Microsoft PowerPoint - z\374mr\374t beg\374m

Prof.Dr. Zümrüt Begüm Ögel
Klasik
Biyoteknoloji
Modern
Biyoteknoloji
Fermentasyon Süreçleri:
Şarap, bira, ekmek, maya..vd.
üretimi
Şarap yapımı ile ilgili en eski
kalıntılar
M.Ö.8000
Fermentasyon
maya (Pasteur)
M.S. 1854
Aşılama,
çiftleştirme...
çok sayıda
jenerasyon gerekli, zaman alıcı.....
Gelişigüzel
mutasyonlar (UV ışınları,
mutajenik kimyasallar...)
zaman alıcı,
istenmeyen başka mutasyonlar da
oluşabilir
Mutasyonlar bilinçsiz
DNA
molekülünün yapısının çözülmesi
(Watson & Crick, Wilkins 1952, Nobel 1962)
Rekombinant
DNA Teknolojisi
(Lobban,Kaiser, Cohen, vd. 1972-74)
(Arber, Nathans, Smith, 1978)
Genetik Mühendisliği
DNA A, C, G ve T bazlarının farklı şekillerde
yan yana gelmesi ile oluşan uzun zincirlerdir
Bakteri DNAsı: 3 milyon baz
Đnsan DNAsı: 3 milyar baz (hücre başına 1 m)
DNA üzerinde genler bulunur. Her gen bir
proteini kodlar.
2
farklı DNA molekülü kesilip yapıştırılabilir
(rekombinasyon)
örn.
‘A’ geni + DNA bazlı vektör (araç)
‘A’ içermeyen hücreye DNA aktarımı
‘A’ içeren hücre
Enzim
gen
Đnsan hücresi
bakteri
Enzim
bakteri
Bitki, hayvan, insan, mikroorganizmalara
uygulanabilir
Doğada olan bir özelliği başka bir canlıya
aktarma
yeni özellik
Bir canlının özelliklerini geliştirme/değiştirme
farklı özellik
Verimlilik artışı
daha üretken
Canlılar sürekli bir genetik değişim
içindedirler...
bakterilerde antibiyotik dirençliliği
bitkilerde patojenlere karşı direnç
farklı fiziksel özelliklerin oluşumu....
Nasıl?
Rekombinasyon, Vektörler, Gen aktarımı,
Kesme – Yapıştırma...Aynı
mekanizmalar!
Tıp
Đlaç- Kozmetik
Gıda
Çevre
Malzeme
Biyokimya
Đnşaat
Biyomekanik
Biyoelektrik.....vd.
Starter kültür geliştirilmesi (örn.peynir ve
yoğurt mayaları)
yoğurt üretiminde kullanılan bakteriler
yurtdışından geliyor!
Gıda katkı maddelerinin üretilmesi—
vitaminler, tatlandırıcılar, enzimler, renk
vericiler..vd.
Transgenik bitki ve hayvanlar
GDO
Patojenlere ve virüse karşı direnç geliştirilmesi....
Çeşitli stres faktörlerine karşı direnç geliştirilmesi
(sıcaklık, kuraklık...vd)
Besleyici değerin artırılması
(protein değeri, vitamin değeri, omega- 3, omega-6
yağ asitleri.....vd)
Ekşime ve bozulmalarda gecikme- depolama, taşıma
Önemli farmasötik ürünlerin hayvanlar ve bitkiler
aracılığı ile üretilmesi
GDO
çok sayıda ve uzun süreli risk analizi
ve denemelere tabi tutuluyorlar
AB’nce
onaylı GDO ürünleri bulunmaktadır
Etiketleme
ve takip sistemi bulunmaktadır
(işlenmiş gıdalar dahil)
Biyotek
ürünlerin kullanımı ile A.B.D.’nde
1996-2004 arası pestisit kullanımında yaklaşık
200 000 ton azalma olmuştur (y. 25 km
uzunluğunda bir tren dolusu)
AB 5. ÇP dahilinde yapılan ve 45 araştırma
merkezinin katıldığı bir araştırmaya göre GD
ürünler geleneksel yöntemlerle üretilenler
kadar güvenli
6. ÇP
36 m Euro
7. ÇP
45 merkez, örnekleme, tayin,
saptama ve miktar tayini...vd. yöntemlerin
geliştirilmesi
GDO analiz kitleri pahalı ve yurtdışından
temin ediliyor: Yerli GDO analiz yöntemleri
geliştirilmeli
Tohumda dışa bağımlılık olmamalı!
Yoğurt memleketinde kendi starterlerimizi
kendimiz üretmeliyiz!
Ülke genelinde organik tarım, geleneksel
tarım ve biyotek tarımın birlikte
gerçekleşmesi (co-existence) durumunda
uygun bir planlamanın yapılması gereklidir