periyodik sistem - kimyafull gülçin hoca

www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
Serüveni
PERİYODİK SİSTEM TARİHÇESİ
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
PERİYODİK
SİSTEM
Antoine-Laurent de Lavoisier 1789 yılında, dünyanın ilk modern kimya kitabı olarak kabul
edilen “Kimyanın Bilimsel İncelemesi” adlı kitabı yazdı.
Bu kitapta elementler; metal, ametal ve gaz olarak gruplanmıştı. Bugün bu gruplamayı yanlış olarak bilsek
de o günler için yeni keşiflerin önünü açması dolayısıyla çok önemli bir gelişmeydi.
1-TRİADLAR KURALI:İlk sınıflandırma
1
DÖBEREİNER
Elementleri üçerli gruplar halinde sınıflandırmıştır.
7
Li
23
Na
39
K
 Döbereiner üçlü element gruplarında ortada bulunan elementin atom kütlesi,yoğunluk,en,kn,gibi bazı
özelliklerinin diğer iki elementin ortalamasına yakın değerlere sahip olduğunu gösterir.
2-
De Chancourtis
Dö Şankortua
 Elementleri ilk kez periyodik olarak
 tablolama girişiminde bulundu.
 Chancourtois Benzer fiziksel özellik gösteren
elementleri dikey sıralarda olacak şekilde
sarmal olarak sıralamıştır
 Tellür elementini merkeze yerleştirdiği
‘’ tellür spirali” tablosunda elementlerin
kütle numaralarına göre grupladı.
 16 parçalı bir silindire kütle numaralarına
göre spiral şeklinde yerleştirilince dikey olarak
sıralanan elementlerin benzer olduğunu ve
her 7 elementte bir tekrarladığını keşfetti.
 Çok doğru tahminde bulunmasa da
periyodik tablonun ilk resmedilmiş hali olduğu
kabul edilir.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
OKTAVLAR
KURALI(Newlands)
 Bilinen 63 elementi fiziksel özelliklerine göre 8 gruba ayırdı ve her sekizinci elementin birbiriyle benzerlik
gösterdiğini gördü; müzikal benzerliğinden ötürü bu yasaya “Oktavlar Kuralı” adını verdi.
 Aslında Newlands “Oktavlar Kuralı”nı doğru çözümlemişti ama çalışmalarında aralık 8 değil 7 idi.

Bunun nedeni, soygazların varlığını öngörememesiydi. Soygazlar 1894 yılında Sir William
Ramsey tarafından keşfedilip periyodik tabloya “0 Grubu” olarak, tabloyu bozmadan eklenecekti.
Dimitri
Mendelyev
 -Bugünkü kullandığımız periyodik sisteme en yakın elementler tablosunu DİMİTRİ MENDELYEV yapmıştır.
Mendelyev o dönemde bilinmeyen GALYUM;SKANDİYUM;GERMANYUM elementlerinin özelliklerini tahmin
etmiştir.
 Örneğin Silisyum elementinin altındaki yeri boş bırakmıştır. Buradaki bulunması gereken elemente EkaSilisyum adını vermiş ve fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında tahminlerde bulunmuştur.
 63 elementten oluşan periyodik çizelgesinde 12 yatay sıra ve 8 dikey sütun kullanmıştır.
 Periyodik tablosu ile GRUP kavramını kazandırmıştır.
 Elementleri artan atom ağırlıklarına göre yatay sıralamıştır.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
Mendeleyev’in tek eksik noktası olarak ise soygazları öngörememesini gösterebiliriz.
NOT:Dimitri mendelyev ve Lothar Meyer aynı zamanda birbirlerinden habersiz birbirine çok benzer
elementler tablosu oluşturarak periyodik sistemin ilk en düzenli örneğini oluşturmuştur.
1864 yılında Lothar Meyer, elementlerin değerlik elektron sayısını göz önüne alarak bir periyodik
tablo hazırlamıştır. Kütle numarasını yoksaydığından ve ileride keşfedilecek elementleri
öngörmemiştir.
Ramsey soygazları keşfederek 8.sütun olarak sisteme eklemiştir.
Glenn Seaborg periyodik sistemin en altında yer alan iki sıra halindeki yapay elementlerin bir kısmını
keşfederek periyodik sisteme son şeklini vermiştir.
HENRY
MOSELEY
Moseley X ışınları deneyi ile elementlerin
kimyasal özelliklerinin atomlarındaki proton
sayısına (atom numarasına) bağlı olduğunu
ortaya koydu.
 1913 yılında Henry Moseley, Mendeleyev’in bir şekilde çözdüğü ama nedenini anlayamadığı tellüriyot problemine ışık tuttu.
 O güne kadar, periyodik tabloda kütle numaraları kullanılıyordu;
 Bu sistem büyük ölçüde doğru sonuç verse de bazen yanılabiliyordu.
 Moseley, X-ışını tabancasıyla bu iki elementin atom numaralarını belirledi ve bu sistemin doğruluğu
ispatlandı.
 Ne yazık ki Moseley, 1914 yılında Çanakkale Savaşı’nda öldü.
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
PERİYOT
Periyodik sistemde yatay sıralara PERİYOT denir.7 tane periyot vardır.Bir atomun en büyük enerji düzeyi
periyodunu verir.
1 periyot:2 element
4.ve 5.periyotta 18 element
2.ve 3. Periyotta 8 element
6. ve 7. periyotta 32 element
Her periyot metalle başlayıp soygazla sona erer.(yalnız1.periyot Hidrojen ametalle başlar)
İlk 3 periyotta B grubu elementi yoktur.B grubu elementleri 4.periyottan başlar.
GRUP
 Periyodik sistemde düşey sütunlara GRUP denir IUPACA göre gruplar 1 den 18e kadar rakamla
numaralandırılır.
 Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
 DEĞERLİK ELEKTRON SAYISI GRUP NO VERİR.
 A grubu elementlerine BAŞ GRUP elementleri;B grubu elementlerine YAN GRUP elementleri denir.
 B grubu elementleri 3B ile başlar………2B ile biter.
1A alkali metal
4A Karbon grubu
2A toprak alkali metal
5A Azot grubu
3A Toprak metal
6A Kalkojen
www.kimyafull.com
7A halojen
8A soygazlar
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
 B grubu geçiş metalleri
 Lantanit ve Aktinitler İç geçiş metalleri
 He elementi değerlik elektron sayısı 2 olmasına rağmen 8A grubunda yer alır.
 7A grubunda Flor bileşiklerinde sadece -1 değerlik alır.
 Bir element atomu iyon duruma geçtiğinde periyodik cetveldeki yeri değişmez.
 Geçiş metallerinde Hg(Civa) oda koşullarında sıvı haldedir.
 Geçiş metalleri birden fazla yükseltgenme basamağına sahiptir.
 Geçiş metallerinin EN,KN,Isı ve elektrik iletkenlikleri yüksektir.
 Aktinitlerin hepsi radyoaktif metaldir.
ELEKTRON KATMAN DİZİLİMİ:
DUBLET KURALI:Atomların tek son katmanlarındaki elektron deizilimlerini He soygazına benzeterek 2
yapmalarına denir.
OKTED KURALI:Son katmanlarındaki elektron sayısını 8 e tamamlayarak He dışındaki diğer soygazlara
benzetmeleridir.
A grubu elementleri için;
20Ca:
35Br:
b) B grubu elementleri için:
Son katmanında her zaman 2 e bulunmalıdır.
21Sc:
26Fe:
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
1.TEST:
1.soru:
………periyodik cetveldeki elementleri artan atom
ağırlıklarına göre sıralamışbenzer kimyasal
özelliklere sahip olan elementleri grup adı verilen
dikey sütunlarda toplamıştır.
Yukarıdaki paragrafta verilen boşluğu aşağıdaki
verilen bilin insanlarından hangisi getirilmiştir?
A) Meyer
B) Moseley C) Mendelyev
D) Newlands E) Döbereiner
2.soru:
Aynı periyotta bulunan farklı element atomları veya
iyonlarında;
I-Kütle numaraları aynı olabilir
II-Elektron sayıları aynı olabilir
III-Proton sayıları aynı olabilir
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I,II,III
3.soru: Periyodik sistemde ıupac dizilimine göre 18
grup vardır.Buna göre 3X , 9Y ,21Z element
atomlarının IUPAC göre grubu aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
X
Y
Z
A)
1
17
3
B)
1
7
3
C)
1
17
5
D)
1
7
8
E)
1
9
9
4.soru:
Periyodik cetvelle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A)B grubu elementlerinin tümü metaldir.ve
bileşiklerinde birden fazla (+) yük alırlar
B)s,p,d, ve f blokları vardır.
C)Elementler proton sayılarının artışına göre
dizilmişlerdir.
D)Her periyot bir alkali metalle başlar.
E)A gruplarında gup numarası ile değerlik elektron
sayıları eşittir.
5.soru:
Periyodik sistemde aynı grupta bulunan elementlere
ilişkin aşağıdaki özelliklerden hangisi yanlıştır?
A)Elektron sayıları aynıdır
B)Fiziksel özellikleri farklıdır.
C)Kimyasal özellikleri benzerdir.
D)Çekirdek yükleri farklıdır.
E)Nükleon sayıları farklıdır
6.soru:
Kendilerine en yakın soygazdan 1 tane eksik proton
içeren elementlerin nötr atomları için ;
I-Elektron diziliminde son katmanında 7 elektron
vardır
II-En yakın alkali metalle aralarında 2 proton farkı
vardır.
III-Halojenler diye isimlendirilir.
Yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
D) I ve III E) I,II,III
www.kimyafull.com
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
C) I ve II
www.kimyafull.com YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca
7.soru:
X,Y ve Z elementlerinin atom numaraları sırasıyla
birbirini izleyen sayılardır.
Bu elementlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A)Y soygaz ise Z alkali metaldir.
B)X halojen ise Z alkali metaldir
C)X alkali metal ise Z 7A grubundadır.
D)X toprak alkali metal ise hepsi aynı periyottadır
E)Z soygaz ise X 6A grubundadır
10.soru:
Moseleyin elementlerin sınıflandırılmasıyla ilgili
yaptığı çalışmalar için
I-Elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin
proton sayılarının periyodik işlevi olduğunu
görmüştür.
II-Çalışma yaptığı dönemdeki bilinen elementleri
artan atom kütlelerine göre sıralayarak periyodik
cetvel oluşturmuştur.
III-X ışınlarıyla yaptığı çeşitli deneylerde bazı
elementlerin proton sayılarını belirlemiştir.
Yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III
12.soru:
Günümüzde kullanılan periyodik sistemle ilgili
 7 tane periyot vardır
 18 tane grup vardır.
 Mendelyev tarafından oluşturulmuştur.
 Benzer özellik gösteren elementler aynı
grupta alt alta dizilmiştir.
 Sistemin sol tarafında genellikle ametal
atomları bulunur
İfadelerden kaç tanesi doğrudur?
A)1
B)2
C)3
D) 4
E) 5
14.soru:
X:3.periyot 4A grubu
Y:4.periyot 4A grubu
Z:4.periyot 3B grubu
Periyodik sistemde yerleri verilen X,Y ve Z element
atomları ile ilgili
I_Y nin atom numarası X in atom numarasından 8
büyüktür.
II- +2 yüklü Y nin elektron sayısı 30 dur.
III-Z nin atom numarası 41 dir
Yargılardan hangileri doğrudur?
8.soru:
4.periyodun 14.elementi olan X elementinin proton
sayısı kaçtır?
A) 29
B) 30
C) 31
E) 33
9.soru:
Aynı periyotta bulunan X,Y ve Z metalleri ile ilgili şu
bilgiler veriliyor.



X in aktifliği en fazladır.
Y 13.grup elementidir
Z nin katman elektron dağılımındaki son
katmanında 2 elektronu vardır.
Buna göre X,Y,ve Z metallerinin atom numaraları
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
A) Y>Z>X
B) X>Y>Z
C) Y>X>Z
D) Z>Y>X
E)Z>X>Y
11.soru:
Element atomlarının katman elektron dizilimleri
periyodik özellikleri ile ilgili bilgi verir.Bu katman
elektron diziliminden çıkarılan;
I-Toplam katman sayısı=periyot sayısı
II-Son katmanındaki elektron sayısı=değerlik
elektron sayısı
III-Toplam elektron sayısı=proton sayısı
Eşitliklerinden hangileri tüm elementler için
doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III
13.soru:
X atomunun temel hal elektron dağılımında
X:2-8-11-2 şeklindedir.
Buna göre X elementi ile ilgili
I-Periyodik sistemin 4.periyot 5B grubundadır
II- Geçiş metalidir.
III-Baş gruplarında yer alan bir elementtir.
Yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III
E) II Ve III
15.soru:
Atom numaraları p ve p+1 olan X ve Y elementi için
I-Ametaldir
II-Metaldir
III-Soygaz atomudur
Yargılardan hangileri kesinlikle yanlıştır?
A)YalnızI
B)Yalnız II
C) YalnızIII
D) I ve II
E)II veIII
A) Yalnız I B) YalnızII C) I ve III D) II ve III E) I,II,III
www.kimyafull.com
D) 32
YouTube:Kimyafull Gülçin Hoca