Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı

Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU
Proje Araştırmacısı

Proje kapsamında verilerin elde edileceği
hastanede onkoloji hastaları ile çalışan tüm
hemşireleri içine alan bir program yapılması
kararlaştırıldı.



Hemşirelerle ön görüşmeler yapılarak
işbirlikleri istendi.
Nasıl bir yol izlenmesi konusunda fikirleri
alındı.
Toplam 18 hemşire çalışma kapsamına alındı.

Hemşire profili incelendiğinde;
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
4
Tanımlayıcı özellikler
Sayı (n)
Cinsiyet
Kadın
Erkek
17
1
94.6
5.4
Medeni Durum
Evli
Bekâr
10
8
66.7
33.3
7
6
5
38.9
33.3
27.8
6
12
33.3
66.7
Eğitim
Sağlık meslek lisesi
Önlisans
Lisans
Çalıştığı birimde kendi isteği ile
çalışma durumu
Evet
Hayır
Yüzde ( % )
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
5


Hemşirelerin yaş ortalaması 32.1 1±5.7
Kanserli hastalarla çalışma Yılı ortalaması
4.3± 3.8
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
6
• Kanser hastalarına bakım verirken güçlükler yaşıyor
musunuz?
% 88.9 Evet


Kanser hastalarına bakım verirken yaşadığınız
güçlükler nelerdir?
% 83.3 hasta ile iletişim kurmada sorun
yaşadıklarını belirtti.
%41.7 tanı aşamasında
 % 58.3 tedavi aşamasında
Hasta ve ailesi ile iletişim sorunlarının daha fazla
olduğunu ifade etti.

Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
7


%83.3 yaşadıkları sorunlara yönelik destek
alamadıklarını
%12.7 destek aldıklarını ve bu desteği
doktorlardan aldıklarını ifade etmişlerdir.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
8
Hemşirelerin destek almak istedikleri konular
arasında

Nasıl daha etkili iletişim kurabilirim? %86.4

Hastaya nasıl ve ne kadar bilgi vermeliyim?
% 88.4

Özel durumlarda hasta ve ailesine nasıl
yaklaşmalıyım? %78.4

Sorunlarla nasıl baş edebilirim? %88.2
bulunmaktaydı
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
9
Elde edilen bu veriler doğrultusunda
⇓


2- 5 Şubat 2009 tarihleri arasında dört
günlük bir kurs düzenlendi.
Onkoloji Hemşireliği Derneği ile iletişim
kuruldu. Görüşme yapılan hemşirelerin
öncelikli istekleri dikkate alınarak en uygun
program belirlendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
10
2–5 Şubat 2009
Atatürk Üniversitesi
Hemşirelik Yüksek Okulu
ERZURUM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
11
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
12
“TEMEL DÜZEY” PSİKO-ONKOLOJİ KURSU
İKİ BÖLÜMDEN OLUŞTU
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
13


I.Bölüm: “Önce kendi oksijen maskeni tak”
Onkoloji hastalarıyla çalışanların kendi
duygu ve düşüncelerini gözden
geçirmelerine ve baş etmelerine yardım.
Kursun sonunda, katılımcıların, sağlıklı
kendilik, mesleki algı ve etkin baş etme
becerilerini geliştirmelerine rehberlik
edilerek, kendi duygu, düşünce ve
tepkilerini yönetme becerisi geliştirmelerine
yönelik bilgi sağlanır
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
14




II. Bölüm: Birinci düzey psikolojik bakım
Bütüncül bakım ve insan gereksinimleri
kavramlarının tartışılması ve
Bu bağlamda hasta ve yakınlarının yaşadığı duygu
ve düşünceyi tanımlama, hastalık durumuna
tepkilerini anlama ve tepkileri anlamlandırma
(beden imajı sorunu, umutsuzluk, suçluluk vb),
Hastaya yardım edici “uygun tepkileri tanıma, sık
sorulan soruları ve zor soruları cevaplama”
davranışlarına yönelik bilgi geliştirme.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
15

Hasta ve yakınları ile yaşanan psikolojik alandaki
güçlükler ve psikolojik bakım yaklaşımları
konularında bilgilenme
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
16
02.02.2009
Açılış Konuşmaları
Prof.Dr. Sebahat GÖZÜM
Yrd. Doç. Dr. Ayşe OKANLI ( proje süreci ile ilgili bilgilendirme )
TANIŞMA
KURSUN TANITIMI, BEKLENTİLERİN BELİRLENMESİ VE ÖN
DEĞERLENDİRME
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
17




KENDİNİ ANLAMA/TANIMA YOLCULUĞU
(Bedensel, Duygusal, Bilişsel ve Davranışsal)
Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
KENDİNİ ANLAMA/TANIMA YOLCULUĞU
(Kişisel Sınırlar ve Roller, Benlik Kavramı)
Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
18




BAŞ EDEBİLİRİM AMA NASIL?
(Sorunu Anlama ve Kendini Yönetme Becerisini Geliştirme)
Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
AKTİF DİNLEME/EMPATİ
Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
19
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
20
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
21
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
22
AİLE VE HASTANIN PSİKO-SOSYAL SORUNLARININ ELE
ALINMASI
Konuşmacı: Havva TEL
PSİKO-SOSYAL BAKIM SORUMLULUĞU NEDİR/NEDEN
GEREKLİDİR?
Konuşmacı: Havva TEL
ONKOLOJİ HASTASINI VE YAKINLARINI DUYABİLİYOR MUYUM?
(Öfke, Suçluluk, İnkar Vb Tepkileri Tanıma, Tanımlama,ele alma)
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
“HASTA İÇİN” NE YAPABİLİRİM?
PSİKOLOJİK BAKIM İÇİN HAZIR REÇETELER Mİ?
TEMEL İLKELER Mİ?
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
???
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
23
BAKIM BECERİLERİNİ GELİŞTİRME (PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM) BİLGİ VERME
(Karşıt Görüşler - Münazara)
Yöneten: Gülşen Terakye
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
24
KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM
KANSERLİ HASTADA ANKSİYETE
KANSERLİ HASTADA DEPRESYON
Konuşmacı: Havva TEL
KANSER
VE
PSİKO-SOSYAL
YAKLAŞIM
UMUTSUZLUK YAŞAYAN HASTA
Konuşmacı: Havva TEL
SORUNLARA
KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA
YAKLAŞIM
KANSERİN CİNSEL YAŞAM KALİTESİNE
VE CİNSEL-EVLİLİK BİRLİKTELİĞİNE YANSIMALARI
Konuşmacı: Havva TEL
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
25
KANSER VE PSİKO-SOSYAL SORUNLARA YAKLAŞIM
KANSER VE BEDEN İMAJI SORUNLARI
Konuşmacı: Azize ATLI ÖZBAŞ
YAŞANMIŞ DENEYİMLERİN PAYLAŞIMI
Sorular ve Cevaplar
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
26
MEME KANSERİ HASTASI KADINLARLA YAPTIĞIMIZ
DERİNLEMESİNE GÖRÜŞME SONUÇLARI; KADINLARIN SAĞLIK
PERSONELİNDEN BEKLENTİLERİ
Konuşmacı: Ayda ÇELEBİOĞLU
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
27
KAYIP VE YAS SÜRECİ
Konuşmacı: Gülşen TERAKYE
KAYIP YAS TRAVMA YAŞANTILARIMIZ VE BAŞ ETME ŞEKİLLERİ
"KANSER TANILI HASTA İLE ÇALIŞAN HEMŞİRENİN YAŞADIĞI
DUYGULARI TANIMA VE ELE ALMA"
Konuşmacı: Havva TEL
HASTA VE YAKINLARIYLA İLETİŞİM SORUNLARIMIZI BU BİLGİLERLE
NASIL ELE ALALIM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
28

Kurs öncesi ve sonrası hemşirelere ön
değerlendirme- son değerlendirme yapıldı
iletişim becerileri,
kanserli hastaya yaklaşım becerileri ve
empatik eğilimleri ölçüldü.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
29
İletişim becerileri ölçeği puanları
Ön Uygulama
Son Uygulama
Hastalarla psikolojik problemleri konuşma
6.21
7.64
Hastalarla beden imajındaki değişimi konuşma
6.57
7.43
Hastalarla cinsellik konusunu konuşma
4.00
5.29
Tedavinin etkinliği konusunda soru soran hastaya bilgi verme
6.64
7.79
Eğitimi ve bilgisi yüksek düzeyde olan hastaya bilgi verme
7.42
8.29
Duygusal olarak izolasyonda olan hasta ile iletişim kurma
5.64
7.64
Sınırlı anlama becerisi olan hastaya bilgi verme
5.42
6.64
Kendisi ile aynı yaşta olan hasta ile iletişim kurma
7.35
7.86
Doktor ya da hemşire olan hasta ile iletişim kurma
6.57
8.64
Kanser hastası ile prognozu tartışma
5.00
7.21
Kanser hastası ile ölüm kavramını ve ölüm sürecini tartışma
4.64
5.93
Ölümü yakın olan hastanın ailesine bilgi verme
5.5
6.07
Ölümü yakın olan hastanın ailesine bilgi vermede
5.35
7.07
Ölümü beklenen hasta nedeniyle psikolojik sıkıntı hisseden yeni hemşirelere destek olma
7.21
8.00
TOPLAM
83.00
101.35
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
30
Ön uygulama
Son uygulama
1.vaka
26.07
27.2
2.vaka
26.07
28.5
3.vaka
19.80
20.33
4. vaka
29.53
23.93
5. vaka
24.67
26.53
6.vaka
24.33
24.07
Toplam
138.15
149.93
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
31
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
32
15–16 Ocak 2010
Atatürk Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
ERZURUM
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
33

Kanserli hastalarla çalışan hemşirelere yönelik
yapılması hedeflenen kurslardan ikincisi “
kemoterapi hemşireliği kursu”
15- 16 Ocak 2010 tarihleri arasında
yapıldı.
Kursun içeriği hemşirelerle daha önce yapılan
görüşmelerin sonucunda belirlendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
34
Onkoloji hemşireliği derneğinin katkılarıyla
yapılan kursa kemoterapi hemşireliği kurs
eğitmenlerden
Figen BAY
SevcanATAY
destek verdi
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
35
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
36
Kurs öncesi ve sonrası hemşirelere ön
değerlendirme- son değerlendirme yapıldı
bu değerlendirmelerde
Kemoterapi ilaçlarının hazırlanması,
hastaya uygulanması ve
kemoterapi ilaçlarının neden olduğu yan
etkilere yönelik hemşirelerin yapması gereken
girişimler konusunda bilgileri ölçüldü.

Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
37


“KEMEOTERAPİ HEMŞİRELİĞİ KURSU”
Kursun amacı :Kemoterapi ilaçlarının
hazırlanması, hastaya uygulanması ve
kemoterapi ilaçlarının neden olduğu yan
etkilere yönelik hemşirelerin yapması gereken
girişimler hakkında bilgi sağlamak.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
38








Kursun hedefleri :
Kanser ve tedavi yöntemlerini tanımlamak
Kemoterapide uygulama ilkelerini
tanımlamak
Semptom kontrolünü tanımlamak
Ekstravazasyonu tanımlamak
Antineoplastik , biyoteropatik ilaçları
tanımlamak
Onkoloji hemşireliğinde hukuksal sorunları
tanımlamak
Kanser hastası ve ailesinin bilgi
gereksinimlerini tanımlamak
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
39
KANSER TEDAVİ YÖNTEMLERİ
KEMOTERAPİ UYGULAMA YOLLARI
SEMPTOM KONTROLÜ
EKSTRAVAZASYON
SANTRAL VENÖZ KATETER
ANTİNEOPLASTİK İLAÇLAR ( en sık kullanılanlar , yan etkileri)
BİYOTEROPATİK İLAÇLAR ( en sık kullanılanlar , yeni ilaçlar )
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
40
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
41
HASTA VE AİLE EĞİTİMİ
ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİNDE HUKUKSAL BOYUT
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
42
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
43
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
44

Kurs programı bitiminde katılımcılardan
kursu değerlendirmeleri ve anlatılan konuları
1 ile 4 arasında puanlamaları istendi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
45
Kursun tamamı için değerlendirme puanı
ortalama 3.8 olarak belirlendi.
 Katılımcılar sırasıyla en fazla
-Kemoterapi uygulama yolları
-Santral venöz kateterler
-Hasta ve aile eğitimi
-Semptom kontrolü
ve

Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
46
Yasal sorumluluklardan
faydalandıklarını belirttiler.

En kısa sürede tekrar bir araya gelmek üzere
kursa son verildi.
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
47
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
48
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
49
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
50
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
51

*Kendine iyi bak – Farkındalığını artır-Baş
etme mekanizmalarını geliştir.

Şikayet etme yerine çözüm ara

Savunuculuk-Hemşire
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
52

Kapsayıcılık

Projenin bir parçası haline gelme

İletişimde gelişmeler
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
53




Hemşirelerle iletişim devam ediyor
Aynı dili konuşuyoruz
Birbirimizi daha iyi anlıyoruz
Çevremizdekilere daha yararlı oluyoruz
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
54

Hastalarla ilgili çıktılar dolaylı olarak
programın ve hemşirelerin etkinliğini de
ortaya çıkaracak
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
55
Tıbbi Onkoloji Antalya-2010
20.05.2013
56