İNTEGRATİF TIP DERGİSİ TURKISH JOURNAL OF INTEGRATIVE MEDICINE ORIGINAL ABSTRACT / ORJİNAL ÖZET METİN 1 Duygu Yıldız Kemer , Ayşegül İşler 2 1 Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Antalya 2 Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Antalya PEDİATRİK ONKOLOJİ HASTALARINDA KULLANILAN TAMAMLAYICI SAĞLIK YAKLAŞIMLARI: SİSTEMATİK DERLEME Kemer DY, İşler A. Pediatrik onkoloji hastalarında kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları: sistematik derleme. Integr Tıp Derg. 2014;2(2):54-55. Anahtar Kelimeler: Tamamlayıcı sağlık yaklaşımı, pediatrik onkoloji, çocuk, kanser, sistematik derleme Giriş: Kanser tedavisi ve semptomların azaltılması amacıyla pediatrik onkoloji hastalarında tamamlayıcı sağlık yaklaşımı kullanımı giderek artmaktadır. Bu konu ile ilgili çeşitli kaynaklarda “tamamlayıcı ve alternatif tıp”, “tamamlayıcı tıp”, “alternatif tıp” ve “integratif (bütünleştirici/bütüncül) tıp” gibi kavramlar kullanılmaktadır. Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi (National Center for Complementary and Alternative Medicine), tüm bu kavramlar yerine son yıllarda “tamamlayıcı sağlık yaklaşımları” (comlementary health approaches) ifadesini tercih etmektedir. Bu sistematik derlemede de “tamamlayıcı sağlık yaklaşımları” ifadesi kullanılmıştır. Amaç: Bu sistematik derlemede literatürde yer alan pediatrik onkoloji hastalarında kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları, prevalansı ve kullanım nedenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: “Medline, PubMed, EBSCOHOST” veri tabanlarından 2004-2014 yılları arasında pediatrik onkoloji hastalarında kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları ile ilgili ulusal ve uluslararası toplam 590 yayın taranmış olup, araştırma kriterlerine uyan 22 yayın incelenmiştir. Pediatrik onkoloji hastalarında kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları: sistematik derleme Kemer DY, İşler A. Integr Tıp Derg. 2014;2(2):54-55. Bulgular: İncelenen çalışmalarda çocukların ilk sırada (%28-76.4) lösemi tanısı ile izlendiği saptanmıştır. Çalışmalarda tamamlayıcı sağlık yaklaşımı kullanım sıklığı %12.497.3 arasında değişmekte olup, kullanım sıklığı ortalaması %53.7’dir. Çalışmalarda en sık kullanılan (%52.6-95.5) tamamlayıcı sağlık yaklaşım yönteminin Ulusal Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Merkezi’nin son sınıflandırmasına göre; doğal bitkisel ürünler (bitkiler, vitamin ve mineraller vb.) olduğu, bunu zihin-beden uygulamalarının (homeopati, dua etme, masaj vb.) izlediği belirlenmiştir. Çalışmalarda ebeveynler sıklıkla bağışıklık sistemini güçlendirmek, yan etkileri azaltmak ve hastalığı iyileştirmek amacıyla tamamlayıcı sağlık yaklaşım yöntemlerini kullandıklarını belirtmişlerdir. Ebeveynlerin çoğunluğu (%36.7-86) tamamlayıcı sağlık yaklaşım yöntemlerini faydalı gördüğü ve herhangi bir yan etki yaşamadığını ifade etmişlerdir. Ebeveynlerin büyük çoğunluğunun bu yöntemlere aile, akraba ya da arkadaş önerisiyle başvurdukları ve bu yöntemleri kullanan ailelerin çoğunluğunun sağlık personeline bilgi vermediği saptanmıştır. Sonuç: Dünya’da ve Türkiye’de kanser hastalığı olan çocuklarda tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının kullanımı hızlı bir artış göstermesine karşın, çocuklarda tamamlayıcı sağlık yaklaşımları kullanımı sonucu ortaya çıkabilecek fiziksel ya da psikolojik potansiyel riskler konusunda yapılan araştırmalar sınırlı sayıdadır. Gelecekte yapılacak araştırmalar ile tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının kanser hastalığı olan çocuklarda kullanımın etkinliğini, yararlarını, olası yan etkilerini ve güvenliğini değerlendirmeye yönelik bilimsel çalışmaların yapılmasının ve ebeveynlere yönelik danışmanlık hizmetlerinin öncelikli olarak ele alınmasına önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. . 55