KĐMYA EĞĐTĐMĐNDE PROJE DESTEKLĐ DENEY UYGULAMALARI Proje Hedef Sorusu : Sera Etkisi Buzulları Nasıl Eritiyor? ĐÇĐNDEKĐLER 1. Küresel Isınma Nedir ? 2. Küresel Isınmaya Etki Eden Faktörler • Doğal Nedenler Güneşin Etkisi Dünya’nın Presesyon Hareketi El Nino’ nun Etkisi • Yapay Nedenler Fosil Yakıtlar Sera Gazları Şehirlerin Isı Adası Etkisi 3. Sera Etkisi • Sera Etkisi Yapan Gazlar Karbondioksit Metan Azotoksitler Su Buharı ve Aerosoller Kloroflorokarbonlar (CFC) ve Hidrokloroflorokarbon (HCFC) Hidroflorokarbon (HFC) ve Perflorokaron (PFC) Sülfür hegzaflorür ( SF6 ) Ozon 4. Sera Etkisinin Sonuçları 5. DENEY KÜRESEL ISINMA NEDĐR? Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. KÜRESEL ISINMANIN NEDENLERĐ DOĞAL NEDENLER YAPAY NEDENLER 1. GÜNEŞ’ ĐN ETKĐSĐ 1. FOSĐL YAKITLAR 2. DÜNYA’ NIN PRESĐZYON HAREKETĐ 2. SERA GAZLARI 3. EL NĐNO’ NUN ETKĐSĐ 3. ŞEHĐRLERĐN ISI ADASI ETKĐSĐ Sera Etkisi • Atmosferdeki gazların gelen Güneş ışınımına karşı geçirgen, buna karşılık geri salınan uzun dalgalı yer ışınımına karşı daha az geçirgen olması nedeniyle Yerküre’nin beklenenden daha fazla ısınmasını sağlayan olaya SERA ETKĐSĐ denir. Metan Azot Oksitler Karbondioksit Sülfür Hegzaflorür ( SF6 ) Kloroflorokarbonlar (CFC) ve Hidrokloroflorokarbon (HCFC) SERA GAZLARI Ozon Su Buharı ve Aerosoller Hidroflorokarbon(HFC) ve Perflorokaron (PFC) Hawaii, Mauna Loa istasyonu ölçme sonuçlarına göre atmosferdeki karbondioksitin sürekli artışı Metanın değişim grafikleri a) Son bin yıldaki metan değişimi b) 1983’le 1999 arası değişimi c) Metan konsantrasyonunda ki yıllık değişim Sera Etkisinin Sonuçları DENĐZ SEVĐYELERĐ, OKYANUSLAR VE KIYI ALANLARI • Geçtiğimiz 100 yılda deniz seviyesi ortalama 10-25 cm yükselmiştir. • Modeller deniz seviyesinin 2100 yılına kadar 15-95 cm yükseleceğini göstermektedir. • Simdiki koruma şartlarında deniz seviyesinin 1 m. yükselmesi ile Uruguay'ın %0.05 i, Mısır'ın %1 i, Grönland’da ki buzul erime seviyeleri Hollanda'nın %6 sı ve Bangladeş'in %17.5 inin sular altında kalacağı tahmin edilmektedir. Đnsan sağlığını tehdit etmektedir. Sel altında kalan topluluklardaki göçlerde bulaşıcı hastalık, psikolojik rahatsızlık ve diğer hastalıkların riski artacaktır. Böcekler ve diğer hastalık taşıyıcılar yeni alanlara yayılabilecektir. SU KAYNAKLARI • Bazı bölgelerde yağış artarken bazı bölgelerde azalacaktır. • Yağışta meydana gelecek herhangi bir değişim yüzey nemliliği, yüzey yansıtma katsayısı ve bitki örtüsünü etkileyecektir. Bu da bulut örtüsünü etkileyerek yağışı etkilemektedir. • Sağanakların şiddetinin artacağı öngörülmektedir. Bu da suyun toprakta süzülmesinin azalarak sellerin artacağını göstermektedir. Kuzey Kutbu yakınlarındaki Blomstrandbreen Buzulu’nun 1918 ve 2002 yılındaki durumları Su kaynakları potansiyelinin % 20 den fazlasını kullanan ülkelerde iklim değişiminden dolayı su kaynaklarında meydana gelen değişim DENEYĐN ADI: Buzun Kapalı Şişede Erimesi DENEYĐN AMACI: Günümüzün en önemli problemlerinden sera etkisi ve küresel ısınmanın rahatlıkla oluşturulabilecek bir düzenekle öğrencilere anlatılması ve bu deney sayesinde sera etkisinin buzullara nasıl etkidiğinin somut bir biçimde kavratılmasının sağlanması. KULLANILAN MALZEMELER 2 tane kavanoz Buz parçaları Isı kaynağı Poşet DENEYĐN YAPILIŞI • Şişelere eşit miktarda buz parçaları yerleştirilir. • Daha sonra bir tanesinin ağzı poşetle hiç hava almayacak şekilde kapatılır. Isı kaynağına eşit mesafede eşit sürede bırakılır. Gözlem yapılır. GÖZLEM ve SONUÇ Bu sürenin sonunda ağzı kapalı kaptaki buzların daha fazla erimiş olduklarını tespit ederiz. Şişenin ağzının kapatılmasıyla içerisindeki hava daha fazla ısınmıştır çünkü şişenin içerisine gelen ışınların büyük bir çoğunluğu geri dönememiş ve ortamın sıcaklığını arttırmıştır. Böylece buzların diğer kaptakine göre daha hızlı erimelerine neden olmuştur. Bu sayede de sera etkisinin buzulları nasıl etkilediğini sınıf ortamında gözlemlemiş olduk. Dinlediğiniz Đçin Teşekkürler Nihal ERMĐŞ Sunum Değerlendirmesi Örümcek Ağı