YERLİ MALLARA KAMU İHALELERİNDE FİYAT AVANTAJI 4734

YERLİ MALLARA KAMU İHALELERİNDE FİYAT AVANTAJI
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kamu ihalelerinde yerli ürünlere avantaj sağlanmasını içeren hükümleri
düzenlemektedir.
Söz konusu Kanunun 63. maddesindeki düzenleme, ihale yapan kuruma yerli ürünler için yüzde 15
oranında fiyat avantajı sağlam yetkisi vermektedir. Yerli mallara fiyat avantajı sağlanmasına imkân
veren bu düzenleme aslında uzunca bir süredir yürürlükte idi. Ancak, düzenleme, ihale makamı için bir
zorunluluk getirmiyor, yeri ürünler için avantaj sağlayıp sağlama takdirini ihaleyi yapan makamın
takdirine bırakılıyordu.
Takdir hakkı veren bu düzenleme, ihale makamlarının çekingen tavırları sebebiyle beklenen amacı bir
türlü sağlayamadı.
Kanunun yukarıda zikredilen 63. maddesinde 06.02.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6518 sayılı
Kanunun 51. maddesi ile değişikliğe gidildi. Maddenin (c) bendine eklenen hüküm, "orta ve yüksek
teknolojili sanayi ürün" olarak tanımlanan ürünlerin alımlarında, yerli ürünlere % 15 oranına kadar
fiyat avantajı sağlanması zorunlu hale getirdi.
Düzenlemeye göre, orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünler, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak belirlenecek. Kamu İhale Kurumu da her yıl
Ocak ayında bu malları ilan edecek.
Uygulamaya yön veren tebliğ (Yerli Malı Tebliği), 13.09.2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı. Tebliğ,
kamu ihalelerinde yerli ürünlere fiyat avantajı sağlanmasına ilişkin hükümlerin uygulanabilmesi
bakımından mal alımı ihalelerinde teklif sahiplerince teklif edilen malın yerli malı olduğunun
belirlenmesi ve belgelendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Sanayi Ürünlerinin Yerli Malı Olarak Kabul Edilebilmesi İçin Gerekli Şartlar
Tebliğe göre, sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması
gerekir.
Bakanlık tarafından düzenlenen Sanayi Sicil Belgesine sahip sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve
Sanayi Sicil Belgesindeki “Üretim Konusu” içeriğinde yer almalıdır.
Tamamen Türkiye’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve
ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olmalıdır.
Ürünün yerli katkı oranının en az %51 olmalıdır.
Serbest bölgeler mevzuatı ile gümrük mevzuatına uygun olarak serbest bölgede faaliyet gösteren
işletmelerin ürettikleri ürünler de yerli malı olarak kabul edilmektedir.
Yerli Katkı Oranının Belirlenmesi
Yerli katkı oranı, aşağıdaki formüle uygun olarak üretici tarafından hesaplanır.
Nihai Ürün Maliyeti (TL)−Nihai Ürün İçindeki İthal Girdi Maliyeti (TL)
Yerli Katkı Oranı
:
Nihai Ürün Maliyeti (TL)
x100
Yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, teknik yönden eksper tarafından, mali yönden ise serbest
muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir tarafından tetkik edilerek,
hesaplama ve kayıtlara uygunluk açısından onaylanması ve onaylanan evrakın yerli malı belgesini
düzenleyecek ilgili odaya/borsaya teslim edilmesi gerekiyor.
İlgili oda/borsa tarafından kontrol edilerek onaylanan yerli katkı oranı, yerli malı belgesine dercedilir.
Nihai ürünü teşkil eden maliyetlerinin hesaplanmasında aşağıdaki kalemler dikkate alınır.
Kullanılan doğrudan ve dolaylı malzeme giderleri.
Doğrudan ve dolaylı işçilik giderleri.
Ürünle ilgili genel giderler.
Yerli Malı Belgesi
Yerli malı belgesinin verilmesi ile ilgili olarak önem arz eden hususlar aşağıda özetlenmiştir.
Yerli malı belgesi, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenir.
İhaleye katılan üretici dışındaki kişi veya kurumlarca teklif edilen mallar için kullanılmak üzere; üretici
yerli malı belgesini orijinaline uygun olarak çoğaltarak ürün ile birlikte piyasaya sunulabilir. Ancak
üretici tarafından çoğaltılarak ürünle birlikte piyasaya sunulan belgenin tanzim edildiği ilgili oda/borsa
tarafından geçerliliğinin tasdik edilmesi gerekir.
Bir üreticinin yurtdışında üretim yapması/yaptırması durumunda yerli malı belgesi düzenlenmez.
Ancak yurtiçinde kendi adına ve markasıyla bir başkasına üretim yaptırması durumunda ürünü üretene
yerli malı belgesi düzenlenir.
Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi
düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır.
İlgili oda/borsa tarafından; yerli malı belgesinin düzenlenmesinden sonra kriterlerin korunup
korunmadığına yönelik üretici bazında ara kontrol yapılabilir. Yerli malına ilişkin kriterlerin
korunmadığı tespit edilirse yerli malı belgesi iptal edilir.
Yurt dışından parça olarak ithal edilen ve yurtiçinde basit birleştirme ile oluşturulan ürünler için yerli
malı belgesi düzenlenmez.