ORSAM Konuk Ortadoğu Güncesi 21 Kasım-20 Aralık 2012 Günce No: 49 Hazırlayan: Seval KÖK, ORSAM Uzman Yardımcısı 151 Ortadoğu Güncesi 21 Kasım 2012: Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas ile Batı Şeria’da bir araya gelen BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, “Filistin devleti kurulmasının vakti geldi” ifadelerini kullandı. 22 Kasım 2012: Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, Türkiye-Suriye sınırına Patriot yerleştirilmesinin bölgeye istikrar getirmeyeceğini söyledi. Lukaşeviç ayrıca, “Bizim bu konuda Türk mevkidaşlarımıza önerimiz tamamen farklıdır. Potansiyelinizi, kısa sürede Suriye’deki taraflar arasında diyalog ortamının sağlanması için, Suriye muhalefetini etkilemek üzerine kullanınız” değerlendirmesinde bulundu. 22 Kasım 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriyeli muhalif liderlerle görüşmeye hazır olduklarını açıkladı. Lavrov, “İstisnasız tüm muhalif gruplar ve rejimle birlikte çalışıyoruz. Onlara hep aynı şeyi söylüyoruz; Ülkenizi halkınızı düşünmelisiniz. Ateşkes üzerinde uzlaşmalısınız. Müzakere masasına oturun diyoruz.” şeklinde konuştu. 23 Kasım 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’nun (SMDK) İstanbul’da bir ofis açacağını belirterek, “Biz bu ofisin başındaki atanmış ofis başkanını da Suriye muhalefetinin, Suriye halkının mümessili olarak muhatap alacağız. Sürekli temas halinde olacağız. Kurumsallaşma konusunda Suriye muhalefeti neyi talep ederse, neyi isterse Türkiye her zaman olduğu gibi haklı taleplerin yanında yer alacak” dedi. 23 Kasım 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye’nin NATO’dan Patriot füzesi talebi ile ilgili, hiçbir ülkenin özellikle de Rusya’nın bu konuda herhangi bir kaygı beyan etmesini gerektirecek bir durum bulunmadığını söyledi. 23 Kasım 2012: Suriyeli Kürtlerin kurmuş olduğu Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Kürt Ulusal Konseyi, muhalif Özgür Suriye Ordusu’na (ÖSO) karşı birleşti. 152 23 Kasım 2012: ‘Yeni Firavun’ olmakla suçlanan Mısır Cumhurbaşkanı Mursi protesto edildi. Mursi’nin ‘Ben tüm Mısırlılar için varım’ dediği konuşmasının ardından polis göstericilere müdahale etti. 25 Kasım 2012: Türkiye’nin Suriye sınırına konuşlandırmak için NATO’dan istediği Patriot füzeleri konusunda İran’ın tepkisi devam ediyor. İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü Hüseyin Nakavi Hüseyni, füzelerin yerleştirmesinin bölgesel savaşa neden olacağını iddia etti. 27 Kasım 2012: Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda bu hafta yapılacak oylamada Filistin’in devlet olarak tanınma talebine destek vereceklerini açıkladı. 27 Kasım 2012: Suriye’de Esad güçleri ile muhalifler arasındaki çatışmalar sürerken, altı aydan beri Mesud Barzani’ye bağlı askeri okullarda eğitim gören Suriyeli Kürtler, resmi kıyafetlerini giyerek törenle Kürtlerin denetiminde bulunduğu Kamışlı’ya uğurlandılar. Kamışlı’da Kürtler tarafından karşılanan Peşmergelerin güvenlik amacıyla gönderildiği ileri sürüldü. 27 Kasım 2012: Irak Başbakanı Nuri Maliki’nin Kuzey Irak’taki tartışmalı bölgeler için oluşturduğu ‘Dicle Kuvvetler Gücü’ne karşın peşmergeler, Türkmenler’in yoğunlukta yaşadığı Tuzhurmatu’ya akın etti. 28 Kasım 2012: Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande tarafından kabul edilen Rusya Başbakanı Dimitriy Medvedev, Şam rejiminden yana tutumunu korudu. 28 Kasım 2012: Mısır’da Temyiz Mahkemesi ve İstinaf Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin kendisini yargı denetiminden muaf tutan kararnamesinin anayasaya uygun olup olmadığına karar verilene kadar çalışmalarını askıya aldı. 28 Kasım 2012: Suudi Arabistan Kralı Abdullah, 18 Ekim’de geçirdiği ameliyatın ardından ilk kez Ortadoğu Güncesi kamuoyu karşısına çıktı. Devlet televizyonunda görüntüleri yayınlanan Abdullah’ın sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi. dir” dedi. Davutoğlu, “İsrail’in barış sürecini tahrip eden politikalarına güçlü tepkiler verilmesinin zamanı gelmiştir” dedi. 29 Kasım 2012: PKK’nın Suriye’deki uzantısı Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) silahlı kanadı Halk Savunma Birlikleri (YPG), Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud Barzani’nin Suriye’de Kürtlerin birlik olarak Kürt Ordusu kurulmasıyla ilgili isteğini kabul ettiğini duyurdu. 1 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, güç ve kanla demokrasi getirmeye çalışmanın işlemediğini belirtti. 29 Kasım 2012: Filistin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yapılan tarihi oylamada “Üye olmayan gözlemci devlet” statüsüne yükseltildi. Oylamada 138 ülke ‘evet’ oyu kullanırken 9 ülke ‘hayır’ oyu kullandı. 41 ülke ise çekimser kaldı. 29 Kasım 2012: Mısır Anayasa Hazırlık Komisyonu şeriat kurallarının yasamanın ana kaynağı olduğunu öngören maddeyi kabul etti. 30 Kasım 2012: Mısır’da Müslüman Kardeşler ile İslamcı ortaklarının ağırlıkta olduğu kurucu meclis yeni anayasa taslağını onayladı. 30 Kasım 2012: Moskova’da “İç muhalefet” adı altında aralarında Kürt temsilcilerin de bulunduğu alternatif Suriyeli gruplarla görüşmeler yapan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye’de gelişmeler ne olursa olsun Moskova’nın bu ülkede silahlarıyla varlık göstermek niyetinde olmadığını ve bu görüşün başka dış oyuncu ülkeler tarafından da ilke olarak benimsenmesi gerektiğini açıkladı. 1 Aralık 2012: ABD Senatosu, son bir yıl içinde üçüncü kez, nükleer programı nedeniyle İran’a yönelik uygulanan tek taraflı yaptırımları sertleştirme kararı aldı. Karar, ABD’nin “Türkiye’nin İran’la altın oyununu bozma” girişimi olarak yorumlandı. 1 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Uluslararası toplum, İsrail hükümetinin hukuk tanımayan, sorumsuz ve uzlaşmaz tutumunun bölgenin barış, güvenlik ve istikrarını tehlikeye sokmasına daha fazla izin vermemeli- 2 Aralık 2012: Mısır’da kurucu meclisi dağıtıp dağıtmama konusundaki kararını vermesi beklenen Anayasa Mahkemesi’nin “yönetimsel” nedenlerle kararını ertelediği açıklandı. 2 Aralık 2012: Türk-Arap İşbirliği Forumu Dışişleri Bakanları 5’inci toplantısının açılışını yapan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “İsrail’in barış sürecini tahrip eden politikalarına güçlü tepkiler verilmesinin zamanı gelmiştir” dedi. 3 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdissi’nin muhaliflerin tarafına geçerek İngiltere’ye kaçtığı öne sürüldü. Suriyeli diplomatın hükümetin resmi görüşünü yansıtmayan açıklamaları nedeniyle görevinden alındığı da iddia edilmişti. 4 Aralık 2012: Belçika’nın başkenti Brüksel’deki NATO dışişleri bakanları toplantısının ardından yapılan Rusya-NATO Konsey görüşmelerinde Türkiye’ye yerleştirilmesi planlanan Patriot füzeleri hakkında önceki görüşten çok farklı bir tavır takınan Rusya, “Türkiye’nin kendi savunmasını sağlamak için attığı adımları engellemek gibi bir çabamız olamaz” açıklamasını yaptı. 5 Aralık 2012: ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ülkesinin Türkiye’nin hava savunma sisteminin güçlendirilmesi çalışmalarına katkıda bulunmayı kararlaştırdığını açıkladı. 5 Aralık 2012: Türkiye ile Rusya’nın önceki gün İstanbul’da düzenlenen toplantılarda anlaştığı ve Moskova’nın bundan sonra Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı görevini bırakması için ikna etmeye çaba harcayacağı ileri sürüldü. 5 Aralık 2012: Kuveyt Emiri Sabah el-Ahmed elCabir es-Sabah, Şeyh Cabir Mübarek el-Hamad es-Sabah’ı tekrar başbakanlık görevine getirerek yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi. 153 Ortadoğu Güncesi 5 Aralık 2012: Kuzey Irak’taki bölgesel Kürt yönetiminin sözcüsü, Bağdat Yönetimi’nin Türkiye Enerji Bakanı Taner Yıldız’a uçuş izni vermemesinin ardında “teknik bir mesele”nin olduğunu umduğunu söyledi. 10 Aralık 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani, Başbakan Nuri el-Maliki ile süren gerginlik nedeniyle Kerkük’ün girişindeki Leylan’a sevkettiği peşmerge birliklerini ziyaret etti. 6 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdad, NATO’nun Türkiye’ye Patriot füzeleri yerleştirmesine tepki gösterdi. Suriye’nin Türkiye’ye saldırmasının söz konusu olamayacağını belirten Mikdad, Türk hükümetini de sert dille eleştirdi. 10 Aralık 2012: Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi orduya ‹sivilleri tutuklama’ yetkisini resmen verdi. 6 Aralık 2012: Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin “Arap-Kürt savaşı olur” demecine karşılık, Mesut Barzani, Irak halkına oyuna gelmeme çağrısında bulunarak, “Biz savaş istemiyoruz ancak halkımızı ve vatanımızı da korumaya hazırız” dedi. 7 Aralık 2012: Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin misafir edildiği İslahiye’deki barınma merkezini ziyaret etti. Ban, ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada Suriye lideri Beşar Esad’ın kimyasal silah kullanmaya hazırlandığı yönünde teyit edilmiş bir bilgi olmadığını söyledi. 8 Aralık 2012: Hamas’ın Siyasi Büro Şefi Halid Meşal, Gazze’de Hamas’ın 25. kuruluş yıldönümü kutlamalarında yaptığı konuşmada, Filistin’deki işgali ve İsrail yönetimini asla tanımayacaklarını söyledi. 8 Aralık 2012: Mısır’daki Müslüman Kardeşler Teşkilatı Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed Bedii, Mısır’daki bütün siyasi tarafları “şiddetten uzak durmaya” davet etti. 10 Aralık 2012: Suriye’de Esad yönetiminin strateji değiştirerek askeri güçlerini zayıf noktalardan çekip başkent Şam ve diğer önemli noktalara kaydırdığı öne sürüldü. 10 Aralık 2012: İran devlet televizyonu Press TV, 3 bin ABD askerinin Suriye ve Kuzey Irak’taki son gelişmeler nedeniyle Kuveyt üzerinden gizlice Irak’a döndüğünü öne sürdü. &* 11 Aralık 2012: Mısır’da iktidardaki Müslüman Kardeşler hareketinin liderlerinden Dr. Mahmud Ghozlan, “Mısır halkı bir diktatörü devirdi. Şimdi, yeni bir diktatörün doğmasına en başta biz izin vermeyiz” dedi. 12 Aralık 2012: Suriye, Lübnan eski Başbakanı Saad Hariri ve Hariri’nin liderliğini yaptığı Gelecek Hareketi’nin milletvekillerinden Ukab Sakr hakkında tutuklama emri çıkardı. 12 Aralık 2012: ABD Başkanı Barack Obama’nın Suriye’deki muhalefet koalisyonunu Suriye halkının meşru temsilcisi ilan etmesi Rusya’nın sert tepkisine neden oldu. 13 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakanlığı “terörist gruplar”a karşı Scud füzesi kullanıldığı haberlerini yalanladı. 13 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov, Suriye’de muhaliflerin zafere ulaşma ihtimalinin göz ardı edilemeyeceğini, Esad hükümetinin güç kaybetmekte olduğunu söyledi. 13 Aralık 2012: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) heyeti, nükleer konularda müzakerelerde bulunmak üzere İran’a geldi. 13 Aralık 2012: Bahreyn İçişleri Bakanlığı, ülkedeki gösteri yasağının kalktığını duyurdu. 13 Aralık 2012: Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, geçtiğimiz hafta Gazze’ye yaptığı ziyarette İsrail’i hiçbir zaman tanımayacaklarını söyleyen Hamas lideri Halid Meşal’e tepki gösterdi. Abbas, “Biz İsrail’i 1993’te tanıdık” diye konuştu. Ortadoğu Güncesi 14 Aralık 2012: Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Naci Koru, Patriot füzelerinin Suriye sorununu çözemeyeceğini, dolayısıyla Ankara’nın sorunun çözümü için müttefikleri ile çalışmayı sürdüreceğini söyledi. Suriye’de Beşar Esad rejiminin “militan bir güç haline geldiğini” vurgulayan Koru, Suriye’den Türkiye’ye gelen sığınmacı sayısının 200 bini aştığını, bunların 100 binden fazlasının kamplarda yaşadığını açıkladı. 15 Aralık 2012: Mısır’daki kritik ve tartışmalı anayasa referandumunda oy kullanma işlemi başladı. 16 Aralık 2012: Mesud Barzani’nin başkanlığını yaptığı Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, kendi idari sınırlarına dahil olup olmadığı konusunda Bağdat yönetimiyle sorun yaşadığı, Irak anayasasında ‘Sorunlu bölgeler’ olarak adlandırılan bölgeler için bundan sonra ‘Kürt bölgesinin dışındaki Kürt toprakları’ ismini kullanacağını açıkladı. 17 Aralık 2012: NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, İran Genelkurmay Başkanı Hasan Firuzabadi’nin, “Patriot’lar dünya savaşına neden olabilir” açıklamasına sert tepki gösterdi. Belçika Başbakanı Elio Di Rupo’yla görüşen Rasmussen, düzenlenen ortak basın toplantısında, İran’ın açıklamalarıyla ilgili “Füze kapasitelerini saldırı amaçlı kullanma gibi aptal fikirleri olanlar Patriotlardan kaygılanabilir” dedi. 18 Aralık 2012: Hastaneye kaldırılan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin beyin kanaması geçirdiği ortaya çıktı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Talabani’nin Türkiye’de tedavi edilmesi için davette bulunulduğunu açıkladı. 18 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İranlı yetkililerin patriot füze savunma sistemiyle ilgili açıklamalarına ilişkin, “Bizim İran’dan beklentimiz, savunma nitelikli olan böyle bir sistemin gelmesi konusunda açıklamalar yapmak değil, Suriye rejimine çok açık ve net mesaj vererek Suriye’deki zulmün durmasını temin etmek üzere etki gücünü kullanmasıdır” dedi. 19 Aralık 2012: Geçirdiği beyin kanamasının ardından yoğun bakımda tutulan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin sağlık durumunun iyiye gittiği belirtildi. Talabani’nin tedavisinin Almanya’da sürdürüleceği açıklandı. 19 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Esad rejiminin artık hayatta kalamayacağını, gitmesinin “an meselesi” olduğunu belirterek, “Daha fazla felaketi önlemek için bu geçiş ve değişimin ne kadar hızlı olacağı uluslararası camiaya kalmış durumda” diye konuştu. 20 Aralık 2012: İHH İnsani Yardım Vakfı, Suriye’de cezaevinde tutulan iki Türk vatandaşın serbest bırakıldığı bildirdi. O 155