Araştırmalar / Original Articles

Solunum Hastalıkları Cilt 24, Sayı 1, 2013, 9–13
ISSN 1300-2961
Araştırmalar / Original Articles
Transüda-Eksüda Ayrımında Serum ve Plevral Sıvı
Beyin Natriüretik Peptid Düzeylerinin Karşılaştırılması
Comparison of Serum and Pleural Fluid Brain Natriuretic
Peptid Levels in Discrimination of Transudates and Exudates
Nalan Ogan1, Berna Gebeşoğlu Erden2, Belgin Samurkaşoğlu2, Feza Uğurman2, Ayşe Gözü2
1
2
Mardin Midyat Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları AD, Mardin
Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları AD, Ankara
Geliş Tarihi: 10 Ocak 2013
Kabul Tarihi: 19 Mart 2013
Özet
Abstract
Amaç: Çalışmanın amacı, transüda-eksüda ayrımında serum ve plevral sıvı
beyin natriüretik peptid (BNP) düzeyleri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya plevral efüzyonlu 31 hasta alındı. Tüm hastalardan plevral sıvı ve eşzamanlı serum örnekleri alındı. Hastalar, Light kriterlerine
göre (albümin gradiyenti, protein ve LDH oranı) transüda ve eksüda özelliğinde
plevral sıvısı olanlar şeklinde iki gruba ayrıldı. Serum ve plevral sıvılarda BNP
düzeylerine bakıldı.
Bulgular: Çalışılan tüm yöntemler transüda-eksüda ayrımında değerli bulunsa
da, en yüksek değerlerin önce serum BNP düzeylerinde, sonra Light kriterleriyle
elde edildiği görüldü. Light kriterleri kullanılarak bütün eksüdalı hastalara doğru
tanı konulurken, transüdalı 2 hasta yanlış olarak eksüda grubuna sokulmuştu.
Serum BNP için eşik değer 70 pg/dl olarak alındığında, bütün transüdalı hastaların doğru sınıflandırıldığı izlendi. Eksüda grubunda ise, sadece 1 hastanın
serum BNP değeri 70 pg/dl üzerinde yer almaktaydı. Kalp yetmezliği tanısında
sensitivite, spesifite, negatif prediktif değer, pozitif prediktif değer, yanlış negatiflik ve yanlış pozitiflik oranları serum BNP için eşik değer 70 pg/dl olarak
alındığı zaman sırasıyla; %100, %93,8, %100, %93,8, %0, ve %6,3; plevral
sıvı BNP için sırasıyla; %100, %56,3, %100, %68,2, %0 ve %43,8 olarak
hesaplandı. Albümin gradiyenti için eşik değer 1,2 olarak alındığında, transüdalı
bütün hastaların doğru bir şekilde sınıflandırıldığı, 4 eksüdalı hastanın ise hatalı
olarak transüda grubuna alındığı görüldü.
Aim: The aim of the study is to evaluate the association between serum and
pleural fluid brain natriuretic peptid (BNP) levels in discrimination of transudates and exudates.
Materials and Methods: Thirty-one patients were included in the study. Simultaneous pleural fluid and blood samples were obtained from all patients.
The patients were divided into two groups as exudative and transudative pleural effusion groups according to Light’s criteria (albumin gradient, protein and
LDH ratios). BNP levels in pleural fluids and sera were measured.
Results: Although all methods those had been studied were found to be
valuable in discrimination of transudative and exudative pleural effusions, the
highest results were obtained by serum BNP levels and then Light’s criteria.
According to Light’s criteria, all the patients in the exudative group were correctly diagnosed whereas 2 patients with transudative pleural effusions were
misdiagnosed. All the patients with transudative pleural effusions were correctly diagnosed by serum BNP levels with a cut off value of 70 pg/dl. In exudate
group, only one patient’s BNP level in serum was over 70 pg/dl. For diagnosing heart failure, sensitivity, specificity, negative predictive value, positive
predictive value, false negative and false positive ratios for serum BNP (Cut off
value: 70 pg/dl) were 100%, 93.8%, 100%, 93.8%, 0%, 6.3%; and for pleural
fluid BNP 100%, 56.3%, 100%, 68.2%, 0% and 43.8%, respectively. By using
albumin gradient with a cut off value of 1.2, all the patients in the transudate
İletişim adresi:
Nalan Ogan
Mardin Midyat Devlet Hastanesi, Göğüs
Hastalıkları AD, Mardin
Tel.:+90 482 462 11 06;
Faks:+90 482 462 35 90;
[email protected]
© 2013 Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Tüm hakları saklıdır, tamamen ve kısmen tıpkıbasımı yasaktır
www.solunumhastaliklari.org
9
Solunum Hastalıkları Cilt 24, Sayı 1, 2013, 9–13
Sonuç: Kalp yetmezliğine bağlı plevral sıvıların tanısında serum BNP ölçümünün, özellikle Light kriterlerinin katkı sağlamadığı durumlarda yüksek tanı oranına sahip olduğu tespit edildi. Bununla birlikte, Light kriterlerine göre eksüda
saptanan hastalarda albümin ve protein gradiyenti hesaplaması, halen düşük
maliyetli bir yöntem olarak görülmektedir.
Anahtar sözcükler: beyin natriüretik peptid, plevral efüzyon, transüda
group were correctly diagnosed whereas 4 patients with exudative pleural effusions were misdiagnosed.
Conclusion: It is concluded that, serum BNP levels have a high diagnostic value in diagnosing pleural effusions due to heart failure, especially when Light’s
criteria cannot contribute to the diagnose. Nevertheless, calculation of albumin
and protein gradients in patients with exudative pleural effusions according to
Light’s criteria, is still accepted widely as a low cost method.
Keywords: brain natriuretic peptid, pleural effusion, transudate
Giriş
Plevral efüzyon plevra boşluğunda anormal sıvı birikimi olarak tanımlanır. İç hastalıkları kliniklerine başvuran hastaların
%4’ünü plevral efüzyonlu olgular oluşturmaktadır.[1,2] Romero ve arkadaşlarının çalışmasında, iç hastalıkları kliniklerinde
değerlendirilmesi gereken hastalığı bulunanların %10’unda
plevral efüzyon gelişeceği, bunların da %30-40’ında nedenin
kalp yetmezliği olduğu belirtilmektedir.[3,4] Kalp yetmezliğine bağlı plevral efüzyonların diğer nedenlerden ayrımı; Light
kriterlerine göre efüzyonun transüda olduğunun gösterilmesi
ve klinik bulgulara göre yapılır. Eksüdatif sıvıların tespitinde
çok yüksek sensitiviteye sahip olan bu kriterlerin transüdatif
efüzyonların dışlanmasındaki değeri daha düşüktür.[5,6] Kalp
yetmezliğine bağlı efüzyonların özellikle de diüretik tedavi
alan hastalarda anlamlı derecede yanlış eksüda tespit edilmesi
genellikle ileri düzeyde gereksiz invaziv ve pahalı prosedürlerin uygulanmasına neden olabilir. Literatürde Beyin Natriüretik Peptid (BNP) ve NT-proBNP’nin kalp yetmezliğinin
tespitinde yüksek tanı oranına sahip olduğuna dair pek çok
çalışma mevcuttur.[7,8] Biz de bu çalışmada; transüda–eksüda
ayrımında serum ve plevral sıvı BNP düzeyleri arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem
Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde Kasım 2007-Haziran 2008
tarihleri arasında, plevral efüzyon tanısıyla yatırılan 31 olgu
prospektif olarak çalışmaya alındı. Hastanemiz etik kurulu
tarafından kabul edilen esaslar göz önüne alınarak; 18 yaş altı,
80 yaş üstü, böbrek yetmezliği, diyabet, obezite (vücut kitle
indeksi >35), ciddi kalp kapak hastalığı olanlar ile gebe, loğusa ve çalışmaya gönüllü olarak katıldığını yazılı belirtmeyen
hastalar çalışma dışı tutuldu. Tüm hastalardan tanıya yönelik torasentez yapılarak plevral sıvı örneği alındı. Alınan sıvı
örnekleri ve serum biyokimyasal sonuçları değerlendirilerek
Light kriterlerine göre (albümin gradiyenti, protein ve LDH
oranı) transüda ve eksüda vasfında mayisi olanlar şeklinde iki
gruba ayrıldı. Tüm hastalara ekokardiyografi uygulandı. Kalp
yetmezliğine bağlı plevral efüzyonu gelişen hastalar birinci
10
grup olarak kabul edildi. İkinci grubu diğer nedenlerle plevral sıvısı olan hastalar oluşturmaktaydı.
Her iki gruptan alınan serum ve plevral sıvı BNP düzeyleri
ECLIA (Electrochemiluminescence immunassay) yöntemiyle
Elecsys 2010 analizatör (Bayer Diagnostics, Mannheim, Almanya) kullanılarak belirlendi. Üretici firmaya göre bu testin
serum değerleri 0-72,9 pg/ml idi ve plevral sıvı için belirlenmiş bir değer yoktu.
İstatistik hesaplamalarında Windows SPSS 12.0 paket programı kullanıldı. Gruplar arası karşılaştırmalarda
Mann-Whitney U testi, oran farkları hesaplamasında ki kare
ve Fisher kesin testi, korelasyon çalışmasında ise Spearman
korelasyon testi kullanıldı. Serum ve plevral sıvı BNP değerlerinin sensivite ve spesifite hesaplamaları için ise ROC eğrisinden ve sensitivite ve spesifite değerlerinin toplamının en
yüksek olduğu noktalardan yararlanıldı.
Bulgular
Çalışmaya alınan 31 hastanın 15’inde kalp yetmezliğine bağlı
plevral efüzyon düşünüldü. On altı hastada eksüdatif plevral
efüzyon tespit edildi. İki grup arasında hastaların ek patolojileri ve gruplar arasındaki istatistiksel farklar Tablo 1’de gösterilmektedir. Kalp yetmezliğine bağlı efüzyonu olan hastaların
serum ve plevral sıvı BNP medyan değerleri sırasıyla; 346,4
ve 218 pg/ml, eksüdatif efüzyonu olan hastaların serum ve
plevral sıvı BNP medyan değerleri sırasıyla 19,7 ve 47,9 pg/
ml bulundu. Gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı idi (p<0,0001).
Transüda grubunda plevral BNP düzeyleri sadece serum
BNP ile pozitif korelasyon göstermekteydi (r:0,57, p:0,027).
Eksüda grubunda ise böyle bir bağıntı izlenmedi (p:0,73).
Tüm hastalara yapılan ekokardiyografi sonucunda birinci
grupta ortalama EF %41, ikinci grupta ise ortalama EF %60
idi. Her iki grupta da EF ile plevral ya da serum BNP düzeyleri arasında bir korelasyon saptanmadı. ROC eğrisi serum
BNP EAA (eğri alt alan): 0,996, plevral sıvı EAA:0,879 olarak ölçüldü. Kalp yetmezliği tanısında sensitivite, spesifite,
negatif prediktif değer, pozitif prediktif değer, yanlış negatiflik ve yanlış pozitiflik oranları serum BNP için eşik değer 70
pg/ml olarak alındığı zaman sırasıyla; %100, %93,8, %100,
Transüda-eksüda ayrımında serum ve plevral sıvı beyin natriüretik peptid düzeylerinin karşılaştırılması N. Ogan ve ark.
Solunum Hastalıkları Cilt 24, Sayı 1, 2013, 9–13
Tablo 1 Hastalarımızdaki ilave rahatsızlıklar ve gruplar arası oran farklılıkları
AKC CA
Transüda
Eksüda
p
1 (%6,7)
7 (%43,8)
0,037
Pulmoner HT
11 (%73,3)
4 (%25)
0,007
Diüretik kullanımı
14 (%93,4)
1 (%6,3)
<0,0001
ASKH
10 (%71,4)
0 (%0)
<0,0001
IKMP
5 (%33,3)
0 (%0)
0,018
KOAH
5 (%33,3)
2 (%12,5)
0,22
Sistemik HT
4 (%26,7)
1 (%6,3)
0,172
TB
0 (%0)
2 (%12,5)
0,484
PTE
0 (%0)
1 (%6,3)
1
Kronik plörit
0 (%0)
4 (%25)
0,101
0
0
–
DM
%93,8, %0, ve %6,3; plevral sıvı BNP için sırasıyla; %100,
%56,3, %100, %68,2, %0 ve %43,8 olarak hesaplandı. Transüda ve eksüda gruplarında serum ve plevral sıvı BNP düzeyleri Şekil 1 ve Şekil 2’de gösterilmiştir.
Çalışmamızda, tanısal yöntemler arasında kardiyak nedenli
transüda niteliğindeki sıvıyı en güçlü şekilde ifade eden yöntem serum BNP düzeyleri olarak saptandı. Serum BNP düzeyi için eşik değeri olarak alınan 70 pg/ml’ye göre transüda
grubundaki bütün hastalarda serum BNP düzeyi bu değerin
üzerindeydi; eksüda grubunda ise sadece 1 hastanın eşik değerinin üzerinde yer aldığı izlendi. Plevral sıvı düzeyleri için
eşik değer 110 pg/ml olarak hesaplandı. Yine albümin gradiyenti için eşik değer 1,2 olarak alındığında bütün transüdalı hastaların doğru bir şekilde sınıflandırıldığını, 4 eksüdalı
hastanın ise yanlış şekilde transüda grubuna alındığı görüldü.
Light kriterleri içinse transüda olduğu halde eksüda olarak
sınıflandırılan hasta sayısı ikiydi, ama eksüdalı bütün hastalar
doğru bir şekilde eksüda olarak sınıflandırılmıştı.
Tartışma
Light kriterlerinin transüda ve eksüda ayrımında halen referans yöntem olduğu görüşü kabul edilmektedir. Özellikle
diüretik tedavi almakta olan hastalarda bu kriterler, eksüdaların tanımlanmasında son derece hassas olmasına karşın
transüdaların %15 ile %25’inin yanlışlıkla eksüda olarak
tanımlanmasına neden olmaktadır. Bu yüzden protein ya da
albümin gradiyentlerinin kullanılması tavsiye edilmekte,
eğer serum-efüzyon protein gradiyenti 3,1 g/dl’den, albümin
gradiyenti 1,2 g/dl’den yüksekse sıvı transüda olarak kabul
edilmektedir.[4]
Beyin Natriüretik Peptid 108 aminoasitlik bir prohormon olarak sentezlenir ve daha sonra 32 aminoasitlik BNP
ve N-terminal BNP’ye (N-BNP) parçalanır.[9,10] Hem atriyum
hem de ventriküllerden sentezlenen atriyal natriüretik peptid
(ANP)’nin tersine BNP nin temel kaynağı ventriküllerdir.Bu
nedenle BNP’nin ventrikül hastalıklarında duyarlılığı ve özgüllüğü daha fazladır.[11,12]
700
650
600
Serum BNP Düzeyleri (pg/ml)
500
450
400
350
300
250
200
150
Eşik Değer: 70 pg/ml
100
500
450
400
350
300
250
200
150
Eşik Değer: 110 pg/ml
100
50
0
Plevral Sıvı BNP Düzeyleri (pg/ml)
550
550
70 pg/ml
50
Transuda
Eksuda
Şekil 1: Transüda ve eksüda gruplarında serum BNP düzeyleri.
0
Şekil 2: Transüda ve eksüda gruplarında plevral sıvı BNP düzeyleri.
Comparison of serum and pleural fluid brain natriuretic peptid levels in discrimination of transudates and exudates N. Ogan et al.
11
Solunum Hastalıkları Cilt 24, Sayı 1, 2013, 9–13
Literatürde BNP ve NT-proBNP’nin kalp yetmezliğinin
tespitinde yüksek tanı oranına sahip olduğuna dair birçok
çalışma mevcuttur.[7,8] Akut nefes darlığı şikayeti olan 1586
hastanın incelendiği çok uluslu bir çalışmada; BNP’nin kalp
yetmezliğini, pulmoner nedenlerden yüksek doğruluk oranında ayırdığı (ROC eğri altı alan 0,91) ve aynı zamanda yüksek
negatif prediktif (NPD) değere sahip olduğu gösterilmiştir.
[13]
Yine 3051 hastanın incelendiği çok merkezli bir çalışmada
NT-proBNP[7]’nin kalp yetmezliği tanısında %75 sensitiviteye ve %99 NPD’ye sahip olduğu saptanmıştır.[8]
Hunt ve ark.[14], kalp yetmezlikli 98 hasta ile diğer nedenlere bağlı oluşan 142 plevral sıvılı hastanın serum ve plevral
sıvı NT-proBNP seviyelerini karşılaştırdıklarında kalp yetmezliğine bağlı plevral sıvı cut-off değerini 1714 pg/ml bularak diğer nedenlere bağlı hastaların değerlerine göre kayda
değer biçimde yüksek bulmuşlardır.
Gegenhuber ve ark’ın[15] plevral sıvı BNP değerlerinin,
kalp yetmezliğine bağlı efüzyonların non kardiyak efüzyonlardan başarı ile ayırdığını tespit etmişlerdir (ROC eğri altında alan:0,97). Yorgancıoğlu ve ark.[16] 45 hasta ile yaptıkları
çalışmada konjestif kalp yetmezliği ile ilişkili plevral sıvılarda
NT-proBNP düzeyleri serumda ortalama 4747 pg/ml, plevral
sıvıda ise ortalama 4827 pg/ml olarak bulmuşlardır. Kardiyak
olmayan nedenlere bağlı plevral sıvılarda ise bu düzeyler serumda ortalama 183 pg/ml, plevral sıvıda ortalama 245 pg/
ml olarak saptanmıştır. Ergür ve ark’ın[17] yaptığı çalışmada
da plevral sıvı ve serum NT-proBNP düzeylerinin kalp yetmezliği bulunan hastalarda diğer nedenlere bağlı plevral efüzyonlardan daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Zhou ve ark’ın[18] yaptığı meta analizde, 8 çalışma sonucunda kardiyak orijinli plevral sıvıdaki NT-proBNP
sonuçlarında sensitivite ve spesifite sırasıyla %95, %94 ve
tanısal OR 214 saptanmıştır. Benzer şekilde, Porcel ve ark.
[19]
meta analizinde kalp yetmezliğine bağlı plevral sıvılarda
tanısal doğruluk için BNP kullanılmıştır. Bu çalışmaya göre
plevral sıvı NT-proBNP ve BNP seviyeleri arasında iyi bir
korelasyon saptanmış (r=0,78 (p<0,001) olmasına rağmen,
gerek NT-proBNP’nin in vitro stabilitesinin daha iyi olması
ve hem de yarı ömrünün (1-2 saat) BNP’den daha uzun (20
dakika) olması nedeniyle kullanımının daha elverişli olduğu
belirtilmiştir.
Bizim çalışmamızda serum BNP düzeyinin sensitivitesi
transüdanın doğru olarak tanımlanmasında %100 ve spesifitesi %93,8 idi. Bu değerler Light kriterlerine göre daha
iyiydi. Serum BNP düzeyinin negatif prediktif değerinin
%100 olduğu görüldü. Bu durum BNP düzeyi ölçüldüğünde
ve 70 pg/ml’nin altında bir değerle karşılaşıldığında güvenle transüda yapan nedenler öncelikle araştırılabilir anlamına
gelmektedir.
Bayram ve ark.[20] yaptığı çalışmada Light kriterlerine göre
yanlış eksüda olarak sınıflanan kalp yetmezliğine bağlı plevral efüzyonu olan 19 hastanın 4’ünde serum plevral sıvı albümin gradiyenti <1,2 gr/dl, 3’ünde serum plevral sıvı protein
gradiyenti <3,1 gr/dl saptanıp tanıya yardımcı olmazken, bu
hastaların sadece 1’inin serum NT-proBNP değeri sınır değe12
ri olan 1040 ng/l’den düşük saptanmıştır. Başka bir çalışmada da 40 kalp yetmezliğine bağlı efüzyonu olan hastanın 8’i
Light kriterlerince yanlış olarak saptanmıştır. Bu hastaların
6’sının albümin gradiyenti >1,2 g/dl ve yine 6’sının plevral
sıvı ve serum NT-proBNP değerleri sınır değerin üzerinde
saptanarak serum ve plevral sıvı NT-proBNP ölçümünün
serum-plevra albümin gradiyentine üstün olmadığını belirtmişlerdir.[21] Bizim çalışmamızda ise, albümin gradiyenti için
eşik değer 1,2 olarak alındığında transüdalı bütün hastaların
doğru bir şekilde sınıflandırıldığı, 4 eksüdalı hastanın ise yanlış şekilde transüda grubuna alındığı görüldü. Light kriterleri
içinse transüda olduğu halde eksüda olarak sınıflandırılan hasta sayısı 2 idi, ama eksüdalı bütün hastalar doğru bir şekilde
eksüda olarak sınıflandırılmıştı.
Sonuç olarak; plevral sıvıda veya serumda BNP ölçümü,
özellikle Light kriterlerinin bir katkı sağlamadığı durumlarda efüzyonların kalp kaynaklı veya kalp kaynaklı olmayan
şeklinde sınıflandırmasında yeni bir yaklaşımdır. Serum BNP
düzeyleri, plevral sıvının incelenmesine gerek kalmadan kardiyak kökenli efüzyonların tanısının doğrulanmasında kullanılabilir. Bununla birlikte hem BNP ölçümlerinin henüz
kabul edilebilir standartlar üzerine oturmaması, hem de maliyetinin yüksek olması nedeniyle, Light kriterlerinin albümin
gradiyenti ile birlikte kullanılması uygun olacaktır.
Kaynaklar
1. Fraser RS, Müller NL, Colman N, Pare PD. Fraser and Pare's Diagnosis of the
Diseases of the Chest. 4th ed. Philadelphia; Saunders Company, 1999:273968.
2. Light RW, Broaddus VC. Pleural effusion. In Murray JF, Nadel JA (Eds). Textbook
of Respiratory Medicine. 3rd ed. Philadelphia: WB Company, 2000:2013-41.
3. Light RW. Pleural effusion. N Engl J Med 2002;346:1971-7.
4. Romero S, Candela A, Martin C, et al. Evaluation of different criteria for the
separation of pleural transudates from exudates. Chest 1993;104:399-404.
5. Chakko SC, Caldwell SH, Sforza PP. Treatment of congestive heart failure. Its
effect on pleural fluid chemistry. Chest 1989;95:798-802.
6. Gotsman I, Fridlender Z, Meirowitz A, et al. The evaluation of pleural effusions
in patients with heart failure. Am J Med 2001;111:375-8.
7. Yamamoto K, Burnett JC Jr, Jougasaki M, et al. Superiority of brain natriuretic
peptide as a hormonal marker of ventricular systolic and diastolic dysfunction
and ventricular hypertrophy. Hypertension 1996; 28:988-94.
8. Schulz S. C-type natriuretic peptide and guanylyl cyclase B receptor. Peptides
2005;26:1024-34.
9. Stein BC, Levin RI. Natriuretic peptides: physiology therapeutic potential and
risk stratification in ischemic heart disease. Am Heart J 1998;135:914-23.
10. Cheung BM, Kumana CR. Natriuretic peptides-relevance in cardiac disease.
JAMA 1998;280:1983-4.
11. Nakagawa O, Ogawa Y, Itoh H, et al. Rapid transcriptional activation and early
mRNA turnover of BNP in cardiocyte hypertrophy. Evidence for BNP as an
‘emergency’cardiac hormone against ventricular over load. J Clin Invest 1995;
96:1280-7.
12. Dickstein K. Natriuretic peptides in detection of heart failure. Lancet 1997;
351:3-4.
13. Vanderheyden M, Bartunek J. Goesthais M. Brain and other natriuretic eptides:
molecular aspects. Eur J Heart Fail 2004;6:261-2.
14. Hunt SA, Baker DW, Chin MH, et al. ACC/AHA guidelines for the evaluation
and management of chronic heart failure in the adult: executive summary. A
report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task
Force on Practice Guidelines (Committee to revise the 1995 guidelines for the
Transüda-eksüda ayrımında serum ve plevral sıvı beyin natriüretik peptid düzeylerinin karşılaştırılması N. Ogan ve ark.
Solunum Hastalıkları Cilt 24, Sayı 1, 2013, 9–13
evaluation and management of heart failure). J Am Coll Cardiol 2001;38:
2101-3.
15. Gegenhuber A, Mueller T, Dieplinger B, et al. Plasma B-type natriuretic peptide
in patients with pleural effusions:preliminary observations. Chest 2005;128:
1003.
16. Yaman N, Taneli F, Bayturan O ve ark. Serum and pleural fluid N-Terminal-ProB-Type natriüretic peptide concentrations in the differential diagnosis of pleural
effusions. Tuber Toraks 2011;59:1-7.
17. Ergür ÖF, Ulubay G, Bozbaş SŞ ve ark. Transüdatif ve eksüdatif plevral sıvıların
ayırımında plevral sıvı ve serum NT-ProBNP düzeylerinin değeri. Türkiye
Klinikleri Archives of Lung 2011;12:39-47.
18. Zhou Q, Ye ZJ, Su Y, et al. Diagnostic value of N-terminal pro-brain natriuretic
peptide for pleural effusion due to heart failure:a meta-analysis. Heart 2010;
96:1207-11.
19. Porcel JM. Utilization of B-type natriuretic peptide and NT-proBNP in the
diagnosis of pleural effusions due to heart failure. Curr Opin Pulm Med 2011;
17:215-9.
20. Bayram M, Ozkan G, Oztekin E, et al. Role of serum and pleural fluid NTproBNP levels in identifying pleural effusion due to heart failure. Multidis Res
Med 2009;4:175-81.
21. Bettencourt P, Ferreira A, Dias P, et al. Predictors of diagnosis in patients with
stable mild to moderate heart faliure: J Card Faliure 2000;6:306-13.
Comparison of serum and pleural fluid brain natriuretic peptid levels in discrimination of transudates and exudates N. Ogan et al.
13