk çeyreğinde hız keserek % 3,1
güvenindeki
oranına gerilemiştir. Büyümenin 2012
varsayımları altında, 2012 yılında % 0,4
yılında % 3 olarak gerçekleşmesi, 2013
olması beklenen tüketim harcamalarındaki
yılında hafifçe düşerek % 2,9’a gerilemesi
artışın, 2013 yılında % 2’ye yükseleceği ve
ve 2014 yılında % 3,7’e yükselmesi
2014 yılında ise % 3,5’e ulaşacağı tahmin
beklenmektedir.
edilmektedir.
Grafik II.33.1:
Kamu
Türkiye- GSYH, Tüketim ve Yatırım
Büyümesi
yıllık
ve
düşüşün
tüketici
hız
keseceği
harcamalarındaki
zayıflayarak
2011
yılındaki
artışın
%
4,5
seviyesinden 2012’de % 3,7’ye düşmesi,
yıllık
2013 yılında % 5,3’e yükselmesi ve seçim
yılı olan 2014’te ise % 6,6’ya ulaşması
beklenmektedir.
düzeyde
tahmin
Bütçe
açığının düşük
tutulmasının,
harcamalardaki
kısıntılardan ziyade gelir artışı sayesinde
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
GSYH büyümesi
Sabit sermaye yatırımlarının, baz etkileri
Özel Tüketim(sol)
(sağ)
Kamu harcamaları
(sol)
ve zayıf iç ve dış talep koşulları nedeniyle
Yatırım (sol)
2012 yılında hız kesmesi, ancak 2013 ve
2014 yıllarında iş ortamı güveni ve
Yavaşlayan istihdam artışı, baz etkisi, hız
ekonomideki iyileşme nedeniyle yeniden
kesen kredi büyümesi ve zayıf TL’nin
yükselişe geçmesi beklenmektedir.
ithalat talebi üzerindeki etkisi nedeniyle
2012’nin ilk yarısında gözlenen güçlü
2012 yılında özel tüketim harcamalarının
ihracat
artışı
ekonominin
105
ve
zayıf
ithalat
talebi
beklenenden
daha
çabuk
toparlandığını göstermektedir. 2012 ve
Grafik II.33.2:
2013 yıllarında ihracat artışının ithalat
Kamu Maliyesi
artışını geçmesi ve net ihracat kaleminin
GSYH büyümesine pozitif katkı yapması
GSYH’nin yüzdesi
GSYH’nin yüzdesi
beklenmektedir. 2014 yılında öngörülen iç
talepteki güçlü artış nedeniyle net ihracat
tahmin
kaleminin yine negatife döneceği tahmin
edilmektedir.
Görece Sıkı Maliye Politikası Devam
Ediyor
Kamu Borcu (sağ)
Hükümetin, cari işlemler açığındaki artışı
Bütçe Açığı (sol)
göz önünde bulundurarak, kamu borcunun
düşük seviyelerde tutulması hedefi ve
Zayıf ekonomik faaliyetler ve özel sektör
büyümenin temelde özel sektör kaynaklı
borçlarına
olması tercihi doğrultusunda görece sıkı
maliye
sürdürmesi
politikası
beklenmektedir.
birlikte,
ekonomik
zayıflaması,
özellikle
edilen
uygulamalarını
ve
geçici
düzenlemelerle
gelirlerden
elde
kaynaklanan
etkinin azalmasıyla birlikte 2012 yılında %
Bununla
2,4
faaliyetlerin
2013
ilişkin
olması
beklenen
açığı/GSYH
2014
genel
oranının,
bütçe
2013-2014
yıllarında sırasıyla % 3 ve % 4 seviyelerine
yıllarında kamu maliyesi politikasında
tırmanacağı tahmin edilmektedir. 2011 yılı
esnekliği artırıcı bir etki yaratacaktır.
sonu
itibarıyla
GSYH’nin
%
40’ı
seviyesinde olan kamu borç stoku/GSYH
oranının ise 2014 yılında beklenen faiz dışı
fazla, özelleştirme gelirlerinin artışı ve
ekonomik
büyüme
hızındaki
artışın
etkisiyle % 36 seviyesinin altına ineceği
öngörülmektedir.
106
devam edeceği tahmin edilmektedir. 2011
Enflasyon Düşüyor
yılında % 8,8 olan AB tanımlı işsizlik
2012 yılı sonlarında gözlenen pozitif baz
oranının, 2012 yılında % 7,5, 2013 ve2014
etkisiyle birlikte, 2011 yılı sonu itibarıyla
yıllarında ise sırasıyla % 6 ve %7 civarında
% 8,9 olan enflasyonun 2012 yılı sonlarına
seyredeceği tahmin edilmektedir.
doğru % 8, 2014 yılında ise % 5,8’e
Dış Dengesizlikler Azalıyor
gerilemesi beklenmektedir. 2013 yılında
yönetilmiş fiyatlar ve vergi artışlarının
olarak
Türkiye’nin cari işlemler açığının 2010 ve
yükselmesi beklenmekte olup, 2014 yılında
2011 yıllarında kayda değer biçimde
tekrar düşüş eğilimi göstereceği tahmin
yükselmesi
edilmektedir.
endişeleri de beraberinde getirmiştir. Cari
etkisiyle
enflasyonun
geçici
açığın
İş Olanaklarının Artışı Yavaşlıyor
sürdürülebilirliğe
GSYH’ye
oranının
ilişkin
2012-2014
yılları arasında yine yüksek bir seviye olan
% 7 civarında seyretmesi, ancak iç
Büyümedeki yavaşlamaya paralel olarak iş
talepteki
olanaklarındaki artış da yavaşlamaktadır.
kesmesi beklenmektedir. Türkiye’nin en
2011 yılında % 6,7 olan toplam istihdam
büyük ihracat pazarı olan AB’de ekonomik
artışının, 2012 yılında % 2,3, 2013-2014
büyümenin zayıflaması Türkiye’ye yönelik
döneminde ise % 1 ve % 2 arasında
dış
gerçekleşmesi beklenmektedir.
edecektir.
İşsizlik
orandaki düşüş eğiliminin azalarak da olsa
107
talep
daralmaya
artışını
bağlı
olarak
sınırlamaya
hız
devam
Tablo II.33.1
Tahmine ilişkin temel göstergeler - TÜRKİYE
2011
Cari
Milyar TL Fiyatlarla
GSYH
1294,9
Özel Tüketim
920,8
Kamu Tüketimi
180,7
Brüt Sabit Sermaye Oluşumu
283,2
Ekipman için
İhracat (mal ve hizmet)
300,5
İthalat (mal ve hizmet)
397,6
GSMG
1282,1
GSYH büyümesine katkı İç Talep
Stoklar
Net İhracat
İstihdam
İşsizlik oranı (a)
Çalışan başına ücret ödemeleri
Birim işgücü maliyeti (tüm ekonomi için)
Reel işgücü maliyeti
Hanehalkı tasarruf oranı (b)
GSYH deflatörü
TÜFE
Mallar için dış ticaret haddi
Ticaret dengesi (c)
Cari İşlemler Dengesi (c)
Net dış borç verme (+) veya borçlanma (-) (c)
Genel bütçe dengesi (c)
Döngüsel ayarlanmış bütçe dengesi (c)
Yapısal bütçe dengesi (c)
Brüt kamu borcu (c)
(a) Eurostat tanımı
Yıllık Yüzde Değişim
% GSYH
100,0
71,1
14,0
21,9
23,2
30,7
99,0
92-08
4,2
4,1
4,1
5,1
8,8
9,5
4,2
4,5
0,1
-0,4
0,6
8,0
44,5
39,5
-3,9
45,1
-0,5
-5,2
-2,1
-
(b) brüt tasarruf/harcanabilir gelir
108
2009
-4,8
-2,3
7,8
-19,0
-5,0
-14,3
-5,0
-5,5
-2,1
2,8
0,4
12,5
4,7
10,4
4,8
5,3
6,3
2,5
-3,8
-2,2
-6,9
46,1
2010
9,2
6,7
2,0
30,5
3,4
20,7
9,6
11,4
2,3
-4,5
6,2
10,7
7,0
4,1
-1,5
5,7
8,6
-3,2
-7,5
-6,4
-2,6
42,4
2011
8,5
7,7
4,5
18,3
6,5
10,6
8,5
10,3
-0,3
-1,5
6,7
8,8
-2,1
-3,7
-11,3
8,6
6,5
-3,9
-10,6
-10,0
-2,0
39,2
(c) GSYH yüzdesi olarak
2012
3,0
0,4
3,7
0,6
9,7
4,8
3,1
0,9
-0,1
0,8
2,3
7,5
8,0
7,2
-1,0
8,3
8,0
1,9
-9,5
-8,0
-2,4
36,8
2013
2,9
2,0
5,3
2,4
5,1
3,5
3,0
2,6
0,0
0,2
1,2
7,0
6,6
4,8
-2,3
7,3
7,8
-2,4
-9,3
-6,8
-3,2
36,5
2014
3,7
3,5
6,6
5,3
6,5
8,1
3,8
4,4
0,0
-0,7
1,8
5,9
7,1
5,2
-0,2
5,4
5,8
0,0
-9,5
-7,2
-3,8
35,8