DÖ-salgın bölge..
advertisement
Hastalığın Etkileri ¾ ¾ ¾ ¾ 50 kg aerosol 5 milyon kişiden 250.000 kişiyi hastalandırır, 19.000 kişiyi öldürür. Antibiyotik öncesi mortalite %5-15, pnömonik formun mortalitesi %60. Günümüzde %2. Onbinlerce Sovyet ve Alman askeri etkilenmiştir. 1946-1960 arası Rusya’da 60 milyon insan aşılanmıştır. Aşılananlarda lokal reaksiyonlar gelişmiş, ancak bunlar işten kalmamıştır. Ekonomik Etkiler 100 000 kişi enfekte olduğunda 5,4 milyar dolar maliyet. ¾ Tüberkülozla karışıp gereksiz yere tedavi verilmesi, üst solunum yolu enfeksiyonu tanısı ile tedavide yararı olmayan beta laktam antibiyotiklerin verilmesi, profilaksi ve aşı çalışmalarının masrafları ¾ Temiz su bulmak için yapılan masraflar, ¾ Ticaret, turizm ve sosyal hayat üzerine etkiler (av kısıtlama, çayır köpeği ticaretinde kısıtlama) ¾ Eski çağlarda coğrafya ¾ MÖ 18-14. yüzyılda Mısır ve Ortadoğu ülkelerinde bubonik veba veya Hitit vebası ¾ Mısır’da; etnik gruplarla teması olan şehirli halkta hastalık. İzolasyon ve zorunlu göç. ¾ Aristokratlar ve yöneticiler bile ölmüş, ordu ve diktatörlerin gücü artmış, göçler olmuş, bölgeler yabancı güçlerin etkisine girmiştir. ¾ Mısır başta olmak üzere diğer bölge ülkeleri kaos içine sürüklenmiştir. Genel coğrafya ¾ Genelde Kuzey Yarımküre 30-70. paralel ¾ Dar çevre-yamalı dağılım ¾ Yeni coğrafyalar Rezervuar ve vektörler ¾ Pek çok hayvan rezervuar ¾ Asıl rezervuar küçük kemiriciler. Bunlar spesifik bölgelerde yaşar ¾ Vektörler de bölgelere göre değişir (kene,sivrisinek,tabanid sinekleri) Hayvanlar ve coğrafya ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ İspanyada kerevit teması sonrası enfeksiyon Kanada misk sıçanı teması Japonyada yabani tavşan tüketimi Çayır köpeklerini satışı Ülkemizde tavşan eti yeme (Van), tavşan avcılığı, tavşan çiftçiliği, koyun besleme, Tavuk ve ördekler enfeksiyona dirençli. Ancak Suluova’daki salgında bahçede tavuk ve ördek besleme Vektör kaynaklı enfeksiyon ¾ Ticaret, turizm, halk içindeki kargaşalıklar, toprağın kullanılma şekli, suyun elde edilebilirliği ¾ Kosova’da savaş ve ülkemizde deprem (Düzce ve Gölcük) ¾ Etken Sanfransisko depremi sonrası bulunmuştur Kosova salgını ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ 1999’da NATO bombardımanı sırasında boşaltılan yerler. Evler yangınlardan ve patlamalardan zarar görmüş ve tamir edilmiştir. Su kuyuları korunaksız, tuvaletler kuyusuz ve ev dışında. Hayvanlar kabaca yapılmış yerlerde barınmaktadır. Hayvan ve insan gıdaları kemiricilerin rahat ulaşabileceği yerlerde saklanmaktadır. İklim değişikliği ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Ilık kış,kuru bahar-konak sayısında değişim. Ülkemizde ilk salgın bol yağışlı yılda. Salgından önce bazı evcil hayvanlar ölmüştür. Trakya Bölgesi’ndeki ilk ve son salgınlarda rodent sayısında ve salgın öncesi bunların ölümlerinde artış Kuzey İsveç’te sulak alanlardaki ambarlarda kışın kemirgen ölüsüne ve dışkısına rastlanır. Soğuk geçen kışlarda rodent sayısı, sonrasındaki baharda ise tularemi insidansı azalır. Türkiye’de salgınlar daha çok sonbahar-ilkbahar Hastalık tipleri ¾ F. tularensis spp. tularensis (tip A hastalık) kuru çevrede. Kuzey Amerika ¾ F tularensis spp. holarctica (tip B hastalık) akarsu, havuz, göl ve ırmaklarla ilişkilidir. Tüm dünyada yaygın Doğal odaklar ¾ Olsufiev ve arkadaşlarına göre z z z z z z bataklık-su basmış yerler çayır-çimen yerler ormanlık yerler bozkır alanlar Alp Dağları’nın güneyindeki akıntılı yerler çöl bölgeleri Sulak tip yerler ¾ ABD’de bakterinin ilk defa tanımlandığı kasaba büyük sazlıkların ve bataklıkların olduğu bir yerdir Sulak yerler-2 Rusya salgını büyük ırmakların kenarlarındaki taşkın bölgelerinde veya büyük göl kıyılarında Kosova’da dik dağlar arasındaki suların kesiştiği geniş vadilerde. Bulgaristan’da ortaya çıkan salgın Danube Irmağı yakınlarında. Sulak yerler-3 ¾ Suluova, Yeşilırmak yakınındadır ve şehrin içinden 2 küçük dere geçmektedir. ¾ Yoğun pirinç tarımı yapılmaktadır. Sulak yerler-4 ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Trakya’da dere kenarındaki köyler. Pirinç tarımı Dere,ark,yüzeyel kaynak suları. Suda yüzme Sıçan ve tavşanların sularıkirletmesi,klorlan mamış sular Kaynak Suyu-Klorlanmamış Su Tüketimi ¾ Antalya ¾ Adapazarı ¾ Ankara ¾ Bolu ¾ Düzce ¾ Gölcük ¾ Kars ¾ Zonguldak Çayır-çimen yerler ¾ Ekin ve çimen biçme (ABD) ¾ Şeker bitkilerinin tarımıyla uğraşma (Avusturya) risk faktörü ¾ Karacabey harası ve çevresi Ormanlık yerler Karadeniz Bölgesi dağlık ve ormanlıktır. Yağışlı bir bölgedir. Yayla kültürü gelişmiştir ve dağ çileği, böğürtlen, mantar gibi doğadan toplanan besinler fazla tüketilir, açık kaynak suları içilir. ¾ İsveçte endemik bölgeler yoğun ormanların olduğu, aralarda tarıma elverişli alanların az olduğu yerlerken, hastalığın yeni ortaya çıktığı alanlar tarıma daha elverişli açık alanlardır. ¾ Ormanlık Yerler-2 ¾ Düzce’de salgının olduğu alanlar da yoğun ormanlık alanlardır ve ormanların arasında küçük tarım alanları vardır. Bozkır alanlar ¾ ¾ ¾ ¾ Orta Asya Cumhuriyetleri Moğalistan Çin Türkiye z z z z z z z z z z z Van Malatya Çankırı Konya Ankara Bitlis Siirt Urfa Kırıkkale Kayseri Muş Sonuç ¾ Salgınların coğrafyayla yakın ilişkisi var gibi ¾ Multidisipliner çalışmalara gerek var TEŞEKKÜRLER
