İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Eğitim Süreci

338
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının Eğitim Süreci Hakkındaki
Felsefi Tercihleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları
Dilek ÇAĞIRGAN GÜLTEN, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü,
İstanbul, [email protected]
Gülşah BATDAL KARADUMAN, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim
Bölümü, [email protected]
Özet
Bu araştırmada, İlköğretim Matematik öğretmeni adaylarının eğitim süreci
hakkındaki felsefi tercihleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını belirlemek
ve değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırmaya, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali
Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Matematik Öğretmenliği programında
öğrenim gören son sınıf öğretmen adayları katılmıştır. Veriler Wiles & Bondi (1993)
tarafından geliştirilen Felsefi tercihler anketi ve Çetin (2006) tarafından geliştirilen
“Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği” ile elde edilmiştir. Veriler, bilgisayar
programıyla analiz edilmiş, verilerin analizinde frekans ve yüzde gibi betimsel
istatistik teknikleri kullanılmıştır.
Araştırmanın alt problemleri; “Cinsiyet açısından felsefi tercihler hangi düzeydedir
ve farklılaşmakta mıdır?”, “Eğitim sürecine ilişkin hangi felsefi ilkelere öncelik
verilmektedir?”, “Genel olarak hangi eğitim felsefesi öncelikle tercih edilmektedir?”,
“İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumları cinsiyete göre farklılaşmakta mıdır?, “Öğretmen adaylarının felsefi
tercihleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki nedir?”
biçimindedir. Bulgular, kimlerin öğretmen olduğu, eğitim görüşlerinin neler olduğu
ve eğitim felsefeleri konusunda yapılan araştırmalar, öğretmenlik mesleği ve
öğretmen profilinin ortaya konması bakımından önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Matematik Öğretmen Adayı, Felsefi Tercih, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik
Tutum
The Philosophical Preferences Of Prospective Primary Education
Mathematics Teachers About Education Process And Attitudes Towards
The Teaching Profession
Abstract
In this study, it was aimed to determine and evaluate the philosophical preferences
and attitudes towards the teaching profession of the prospective primary education
mathematics teachers. This research was carried out in the İstanbul University,
Hasan Ali Yücel Faculty of Education, Department of primary education,
Mathematics Education programs with senior year teachers of students. In the
study was used survey technique. The data are collected through the philosophical
preference questionnaire developed by Wiles & Bondi (1993) and “scale for
attitudes towards the teaching profession” developed by Çetin (2006). The data
are analysed by computer program, descriptive statistics techniques such as
frequencies and percentages were used to analyse datas.
Sub-problems of research; “What is the level of philosophical preference in terms
of gender and do they differentiate?”, “To the which philosophical principles
relating to the educational process, are given priority?”, “Which education
philosophy is generally preferred?”, “Do the attitudes towards the teaching
profession of the prospective primary education mathematics teachers show a
difference according to the gender?”. What is the relation between the
philosophical preferences and attitudes towards the teaching profession of
339
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
prospective teachers?. Findings are important to reveal in terms of; who are
teachers, what are their opinions about the education, researchs in philosophy of
education, teaching profession and teacher profile.
Key Words: Prospective Mathematics Teachers, Philosophical Preferences, Attitudes Towards The
Teaching Profession
GİRİŞ
Doğal olarak öğretmenler, eğitimle ilgili kararlar alırken bilinçli yada bilinçsizce sahip oldukları
felsefi tercihlere dolayısıyla da eğitim felsefesine göre davranmaktadırlar Öğretmen adaylarının eğitim
felsefeleriyle ilgili tercihlerini ortaya çıkarmak, gelecekte yürütecekleri eğitim-öğretim etkinlikleriyle ilgili
bizlere fikirler verecektir. Felsefe, insanlığın doğuşuyla birlikte başlayan bir düşünme süreci ve sonuçta
ortaya çıkan bir düşünce sistemidir. Uzun bir süreci kapsayan tarih boyunca bir çok felsefi akım ve
bunların eğitime yansımalarından da pek çok eğitim felsefesi ortaya çıkmıştır. Ancak bu eğitim
felsefeleri içinden en çok bilinenleri ve eğitimi etkileyenleri realist, idealist, experimentalist, perennialist
ve existentialist eğitim felsefeleridir. Çalışmaya konu olan 5 eğitim felsefesini ve eğitimle ilgili
önerilerini kısaca ifade etmek yararlı olacaktır. Aşağıdaki kısımda kısaca bu felsefeler hakkında bilgiler
sunulmuştur (Tekin ve Üstün, 2008).
Perennialist Felsefe: Beş felsefenin en tutucusu, en gelenekçisi veya en değiştirilemez olanı,
eğitimin son derece klasik tanımlarından hareket eden perennializm (daimicilik, evrensellik)’dir.
Perennialistler, insan doğası gibi, eğitimin sürekli olduğuna inanırlar (Wiles & Bondi, 1993). Eğitim,
mantıksallığı geliştirmelidir ve asıl amacı hayata hazırlamak olmalıdır. Perennialistlere göre okul,
öğrencilerin zihinsel potansiyellerini geliştirmek için oluşturulmuş bir toplumsal kurumdur. Müfredatlar;
insan yaşamındaki evrensel ve tekrar eden konulara önem vermelidir (Gutek, 2001).
İdealist Felsefe: Bu felsefeye göre, gerçek, düşünsel ve ruhsal olandır. Dış dünyadaki
varlıklar, aklın ürünüdür. “Hakikat, fikirlerin tutarlılığında saklıdır. İyilik ideal bir durumdur ve ona
ulaşmak için çaba harcanır”(Wiles & Bondi, 1993). İdealistlere göre eğitimin amacı, öğrencileri doğruyu
aramaya teşvik etmektir. İdealist eğitim bireyleri iyiye, doğruya ve güzele yöneltmeyi amaçlar ve
öğrencilere okulda kültürel mirası oluşturan değerler öğretilmelidir (Gutek, 2001).
Realist Felsefe: Realizm de, idealizm gibi köklü felsefelerinden biridir ve idealizme karşı bir
görüştür. Realizme göre evrendeki nesneler biz onları algılamasak da vardır. Örneğin bir kitap biz onu
okumasak da var olmaya devam edecektir. Realist görüşe göre okulların görevi, öğrencilere bilgi
aktarmak ve araştırmacılığı öğretmektir. Öğrenciye bu bilgi ve yetenekler öğretmen tarafından
kazandırılır (Gutek, 2001). Ancak bilgileri öğrenecek olan öğrenci de sorumluluk sahibi olmalıdır.
Experimentalist Felsefe: Experimentalist (deneyci) felsefe, pragmatizm altında ele
alınmaktadır. “Pragmatizmin ortaya çıkışı, 1890’dan ABD’nin I. Dünya Savaşı’na girdiği 1917 yılına
kadarki eğitim, sosyal ve siyasal reformları içeren ilerici hareketlerin yoğun olduğu döneme rastlar”
(Gutek, 2001:92). John Dewey experimentalizmin temel ilkelerini oluşturmuştur. (Wiles & Bondi,
1993). Sosyal konulara ve tecrübelere oldukça önem veren bir okuldan yana olan bu felsefe,
öğrenmenin problem çözme ve araştırmayla geliştirilebileceği görüşündedir. Problem merkezli
öğrenmede öğretmen, öğrenmeyi yönlendirmekten çok ona rehberlik eder.
Existentialist Felsefe: Existentialist (varoluşçu) felsefe, “özgürlük ve sorumluluk seçimini
insana bırakan ve onun var oluşunu özünden önce gören” (Küçükahmet vd., 1997:45) bir felsefi
akımdır. Bu felsefi görüşe göre, “şayet okullar var olacaksa, öğrencilerin kendilerini tanımaları ve
toplumdaki yerlerini öğrenmeleri için var olmalıdır” (Wiles & Bondi, 1993:49).
Kimlerin öğretmen olduğu, öğretmenlerin hangi kaynaklardan seçildiği, eğitim görüşlerinin neler
olduğu ve eğitim felsefeleri konusunda yapılan araştırmalar (Aksu ve diğerleri, 2008, Ok ve Önkol,
2007; Temizyürek, 2008) öğretmenlik mesleği ve öğretmen profilinin ortaya konması bakımından
önemlidir (Kiraz ve Diğerleri, 2010). Nitelikli bir öğretmenin ise alanı ile ilgili bilgi ve becerilere sahip
340
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
olması tek başına yeterli olmamakta, bunun yanı sıra öğretmenlik mesleğine yönelik tutumunun da
olumlu olması gerekmektedir (Çetin, 2006).
Yukarıdaki bilgiler ışığında bu araştırma; kimlerin öğretmen olduğu, eğitim görüşlerinin neler olduğu
ve eğitim felsefeleri konusunda yapılan araştırmalar, öğretmenlik mesleği ve öğretmen profilinin
ortaya konması bakımından önemlidir
AMAÇ
Bu çalışmada, İlköğretim Matematik öğretmeni adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi
tercihleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını belirlemek ve değerlendirmek amaçlanmıştır.
Araştırmanın alt problemleri: “Cinsiyet açısından felsefi tercihler hangi düzeydedir ve farklılaşmakta
mıdır?”, “Eğitim sürecine ilişkin hangi felsefi ilkelere öncelik verilmektedir?”, “Genel olarak hangi eğitim
felsefesi öncelikle tercih edilmektedir?”, “İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının öğretmenlik
mesleğine yönelik tutumları cinsiyete göre farklılaşmakta mıdır?, “Öğretmen adaylarının felsefi
tercihleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki nedir?” biçimindedir.
YÖNTEM
Araştırmada, bir konuyla ilgili mevcut durumu tespite imkan tanıyan betimsel yaklaşım
kullanılmıştır. Çalışma Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesinde 2009-2010 öğretim yılında yürütülmüştür.
Fakültemizde öğrenim gören 47 son sınıf öğrencisine Felsefi Tercihler Anketi ve Öğretmenlik mesleğine
Yönelik Tutum Ölçeği uygulanmış ve analiz edilmiştir.
Evren ve Örneklem
Çalışmanın evreni Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü’nde öğrenim gören son
sınıf öğrencileridir. Bu öğrenciler mezun durumunda oldukları için aynı zamanda da birer öğretmen
adayıdırlar. Örneklem, İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü
Matematik Öğretmenliği programında öğrenim gören 47 son sınıf öğretmen adayıdır.
Veri Toplama Araçları
1. Felsefi Tercihler Anketi
Felsefi tercihler anketi, Wiles & Bondi (1993) tarafından geliştirilen likert tipinde 40 maddelik
bir ankettir. Bu anket; perennialist, idealist, realist, experimentalist ve existentialist felsefelerin
öğretmen, öğrenci, okul, öğretim programı, öğrenme ortamı, öğretim yöntemleri gibi konulardaki
görüşlerini yansıtan 8’er madde içermektedir. Anketteki her bir maddeye katılma durumu olumludan
olumsuza olmak üzere; tamamen katılıyorum:5’dan hiç katılmıyorum:1’a doğru derecelendirilmiştir. Bu
anketi Çoban (2002) da çalışmasında kullanmış ve öğretmen adaylarının felsefi tercihlerini belirlemiştir.
Öğrenciler anket formlarını 20 dakikada cevaplamışlardır.
2. Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği
Çetin (2006) tarafından geliştirilen “Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği”, beşli likert
tipi olup ölçekte 15’i olumsuz 20’si olumlu 35 madde bulunmaktadır. Ölçekten alınabilecek en düşük
puan 35, en yüksek puan 175 olup, 92–119 puan aralığının üstü olumlu, altı olumsuz, 92-119 aralığı
ise nötr tutum olarak değerlendirilmektedir. Sevgi, değer ve uyum olmak üzere üç boyuttan oluşan
ölçek hem toplam puan hem de üç alt boyut için ayrı puan vermektedir. Cronbach Alfa güvenirlik
katsayısı ölçeğin toplamı için .95, sevgi boyutu için .95, değer boyutu için .81, uyum boyutu için
.76’dır. Ölçeğin geçerliği ise, Aşkar ve Erden (1968) tarafından geliştirilen ölçek kullanılarak test edilmiş
ve elde edilen korelasyon katsayıları, toplam için r=.85, sevgi boyutu için r=.97, değer boyutu için
r=.57 ve uyum boyutu için r=.74 olarak bulunmuştur.
Verilerin Analizi
Anket formlarının analizinde betimsel istatistik kullanılmıştır. Anket formlarına verilen
cevapların önce frekansları sonra da yüzdeleri hesaplanarak tablolar halinde sunulmuştur.
341
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Öğrencilerin ilkelere katılma dereceleri, tamamen katılıyorum: 5 puan, katılıyorum: 4 puan,
kısmen katılıyorum: 3 puan, katılmıyorum: 2 puan kesinlikle katılmıyorum: 1 puan şeklinde
puanlanmıştır. Öğrencilerin her bir ilkeye katılma düzeyleri belirlendikten sonra, her bir felsefi akıma
ilişkin genel ortalamalar hesaplanmış ve felsefi tercihler ortaya çıkarılmıştır (Tekin, Üstün, 2008).
BULGULAR ve YORUM
Tablo 1: Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğrencilerinin Felsefi Tercihler Anketine Verdiği
Toplam Puanlar İle Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğine Verdiği Toplam Puanlar Arasındaki
İlişkiyi Belirlemek Üzere Uygulanan Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi Sonuçları
Felsefi Tercihler Anketine
Verilen Toplam Puanlar
Öğretmenlik Mesleğine Yönelik
Tutum Ölçeğine Verilen Toplam
Puanlar
Felsefi Tercihler Anketine
Verilen Toplam Puanlar
X=134,55
SS=12,65
N=47
r=0,600
Öğretmenlik Mesleğine Yönelik
Tutum Ölçeğine Verilen Toplam
Puanlar
p=0,000
X=109,14
SS=8,63
N=47
Tablo 1’de görüldüğü gibi, Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin Felsefi
Tercihler Anketine verdiği toplam puanlar ile Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeğine verdiği
toplam puanlar arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere uygulanan Pearson Çarpım Moment Korelasyon
analizi sonucunda puanlar arasında istatistiksel açıdan p<.05 düzeyinde anlamlı bir ilişki saptanmıştır.
Tablo 2: Felsefi Tercihler Anketi Puanlarının Öğrencinin Cinsiyeti Değişkenine Göre Farklılaşıp
Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Uygulanan Bağımsız Grup t Testi Sonuçları
Puan
Felsefi
Tercihler
Anketi
Gruplar
Kız
Erkek
N
X
SS
SHX
32
134,46
13,739
2,428
15
134,73
10,409
2,687
t Testi
t
0,066
Sd
45
p
0,948
Tablo 2’de görüldüğü gibi, öğrencilerin Felsefi Tercihler Anketi Puanlarının Öğrencinin Cinsiyeti
Değişkenine Göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla uygulanan bağımsız
grup t testi sonucunda, grupların aritmetik ortalamaları arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı
bulunmamıştır.
Tablo 3: Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği Puanlarının Öğrencinin Cinsiyeti Değişkenine
Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Uygulanan Bağımsız Grup t Testi Sonuçları
Puan
Felsefi
Tercihler
Anketi
Gruplar
N
X
SS
SHX
t Testi
t
1,061
Kız
32
110,06
8,776
Sd
45
p
0,294
1,551
Erkek
15
107,20
8,273
2,136
Tablo 3’de görüldüğü gibi, öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği
Puanlarının Öğrencinin Cinsiyeti Değişkenine Göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini
belirlemek amacıyla uygulanan bağımsız grup t testi sonucunda, grupların aritmetik ortalamaları
arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.
342
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Tablo 4: Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin Eğitim Felsefesi Puanlarının Genel
Ortalamaları
ARAŞTIRILAN FELSEFELER
ARİTMETİK ORTALAMALAR
Perennialist felsefe
26,2766
26,4043
27,4468
30,0213
24,4043
İdealist felsefe
Realist felsefe
Experimentalist felsefe
Existentialist felsefe
Tablo 4 incelendiğinde, Matematik Öğretmenliği Anabilim Dalı öğrencilerinin expermentalist
felsefeyi en çok; existentialist felsefeyi en az destekledikleri görülmektedir. Ancak puan ortalamalarına
bakıldığında, felsefi görüşlerden herhangi birinin tamamen reddedilmediği de görülmektedir. Özellikle
bazı maddeler neredeyse tam puana yakın düzeyde desteklenmiştir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bulgular sonucunda, öğretmen adaylarının felsefi tercihleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumları arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu bağlamda, öğretmen adaylarının felsefi
tercihlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını nasıl ve niçin etkilediği biçimde araştırmalar
yapılmalıdır.
Cinsiyet değişkenine göre her iki ölçekten alınan puanlar arasında anlamlı bir ilişki
bulunmamıştır. Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutumları ile ilgili cinsiyet değişkeni açısından
elde edilen farklı bulgular göz önüne alındığında, bu değişkenle ilgili değişik örneklem gruplarından
elde edilecek bulguların literatüre önemli katkılarının olacağı düşünülmektedir.
Adayların expermentalist felsefeyi en çok, existentialist felsefeyi en az destekledikleri; bununla
birlikte felsefi görüşlerin hemen hepsini destekledikleri tespit edilmiştir. Bu bulgu, günümüzde
bireylerin çoklu felsefi görüşler taşıdıkları görüşüyle paraleldir. Expermentalist felsefenin en çok
desteklenmesi, öğretmen adaylarının branşlarıyla paralel düşünce yapıları geliştirmeleriyle açıklanabilir.
Çünkü bu felsefe, öğrenmenin problem çözme ve araştırmayla geliştirilebileceği görüşündedir.
Existentialist felsefenin eğitimle ilgili sıra dışı görüşler ileri sürdüğü dikkate alındığında, öğretmen
adaylarının bu felsefi görüşü desteklememiş olmaları Çoban (2002) ve Tekin ve Üstün (2008)
tarafından yapılan araştırmayla örtüşmektedir. Öğretmen adaylarının planlı ve programlı eğitimden
yana olmaları, öğretmen eğitimi programlarının hedeflerine ulaştığını göstermesi açısından bu bulgu
önemlidir.
Bu çalışmada uygulanan anket boylamsal yaklaşımla 1. sınıf- 4. sınıf sürecinde aynı gruba ve
diğer anabilim dallarına uygulanabilir. Böylece öğretmen adaylarının felsefi görüşlerindeki değişmeleri
ve mesleğe yönelik tutumlarını belirleyen çalışmalar yapılabilir. Bu çalışmanın sonuçlarının, öğretmen
adaylarının felsefi tercihleri ile mesleğe yönelik tutumları konusunda literatüre katkı sağlayacağı
düşünülmektedir. Diğer araştırmacılara farklı Eğitim Fakültelerinde benzer çalışmalar yürütmeleri ve bu
araştırmayı genişletmeleri önerilebilir. Böylece ülkemiz öğretmenlerinin felsefi görüş profillerinin ortaya
çıkmasına katkı sağlanabilir.
KAYNAKLAR
Aksu, M., Daloğlu, A., Yıldırım, S., Kiraz, E. & Demir, C. E. (2008). Geleceğin öğretmenleri kimler:
Eğitim fakülteleri öğrenci profili. İlköğretmen, 16, 44-49.
Çetin, Ş. (2006). Öğretmenlik Mesleği Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi (Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması).
Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi. 18. 28-37.
343
International Conference on New Trends in Education and Their Implications
11-13 November, 2010 Antalya-Turkey
ISBN: 978 605 364 104 9
Çoban, A. (2002). “ Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının, Eğitim Sürecine İlişkin Felsefi
Tercihlerinin Değerlendirilmesi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (2), 311-318, 2002.
http://www.cumhuriyet.edu.tr/edergi/makale/76.pdf
Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı Eğitim. Pegem A Yayınevi, Ankara.
Fullan, Michael G. (1991). The New Meaning of Educational Change. (Sec. Ed.). New York: Teachers
College Press.
Gutek, G.L. (2001). Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar. (Çev: Kale N.). 2. Baskı, Ütopya Yayınevi,
Ankara.
Kiraz E. vd. (2010). Öğretmen Adaylarının Eğitim Görüşlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi,
İlköğretim Online, 9(2), 526-540, 2010. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
Küçükahmet, L. ve Diğ. (1997). Eğitim Bilimine Giriş. Gazi Kitapevi Yayınları, Ankara.
Ok, A., and Önkol, P. (2007). Öğretmen yetiştirme programlarındaki öğretmen adaylarının profili.
Eğitim ve Bilim, 32, 143, 13-25.
Tekin, S., Üstün, A. (2008). Amasya Eğitim Fakültesi Öğretmen Adaylarının Eğitim Süreci Hakkındaki
Tercihlerinin Tespiti. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 25, Sayfa 145
-158.
Temizyürek, F. (2008). Türkçe öğretmen adaylarının demografik özellikleri, Türk Eğitim Bilimleri
Dergisi, 6(4), 663-692.
URL 1 (2006). YÖK, Öğretmen Yetiştirme. http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/ogretmen.htm. son
erişim tarihi: 20.07.2006.
URL 2 (2006). Eğitim Fakültelerinde Uygulanacak Yeni Programlar Hakkında Açıklama.
http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/aciklamaprogram.doc . son erişim tarihi: 26.07.2006.
Wiles, J. & Bondi, J. (1993). Curriculum Development. USA: Macmillan Publishing Company. İçinde:
Çoban, A. (2002). “ Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının, eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerinin
Değerlendirilmesi “. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (2), 311-318.
Yıldırım, S. ve Özden, Y. (1998). 21. Yüzyılda Öğretmen Eğitimi. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi
Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, 311-315.