economıc agenda - T-Bank

03 Ocak 2014
TÜRKİYE’DE BU HAFTA
Son
ekonomik
gelişmeler...




Alkol, sigara, cep
telefonu ve binek
otomobillerde ÖTV
çeşitli
oranlarda
artırıldı...
Dış ticaret açığı Kasım'da yüzde 0.6 azalarak 7.7 milyar dolar olan beklentinin
hafif altında 7.15 milyar dolar olurken, ilk 11 aylık açık ise yüzde 16.8 artarak
89.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracat Kasım ayında yüzde 3.6 artarak
14.25 milyar dolar, ithalat yüzde 2.2 artışla 21.4 milyar dolar oldu. Enerji ithalatı
Kasım'da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.4 azalarak 4.78 milyar dolar
olurken, Ocak-Kasım döneminde ise yüzde 7.8 azalarak 50.69 milyar dolar
seviyesinde gerçekleşti. Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller
kaleminde Kasım'da ihracat yüzde 61.6 azalışla 460.8 milyon dolar, ithalat ise
yüzde 116.1 artışla 996 milyon dolar oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış seriye göre; 2013 Kasım ayında bir önceki aya göre ihracat yüzde 4
arttı, ithalat yüzde 0.9 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise 2013
yılı Kasım ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 3.4, ithalat yüzde 6
arttı. AB'nin ihracattaki payı 2012 Kasım ayında yüzde 42 iken, 2013 Kasım
ayında yüzde 44.1'e yükseldi. AB'ye yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına göre
yüzde 8.7 artarak 6.29 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Enflasyon 2013 yılını gıda ve ulaştırma öncülüğünde yüzde 7.40 ile Orta Vadeli
Program hedefinin üzerinde tamamladı. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Aralık
ayında gıdadaki artış ve LPG zamlarının etkisiyle ulaştırma fiyatlarındaki
yükselişle beklentilerin hafif üzerinde yüzde 0.46 artarken, yıllık enflasyon
Kasım ayındaki yüzde 7.32'den yüzde 7.40'a yükseldi. ÜFE Aralık'ta yüzde 1.11
arttı. ÜFE'de 2013 yılı için artış yüzde 6.97 olurken, özel kapsamlı TÜFE
göstergelerinden "H" 2013'te yüzde 7.11, "I" yüzde 7.08 arttı. TÜFE'de yıllık bazda
en yüksek artış yüzde 10.52 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti.
Geçen yıl eğitim yüzde 10.05, lokanta ve oteller yüzde 9.86, ulaştırma yüzde 9.77,
gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 9.67 ile artışın yüksek olduğu ana harcama
grupları oldu.
Yılın üçüncü çeyreği sonu itibarıyla Türkiye'nin net dış borç stoku 214.4 milyar
dollar oldu. Brüt dış borç stoku 372.7 milyar dollar olarak gerçekleşti. Kamu net
borç stoku üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 198 milyar TL olurken; AB tanımlı genel
yönetim borç stoku 552.7 milyar TL düzeyine çıktı.
Türkiye imalat PMI, bir önceki aya göre üretim ve yeni siparişlerdeki büyümenin
hız kaybetmesine rağmen 53.5 değerini alarak imalat sektöründe büyümenin
sürdüğüne işaret etti. Markit tarafından HSBC için hazırlanan imalat sanayi satın
alma yöneticisi endeksi (PMI) Kasım'da 55 ile 32 ayın en yüksek değerini almıştı.
İmalatçıların üretimi bir önceki aya göre yavaşlamasına rağmen tarihsel
ortalamanın üzerinde büyüme kaydetti. Ankete katılan şirketler üretimdeki artışın
iç ve dış pazarlardan gelen talepten kaynaklandığını ifade ettiler.
Bakanlar Kurulu otomobil, alkollü içki, sigara ve cep telefonunda Özel Tüketim Vergisi'ni
(ÖTV) çeşitli oranlarda artırdı. Resmi Gazete'nin 31 Aralık 2013 tarihli 2. mükerrer
sayısında yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre, binek otomobillerde motor hacmi
1,600 cm3'ü geçmeyenler için uygulanan yüzde 40 oranındaki vergi yüzde 45'e, motor
silindir hacmi 1,600 cm3'ü geçen fakat 2,000 cm3'ün altında olanlar için uygulanan yüzde
80 oranındaki vergi yüzde 90'a, motor silindir hacmi 2,000 cm3'ü geçenler için uygulanan
yüzde 130'luk vergi oranı ise yüzde 145'e yükseltildi. Karara göre, alkollü içkilerde de
asgari maktu vergi tutarı birada yüzde 15, diğer alkollü içkilerde yüzde 10 oranında
1
artırıldı. Sigarada da paket başına asgari maktu vergi 3.22 liradan 3.75 liraya, paket
başına maktu vergi de 9.22 kuruştan 13 kuruşa çıkarıldı. Yeni vergi düzenlemesinin
ardından alkollü içeceklerde ortalama yüzde 8-15, sigara fiyatlarında ise ortalama yüzde
3- 17 arasında artış olması bekleniyor. Cep telefonlarından adet başına uygulanan ve
100 lira olarak alınan vergi de 120 liraya yükseltildi.
Bu artışların bütçeye toplam 2.75 milyar gelir sağlaması bekleniyor. Bu düzenlemelerden
sağlanacak gelir hali hazırda 2014 merkezi yönetim bütçesinde gelir hedefleri içerisinde
yer alırken, bu nedenle öngörülen rakamlara herhangi bir ek olmayacak. Ekonomi
yetkilileri, yapılan vergi düzenlemelerinin gelir elde etmeyi amaçlamadığını, temelde üç
nedeninin bulunduğunu ve bunların cari açığı sınırlama, finansal istikrarı destekleme ve
sürdürülebilir büyüme olduğunu bildirdi. ÖTV artışlarıyla hükümet, bu yıl bazı vergi
kalemlerinin artırılmasında kullanılan ve yüzde 3.9'luk yeniden değerleme oranının
oldukça üzerinde vergi artışlarına gitti.
Kredi
kartlarıyla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), kredi kartları ile mal ve hizmet
alımlarda
yeni alımlarında vade süresini 1 Şubat 2014 tarihinden itibaren 9 ayla sınırladı. Resmi
düzenleme...
Gazete'de yer alan banka kartları ve kredi kartları hakkında yönetmelikte değişiklik
yapılmasına ilişkin yönetmelik uyarınca, mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret
karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak
üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde
taksitlendirme süresi 9 ayı geçemeyecek. Kredi kartlarıyla gerçekleştirilecek
telekomünikasyon ve kuyumla ilgili harcamalar ile yemek, gıda ve akaryakıt alımlarında
taksit uygulanamayacak.
Bankacılık
kredileri 20 Aralık
haftasında %0.82
artışla
1.044
trilyon TL oldu...
Bankacılık sektörü kredileri 20 Aralık itibarıyla geçen yılın aynı dönemindeki 794.25
milyar TL'ye göre yüzde 31.5 artışla 1.044 trilyon lira oldu. Krediler bir önceki haftaya
göre ise yüzde 0.82 artış kaydetti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)
verilerine göre, kredilerde 2012 sonuna göre artış ise yüzde 29.61 oldu.
DÜNYA’DA BU HAFTA
ABD
ekonomisinde
gelişmeler...



ABD Senatosu, Başkan Barack Obama'nın Merkez Bankası (Fed) başkanlığına
aday gösterdiği Janet Yellen için nihai oylamayı Pazartesi günü yapacak. Yellen
halen Fed'in başkan yardımcısı. Fed'in ilk kadın başkanı olacak olan Yellen,
Başkan Ben Bernanke'nin görevde son günü olan 31 Ocak'ın ertesinde, 1 Şubat
tarihinde göreve başlayacak. Başkan yardımcılığını 2010'dan beri sürdürdüğü
Fed'de daha önce San Francisco başkanı olan Yellen, bankanın krizden çıkış için
daha önce denemediği politikalara başvurduğu dönemde karar alma
mekanizmasında önemli bir rol oynadı.
Fed Açık Piyasa Komitesi'nde 2014'te oy hakkına sahip olacak olan Dallas Fed
Başkanı Richard Fisher, oylarının, Fed'in tahvil alımlarının enflasyonu
tetikleyeceği ve kurumu siyasi risklere açık bırakacağı yönündeki endişelerini
yansıtacağını söyledi. Fisher, ABD'nin bankacılık sisteminde biriken rezerv
fazlarının, enflasyon bakımından "çabuk tutuşan bir madde" olduğunu ve merkez
bankasının nihai surette, büyük oranda denenmemiş "teorik çıkış stratejisine"
dayanan sıradışı politikalarını sonlandırmayı planladığını söyledi.
ABD'de sözleşmeleri imzalanan ve bekleyen konut satışları endeksi Kasım'da
2





AB
ekonomilerinde
gelişmeler...
AB:


bir önceki aya göre yüzde 0.2 ile beklentilerin altında geriledi. Satışlarda yüzde 1
artış olması tahmin ediliyordu. Endeks geçen yılın Kasım ayına göre ise yüzde 1.6
geriledi. Daha önce yüzde 0.6 olarak açıklanan Ekim ayı bekleyen konut
satışlarındaki düşüş yüzde 1.2'ye revize edildi.
Satınalma yöneticileri endeksi, Aralık ayında beklentinin altında kalmasına
rağmen, iki yıldan uzun bir sürenin en güçlü üç ayını tamamlayarak imalat
sanayiideki gelişimin 2014'te istikrarlı bir şekilde devam edebileceğine işaret etti.
Chicago Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Kasım ayı seviyesi 63'ten Aralık
ayında 59.1'e gerilerken, 50'nin üzerindeki değerler genişlemeye işaret ediyor.
Endeks son üç ayda 62.7 ortalaması yakalayarak, Mayıs 2011'den bu yana en iyi
üç aylık periyodu gerçekleştirdi.
Tüketici güveni endeksi Aralık ayında 72'den 78.1'e yükseldi. Tahminler
endeksin 76 seviyesine yükseleceği yönündeydi.
ABD'de 20 şehirdeki konut fiyatları, Ekim ayında bir önceki yıla göre yedi yıldan
uzun bir sürenin en büyük artışını kaydederken, gayrimenkul sektöründeki
toparlanmanın 2014'te hanehalkı gelirlerini destekleyeceği sinyalini verdi.
S&P/Case Shiller emlak fiyatları endeksi Ekim ayında bir yıllık süreçte yüzde
13.6 yükselirken, Şubat 2006'dan bu yana en büyük 12 aylık yükselişi
gerçekleştirdi. Eylül ayında endeks, Eylül 2012'ye göre yüzde 13.3 artış
kaydetmişti.
ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 28 Aralık'ta sona eren haftada 339,000
seviyesinde açıklandı. Önceki hafta için 338,000 olarak açıklanan işsizlik maaşı
başvuru sayısı 341,000'e revize edildi.
ABD'de ISM imalat endeksi Aralık'ta 57 değerini alarak beklentilere paralel
açıklandı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi'nin Der Spiegel'e verdiği
röportaja göre, merkez bankası euro krizinin çözümlenmeye başladığını gösteren
"cesaretlendirici işaretlerle" faiz oranlarını daha fazla indirmenin gereğini
görmüyor. "Şu anda hızlıca hareket etmemiz için bir ihtiyaç görmüyoruz" diyen
Draghi, "Kriz bitmedi ama cesaretlendirici işaretler var" diye görüş bildirdi. Draghi
deflasyon işaretlerinin olmadığını belirttii. Spiegel'in haberinde Draghi'ye göre,
Euro Bölgesi'ndeki olumlu gelişmelerin arasında, birçok ülkedeki ekonomik
toparlanma, düzelen ticaret dengesi ve azalan bütçe açıkları var. Haberde bu
iyileşmelerin ECB'nin bir sene önceki seneki beklentilerinin üzerinde gerçekleştiği
belirtiliyor. Son gelen veriler, Euro Bölgesi'nde fabrika üretiminin ve tüketici
güveninin Aralık'ta beklentilerin üstünde yükselmesiyle üçüncü çeyreğe göre daha
olumluydu. Draghi Spiegel'e, piyasaların şimdilik gelecek sene olduklarından çok
daha güçlü olduğundan bu ayki Fed açıklamasındaki tahvil alımını azaltma
kararının çok büyük bir etkisinin olmadığını söyledi.
Avrupa Birliği (AB), Romanya ve Bulgaristan vatandaşlarının üye ülkelerde
yerleşmelerini önleyen engellerin kalkmasıyla, bu ülkelerden büyük çaplı göç
başlayacağından korkan İngiltere, Fransa ve Almanya'nın kaygılarını gidermeye
çalışıyor. Bulgaristan ve Romanya'nın AB'ye girişinden yedi yıl sonra,
vatandaşlarının 28 üyeli blok içinde diledikleri ülkelerde yaşama ve çalışmalarının
önündeki engeller 1 Ocak itibariyle yürürlükten kalktı. Bu uygulama varlıklı AB
ülkelerinde kaygı uyandırıyor. Bu ülkelerdeki sağcı siyasetçiler ve medya,
göçmenlerin yerel halkın elinden işlerini alacağını, kamu hizmetlerini
zorlayacağını ve geçim yüklerini sosyal devlete yıkacaklarını söylüyorlar. Avrupa
Komisyonu'nun istihdamdan sorumlu üyesi Laszlo Andor, zaten AB
ülkelerinde yaşayan 3 milyondan fazla Bulgar ve Romanyalı olduğunu, ve
3
kısıtlamaların kalkmasıyla bu sayıda artış beklenmediğini söyledi. Andor yaptığı
açıklamada, diğer AB ülkelerine gelebilecek yoğun bir göçün eğitim, konut ve
sosyal hizmetleri zorlayacağını kabul etti. Andor'un verdiği bilgiye göre AB içinde
doldurulmayı bekleyen 2 milyon boş iş var. İngiltere Başbakanı David Cameron
göçmenlerin devletten işsizlik yardımı talep etmelerini önleyecek düzenlemeleri
daha önceden geçirmişti. Cameron, yoksul AB ülkesi vatandaşlarının daha zengin
ülkelere yerleşmelerini kısıtlamak istediğini söylüyor.
Almanya:
Almanya'da imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Aralık'ta nihai 54.3'e
yükselerek beklentilerin hafif üzerinde bir değer aldı. Endeks Haziran 2011'den bu yana
en yüksek değeri alırken ve sektördeki büyüme üst üste altıncı ayda da devam etti.
Almanya'da imalat sanayi PMI'ın 54.2 ile Aralık ayı öncü verisiyle aynı seviyede
açıklanması bekleniyordu. Kasım'da 52.7 nihai değerini alan endeksin 50'nin üzerinde yer
alması imalat sektöründe faaliyetlerin arttığı anlamına geliyor.
Letonya:
Letonya, yeni yıla girilmesiyle Euro Bölgesi'ne de resmen dahil oldu. Böylece Euro
Bölgesi'nin 18. üyesi olan Letonya'da artık para birimi euro olacak. Diğer Baltık ülkeleri
Litvanya ve Estonya ile eski Sovyetler Birliği'nden 1990'lı yıllarda ayrılan Letonya, 2004'te
Avrupa Birliği ve NATO'ya dahil oldu. Ülkenin Avrupa Birliği ve NATO'ya girmesinin
ardından Euro Bölgesi'ne de girerek Batı ile bütünleşmeyi daha da derinleştirmesi,
Letonya yönetimi için doğal bir adım olarak değerlendiriliyor.
Diğer
ekonomilerde
gelişmeler...
Çin:



Çin'de imalat sektöründe faaliyetler hem özel hem de resmi verilere göre Aralık
ayında hız kaybederek, ülkede büyümenin geçen yılın son çeyreğinde
yavaşladığı beklentisini güçlendirdi. HSBC/Markit imalat sektörü satın alma
yöneticisi endeksi (PMI) Kasım ayındaki 50.8 düzeyinden Aralık'ta üç ayın en
düşük seviyesi olan 50.5'e geriledi. Çin hükümeti tarafından ölçülen resmi PMI ise
dört ayın en düşük seviyesi olan 51'e geriledi. Resmi PMI büyük ölçekli kamu
şirketlerinin faaliyetleri hakkında fikir verirken, HSBC/Markit tarafından ölçülen
PMI özel ve daha küçük ölçekli şirketlere odaklanıyor.
Çin'in hizmet sektöründeki büyüme iş yerlerinin geleceğe yönelik beklentilerinin
azalmasıyla birlikte Aralık'ta dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Veriye göre,
Kasım'da 56 seviyesinde yer alan resmi hizmetler PMI Aralık'ta 54.6'ya düştü.
Resmi ve özel Çin imalat PMI endeksleri, ihracat siparişlerindeki yavaşlamaya
paralel olarak imalat sektöründe büyüme hızının azaldığını gösterdi.
Çin'de yerel hükümet borçları 3 yıl içinde 17.7 trilyon dolara çıktı. Pekin
hükümetinin, Temmuz'da Ulusal Denetim Ofisi'ne (NAO) toplam yerel borç
seviyelerine ilişkin çalışma istemesinin ardından hazırlanan rapor, bazı yerel
hükümetlerin, borçlarının 5'te 1'inden fazlasını ödemek için yeni kredi kullandığını
gösterdi. Çin'in toplam hükümet borcu, GSYH'nin yüzde 58'ine karşılık geliyor.
Çin Bankacılık Denetim Komisyonu'na göre yerel hükümet borçları 2010 sonu
itibariyle, Çin'deki toplam kredilerin yüzde 80'ini oluşturuyordu. Yerel hükümetler,
küresel krizin ardından mevcut büyüme oranlarını korumak için büyük oranda
borçlanıyor. Pekin hükümeti birçok kez finansal risklere karşı korunma çağrısında
bulundu.
Brezilya:
Tüketici taleplerinin ithalatı artırması ve düşük küresel büyümenin ihracatı azalmasıyla
Brezilya geçtiğimiz yıl 2000'den bu yana en kötü dış ticaret verisini açıkladı. Ülke
4
2013'te 2.56 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. Brezilya'da ithalat 2013'te günlük
ortalama yüzde 6.5 artarak yıl genelinde 240 milyar dolara çıkarken, ihracat yüzde 1
düşüşle 242 milyar dolara geriledi. Latin Amerika 2013'te yüzde 2.37 büyürken, Brezilya
ekonomisi yüzde 2.3 büyüme kaydederek 2012'deki hızını ikiye katladı. Ülkede
perakende satışlar işsizlik oranının düşmesiyle yılın ilk 10 ayında ortalama yüzde 4 arttı.
Dış ticaret dengesinin bu yıl petrol ve hububat üretimine ve "yardımcı kura" bağlı olarak
düzeleceğini söyleyen Dış Ticaret Bakanı Daniel Godinho, riskler arasında gelişmiş
ülkeler ve Çin'de yavaşlayan büyümeyi gösterdi.
Güney Kore:
Güney Kore'de, yenin wona karşı zayıflamasının ülkenin satışlarını sınırlamasına
rağmen, cep telefonu ve otomobil ticaretinin artmasıyla, 2011'den beri en hızlı ihracat
büyüme rakamlarının kaydedilmesi bekleniyor. Güney Kore Ticaret Sanayi ve Enerji
Bakanlığı açıklamasına göre, ülkedeki denizaşırı ihracat, 2012'deki yüzde 1.3'lük büyüme
düşüşünden sonra 2013'te yüzde 6.4 ile tahminlerin üstünde büyüdü. Güney Koreli
ihracatcılara risk oluşturabilecek faktörlerden biri, wonun Japon yenine karşı 2013'te
yüzde 22.5 güçlenmesinin ardından yükselmeye devam ederek, Güney Koreli şirketleri
Japon rakiplerine karşı dezavantajlı konuma sokması olarak görülüyor. Güney Kore
merkez bankasının 31 Aralık'ta yayımlanan 12 Aralık tarihli toplantısının tutanaklarına
göre, para birimi volatilitesi ülke için en büyük riski teşkil ederken, eğer yen daha da
zayıflarsa ihracatın ciddi bir darbe alabileceği belirtildi.
BU HAFTA PİYASALAR
Siyasi
gerilimin
etkisiyle
hafta
içinde
dolar/TL
yeni
tarihi
zirvelere çıktı...
Rüşvet ve yolsuzluk iddiaları ile 17 Aralık'ta başlatılan operasyon sonrası siyasi risk
algısıyla Cuma günü tarihi zirveye yükselen dolar/TL paritesi, Pazartesi günü siyasi
tansiyonu artırıcı gelişme olmamasıyla düşüş eğilimine girerken, TL'nin dolar karşısındaki
değer kazancı yüzde 1'i aştı. Kurdaki gerilemede TCMB'nin Pazartesi ve Salı günü
minimum 1.2 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirecek olması da etkili oldu. Cuma
günü tarihi zirve olan 2.1765'e kadar yükselen dolar/TL 2.1210'a kadar geriledi. Cuma
günü tarihi rekor seviye olan 2.5943'e yükselen sepet bazında TL ise 2.5275 seviyesine
geriledi. 7 Ekim 2015 itfalı gösterge tahvilin bileşik faizi %10.17 seviyesinde haftaya
başlarken; 27 Eylül 2023 itfalı 10 yıllık tahvilde ortalama bileşik getiri %10.40 oldu. Döviz
piyasasında yüksek volatilite yılın son işlem gününde de devam ederken, siyasi
endişelerin sürmesi ve lokal kurumsal taleple dolar/TL yükseldi. Yerli kurumsal
yatırımcıların açık pozisyonlarını kapama isteğiyle son günlerdeki yoğun döviz talebi
devam ederken, likiditenin oldukça düşük olduğu piyasada kur sert yükseldi. 2013 yılında
piyasalara ABD Merkez Bankası'nın tahvil alım programının seyrine ilişkin endişeler, Gezi
Parkı olayları ile rüşvet ve yolsuzluk iddiaları ile 17 Aralık'ta başlatılan operasyon sonucu
artan siyasi gelişmeler damgasını vururken, dolar/TL yılı 2.10 seviyesinin üzerinde,
gösterge faiz ise çift hanede tamamladı. TCMB'nin doğrudan faiz artırımı yerine likidite
politikaları gibi dolaylı yollarla TL'deki değer kaybı ile mücadele etmeyi tercih etmesi de
kurdaki yükselişte etkili oldu.
5
2014’ün ilk piyasa günü olan 2 Ocak’ta ise dolar/TL paritesi, siyasi endişelerin devam
eden baskısı, ABD 10 yıllık tahvil faizlerindeki yükselişe paralel gelişmekte olan
piyasalardaki satış eğilimi ve euro/dolar’daki düşüşle yeni tarihi zirve olan 2.1885'e kadar
yükseldi. Sepet bazında TL ise 2.5883'e kadar yükseldi. Otomobil, alkollü içki, sigara ve
cep telefonunda Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) artırılmasının ardından, yapılan zamların
ilgili sektörlerce fiyatlara tamamen yansıtılması halinde 2014 yılı enflasyonunun en az 1
puan artacak olması piyasaları olumsuz etkiledi. Faiz oranları da çift hanelerdeki seyrini
sürdürdü. Haftanın son gününde ise yıllık enflasyon verisinin beklenilen düzeyde
gelmesiyle dolar/TL hafif geriledi, faizlerde ise önemli bir değişim olmadı.
Tahvil/bono piyasası gösterge faiz oranları
(07.10.15 tahvili, % bileşik)
%
25
22
19
16
13
Sonuçta 27 Aralık’da Merkez Bankası
kurlarıyla 2.1642 olan dolar/TL paritesi,
3 Ocak’ta
2.1726 TL’ye yükseldi;
2.9897 TL düzeyinde olan euro/TL
paritesi ise 2.9640 TL’ye indi. 27
Aralık’da %10.1 olan gösterge tahvilin
ortalama bileşik faizi ise bu haftanın son
günü %10.25 oldu.
10
7
02.01.2006
03.03.2006
28.04.2006
26.06.2006
21.08.2006
17.10.2006
15.12.2006
14.02.2007
11.04.2007
08.06.2007
03.08.2007
01.10.2007
28.11.2007
28.01.2008
24.03.2008
21.05.2008
16.07.2008
10.09.2008
11.11.2008
13.01.2009
10.03.2009
07.05.2009
03.07.2009
28.08.2009
27.10.2009
25.12.2009
19.02.2010
14.04.2010
11.06.2010
05.08.2010
05.10.2010
07.12.2010
01.02.2011
28.03.2011
23.05.2011
18.07.2011
15.09.2011
15.11.2011
10.01.2012
06.03.2012
03.05.2012
28.06.2012
27.08.2012
23.10.2012
21.12.2012
18.02.2013
15.04.2013
13.06.2013
13.08.2013
09.10.2013
11.12.2013
4
Döviz, petrol
altın fiyatları...
ve Döviz:
Japon yeni hafta başında dolar karşısında beş yılın en düşük seviyesine gerilerken, euro
ise yıl sonu alımları ve ECB açıklamalarının ardından dolar karşısında iki yılın en yüksek
seviyesine yaklaştı. Dolar/yen paritesi 105.35’e çıkarken, Euro dolar karşısında 1.3765
seviyesinde işlem gördü. Hafta içinde dolarda artış görüldü. Dolar yen karşısında hafta
içinde beş yılın en yüksek seviyesine yakın işlem gördü. Japonya Merkez Bankası'nın
(BOJ) yoğun destekleyici politikaları yenin 2013'te önemli değer kaybetmesine neden
oldu. Euro/dolar paritesi hafta içinde 1.3750 civarında seyretti, ancak haftanın son
günlerinde 1.37’nin altına geriledi. Haftanın son gününde Japon yeni son dönemdeki
kayıplarının ardından dolar ve euro karşısında yükseldi ve dolar/yen paritesi 105 yenin
altına indi. Euro ise dolar karşısında 1.3620 ile iki haftanın en düşük seviyesini gördü.
Cuma günü itibariyle Euro/dolar paritesi 1.3615; Dolar/yen paritesi 104.45
düzeyindedir.
Petrol:
Brent ham petrolünün varil fiyatı, bazı petrol üreticisi Afrika ülkelerinde devam eden
gerginliğin sağladığı destekle hafta başında 112 doların üzerindeydi. Güney Sudan'da
artan şiddet bu ülkenin petrol üretiminin azalmasına neden olurken, Libya'da da petrol
arzı konusunda sıkıntılar yaşanıyor. ABD hafif petrolünün varili de 100 doların üzerinde
haftaya başladı. Hafta içinde de Brent ham petrolünün varil fiyatı, ABD'nin ham petrol
stoklarında düşüşe işaret eden verinin ve Güney Sudan ile Libya'nın üretimlerindeki
düşüşün ardından 111 doların üzerinde işlem gördü. ABD hafif petrolü ise 100 doların
altına geriledi ve 98.75 dolar civarında seyretti. Ancak yeni yılla birlikte ve haftanın son
günlerinde petrol fiyatlarında gerileme vardı. Brent ham petrolünün varil fiyatı 2 Ocak’ta
son altı ayın en büyük günlük düşüşünün kaydetti ve 108 doların altına düştü, daha sonra
hafif artış gösterdi. ABD hafif petrolünün varili de 95 dolara geriledi. Cuma günü itibariyle
Brent ham petrolünün varili 107.85 dolar düzeyinde; ABD hafif ham petrolünün varili
95.35 dolar civarında seyretmektedir.
6
Altın:
Altın, hafta başında borsalardaki yükseliş ve küresel ekonomide toparlanma beklentisinin
yatırımcı ilgisini azaltmasıyla düştü ve ons başına 1210 dolar seviyesine geriledi.
Gerileme 2013’ün son gününde de sürdü ve altın ons fiyatı altın ayın en düşük seviyesi
olan 1199 dolara kadar indi. Altın fiyatları hafta içinde ise düşük fiyat seviyesinden
yapılan alımlarla yükseldi ve tekrar 1225 dolara çıktı. Perşembe günü de altın
yükselmeye devam ederek borsalardaki düşüşün ardından talebin artmasıyla iki haftanın
en yüksek seviyesine ulaştı ve 1230 doları aştı. Ekim'den bu yana en iyi haftayı geride
bırakmaya hazırlanan altın, Çin'deki güçlü talepten de destek buldu. Haftanın son günü
altın fiyatları yatay bir seyir izledi. Cuma günü itibariyle altının spot fiyatı ons başına
1230 dolar civarındadır.
ABD doları/TL*
Euro/TL*
Döviz Sepeti **
Euro-dolar
paritesi
DÖVİZ KURLARINDAKİ GELİŞMELER
(1)
(2)
(3)
(2)/(1)
31.12.12
31.12.13
03.01.14
%
değişim
1,7862
2,1343
2,1726
19,5
2,3565
2,9397
2,9640
24,7
2,0714
2,5370
2,5683
22,5
1,3193
1,3774
1,3643
(2)/(1)
reel %
değişim
11,3
16,2
14,0
(3)/(2)
%
değişim
1,8
0,8
1,2
-
-1,0
4,4
* TCMB döviz satış kuru. ** 0,5 dolar + 0.5 euro. *** Reel % değişim için tüketici fiyat endeksi kullanılmıştır.
PARA PİYASALARINDA GELECEK HAFTA
Siyasi
krizin Küresel piyasalar yavaş yavaş Noel ve yılbaşı tatillerinden geri dönmekteler. Ama yine de
etkileri izlenecek... bu hafta piyasalarda işlem hacimleri oldukça düşüktü. Borsalarda yeni yıl başlangıcı
nedeniyle kar realizasyonları yaşandı. Ancak özellikle gelişmeler ülkeler yeni yıla olumlu
bir başlangıç yaptılar. ABD’de olumlu ekonomik veriler gelmeye devam ederken, 10 yıllık
hazine bonosu faizleri %3’ü geçti. Haftaya Şubat ayında Fed Başkanı olması beklenen
Janet Yellen için Senato’da nihai oylama yapılacak. Bu arada, bu hafta Letonya Euro
Bölgesi’nde dahil olurken; Bulgaristan ve Romanya vatandaşları AB ülkelerinde serbest
çalışma iznine sahip oldular. ECB Başkanı Draghi’nin verdiği demeçlerde yeni bir faiz
indirimine gerek duymadığını açıklaması dikkat çekti. Euro hafta başında dolar
karşısındaki güçlü konumunu devam ettirirken, yeni yılla birlikta dolar yükselmeye
başladı. Dolardaki güçlenme kısa vadede devam edebilir. Hafta başında dolar ve euro
karşısında hızla değer kaybeden Japon yeni ise yeni yılın ilk günlerinde hafif toparlandı.
Öte yandan Çin ekonomisinden bu hafta yeni yavaşlama sinyalleri geldi. Gelişmekte olan
ülkeler ise Fed’in tahvil alım programını azaltacak olmasından ve ABD’de faizlerin
yükselmesinden olumsuz etkilenmeye devam ediyorlar. Bu hafta petrol fiyatları
gerilerken, altında hafif bir toparlanma oldu. Euro/dolar paritesi 1.3615 civarında
seyrederken; dolar/yen paritesi 104.45 dolaylarında. Altının onsu 1230 dolar düzeyinde.
Brent ham petrolünün varili 107.85 dolar; ABD hafif ham petrolünün varili ise 95.35 dolar
civarında.
Türkiye ekonomisinde dış ticaret, dış borç stoku ve enflasyon verileri açıklandı. Verilerde
önemli bir sürpriz yoktu. Dış ticaret açığı Kasım’da azalırken; Ocak-Kasım döneminde
artmaya devam etti ve 90 milyar dolara dayandı. Dış borç stoku da artışını sürdürdü.
Aralık tüketici enflasyonu is beklentiler dahilinde geldi ve yıllık enflasyon %7.40 olarak
7
gerçekleşti. Burada önemli olan nokta enflasyonun yine Merkez Bankası’nın iki kere
revize ettiği tahminlerinden yüksek çıkması. Kurlarda süren artış ve bazı ürünlerde
yılbaşında yapılan ÖTV zamları Ocak ayına ve 2014’e ilişkin enflasyon beklentilerinin
ciddi şekilde bozulmasına yol açtı. Ayrıca, hafta içinde dolar/TL paritesi ve döviz sepeti
tarihi zirveye çıktı. Fed’in tahvil alım programını azaltma kararı ve 17 Aralık’tan sonra
ortaya çıkan siyasi krizle birlikte kurlarda başlayan zayıflama sürmekte. Merkez
Bankası’nın döviz satım ihaleleri ise bunu durdurmakta yetersiz kalmakta. Zaten şu
aşamada Merkez Bankası’nın olayların yatışmasını beklemekten başka yapabileceği
birşey yok. Ekonomi ve finansal gelişmelerin dışından kaynaklanan şoklara karşı banka
bekle-gör politikası izlemekte. Ancak 2014 için bankanın bir faiz artırım süreci ile karşı
karşıya kalma olasılığı yükselmiş durumda. Bu konuda gözler Ocak ayı PPK toplantısına
çevrilmiş durumda. Öte yandan, önümüzdeki hafta Kasım ayına lişkin sanayi üretimi
verileri açıklanacak.
Önümüzdeki hafta kurlardaki dalgalanmanın süreceğini tahmin etmekteyiz. Siyasi
gerginlik ortamının yatışmaması halinde, küresel piyasalardaki olumlu havaya rağmen
kurda yukarıya doğru gidiş sürebilecektir. Ayrıca 6 Ocak’tan itibaren küresel piyasalarda
tatil dönemi bitmiş olacak ve Türkiye’nin durumu yeniden değerlendirilecektir. Şu ana
kadar son gerginlikler hakkında bir açıklama yapmamış olan kredi derecelendirme
kuruluşları da çeşitli görüş ve yorumlarını bildirebilirler. İçeride Merkez Bankası’nın ne
yapacağı da izlenecek. Bu çerçevede, Türkiye ve piyasalar için zor bir haftaya daha
gireceğiz. Bu koşullar altında dolar/TL paritesinin mevcut düzeylerde dalgalanmaya
devam edebileceğini ve olumsuzlukların artması durumunda ise 2.20’yi zorlayabileceğini
düşünüyoruz. Diğer taraftan gösterge faizde de çift hanelerin devam edeceğini tahmin
ediyoruz.
Daha fazla bilgi için:
Dr. M.Veyis Fertekligil,
Baş Ekonomist
e-posta: [email protected]
Tel: 0212 – 368 35 20
UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler
kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye
veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda
herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına
sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk
kabul etmemektedir.
8