İçimizdeki Çocuk

Doğan Cüceloğlu
olurlar ve değişik tutkunluklar gelişti­
rirler.
Dördüncü kısımda kişinin kendi ge­
lişim özgeçmişini incelemesi için daha
önce verilmiş olan egzersize dönülüyor
ve verilen cevap türleri inceleniyor. Be­
şinci kısımda çok sesli iç dünyamızın
en önemli iki kahramanı İç Çocuk ve
İç Ana-Baba arasındaki ilişkinin türü
tartışılıyor. Bu ilişkinin iç konuşmaları­
mıza ve çatışmalara yansıması gözler
önüne seriliyor. Ve son kısım olan al­
tıncı kısmın başlığı, “Arayış: İç Çocuk­
luğunuza Kavuşmanın Yolları”dır. Bu
kısımdaki dört bölüm, adım adım kişi­
nin uyanışını, temel sorunlarını anla­
masını, olumsuzu olumluya dönüştü­
rerek iç ve dış dünyasıyla bütünleşme­
sini ve kendi özüne kavuşmasını konu
edinmektedir.
- ‘İçimizdeki Çocuk’, dahaönce bas­
tırmış olduğunuz ‘İnsan İnsana’ kitabı­
na ne yönlerden benzerlik ve farklılık­
lar gösteriyor?
- iki kitap birbirlerini tamamlayıcı ni­
teliktedir. İnsan İnsana kapsamlı olarak
Yaşamımıza Yön Veren Güçlü Varlık
İçimizdeki Çocuk
3
3
İçimizdeki Çocuk adlı
kitabı Remzi
Kitabevi’nden çıkan
Doğan Cüceloğlu’yla
yapılan söyleşiyi aşağıda
sunuyoruz.
■ - Sayın Cüceloğlu, geçenlerde
Remzi Kitabevi ‘İçimizdeki Ço­
cuk’ adlı kitabınızı yayımladı. Bu kita­
bı bize kısaca tanıtır mısınız?
- İçimizdeki Çocuk altı kısımdan olu­
şuyor. Birinci kısımda okuyucu örnek­
ler ve egzersizlerle içindeki çocukla ta­
nıştırılıyor. İkinci kısımda İçimizdeki
Çocuğu etkileyen en önemli ortamdan,
çocuğun içinde yetiştiği aileden söz
ediliyor. Aile içindeki sözlü ve sözsüz
iletişim, aile kuralları ve sağlıklı aile ile
sağlıksız aile incelenerek, bu faktörle­
rin çocuğun gelişimini nasıl etkilediği
örneklerle belirtiliyor. Üçüncü kısım­
da, sağlıksız aile ortamının olumsuz et­
kilerini çocuğun iç benliğine nasıl işle­
diği inceleniyor. Çocuğu utanca boğ­
ma, her türlü duygu ve heyecanı inkar,
çocuğun sevgi ve güvenlik gibi temel
gereksinimlerini karşılamama bu sağ­
lıksız aile ortamının tipik karakteristi­
ğidir. Bu tür ailede yetişenler savunucu
CUMHURİYET KİTAP
S A Y I 14 3
kişiler arası ilişkilerden ve bu ilişkilerin
ortaya çıkardığı sorunlardan söz et­
mektedir. İçimizdeki Çocuk çocuğun
içinde büyümüş olduğu ailedeki ilişki­
lerin türlerinin çocuğun gelişimini nasıl
etkilediğini konu etmektedir.. İçimiz­
deki Çocuk, kişinin içindeki İç Çocuk
la İç Ana-Baba arasındaki ilişkileri ay­
rıntılı olarak inceler.
-‘ İçimizdeki ÇoCuk’ kitabında baş­
ka ülkelerde, özellikle ABD’de geliş­
miş psikoloji biliminin kavramlarını
kullandığınız görülmektedir. Bu kav­
ramları Türk insanına uygulamak ne
dereceye kadar gerçekçi olur?
- Psikoloji biliminin ana uğraşısı in­
san davranışının temelinde yatan fak­
törleri belirlemek, gözlemek, denemek
ve anlatmaktır. İçimizdeki Çocuk’da
kavramların içeriğinin Türk insanının
kültür ve toplumsal yaşantısından gel­
mesine özellikle dikkat gösterdim, içi­
mizdeki çocuk konusu Amerikan psi­
kolojisinde güncelliğini koruyor. Ki­
tapta kullandığım kavramları zengin
bir literatür taramasıyla elde ettim ve
sık sık yayınlara referanslar verdim. Bu
özelliğine bakarak kitabın Amerikan
kültürünün bir ürünü olduğu sonucu­
na varılmamalıdır. Bu kitabın en belir­
gin ve Türk okuyucusu için en çekici
özelliklerinden biri, kavram içerikleri­
nin Türk insanının günlük deneyimle­
rinden kaynaklanmasıdır.
Bu kitapta kullanılan kavramlar ve
psikolojik açıklamalar Türk insanının
davranışına ilişkindir. Çünkü: 1) Bu
kitapta kullanılan kavramların çoğu
kültürler arası geçerliği olan kavram­
lardır. Örneğin, ezilen ve utanca boğu­
lan çocuk, hangi kültür ve toplumda
olursa olsun, doğuştan getirmiş oldu­
ğu gelişme potansiyeline ulaşamaya­
cak, içinde yetiştiği ortamda koşullan­
mış sağlıksız bir yaşam sürdürecektir.
2) Ben Türkiye’de doğdum, büyü­
düm, eğitimimi Türkiye’de yaptım ve
uzun süre Türk toplumu içinde görev
üstlendim. Dış ülkelerde yapılan araş­
tırma bulgularından söz ederken sü­
rekli kendi “Türk süzgeci”mi kullan­
dım. Bu kitap üzerinde çalışırken Türk
kültürü içinde yetişen biri olarak ken­
dimi daha iyi anlama olanağına kavuş­
tum.
- Okuyucunun kitaptan ne gibi yarar­
lar sağlayacağını düşünüyorsunuz?
- Bu kitabı okuyan kişi, iç dünyasının
dinamiğini, içinde konuşan seslerin sa­
hibinin kimler olduğunu, bu seslerin
niçin birbiriyle uyuşmayan mesajlar
verdiğini, niçin karamsar, pısırık, sal­
dırgan, savunucu, mükemmeliyetçi, ya
da aşırı eleştirici olduğunu öğrenerek
kendinin ve çevresindekilerin davra­
nışlarını anlayabilecek bir aşamaya ge­
lecektir. Kişinin öğretmen, idareci, iş
adamı, subay ve sosyal mevkisi ve aldı­
ğı sorumluluğa göre, bu aşamaya gel­
menin hem birey için hem de o birey­
den etkilenen kişiler için önemli sonuç­
ları vardır. Benim gözümde bu kitabın
en önemli yararı, kişinin kendini anla­
yarak daha doyurucu bir kişisel yaşa­
ma yönelmesine olanak sağlamasıdır.
- Kitabı yazarken Türkçe psikoloji
terimleri konusunda zorluk çektiniz
mi?
- Evet. Birkaç örnek vereyim. İngiliz­
ce’deki “addiction” kelimesi psikoloji­
de teknik bir terim olarak kullanılır ve
içki, sigara, yiyecek, seks gibi geniş bir
alanı kapsar. Türkçe’ye “tutkunluk”,
“düşkünlük”, “bağımlılık” olarak ak­
tardığınız zaman tam teknik karşılığı
ifade edemiyorsunuz. “Ben sana tut­
kunum,” sözünde “tutkunluk” hiç de
olumsuz bir anlam taşımaz. Yine, “Ço­
cuğuna düşkün bir ana” cümlesinde
“düşkünlük” kelimesinde olumsuzluk
yoktur. “Bağımlılık” kelimesi içinde
bu tür örnekler verilebilir. Halbuki
teknik anlamda “addiction,” gerçekle
ilişkiyi kesmek amacıyla yapılan her şe­
ye verilen addır; gerçek acı verici ola­
rak algılanır, ondan kaçılmak istenir;
acı veren algılamayı değiştirecek tut­
kunluklar kişinin yaşammda en ön sı­
raya geçer. Kişi, zamanla enerji ve za­
manının büyük bölümünü bu tutkun
davranışa harcamaya başlar ve yaşamı
olumsuz yönde etkilenir.
ikinci bir örnek, ““co-dependent””
kavramıyla verilebilir. Bu da teknik bir
kavram olarak kullanılmaktadır ve ol­
dukça iyi tanımlanmış bir anlamı var­
dır. “Co-dependent” kişiler, kendi ya­
şamlarının anlamını sürekli ilişki için­
de oldukları insanların algılamasında
ararlar; kendi iç kaynaklarının önemi
yoktur. Bu kelimeyi olduğu gibi Türk­
çe’ye aktarırsam “karşılıklı dayanışma
içinde olan bir kişi” anlamı ortaya çı­
kar. Ne var ki ben “bağlaşık kişilik” te­
rimini, İngilizce “co dependent perso­
nality” karşılığı kullandım, ilk bakışta
bu yanlış bir çeviri olarak gözükür;
çünkü “co-dependent,” “karşılıklı da­
yanışma içinde olan” anlamına gelir.
Türkçe’de “dayanışma” olumlu bir an­
lam taşır; ne var ki, yukarıda tanımladı­
ğımız kişilik, taşımaz. Bu nedenle, “da­
yanışma” yerine, kişilerin karşılıklı bir­
birine bağlandığı bir durumu ifade
eden “bağlaşık” terimini yeğledim. Bu
anlamda, “co-dependency” “bağlaşık­
lık” ve “co-dependent,” “bağlaşık” ke­
limeleriyle karşıladım.
Ne var ki değişik meslektaşlarımız,
şu anda önemli terminoloji çalışmaları
içindeler. Onların çalışmalarından ya­
rarlandığım gibi, kendimde bazı terim
karşılıkları önerdim. İçimizdeki Ço­
cuk’un en kuvvedi yönlerinden biri, İn­
gilizce kavramların karşılıklarını deği­
şik türkçe karşılıklarıyla okuyucuya lis­
te halinde kitabın sonunda vermesidir.
Öğrenci ve öğretmenler psikoloji ko­
nusunda yapacakları ileriki okuma ve
yazmalarında, bu terminoloji listesin­
den büyük yarar sağlayacaklardır.
- Türk toplumun un bu kitaba gerek­
sinimi var mı?
- Soruyu, “Türk insanının bu kitaba
gereksinimi var mı?” biçiminde sor­
mak daha sağlıklı olur. İnsan öğesi,
her toplum gibi Türk toplumun un da
en temel sorunudur. İnsanın düşünü­
şü, geleceği planlayışı, belirli bir dü­
şünceyi uygulayışı, değişik düzeylerde
eğitim düzeni geliştirmesi, oy kullan­
ması; birbirleriyle ilişki kurması gibi
davranışları toplumun temelini oluştu­
rur. Etkili toplum, kendi sorunlarını
çözebilen toplumdur. Etkili toplum, iç
özgürlüğünü bulmuş, kendi değerleri­
ni açıklığa kavuşturmuş, bu değerler
üzerine kurduğu iç dünyasıyla davra­
nışlarını ahenk haline getirerek bütün­
leşmiş etkili insanlardan oluşur. İçimiz­
deki Çocuk, bir insanı etkisiz yapan ne­
denleri örnekleriyle anlatarak nasıl öz­
gür ve etkili bir insan olabileceğimizi
incelemektedir. Türkiye’de çok önem­
li bir boşluğu doldurduğu kanısında­
yım. ■
İçimizdeki Çocuk / Doğan Cüceloğlu /
Remsi Kitabevi
SAYFA
T
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği