dosyayı indir - kimyafull gülçin hoca

www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
Serüveni
PERİYODİK ÖZELLİKLER DEĞİŞİMİ
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
PERİYODİK ÖZELLİKLERİN
DEĞİŞİMİ
ATOM
YARIÇAPI
Çekirdeğin merkezi ile en dış kabukta bulunan elektronlar arasındaki uzaklık olarak
tanımlanır.
 Periyodik tabloda aynı periyotta soldan sağa doğru ilerledikçe atom yarıçapı küçülür.
Çünkü bir atomdan diğerine geçerken çekirdek yükü artar.En son yörüngedeki
elektronları çekim kuvveti artacağından atom yarıçapı da küçülür.
Na
Mg
R=191 pm
r=160pm
Al
r=130 pm
Si
r=118 pm
P
r=110 pm
Periyodik tabloda aynı grup içinde aşağıya doğru ilerledikçe atom yarıçapı artar
H
Li
Çünkü bir atomdan diğerine geçerken çekirdek yükü artar.
Yörünge sayısı artar.
En dış yörüngedeki elektronlar çekirdekten daha da uzaklaşacağından
çekirdek tarafından çekilme kuvveti azalır.
Dolayısıyla da atom yarıçapı artar.
Na
ÖRNEK:
11Na, 12Mg
ve 19K atomlarının yarıçaplarını kıyaslayınız.
K
İYON YARIÇAPI:
Nötr bir atom elektron vererek pozitif yüklü bir iyon oluşturabilir.
İyon elektron verdikçe elektron başına düşen çekirdek çekim kuvveti artar ve çapı küçülür.
12Mg:2
-8- 2
+2
12Mg :2
-8 Katmanı az olan taneciğin çapı daha küçüktür.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
 Bir atom elektron aldıkça elektron başına düşen çekim kuvveti azalır ve anyonların
yarıçapı nötr atomlarınkinden büyük olur.
16S:2-8-6
16S
-2
:2-8-8
 Elektron sayısı arttığından elektron başına düşen çekim kuvveti azalır.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
İZOELEKTRONİK TANECİKLERDE YARIÇAPLARININ KIYASLANMASI
 İzoelektronik taneciklerin elektron sayıları eşittir.
 Bu taneciklerde proton sayısına bakılır.
 PROTON SAYISI büyük olan yarıçapı küçüktür.
ÖRNEK:
+1
+2
+3
11Na ; 12Mg ; 13Al iyonlarının yarıçapları arasındaki ilişkiyi bulunuz.
ÇÖZÜM:
ÖRNEK: 15P-3;
16S
-2
; 17Cl-1 iyonlarının yarıçapları arasındaki ilişkiyi bulunuz.
İYONLAŞMA
ENERJİSİ:
Gaz halindeki nötr bir atomdan bir elektron koparmak için verilmesi gereken enerjiye denir.




Bir atomun elektron sayısı kadar iyonlaşma enerjisi değeri ölçülebilir.
Atomdan elektron uzaklaştırıldıkça atom yarıçapı azalır
Elektron başına düşen çekim kuvveti artar.
Her elektronu koparmak için gereken enerji bir öncekinden daha büyük olur.
(İE)n ………….> (İE)4 > (İE)3 > (İE)2 > (İE)1
Uyarı : Nötr atomunuz katı veya sıvı olmaması gerekir
İyonlaşma enerjisi endotermik bir olaydır.
AYNI PERİYOTTA;
Soldan sağa doğru yörünge sayısı değişmez.Ancak proton sayısı arttığı için yarıçap
küçülür.Elektron koparmak için verilen enerji artar.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
Aynı periyotta soldan sağa doğru ilerledikçe birinci iyonlaşma enerjileri
1A< 3A <2A < 4A < 6A< 5A< 7A< 8A
Örnek: Be ve B; N ve O elementlerini birinci iyonlaşma enerjilerini kıyaslayalım
4Be:
7N:
5B:
8O:
AYNI GRUPTA YUKARIDAN AŞAĞIYA DOĞRU İNİLDİKÇE:
 Atom yarıçapı artar.En dış yörüngedeki elektronları koparmak kolaylaşır.
 Atomların birinci iyonlaşma enerjisi azalır.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
ÖRNEK:
ELEKTRON
İLGİSİ:
F(g) + e
F-1(g) +Enerji
N(g) + e + Enerji
N+(g)
O(g) + e
O-(g)
Eİ=-333 kj/mol
Eİ:+9 kj/mol
Eİ: -140 kj/mol
 Gaz halindeki bir atomun bir elektron alması sırasında açığa çıkan enerji değişimidir.
 Elektron ilgisi pozitif ve negatif olabilir.
 Elektron ilgisinin değeri eksi olması azaldığını göstermez.Negatiflik atomun elektron
alma durumunda dışarıya verdiği enerjinin göstergesidir.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
 Elektron almaya en yatkın olan halojenlerdir ve elektron ilgisi en yüksektir.
 Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe elektron ilgisi artar.
 Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elektron ilgisi genellikle
artar(İstisna Klorun elektron ilgisi Florun elektron ilgisinden fazladır.)
 Soygazların elektron ilgisi çok küçük olmasından dolayı yok kabul edilir.
Elektron ilgisi bir elementin elektron alma eğiliminin ölçüsüdür.
O(g) +e
O-1(g) + 142 kj/mol
O-1(g) +e + 844 kj/mol
O-2(g)
ELEKTRONEGATİFLİK:
Bağ elektronlarını çekme yeteneğinin ölçüsüdür.
Elektronegatiflik iyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisi değerleri kullanarak ölçülebilir.
Elektronegatifliği en yüksek element FLORDUR.Elektronegatiflik değeri 4 tür.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
 Metallerin elektronegatiflikleri 1,7 değerinin altında,ametallerin ise 2,0
değerinin yukarısındadır.Bu iki değer arasında yer alan elementler yarı
metaldir.
PERİYODİK CETVELDE;
 Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe genellikle elektronegatiflik artar
 Aynı grupta aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe elektronegatiflik artar.
BAĞ YAPAN ATOMLARIN
Elektronegatiflik fark çok küçükse
Elektronegatiflik fark çok büyükse
BAĞ KOVALENT
BAĞ İYONİKTİR
Elektronegatiflik sıralaması
F >O >N > Cl > Br > C> I > H
METALİK VE AMETALİK ÖZELLİK:




En aktif metal 1A grubu Alkali metallerdir
En aktif ametal ise 7A grubu Halojendir.
Metallerin elektron verme eğilimleri yüksektir.
Ametallerin ise elektron alma eğilimleri yüksektir.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
1-Yukarıdan aşağıya doğru
inildikçe
1-Yukarıdan aşağıya doğru inildikçe
2-Aynı periyotta soldan sağa doğru ilerledikçe









Atom Numarası ……….
Kütle numarası
Değerlik elektron sayısı ……..
Atom çapı …………….
İyonlaşma enerjisi………….
Elektron ilgisi………………
Elektronegatiflik……………
Asidik özellik……………..
Bazik özellik…………………
www.kimyafull.com
2-Aynı periyotta soldan sağa doğru
ilerledikçe
Atom
Numarası ……….
Kütle numarası ……..
Değerlik elektron sayısı ……..
Atom çapı …………….
İyonlaşma enerjisi………….
Elektron ilgisi………………
Elektronegatiflik……………
Asidik özellik……………..
Bazik Özellik……………..
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
1.TEST
1.SORU:
I-2He
II-5B+5
III-10Ne
IV-17Cl
Yukarıda verilen taneciklerden 1 er
elektron koparmak için gerekli olan gerekli
olan enerjileri küçükten büyüğe doğru
sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir.?
A) III,IV,I,II
B) II,I,IV,III
C) I,III,II,IV
D) IV,II,III,I
E) IV,III,II,I
3.soru:
Fiziksel ve kimyasal özellikleri benzer olan
A ve B elementlerinden B nin atom hacmi
A dan büyüktür.Buna göre A ve B
elementlerinin
I-Atom numaraları
II-1.iyonlaşma enerjileri
III-Elektron alma eğilimleri
Niceliklerinden hangileri B>A ilişkisi
vardır?
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III E) yalnız III
5.soru:
X(g) + E1 → X+(g) + e
X+(g) + E2 → X+2(g) + e
X(g) + E3 → X+2(g) + 2e
Yukarıda verilen denklemlere göre;
I-E1 ,X in 1.iyonlaşma enerjisidir.
II- E3=E1 + E2 dir
III- E3 X in 2.iyonlaşma enerjisidir.
Yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I,II,III
www.kimyafull.com
2.soru:
Aşağıdakilerden hangisinden bir elektron
koparmak için gereken enerji en azdır?
A) 7N-3 B) 8O-2 C) 9F- D) 10Ne E) 11Na
4.soru:
9X
Z
Y
X,Y,Z elementlerinin periyodik cetveldeki
konumları şekildeki gibidir.
Buna göre;
I-X in hidrojenli bileşiğinin sulu çözeltisi
Y dekine göre daha asidiktir.
II-Elektronegatifliği en fazla olan X dir.
III-Atom yarıçapları arasındaki ilişki
Z>Y>X dir.
Yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) II ve III
C) I ve III
D) I ve II
E) I,II,III
6.SORU:
1H
K
L
M
Periyodik cetvelde verilen yukarıdaki
kesitte H,K,L,M elementleri
bulunmaktadır.
Buna göre;
I-K alkali metaldir.
II-L ve M son katmanlarında aynı sayıda
elektron bulunur
III-Doğada K atomik L ve M moleküler
yapıda bulunur
Yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
D) II ve III
B) Yalnız II C) I ve II
E) I,II,III
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
7.soru:
8.soru:
X,Y,Z elementleri ile ilgili aşağıdaki
bilgiler veriliyor.
-X:2.periyot halojendir.
-Y nin atom numarası 17 dir.
-Z 3.periyottaki toprak metaldir
Buna göre X,Y,Z elementleri ile ilgili
olarak ;
I-Elektronegatiflikleri arasındaki ilişki
X>Y>Z dir.
II- X in hidrojenli bileşiğinin asidik
özelliği Y nin hidrojenli bileşiğinin asidik
özelliğinden azdır.
III- Y nin elektron alma isteği Z ninkinden
azdır.
Yargılardan hangileri yanlıştır?
A)YalnızI B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III E) I,II,III
9.soru:
X elementine ait ilk dört iyonlaşma enerjisi
kkal/mol olarak aşağıdaki gibidir.
10.soru:
1.İE
E1
E2
E3
X:
119
1092
1665
Buna göre X elementiyle ilgili
E4
2282
Q
N
L
M
I-Metaldir
II-Oksijenli bileşiğinin sulu çözeltisi
baziktir.
III-2.periyot 1A grubu elementidir.
Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur?
A)YalnızI
D) I ve III
B) I ve II C) II ve III
E) I,II,III
11.soru:Aşağıdaki Cl ve Ar elementlerinin
elektron katman dizilimleri verilmiştir.
Cl: 2-8-7
Ar:2-8-8
Bu elementlerle ilgili
I-Atom yarıçapları arasındaki ilişki:Cl>Ar
II-elektron ilgisi en büyük olan Ar
III- İyonlaşma enerjisi en büyük olan Cl
Yargılardan hangileri doğrudur?
A)YalnızI B) Yalnız II C) II ve III
D) I ve III E) I,II,III
www.kimyafull.com
K
X
Atom Numarası
Yukarıdaki grafikte atom numaraları
ardışık olan bazı A grubu elementlerinin
1.iyonlaşma enerjileri sıralanmıştır.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A)X in elektron bulunduran katman sayısı
Q kinden fazladır.
B) L 5A grubu elementidir.
C) N halojendir.
D) K ve X periyodik tablonun aynı
grubunda yer alır.
E)M nin atom numarası çift sayıdadır.
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca