PowerPoint Sunusu

KONU BAŞLIGI
ADINIZ SOYADINIZ
KURUM ADI
ÇALIŞTIĞINIZ BÖLÜM
EMAİL
BASINÇ ÜLSERLERİ ETYOLOJİSİ
VE SINIFLANDIRMA
ADINIZ SOYADINIZ
Kurum Adı
Çalıştığınız Bölüm
E.Posta
: Halime Aydın
: Medipol Mega Üniversite Hastanesi
: Stoma ve Yara Bakım Ünitesi
: [email protected]
Öğrenme Amaçları
• Basınç ülserini tanımlayabilmek,
• Etyolojik faktörleri öğrenmek,
• Basınç ülserlerini tanılayıp sınıflandırmak ve evrelendirebilmektir
Sunum Planı
• Basınç yaralarının tanımı.
• Etyolojik faktörler.
• Sınıflandırılması.
Basınç Yarası Tanım
Tek başına basınç yada yırtılma ile basıncın bir arada sebep olduğu,
genellikle kemik çıkıntılar üzerinde ortaya çıkan lokalize deri ve/veya
deri altı doku hasarıdır.
(NPUAP-EPUAP, 2010)
Ancak çeşitli tanımlar incelendiğinde çoğunun basınç ülserinin
etyolojisi üzerinde odaklandığı ve derideki hafif bir renk değişikliğinden
kaslara ve kemiklere kadar ilerleyebilen doku zedelenme sürecini ifade
ettiği görülmektedir.
En önemli etyolojik faktör basınçtır
Bu basıncın 32mm Hg’nın üzerinde olması kapiller
yatakların kapanmasına ve doku iskemisine yol
açmaktadır.
İki saat boyunca kapiller basıncı aşan bası
uygulanırsa iskemi bulguları meydana gelmektedir
Medical Journal doi:10.5505/sakaryamj.2011.24633Gülnur Taşcı Bozbaş1,
Sağlıklı kişilerde farklı pozisyonlarda iken doku üzerine uygulanan basınç
genellikle kapiller basıncın üzerinde olduğu halde basınç ülseri oluşmaması,
basıncın süresi ile ilişkilidir (Bryant, Shannon, Pieper ve ark. 1992). Çünkü
hareket etme ve duyusal algılama problemi olmayan sağlıklı kişiler kapiller
kapandığı zaman ortaya çıkan doku hipoksisinin yol açtığı rahatsızlığı hisseder ve
pozisyon değiştirerek basıncı başka noktalara kaydırır. Süre ile basıncın
yoğunluğu arasında ters bir ilişki vardır. Düşük basınç uzun sürede, yüksek basınç
kısa sürede doku hasarı oluşturur.
Basın Yarasının Oluşumunda;
Basıncın
• Yoğunluğu,
• Süresi ve
• Dokunun toleransı etkilidir.
Kısa sürede yüksek basınç, uzun surede düşük
basınç dokulardaki dolaşımı olumsuz
etkileyerek iskemiye yol açar.
Buz dağının görünmeyen yüzü
Sürtünme ve yırtılma (friksüyon ve shear):
Dokunun bir yüzey üzerinde (yatak veya tekerlekli
sandalye) hareket etmesi sonucu ortaya çıkan
sürtünme tek başına sadece epidermis ve dermisin
üst tabakasında zedelenmeye yol açar.
Ancak sürtünme yerçekiminin etkisi ile
birleştiğinde bir makaslama etkisi yaratarak derin
dokularda yırtılmalara neden olur, doku perfüzyonu
bozulur ve doku hasarı gelişir.
Deri serbest olarak hareket etmediği için
yırtılmanın asıl etkisi kemik çıkıntılarının üzerindeki
derin dokularda görülmektedir.
Hastada Shearing Kuvveti
• Diklemesine ve yanlamasına shearing her zaman söz konusudur ve
basınçla hareket eder.
Basınç Yaralarının Sık Görüldüğü Bölgeler
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Tıbbi cihaz uygulamalarında basınç
Basınç Yaralarının Önlenmesi, Bakım ve Tedavisinde Kanıta Dayalı Güncel Yaklaşımlar
“Yaranın Üzerine Öncelikle Ne Koyduğumuz Değil, Üzerinden Neyi
Kaldırdığımız Önemli”
Basınç
Nekroz
Basınç Yaralarının Önlenmesi, Bakım ve Tedavisinde Kanıta Dayalı Güncel Yaklaşımlar
BASINÇ YARALARINDA DİĞER ETYOLOJİK FAKTÖRLER
NELERDİR?
• Yaş,
• Kronik Hastalıklar,
• Duyu kaybına bağlı hareketsizlik yatağa bağımlı olma,
• Kuru cilt, nemli cilt,
• Yetersiz beslenme, vitamin ve protein eksikliği,
• Obesite/ kaşeksi,
• İnkontinans,
• Ödem,
• Sürtünme ve yırtılma (makas etkisi)
• Albumünin düşük olması
• Psikolojik durum
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Vitaminler
• Vitamin A..Epitelizasyonu sağlar
• Vitamin B..Protein, CHO ve yağ metabolizmasını etkiler
• Vitamin C ..Kollajen molekülünün yapı ve fonksiyonunu etkiler.Kapiller
membranı güçlendirir.İmmün sistemi güçlendirir
• Vitamin K..Pıhtılaşma faktörlerinin sentezi için gereklidir
• Demir..Kollajen sentezi ve doku oksijenasyonu için gereklidir
Basınç Yaralarında Evrelendirme
Evre I
• Deride geçmeyen kızarıklık vardır.
• Genellikle kemik çıkıntıları üzerindedir.
• Koyu tenli kişilerde renk açılması belirgin
olmayabilir dokunun rengi çevre dokulardan
farklıdır.
• Deri bütünlüğü bozulmamıştır.
• Çevre doku ile karşılaştırıldığında bölge ağrılı, sert,
daha soğuk ya da daha sıcak olabilir.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Neler Yapılmalı
• Pozisyon ve bakıma dikkat
edilmeli,
• Koruyucu bariyer krem ya da
Cilt koruyucu bariyer sprey
uygulanmalı
• Transparan film yara örtüsü
İle kapatılabilir.
Evre 2
• Kısmi kalınlıkta dermis kaybı vardır.
• Yara derin olmayan çukur şeklindedir.
• Yara yatağı pembe renklidir ve slough doku ya da ezik/bere
yoktur.
• Klinik olarak derinin sıyrılması yada içi
serum dolu büller şeklinde gözlenebilir.
• Perianal dermatit, flaster zedelenmesi ve
maserasyon ile karıştırılmamalıdır.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Neler yapılmalı
• Basınç engellenmeli,
• Nem ve ısısı korunmalı,
• Enfeksiyondan koruyucu tedbirler
Alınmalıdır.
Evre 3
• Tam doku kaybı vardır (derin çukur).
• Yarada subkütan yağ görülür ancak kemik tendon
görülmez ya da palpe edilmez. Çünkü kemik,
tendon ya da kaslar etkilenmemiştir.
• Slough doku olabilir.
• Tünelleşmeler olabilir.
• Burun, kulak, oksiput ve malleolda subkütan doku
olmadığından evre III daha yüzeyseldir ancak yağ
dokusu olan yerlerde daha derindir.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Neler yapılmalı
• Nemli yara iyileşmesi şartları sağlanmalı,
• Eksudayı emici pansuman yapılmalı yara
çevresi korunmalı,
• Yara dikkatli değerlendirilmeli,
• Nekrotik doku depride edilmeli,
• Enfeksiyon önlenmeli,
• Protein ve enerjiden zengin beslenme (NG
yada TPN)
• Yaranın sponton kapanması aylarca süreceği
için cerrahi müdahale gerekebilir
Evre 4
• Tam doku kaybı (derin çukur) vardır.
• Kemik, tendon yada kaslar etkilenmiştir. Yarada
kemik ve tendonlar görülebilir ya da palpe
edilebilir.
• Yara yatağının bazı bölümlerinde slough doku ya
da eskar vardır.
• Sıklıkla tünel vardır.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Neler yapılmalı
• Yara dikkatli değerlendirilmeli
• Debritman genellikle radikaldir, çünkü kemik
dokuda etkilenmiştir
• Nemli yara iyileşmesi şartları sağlanmalıdır.
• Eksudayı emici pansuman yapılmalı
• Nekrotik doku depride edilmeli
• Enfeksiyon önlenmeli
• Protein ve enerjiden zengin beslenme (NG yada
TPN)
Şüpheli Derin Doku Hasarı
• Cilt bütünlüğü bozulmamış ancak ciltte mor
ya da kestane renginde değişiklik Yada içi kan
dolu büller vardır.
• Doku çevre dokular ile karşılaştırıldığında
ağrılı, sert, ezik, daha soğuk ya da daha sıcak
olabilir.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Evrelendirilemeyen Basınç Ülseri
• Tam kalınlıkta doku kaybı vardır.
• Ülserin tabanı slough doku ile (sarı,
bronz, gri, ya da kahverengi) ve/veya
eskar dokusu ile (bronz, kahverengi,
siyah) kaplıdır.
• Ölü doku uzaklaştırılıncaya kadar
yaranın gerçek evresi belirlenemez.
HEMŞİRE DERYA KARAKAYA ANKARA ULUS DEVLET HASTANESİ, YARA BAKIM HEMŞİRESİ
Eve götür mesajı
• Basınç yaralarında en önemli etyolojik faktör basınçtır. Basıncı kaldırmadan
yapacağımız hiçbir girişim bizi başarıya götürmez.
• Basınç yaralarında doğru evrelendirme ve evreye göre bakım ve tedavi
uygulama önemlidir.
Teşekkür Ederim
www.halimeaydin.com.tr