vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi 8. sınıf

VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİ DERSİ 8. SINIF
HERKES FARKLI HERKES EŞİT
Süre : 40 dk.
Tema : Demokrasi Kültürü
Temel Beceriler : Eleştirel düşünme, gözlem yapma, Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma
Temel Değerler : Eşitlik, farklılıklara saygı
Kazanım : Ayrımcılığın çeşitli biçimlerini sorgulayarak ayrımcılık yapmama konusunda
duyarlılık gösterir.
Açıklamalar
: Irk, din, dil, milliyet, mezhep, bölge, cinsiyet, sosyal sınıf/tabaka vb. unsurlara
dayalı ayrımcılık ve toplumsal dışlama küresel boyutta ele alınır.
Her tür ayrımcılığın, tüm insan haklarından eşitlik koşulları içinde yararlanılmasını
engellediği, bu nedenle tüm insan hakları belgelerinde yasaklandığı vurgulanır.
Ayrımcılığı önlemenin hukuksal düzenleme ve önlemenin hukuksal düzenleme ve
önlemlerin yanında bireysel çabalar da gerektirdiği vurgulanır.
SÜREÇ
1. Öğrencilerinize hikâyeyi okuyunuz. Hikâye iki bölümden oluşmaktadır. Her bölümün sonunda yer alan
soruları öğrencilerinize yöneltiniz. Öğrencilerin verdikleri cevapları neden sorusu ile gerekçelendirmelerini isteyiniz.
FARKLI RENKLER
Bölüm 1
Sabah ilk ders zili çaldığında öğretmen heyecanlı bir şekilde sınıfa girdi. Meraklı gözlerle kendisine bakan öğrencilerine bugün yeni bir şey öğrendim dedi. “Yapılan bir araştırmaya göre mavi
gözlü olanlar diğerlerine göre daha üstünlermiş. Mavi gözlü çocuklar, lütfen bir adım öne çıkın.
Siyah, kahverengi ve diğer göz rengine sahip olanlar siz maalesef mavi gözlülere göre daha farklısınız. Mavi gözlüler lütfen şu mavi atkıyı takın ki sizi diğerlerinden ayırt edelim.” dedi. Öğretmen
bu olaydan sonra mavi gözlü öğrencilerine daha farklı ve ayrıcalıklı davranmaya başladı. Bir süre
sonra da mavi gözlü öğrenciler kendilerini üstün ve farklı hissettiler.Diğer öğrencileri hor gören,
aşağılayan davranışlar sergilediler.
=
MAVİ GÖZLÜ ÖĞRENCİLER DİĞER GÖZ RENGİNE SAHİP OLAN
ÖĞRENCİLERDEN DAHA MI ÜSTÜN ÖZELLİKLERE SAHİPTİR?
1
Öğrencilerinizin aşağıdaki sorularla bu durumu tartışmalarını sağlayınız.
• Siz siyah, kahverengi ve diğer göz rengine sahip olsaydınız neler hissederdiniz? Neden?
• Siz mavi göz rengine sahip olsaydınız neler hissederdiniz? Neden?
Öğretmen ertesi gün sınıfa geldiğinde;
Bölüm 2
“Çocuklar, çok büyük bir hata yapmışım.” dedi. “Meğerse mavi göz rengine sahip olanlar değil
diğerleri daha üstünmüş. Şimdi atkıları lütfen diğerleriyle değiştirin.” Bu kez siyah, kahverengi ve
diğer göz renklerine sahip çocuklar aşağılama, hor görme, dışlama gibi davranışları mavi göz rengine sahip çocuklara gösterdiler.
Öğrencilerinizin aşağıdaki sorularla hikayeyi tartışmalarını sağlayınız.
• Siz mavi göz rengine sahip olsaydınız neler hissederdiniz? Neden?
• Siz siyah, kahverengi ve diğer göz rengine sahip olsaydınız neler hissederdiniz? Neden?
Öğrencilerinizin hikayenin bütününü dikkate alarak aşağıdaki soruları cevaplandırmalarını isteyiniz.
• Öğretmenin hangi davranışı doğru hangisi yanlıştı? Neden?
• İlk bölümde mavi göz rengine sahip çocukların davranışını doğru buldunuz mu? Neden?
• İkinci bölümde siyah, kahverengi ve diğer göz rengine sahip çocukların davranışını doğru buldunuz mu?
Neden?
(Hikaye, http://www.janeelliott.com/index.htm (blue eyes brown eyes exercise) adresindeki örneklerden
uyarlanmıştır.)
2. Aşağıda verilen internet adresindeki filmi imkânlar ölçüsünde öğrencilerinizle izleyiniz. Öğrencilerinize
benzer durumlarla karşılaşıp karşılaşmadıklarını sorunuz. Benzer bir durumla karşılaştıklarında neler
hissettiklerini arkadaşlarıyla paylaşmalarını isteyiniz.
http://www.youthforhumanrights.org/what-are-human-rights/videos/do-not-discriminate.html
3. Öğrencilerinizle aşağıdaki bilgileri paylaşınız. Öğrencilerinizden aşağıda verdiğiniz bilgiler doğrultusunda
örnekler vermelerini ve soruları cevaplandırmalarını isteyiniz.
Dünyanın pek çok yerinde ırk, din, dil, cinsiyet, mezhep, bölge, sosyal sınıf/tabaka vb. unsurlara dayalı
ayrımcılık yapılmaktadır. Ayrımcılık insanların dil, din, cinsiyet, ırk, siyasi düşünce, felsefi inanç, bedensel
farklılık vb. nedenlerle diğer insanlar tarafından olumsuz muamele görmesi, aşağılanması şeklinde ortaya
çıkmaktadır. Örneğin;
☞
☞
☞
☞
Siyahlara yönelik ayrımcı uygulamalar yapılması,
Tüm şartları uygun olmasına rağmen engelli olduğu için bir kişinin işe alınmaması,
Göçmen olduğu için bir kişinin ev kiralamaması,
Kadın olduğu için bir insanın eğitim hakkından mahrum olması gibi.
• Öğrencilerinizden ayrımcılığın farklı türleri ile ilgili örnekler vermelerini isteyiniz.
2
• Öğrencilerinize evde, okulda, mahallede vb. yerlerde ayrımcılık içeren davranışlarla karşılaşıp
karşılaşmadıklarını sorunuz. Bu konu ile ilgili örnekler vermelerini isteyiniz.
Ayrımcılığın temel sebebi ön yargılarımızdır. Ön yargılarımız kimi zaman gerçeklerin, hak ve özgürlüklerin önüne geçer. Bu da ayrımcı davranışlar sergilememize sebep olur. Ayrımcılığın önlenmesi için
devletler yasalarla gerekli düzenlemeleri yapmaya çalışmaktadır. Bu açıdan İnsan Hakları Beyannamesi,
Çocuk Hakları Sözleşmesi vb. belgelerde ayrımcılıkla ilgili bölümlere yer verilmiştir. (İmkânlar ölçüsünde
öğrencilerle aşağıda adresi verilen İnternet sayfası incelenebilir. Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı
İnternet sayfası http://www.ihb.gov.tr/BilgiBankasi.aspx )
4. Öğrencilerinize aşağıdaki soruyu sorunuz. Verilen cevapların ardından aşağıdaki bilgileri öğrencilerinizle
paylaşarak etkinliği bitiriniz.
• Ayrımcılığın ortadan kaldırılması için siz neler yapabilirsiniz?
Ayrımcılığın önlenmesinin yasalardan önce bizim davranışlarımızla sağlanabileceğini vurgulayınız. Her
birimize bu konuda sorumluluklar düştüğünü, her tür ayrımcılığın ortadan kaldırılması için tüm insanların
her şeyden önce “insan” olduğu ve “eşit” olduğu anlayışının benimsenmesi gerektiğini belirtiniz.
YERYÜZÜNDEKİ TÜM IRKLAR BARIŞ İÇİNDE YAŞAYABİLİRLER.
3