çanakkale il ambulans servisi ilaç yönetimi prosedürü

ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
1/6
1. AMAÇ:
İl ambulans servisi başhekimliği ve istasyonlarının ilaç ve malzemelerinin nasıl temin
edileceği, yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçların yönetimi, ilaç hataları ve istenmeyen reaksiyon
geliştiğinde sağlık personelinin yapacakları, ilaç ve malzemelerin saklama koşullarını
belirlemektir.
2. KAPSAM:
İl ambulans servisi başhekimliği ve acil sağlık hizmetleri istasyonlarını kapsar.
3. KISALTMALAR:
4. TANIMLAR:
 Mevcut stok miktarı: İlaç ve malzemelerin, ilaç ve malzeme deposundaki mevcut
miktarlarıdır
 Yıllık tahmini tüketim miktarı: Her ilaç ve malzeme için bir önceki yıla ait acil sağlık
hizmetleri istasyonlarının (A.S.H.İ) tüketim miktarları göz önünde bulundurularak tespit edilen
tahmini tüketim miktarıdır.
 Asgari miktar: Yıllık tahmini tüketim miktarının %30’unu içerir.
 Kritik stok miktarı: Mevcut stok miktarının, Yıllık tahmini tüketim miktarının
%30’un altına düşmesidir.
 Yeşil renk kodu: Yıllık tahmini tüketim miktarının %50 ve üzerinde bulunmasıdır.
 Sarı renk kodu: Mevcut stok miktarının, Yıllık tahmini tüketim miktarının %30 ve
%50 arasında bulunmasıdır.
 Kırmızı renk kodu: Mevcut stok miktarının, Yıllık tahmini tüketim miktarının %30’un
altında bulunmasıdır.
 Siyah renk kodu: İlaç ve malzemenin mevcut miktarının hiç bulunmamasıdır
5. SORUMLULAR:
Şube Müdürü, Başhekim, Depo sorumluları, İstasyon sorumlu hekimi, İstasyon sorumlu
sağlık personeli
6. FAALİYET AKIŞI:
 Armakom destekli 112 istasyon ekranına ( http://95.6.58.110/istasyon) ‘ na göre takibi
yapılan ilaç ve malzemelerin mevcut durumu her gün düzenli istasyon nöbetçi personeli
tarafından ambulans mevcut stoğu kontrol edilerek eksikler istasyon deposundan temin edilir.
Alınan malzeme ve ilaçlar istasyon sorumlusuna bildirilerek sistem üzerinden aktarımı yapılır.
 İstasyon deposuna yeni teslim alınan ve ambulansa aktarılan tüm ilaç ve sarf
malzemeler ARMAKOM sistemine kaydı yapılır.
 İstasyon depo sorumluları pazartesi ve Perşembe günleri istasyonun ilaç ve sarf
malzeme ihtiyaçlarını belirleyerek İlaç ve Malzeme istek formunu (..\Formlar\YÖN.FR.11)
doldurarak [email protected] kurumsal mail adresine gönderir.
 Tıbbi cihaz ve Depo birimi sorumlusu tarafından mevcut stok ve depo durumuna göre
göre istek yapılan malzemenin ne kadarının karşılanacağı belirlenerek İl Sağlık Müdürlüğü
deposuna bilgi verilir.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü
ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
2/6
 Sağlık Müdürlüğü ana deposundan gelen forma istinaden hazırlanan ilaç ve malzemeler
kolilenerek K.K.M’ ye haber verilir ve ilgili istasyonun koliyi teslim alması sağlanır.
 Tüm İstasyonlarda İstasyon depo sorumlusu haftada bir kez Armakom çıkış kabul
ekranından o hafta kullanılan sarf malzemenin tüketim miktarlarını görerek onay verir.
 İlaç ve malzeme talebinde bulunulurken aylık tüketim miktarları göz önünde
bulundurularak istek yapılır.
 Depo malzeme listesinde yer almayan ilaç ve malzemeler Başhekimlikçe uygun
görüldüğü takdirde listeye eklenir ve talepte bulunulur.
 Onaysız ilaç ve malzeme talepleri karşılanmaz.
 İlaç ve malzeme teslim edilirken ilacın miktarı, karşılanma miktarı, özelliği, miadı
kontrol edilir ve teslim alana da kontrol ettirilip teslim edilir.
 İlaç ve malzeme teslimi sırasında uygunsuz ilaç ve malzeme (yanlış, bozulmuş, miadı
geçmiş vs.) fark edilirse hemen, uygun olanlar ile değiştirilir.
 Teslim eden ve teslim alan imzaları tamamlandıktan sonra ilaç ve malzeme talep formu,
ilgili dosyaya kaldırılarak saklanır.
 İlaç ve malzemelerin miadının geçmesi veya bozulması durumunda; Miadı dolan ve
kullanılmaması gerektiği onaylanan ilaç ve malzemeler uygun şekilde ambalajlanır. Üzerine son
kullanma tarihlerinin geçtiği yazılarak belirtilir. İlaç ve malzeme imha tutanak formuna
(..\Formlar\YÖN.FR.12) kayıt edilir. İmza altına alındıktan sonra kırılarak imha edilir.
 Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçların miadı geçmiş ise ilaç ve malzeme imha tutanak
formuna kayıt edilir ve Başhekimliğe teslim edilir.
 Uygun olmayan ilaç ve malzemenin depoya girişi söz konusu olursa; tespit edildiği anda
tutanak tutularak iade edilir.
 Uygun olmayan ilaç ve malzemenin dağıtımının yapılması durumunda; yine tutanak
tutularak geri istenir, teslim alan kişinin de imzası alınarak depodan değiştirilir.
YEŞİL VE KIRMIZI REÇETEYE TABİ İLAÇLAR
İlaçlar kırmızı ve yeşil reçeteye tabi kilitlenebilir ilaç dolaplarında kilitli olarak muhafaza
edilir. Dolaptaki ilaçlar ve anahtar sayılarak teslim alınır ve teslim edilir.
Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar her nöbet devir teslimi sonrasında Yeşil Kırmızı
Reçeteye Tabi İlaçlar Miktar Ve Devir Teslim Formu (..\YÖN.FR.10 ) kullanılarak devir
teslimi yapılır.
Devir teslim formunda ilacın hangi hastaya kaç adet kullanıldığı, ilacın kullanıldığı tarih,
ilacı kimin uyguladığı, kime kaç adet ilaç teslim edildiği ve alındığı nöbet devir teslimi yapan
personellerce eksiksiz olarak doldurulur ve imzalanır.
Anahtarın Korunması
 Anahtarı teslim alan sorumlu veya nöbetçi sağlık personeli üzerinde taşır.
 Yedek anahtar istasyon sorumlusunda bulunur ve bunun dışında herhangi bir yedek
anahtar bulundurulmaz.
 Dolap kapağı asla açık tutulmaz.
 Dolaba konulan ve dolaptan alınan tüm ilaçlar kayda geçilir.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü
ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
3/6
 Dolapta herhangi bir zorlama olduğu düşünüldüğünde, ilaç kaybolduğunda veya ilaç
kırıldığında, istasyon sorumlusu tutanak tutarak il ambulans servisi başhekimliğini bilgilendirir.
Gerekli tedbirlerin alınması sağlanır.
İLAÇ HATALARI VE İSTENMEYEN REAKSİYONLAR
İlaç kullanım güvenliğini geliştirilmesi için okunuşu ve görünüşü benzer ilaçlar farklı
dozdaki aynı ilaçlar ve uygulama formları farklı olan ilaçların kullanımı esnasında dikkatli
olunmalı. Yüksek riskli ilaçlar. Terapötik aralığı dar olan ilaçlar digital glikozitler (digoxin).
Etkleşimleri tehlikeli ilaçlar Warfarin+(Asetil Salisilik Asit, Parasetamol, Metamizol sodyum),
Digoksin+Amiadoron, Digoksin+Verapamil. Ayrıca aynı isimli farklı dozdaki ilaçlar
uygulanırken dozu dikkat edilmelidir. (Tablo 1.)
Adrenalin Amp
Beloc Amp
Diazem Amp.
Dormicum Amp.
Magnezyum Sülfat %15
Aldolan Amp
Aritmal Amp.
%20 Dekstroz
Digoxin Amp.
İsoptin Amp.
Nitroderm Tts
Tüm Narkotik
Atropin Amp.
Calcium Amp.
Dopamin Amp.
Jetmonal %2 Amp.
Sodyum Bikarbonat Amp.
Psikotrop İlaçlar
Tablo 1. İlaç hataları ve istenmeyen reaksiyonlara karşı dikkat edilmesi gereken ilaçlar.
Ters Etki: İnsanda, ilaç kullanımıyla ilgili ortaya çıkan herhangi bir yan etkiye denir:
 Yanlışlıkla ya da bilinçli olarak uygulanan doz aşımı sonucunda oluşan ‘ters etki’
 İlacın kullanım amacını kötüye kullanma sonucunda ortaya çıkan ‘ters etki’
 Beklenen bir farmakolojik etkinin oluşmaması sonucunda ortaya çıkan ‘ters etki’
Ters etki’ rapor eden kişinin, ters etkinin uygulanan ilaçtan kaynaklandığına ya da ilacın bu
ters etkide rolü olduğuna dair kesin bir yargıya vardığı anlamına gelmez.
Beklenen ters etki: İlaçların Sağlık Bakanlığı’nca onaylanmış prospektüslerinde belirtilen
ters etkilerdir.
İlk raportör: Ters etkiyle ilgili bilgi veren ilk kaynaktır.
Ani ters etki: Oluştuğu anda insan hayatını tehdit eden ters etkilerdir. Ölüme yol açan ters
etkiler bu kapsamda yer almaz
Tehlikeli ters etkiler: Oluştuğunda aşağıdaki sonuçlara yol açan deneyimlerdir.
 Ölüm
 İnsan hayatını tehdit eden ters etki oluşması
 Hastanın oluşan ters etki sonucunda hastaneye yatırılması
 Hastanın, ters etkiye bağlı olarak hastanede kaldığı sürenin uzaması
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü
ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
4/6
 Ciddi ya da bir türlü geçmeyen yetersizlik/sakatlık oluşması
 Doğuştan gelen anormallik / doğum hatası (fetüste oluşanlar dâhil)
 Doktor tarafından gerekli görüldüğü durumlarda, yukarıda belirtilen sonuçların
oluşmasını engellemek için yapılan önemli tıbbi müdahaleler
Beklenmedik ters etki: İlaçların Sağlık Bakanlığı’nca onaylanmış prospektüslerinde
belirtilmeyen ters etkilerdir. Şiddet veya önem açısından, beklenen ters etkilerden farklı olan ters
etkileri de içerir. Ters etkiler, belirli bir ilaca göre değil de ilaç sınıfına göre tanımlandığı için,
ilaca bağlı ters etkiler ‘beklenmedik’ olarak nitelendirilir. Prospektüste, oluşabilecek ters etkinin
ölümle sonuçlanabileceği belirtilmiyorsa, ters etkiden kaynaklanan ölümler beklenmedik olarak
nitelendirilir.
İlaç Hatası: İlacın, sağlık çalışanları, hasta ve yakınının kontrolünde olduğu sırada yanlış
ilaç kullanımına veya hastanın zarar görmesine sebep olabilecek tüm olaylardır.
İlaç Kullanım Sistemi: Güvenli, efektif, uygun ve etkili ilaç kullanımı için altı doğrunun
sağlanmasıdır. Bunlar:
 Doğru ilaç
 Doğru hasta
 Doğru doz
 Doğru zaman
 Doğru yol
 Doğru sonuçtur.
İlaç
hatları
ve
istenmeyen
reaksiyon
(..\Talimatlar\YÖN.TL.02)’ de belirtilmiştir.
geliştiğinde
uygulanacak
talimat
İlaç kullanım aşamalarında görev alan sağlık çalışanlarının sorumlulukları belirlenmiştir.
Bölümlere göre bu sorumluluklar:
İdareciler;
 Bakım ve organizasyon ihtiyaçlarına göre ilaçların temini, seçimi, saklanması hakkında
karar verirler.
 Çalışanların eğitimi ve gelişimini sağlarlar.
Doktorlar;
 Uygun ilaç tedavisine karar vererek uygun ilacı seçer.
 Hastaların klinik durumlarını izleyerek ilacın etkilerini değerlendirir; gerekli durumda
ilacın seçimi, sıklık ve süreyi yeniden gözden geçirirler.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü
ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
5/6
Depo sorumlusu;
 İlaçların temini, saklanması- depolanması, hazırlanması, doğru etiketleme, doğru
zamanlama ve hatasız dağıtımını sağlarlar. 112 stok koordinasyon modülüne ( http://95.0.24.29
) ilaç ve malzemelerin doğru giriş yapılmasını sağlar ve depo stok durumunu ve Son kullanım
tarihlerine göre depo stok durumlarını kontrol eder.
 İstasyon Depo sorumlusu nöbetçi olan ekipteki doktor, paramedik ya da sorumlu acil tıp
teknisyenidir. 112 stok koordinasyon modülüne ( http://95.0.24.29 ) giriş şifreleri İl sağlık
müdürlüğü tarafından imza karşılığı teslim edilir.
Sağlık Personeli (A.T.T, AABT. ,Sağ. Mem. Hemşire);
 Doktorun order ettiği ilaçları hazırlar ve doğru ilacın doğru hastaya doğru dozda doğru
zamanda doğru yoldan uygulanmasını sağlarlar.
 Hastanın alerjik durumu ve ilaç yan etkilerini gözlemlerler.
 Uygulanan ilacın etkilerini izler
 Uygulanan ilaç hakkında hastayı bilgilendirirler.
İlaç Hatalarının Gruplandırılması:
gruplandırılmıştır:
 Order Hataları
 Sistem Hataları
 Depodan Kaynaklanan Hatalar
 Uygulama Hataları
İlaç Hatalarının
belirlenmiştir.
Önlenmesi:
İlaç
İlaç
hataları
hatalarının
aşağıda
önlenmesi
belirtildiği
konusunda
şekilde
stratejiler
 Sağlık personeline farmakolojik bilgi, ilaç uygulama ve prosedürler konusunda hizmet
içi eğitim verilir.
 Danışman Hekimin kullanabilmesi için Komuta kontrol merkezinde ilaç rehberi
(vademecum) mevcuttur.
 Sözlü orderlar, orderı alan kişi tarafından yazılı hale getirilir.
 Sözlü orderlar 112 ses kayıt sisteminde kayıtlı olduklarından vaka formundaki
açıklamalar kısmına not edilerek kayıt altına alınır.
 İlaçlar ambulansta güvenli bir şekilde muhafaza edilmektedir.
 Kırılma ve bozulma riskine karşı nöbetçi personel tarafından ilaçlar müdahale
çantasında uygun gözlerde bulundurulmalıdır. Raflarda ve açık alanlarda ilaç
bulundurulmamalıdır.
 Yüksek riskli ilaçlar, istasyonlarda kilitli dolaplarda saklanır.
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü
ÇANAKKALE
İL AMBULANS SERVİSİ
İLAÇ YÖNETİMİ PROSEDÜRÜ
Dok. Kodu: YÖN.PR.07
Yay. Trh.: Kasım 2012
Rev. Trh.: Temmuz 2013
Rev. No: 01
Sayfa No:
6/6
 İlaçların bozulmasını engellemek için, ilaçların saklandığı oda ve soğutucuların ısısı
sürekli kontrol edilerek oda ısısının 25 0C’nin altında, buzdolabı ısısının 2–8 0C olması sağlanır
ve Isı Ve Nem Takip Formu’na (..\Formlar\YÖN.FR.15) kaydedilir.
 Uygulama öncesi ilacın etiketi iki kez kontrol edilir ve etiketi okunmayan ilaç
kullanılmaz.
 Depoda tüm ilaç stoklarının miat kontrolleri İlaç Ve Malzeme Temin Ve Dağıtım
Talimatı’na (.\YÖN.TL.03 ) uygun olarak yapılır.
İlaç Hatalarının Raporlanması:
 İlaç hatalarıyla karşılaşıldığında Komuta Kontrol Merkezi bilgilendirilir ve komuta
görevli doktorundan yapılacak müdahale hakkında bilgi alınır.
 Vaka sonrası Güvenlik Raporlama Sistemi Bildirim Formu (..\YÖN.FR.09 )
doldurularak başhekimliğe gönderilir.
 Başhekimlik gerekli iyileştirme alanlarını saptar ve Kalite Yönetim Biriminin
koordinasyonunda iyileştirmeleri yapar veya yapılmasını sağlar.
İLAÇ VE MALZEMELERİN SAKLAMA KOŞULLARI
Depodaki malzemelerin yerleşim yerlerini gösteren plan hazırlanmalıdır. Hazırlanan plan
depo girişine asılmalıdır. Depolarda hemzemin yerleştirme yapılmamalıdır. İstifleme tavandan
en az 40 cm aşağıda olmalıdır. Malzemeler cinsine göre uygun yerlere yerleştirme yapılmalıdır.
Depo koşullarında oluşabilecek olası risklere belirlenmeli ve karşı önlem alınmalıdır.
Su Basması; Depo oda koşulunun dışarıdan içeriye su girmesi engellenecek şekilde
planlanması sağlanır. Oda içinde su tesisatının olmamasına dikkat edilir. Oluşabilecek her türlü
riske karşı zeminden yüksek yerleştirme yapılır.
Yangın: Depo büyüklüğüne göre ve depoda saklanan ilaç ve malzemelerin türüne uygun
yangın söndürme tüpü bulundurulmalıdır.
Nem (rutubet): Odanın ısı ve nem takibini yaparak oluşacak anormal durumlarda oda
havalandırması yapılır. Deponun günlük ısı ve nem takibi yapılır.
Deprem: Depo seçiminde depreme dayanıklı yapı seçilir. İlaç ve malzeme dolapları
duvara sabitlenmelidir. Kırılabilecek malzemeler kapalı ve kırılmaya karşı önlem alınacak
şekilde saklanmalıdır.
Hırsızlık: Depolar kilit altında tutulmalı ve yetkili kişiler dışında giriş engellenmelidir.
7. İLGİLİ DÖKÜMANLAR:
 Güvenlik Raporlama Sistemi Bildirim Formu (..\YÖN.FR.09 )
 İlaç Ve Malzeme Temin Ve Dağıtım Talimatı (.\YÖN.TL.03 )
 Isı Ve Nem Takip Formu (..\Formlar\YÖN.FR.15)
 Yeşil Kırmızı Reçeteye Tabi İlaçlar Kullanım Ve Devir Teslim Formu (..\YÖN.FR.10 )
 İlaç hatları ve istenmeyen reaksiyon geliştiğinde uygulanacak talimatı
(..\Talimatlar\YÖN.TL.02)
HAZIRLAYAN
KONTROL EDEN
ONAYLAYAN
Kalite Yönetim Birimi
Kalite Yönetim Direktörü
Şube Müdürü