03 Haziran 2016 Haftanın Gündemi-Beklentiler Fed Başkanı’nın konuşması ve ilk çeyrek GSYİH verisi izlenecek... Küresel piyasalarda Haziran ayı ekonomik gündemin yoğun ve hareketli olduğu bir ay olacak. Öncelikle 14-15 Haziran Fed toplantısı ve 23 Haziran’da İngiltere’den AB’den ayrılması için düzenlenecek referandumlar gündemin en önemli konuları olacak. 15 Haziran’da Fed’in faiz artırımı yapabileceğine ilişkin beklentiler dünya ekonomisini etkilemeye devam ediyor. ABD dolarının yüksek seyri hem önemli para birimleri hem de gelişmekte olan para birimlerine karşı bu hafta da sürdü. Ancak son açıklanan ABD tarım dışı istihdam verisi beklentilerden çok daha düşük geldi ve bu da Fed’in en azından Haziran ayı için faiz artırımı yapma olasılığını azaltmakta. Bu hafta ayrıca Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz toplantısı vardı. ECB Başkanı Draghi bir süre açıklanan parasal genişleme önlemlerinin etkilerinin izleneceğini ve zaten bu önlemlerin bazılarının daha yeni uygulanacağını söyledi. Euro Bölgesi’ne ilişkin büyüme ve enflasyon tahminleri ise hafif yukarı yönlü revize edildi. Bu hafta ayrıca OPEC’in toplantısı vardı ama burada üye ülkeler beklendiği gibi bir üretim kesintisi ya da tavanı üzerinde anlaşamadı. Buna rağmen Suudi Arabistan’ın aşırı bir üretim yapmayacağı sözleri üzerine petrol fiyatları gerilemedi, hatta yükseliş eğilimini korudu. Öte yandan, Japonya’da Başbakan Abe’in satış vergisi uygulamasını erteleyeceği yönündeki açıklamalarından sonra Japon yeni biraz güçlendi, ancak ülkedeki yüksek kamu açıkları ve düşük büyüme eğilimi Japon ekonomisi hakkındaki beklentileri zayıflatıyor. Gelişmekte olan ülkelere bakıldığında, Türkiye ve Brezilya’da politik riskin azalmasının para birimleri üzerinde olumlu etkisi olduğu, Çin para birimi yuanın biraz istikrara kavuşmasına rağmen aşağı yönlü baskıların sürdüğü görülmekte. ABD Doları hafta başında güçlü seyretmeye devam ederken, düşük tarım dışı istihdam verisinden sonra geriledi. Euro/dolar paritesi 1.1310; dolar/yen ise 107.25 civarında seyrediyor. Petrol fiyatlarında hafif yükselme kaydedildi. Vadeli Brent ham petrolünün varili 49.80 dolar, ABD hafif ham petrolünün varili 48.90 dolar civarında. Altın fiyatları ise Fed’in faiz artıracağına ilişkin beklentiler nedeniyle hafta başında gerilerken, haftanın son gününde gelen düşük ABD tarım dışı istihdam verisinden sonra yükseldi. Altının onsu 1238 dolar civarında seyrediyor. Türkiye’de bu hafta dış ticaret ve enflasyon verileri açıklandı. Dış ticaret açığındaki daralma, ihracattaki azalmaya rağmen petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisinin devam etmesiyle sürdü. Öncü veriler Mayıs ayında altın 1 ihracatındaki artışın etkisiyle ihracatın tekrar toparlanacağına işaret etmekte. Mayıs ayı enflasyonu ise gıda fiyatlarındaki düşüşün devam etmesiyle beklentilerden daha düşük geldi ve yıllık tüketici enflasyonu %6.6 ile değişmedi. Çekirdek enflasyonun da yıllık bazda biraz gerilemesi olumlu olarak nitelenebilir. Ancak bundan sonraki dönemde yaz aylarında olumlu baz etkisinin kaybolmasıyla yıllık enflasyonda artış olabilir. Türkiye’de siyasi belirsizliğin giderilmesiyle kur ve faizde iniş oldu. Bu hafta dolar/TL paritesinin 2.95 civarında yatay seyrettiğini görmekteyiz. İki yıllık faizler olumlu enflasyon verisinden sonra %9.30’un altına geriledi. Düşük gelen ABD istihdam verilerinden sonra ise kur sert gerilerken, faizler de %9.20’nin altına indi. Haftaya küresel piyasaları etkileyebilecek önemli bir veri açıklaması bulunmamakta. Buna karşılık, Fed Başkanı Yellen’in Pazartesi günü yapacağı konuşma Fed’in ay ortasındaki toplantısı açısından piyasanın yakından izlediği bir konuşma olacak. Yurtiçinde ise Nisan ayı sanayi üretimi ve cari açık verileri ile ilk çeyrek büyümesi açıklanacak. Kur ve faizin ise daha çok küresel piyasalardaki risk iştahına gore hareket edeceğini tahmin ediyoruz. Bu çerçevede, dolar/TL paritesinin 2.90-2.95 civarındaki hareketini sürdürmesini bekliyoruz; ancak son verilerden sonra Fed’in faiz artırımını erteleyebileceği algısının güçlenmesi kurda aşağı yönlü baskıların oluşmasına neden olabilir. İki yıllık tahvilin bileşik faizinin ise %9.10-9.40 aralığında dalgalanacağını tahmin ediyoruz. TÜRKİYE’DE BU HAFTA Son ekonomik gelişmeler... Tüketici fiyatları enflasyonu gıda kaleminde devam eden düşüşlerin etkisiyle Mayıs ayında beklentilerin altında yüzde 0.58 artarken, yıllık enflasyon Nisan ayında gerilediği son üç yılın en düşük seviyesinden uzaklaşmayarak yüzde 6.58 oldu. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) Mayıs'ta yüzde 1.48 artarken yıllık artış ise yüzde 2.87'den yüzde 3.25'e yükseldi. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinde de düşüş eğilimi görüldü. Buna göre Nisan'da yüzde 9.21 olan "H" endeksi Mayıs'ta yıllık olarak yüzde 8.69'a, "I" endeksi ise yüzde 9.41'den yüzde 8.77'ye geriledi. Verilerin ayrıntılarına bakıldığında aylık en yüksek artış yüzde 8.04 ile giyim ve ayakkabı grubunda görülürken, ulaştırmada yüzde 1.10, eğitimde yüzde 1.04, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.95 ve haberleşmede yüzde 0.92 artış gerçekleşti. Öte yandan aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 1.64 ile gıda ve alkolsüz içecekler olurken, ev eşyasında yüzde 0.28 ve alkollü içecekler ve tütünde yüzde 0.03 düşüş gerçekleşti. Ocak ayında 2 yüzde 11.69 olan yıllık bazda gıda enflasyonu ise Mayıs'ta yüzde 2.47 oldu. Dış ticaret açığı Nisan ayında da gerilemeye devam etti. Bunda petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisinin ithalatı daraltması etken oldu. Nisan ayında dış ticaret açığı %16.3 azalarak 4.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracat geçen yılın aynı ayına göre %10.2 azalarak 11.9 milyar dolar, ithalat ise %11.9 azalarak 16.2 milyar dolar oldu. Bu arada, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ihracat aylık bazda %5.4 azalırken, ithalat %3.3 geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise ihracat Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre %10.4, ithalat %11.5 azaldı. Ocak-Nisan döneminde ise ihracat %7.4 azalarak 46.6 milyar dolara inerken, ithalat %10.9 azalarak 62.9 milyar dolara düştü. Dış ticaret açığı ise %19.7 azalarak 16.3 milyar dolara indi. Oniki aylık dış ticaret açığı ise gerileyerek 59.3 milyar dolar oldu. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı öncü verilere göre dış ticaret açığı Mayıs ayında %26.09 azalarak 5.05 milyar dolar oldu. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, ihracat Mayıs'ta %9.97 artarak 12.14 milyar dolar, ithalat %3.83 azalarak 17.19 milyar dolar oldu. Bakanlık verilerine göre ilk beş ayda dış ticaret açığı %21.29 daralarak 21.35 milyar dolar olurken aynı dönemde ihracat %4.27 azalışla 58.82 milyar dolar, ithalat %9.48 azalışla 80.17 milyar dolar oldu. İmalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Mayıs'ta 49.4'e yükselerek imalat sektöründe üç aydır devam eden daralmanın hız kaybettiğine işaret etti. Sektörde üretim, yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri daralırken, şirketler istihdam artırmaya devam etti. Markit tarafından İstanbul Sanayi Odası (İSO) için hazırlanan imalat PMI, Nisan ayında bulunduğu 48.9 düzeyinden 49.4'e yükseldi. Finansal İstikrar Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayınlanan yılın ilk Finansal İstikrar Raporu yayımlandı... Raporu'nda geçen rapor döneminden bu yana küresel risk iştahında bir miktar iyileşme gözlenmekle birlikte genel olarak küresel piyasalardaki oynaklığın devam ettiği ve gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının da dalgalı seyrini sürdürmekte olduğunu belirtildi. Raporda, ılımlı ve istikrarlı büyüme eğilimi korunurken, dış ticaret hadlerinde yaşanan olumlu gelişmelerin, tüketici kredilerinin ılımlı seyri ve temkinli para politikası duruşunun etkisiyle cari işlemler dengesinde iyileşmenin devam ettiği kaydedildi. Yıllık kredi büyüme hızlarının makul düzeylerde seyrettiği ifade edilirken, ticari kredilerin tüketici kredilerine kıyasla daha yüksek bir oranda büyümeye devam ettiği kaydedildi. Raporda, Bireysel Emeklilik Sistemi'ne (BES) otomatik katılım ve gelire dayalı makroihtiyati düzenlemelerin tasarruf eğilimini ve basiretli borçlanmayı teşvik ederek finansal istikrarı destekleyeceği belirtildi. Bankalara tahsis edilen depo limitleri ile bankaların TCMB nezdinde bulundurdukları döviz ve altın varlıklarının toplamının sektörün kısa vadeli dış borçlarını fazlasıyla karşılamakta olduğu ve bu durumun, döviz likiditesinde yaşanacak dalgalanmalara karşı sektörün yeterli likidite tamponlarına sahip olduğunu göstermekte olduğu da raporda söylenmekte. Uygulamadaki tedbirlerin etkisiyle bankacılık sektörünün yurt dışından temin ettiği borçların vadesi uzamaya devam etmekte olduğu ve bu gelişmenin bankaların döviz likiditesi dalgalanmalarına karşı dayanıklılığını artırmakta olduğu da raporda vurgulanmakta. 3 Bankacılık sektörünün OcakNisan dönemi net kârı 10.97 milyar TL... Bankacılık sektörünün Ocak-Nisan dönemi net kârı, geçen yılın aynı dönemine göre net faiz gelirleri ve net ücret komisyon gelirlerinin katkısı ile yüzde 32.3 artarak 10.97 milyar lira oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) aylık verilerine göre, sektörün kredileri de Nisan sonunda geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 12 artarak 1.52 trilyon lira oldu. Bankacılık sektörünün geçen sene Nisan sonunda net kârı yaklaşık yüzde 9 artışla 8.3 milyar lira olmuştu. Sektörün aktif büyüklüğü ise Nisan sonunda, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 10 artarak 2.4 trilyon lira oldu. Bankacılık sektörünün geçen sene Nisan'da yüzde 2.85 olan takipteki alacaklar oranı bu sene Nisan'da yüzde 3.36'ya yükselirken, sermaye yeterlilik rasyosu da geçen seneki yüzde 15.1 seviyesinden yüzde 15.77'ye çıktı. Hazine 5 yıl vadeli sukuk ihracında 1 milyar dolar borçlandı... Hazine Müsteşarlığı, uluslararası piyasalardaki dördüncü dolar cinsi sukuk (kira sertifikası) ihracında 1 milyar dolar borçlandığını teyit etti. Hazine'den yapılan yazılı açıklamada, 8 Haziran 2021 vadeli ihracın tutarının 1 milyar doları ve kira oranı mid swap artı 290 baz puana denk gelen yüzde 4.251 olarak gerçekleştiği; ihraç tutarının 8 Haziran 2016 tarihinde hesaplara gireceği kaydedildi. Hazine bu ihraçla birlikte 2016 yılında uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ihracı ve kira sertifikası yoluyla en fazla 4.5 milyar dolar olarak gerçekleştirilmesi planlanan dış finansman programının 4 milyar dolarlık kısmının da tamamlandığını belirtti. Iran Halkbank’a 6 İran Ekonomi Bakanlığı Dış Ekonomik İlişkiler Direktörü Sadegh Akbari, İran'ın milyar euro Hindistan bankalarındaki 6 milyar Euroluk petrol parasının parça parça kısa aktaracak... sürede Halkbank'a aktarılacağını söyledi. Akbari, bu kapsamda 600 milyon euronun Halkbank'a aktarıldığını ifade etti. Akbari, "İran merkez bankasının talimatıyla Hindistan'daki bankalar ellerindeki parayı Halkbank'a transfer edecekler" dedi. Akbari, toplam tutarın tamamının ne zaman aktarılacağını net olarak söylemedi ancak bunun kısa sürede tamamlanacağını belirtti. Hindistan'daki rafineriler 2013 yılında Halkbank kanalını kapanmasının ardından İran'a yapacakları ödemeleri Hindistan'daki bankalarda tutuyorlardı. Hindistan Merkez Bankası'nın geçen hafta yaptığı tavsiye sonrası Hindistan Petrol Bakanlığı rafinerilerin 30 Mayıs'tan başlayarak üç ay içinde İran'a ait parayı transfer edebileceklerini bildirdi. İran, ödemelerin Euro cinsinden yapılmasını istiyor. Hindistan rafinerilerinin ödemelerinin Halkbank'a aktarılmasını istemelerinin arkasında iki ülke arasındaki "pozitif bankacılık ilişkileri" olduğunu söyleyen Akbari, fonların Türkiye aktarılmasının Türkiye ve Avrupa ile ticaretini kolaylaştıracağını belirtti. Akbari, İran'a yönelik ambargoların kalkmasının ardından İran ve Türkiye Merkez Bankası arasındaki SWIFT hattının da yeniden açıldığını söyledi. Hazine Haziran'da 1, Temmuz'da 5, Ağustos'ta 2 ihale ile borçlanacak... Hazine'nin Haziran-Temmuz-Ağustos iç borçlanma programına göre, Hazine Haziran'da toplam 2 milyar TL iç borç servisine karşılık 1.9 milyar TL iç borçlanma öngörüyor. Temmuz'da toplam 11.5 milyar TL iç borç servisine karşılık 11.2 milyar TL iç borçlanma yapılması planlanıyor. Ağustos'ta ise toplam 4.1 4 milyar TL iç borç servisine karşılık 4 milyar TL iç borçlanma öngörülüyor. Böylece, Hazine Haziran'da 1, Temmuz'da 5, Ağustos'ta 2 ihale ile borçlanacak. Hazine Temmuz ayında 1.2 milyar TL'lik kira sertifikası ihracı planlıyor. Alman parlamentosunun alt kanadı "Ermeni Soykırımı" tasarısını onayladı... Alman parlamentosunun alt kanadı 1915 yılında Osmanlılar tarafından Ermenilerin öldürülmesini "soykırım" olarak niteleyen sembolik tasarıyı onayladı. Başbakan Binali Yıldırım, Almanya Parlamentosu'nun 1915 olaylarını "Ermeni Soykırımı" olarak niteleyen kararının ardından Türkiye'nin Almanya Büyükelçisi'ni istişareler için Türkiye'ye çağırdığını söyledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise Almanya Parlamentosu'nun 1915 olaylarını "Ermeni Soykırımı" olarak niteleyen kararının, Türkiye Almanya ilişkilerini ciddi manada etkileyecek bir karar olduğunu söyledi. Almanya Başbakanı Angela Merkel karardan sonra yaptığı açıklamada Türkiye ile Almanya arasındaki ilişkinin kapsamlı ve güçlü olduğunu söyledi. Merkel, Almanya'nın Türkiye ile Ermenistan arasında diyalog yanlısı olduğunu ve Ankara ile iyi ilişkiler istediğini de söyledi. Bu arada Almanya'nın Ankara maslahatgüzarı Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. DÜNYA EKONOMİSİ OECD büyüme Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) küresel büyüme tahminini ayağı tahminlerini yönlü revize ederken, küresel politika yapıcılara sürekli ve yavaş büyümeyi düşürdü... engellemek için acilen harekete geçme çağrısında bulundu. OECD, bu hafta yayımlanan son ekonomik görünüm raporunda OECD ekonomilerinin yıl başına sadece yüzde 2’lik ortalamaya ulaşabildiği, gelişmekte olan piyasaların yavaşladığı, bazılarının ise derin durgunluğa düştüğü geçtiğimiz sekiz yılda küresel büyümenin gevşediğine dikkat çekti. OECD, tahmin döngüsündeki iyimserlikten hayal kırıklığına dönüş nedeniyle 2016 ve 2017 küresel büyüme tahminini kasım ayında yayımladığı son görünüm raporuna göre yüzde 0.3 düşürme zorunda kaldığını belirtti. OECD, şimdi küresel ekonominin 2016’da yüzde 3, 2017’de ise sadece yüzde 3.3 büyüyeceğini tahmin ediyor. OPEC petrol üretim Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), bir delegenin verdiği bilgiye göre bu politikasında haftaki toplantısında petrol üretim politikasında değişiklik yapmadı. Bu durum değişiklik yapmadı… OPEC'in petrol üretim tavan seviyesi belirlemediği anlamına geliyor. OPEC'e genel sekreteri olarak Nijerya'nın adayı gösterdiği Muhammed Barkindo seçildi. ABD ekonomisinde gelişmeler... Fed Başkanı Janet Yellen, Cuma günü yaptığı konuşmada ekonominin beklendiği şekilde toparlanma göstermesi ve istihdamın artmaya devam etmesi durumunda Fed'in "önümüzdeki aylarda" faizleri artırmasının uygun olabileceğini söyleyerek, Haziran veya Temmuz aylarında bir faiz artışı olabileceği beklentilerini de artırdı. Harvard 5 Üniversitesi'nde konuşan Yellen, "Fed'in zamanla kademeli olarak ve temkinli bir şekilde faizleri artırması uygun ve böylesine bir adım büyük ihtimalle önümüzdeki aylarda uygun olabilir" dedi. Yellen, hızlı ve yüksek bir faiz artışı konusunda dikkatli olunması gerektiğini belirtse de ekonominin zayıf kış aylarından toparlandığı ve enflasyonun yüzde 2'lik hedefe doğru ilerlediği yönündeki açıklamalarının tonu eskiye nazaran daha güvenliydi. "Ekonomi büyümeye devam ediyor, büyüme de toparlanma gösteriyor" diyen Yellen, istihdam piyasasında gösterilen sağlam gelişmeye rağmen daha fazla iyileşmenin devam edeceğini söyledi. CME Group verilerine göre piyasalar Fed'in 14-15 Haziran'da gerçekleştireceği toplantıda faizleri artırma ihtimaline Yellen'ın konuşmasından önce yüzde 30 şans verirken, bu oran Yellen'ın konuşmasının ardından yüzde 34'e yükseldi. Fed'in 26-27 Temmuz'da gerçekleştireceği toplantıda faizleri artırma ihtimali ise yüzde 60'a kadar yükselerek bir ay öncesinin neredeyse iki katına çıktı. St. Louis Fed Başkanı James Bullard, küresel piyasaların Fed'in yaz aylarında faiz artırmasına hazır göründüğünü söylerken, kesin bir tarih belirtmedi. Bullard ABD ekonomik büyümesinin ikinci çeyrekte toparlandığını söylerken, Fed'in Haziran veya Temmuz aylarında faiz artırıp artırmamasına dair görüşünü ise belirtmedi. Seçilmesi durumunda Donald Trump'ın para politikasına bir değişiklik getirip getirmeyeceği sorulan Bullard, Fed'in bağımsız olduğunu ve herhangi bir siyasi reçeteyi takip etmediğini söyledi. Fed tarafından yayınlanan Beige Book raporunda enflasyon baskılarının Nisan'dan Mayıs ayının ortalarına kadar ABD genelinde arttığı belirtilirken, aynı zamanda ABD'li şirketler için işçi maliyetlerinin de arttığına işaret edildi. Beige Book, "ılımlı" istihdam büyümesine rağmen istihdam pazarının sıkılaştığını belirtti. Raporda, "Birçok bölgede sıkı istihdam piyasasının olduğu belirtildi. Fiyat baskıları da yine birçok bölgede hafif artış gösterdi" denildi. ABD merkez bankasının 12 bölgesel şubesi bulunuyor. Rapor, Fed yetkililerinin içini faiz artışı için önemli bir gösterge olarak gördükleri enflasyonun yüzde 2'lik hedefe doğru ilerlediği konusunda rahatlatabilir. Ekonomik durağanlığın yaşandığı 2007-2009 döneminden bu yana olduğu gibi Beige Book ekonomik büyümeyi ılımlı olarak tanımladı. Chicago Fed Başkanı Charles Evans, verilerin makul devam etmesi halinde 2016’da iki faiz artırımında bulunulabileceğini ancak her iki artırımın zamanlamasının da çok önemli olmadığını söyledi. Verilerin kendisinin bu yıl yavaş ve tedrici faiz artırımı görüşünü destekleyecek şekilde devam etmesi halinde 2016’da iki faiz artırımının uygun olduğunu söyleyen Evans, “Bu yıl sonu itibarıyla faizde yüzde 1’in biraz altına ulaştığımız sürece zamanlama o kadar da önemli değil,” dedi. Evans, “Sanırım bu bize ABD ekonomisinin gidişatı, küresel etkiler ve enflasyonun yüzde 2 hedefine doğru kararlı bir şekilde yükselmesinin daha muhtemel olup olmadığını değerlendirmek için gereken yeterli süreyi verecek,” diye konuştu. Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan, ekonominin tam istihdama fazlasıyla yaklaşırken enflasyonun yükselmeye başlaması nedeniyle Fed’in yakın 6 vadede faizleri artırması gerektiği görüşünü tekrarladı. Kaplan, Fed’in haziran toplantısında bir faiz artırımını bankanın toplantısından bir hafta sonra gerçekleşecek olan İngiltere’deki Brexit oylamasının dövizde satış dalgası ve başka beklenmeyen sonuçları tetikleme potansiyeline sahip olması nedeniyle öteleyebileceğini belirtti. Kaplan, sonuçta faiz artırımlarının yavaş, tedrici ve sabırlı bir şekilde yapılması gerektiğini ve aceleci bir tutumun ekonomiyi tekrar resesyon bölgesine gönderebileceğini söyledi. Ancak Kaplan, yakın gelecekte bir faiz artırımını savunacağını tekrarlayarak faizlerin artırılması için yaz ortasının uygun olduğunu söyleyen Fed yetkililerine katılmış oldu. ABD'de kişisel gelirler Nisan'da yüzde 0.4 ile beklentilere paralel artarken; çekirdek kişisel tüketim harcamaları (PCE) endeksi de bir önceki aya göre yüzde 0.2 yükselerek beklentiler doğrultusunda gerçekleşti. Çekirdek PCE yıllık bazda ise yüzde 1.6 yükseldi. Daha önce yüzde 0.4 olarak açıklanan Mart ayı kişisel gelirlerindeki artış yüzde 0.4 teyit edildi. Çekirdek PCE'de yüzde 0.1 artış şeklinde açıklanan Mart ayı verileri de yine yüzde 0.1 olarak teyit edildi. Tüketici harcamaları Nisan ayında yüzde 1 yükselerek altı yılın en büyük aylık artışını gerçekleştirdi. ABD ekonomisinin üçte ikisini oluşturan tüketici harcamalarındaki artışın ana faktörleri arasında hanehalkının otomobil ve diğer ürün ve hizmetleri satın alması yer aldı. Harcamalardaki bu artışla beraber Fed'in Haziran ayı gibi yakın bir dönemde faizleri artırması için ikna edici ekonomik büyüme işaretlerine bir yenisi eklendi. Daha önce yüzde 0.1 artış olarak açıklanan Mart ayı tüketici harcamaları da yatay seviyeye aşağı yönlü revize edildi. ISM imalat endeksi Mayıs'ta 51.3'e yükselerek beklentilerin üzerinde bir değer aldı. Nisan'da 50.8 değerini alan endeksin 50.4'e gerileyeceği tahmin ediliyordu. İmalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Mayıs ayında nihai 50.7 değerini alarak bir önceki aya göre hafif gerilerken, sektörde üretimin Eylül 2009'dan bu yana ilk defa daraldığına işaret etti. Markit tarafından derlenen ABD imalat PMI Nisan ayında 50.8 değerini aldıktan sonra Mayıs ayında 50.5 öncü değerini almıştı. İmalat PMI üretim alt endeksi ise nihai 49.4 değerini alarak Eylül 2009'dan bu yana ilk defa daralmaya işaret etti. İşsizlik maaş başvurusunda bulunanların sayısı 28 Mayıs'ta sona eren haftada 267,000'e gerileyerek beklentilerin altında açıklandı. İşsizlik maaş başvurularının 270,000 olması bekleniyordu. Önceki hafta için 268,000 olarak açıklanan işsizlik maaş başvuruları ise revize edilmedi. Daha az dalgalanma gösterdiği için daha iyi bir gösterge olarak kabul edilen dört haftalık ortalama işsizlik başvuruları ise 1,750 düşerek 276,750'ye geriledi. ADP tarafından açıklanan verilere göre özel sektör istihdamı Mayıs'ta 173,000 artarak beklentilerin altında kaldı. ADP Ulusal İstihdam Raporu'nun 175,000 kişilik istihdam artışı göstermesi bekleniyordu. Daha önce Nisan ayı için 156,000 olarak açıklanan özel istihdam artışı 166,000'e revize edildi. ABD'de tarım dışı istihdam Mayıs ayında 160 bin seviyesindeki beklentinin çok altında 38 bin arttı, işsizlik oranı ise yüzde 4.9 7 AB ekonomilerinde AB: gelişmeler... seviyesindeki beklentinin altında yüzde 4.7 düzeyinde gerçekleşti. Bir önceki aya ilişkin tarım dışı istihdam verisi de 160 binden 123 bin seviyesine revize edildi. ABD'de yaklaşık 6 yılın en kötü seviyesinde gerçekleşen tarım dışı istihdam, ABD büyümesine ilişkin endişeleri tekrar gündeme getirerek Fed yetkililerinin faiz artırımını ertelemesine neden olabilir. İşsizlik oranıysa ABD'de işgücüne katılımdaki düşüşe bağlı olarak Kasım 2007'den bu yana en düşük seviye olan yüzde 4.7'ye geriledi. İstihdamda önceki 2 aya ilişkin yapılan toplam aşağı yönlü revizyonlar 59 bine ulaştı. ABD'nin dış ticaret açığı Nisan'da 37.4 milyar dolar ile beklentilerin altında gerçekleşti. Dış ticaret açığının 41.3 milyar dolar olması bekleniyordu. Daha önce 40.4 milyar dolar olarak açıklanan Mart ayı dış ticaret açığı ise 35.5 milyar dolara revize edildi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika faizini sıfırda ve mevduat faizini yüzde eksi 0.4'te tutarak beklentiler doğrultusunda karar verdi. ECB Başkanı Mario Draghi faiz kararı sonrası düzenlenen basın toplantısında konuştu. Draghi, faizlerin uzun süre mevcut ya da daha düşük seviyelerde kalacağını söyledi. Draghi, ECB'nin para politikasının tam etkisinin henüz hissedilmediğini açıkladı. Draghi, genişlemeci önlemlerin ekonomik göstergelerde fark yarattığını ve finansal koşulların aşırı kötüleşmesinin durduğunu belirtti. Mario Draghi, parasal genişleme programının en az 2017 Mart ayına kadar devrede olacağını ve faizlerin, parasal genişleme programı tarihinin son bulduğu tarihin ötesinde de, mevcut düşük seviyelerde kalmaya devam edeceğini söyledi. ECB Başkanı, sürdürülebilir bir enflasyon düzeltmesi yaşanıncaya kadar parasal genişlemenin süreceğini ifade etti. Draghi, ECB'nin euro bölgesi TÜFE tahmininin 2016 için yüzde 0.1'den yüzde 0.2'ye revize edilirken, 2017 için yüzde 1.3, 2018 için yüzde 1.6 seviyesindeki tahminlerin korunduğunu açıkladı. Büyümeye ilişkin projeksiyonlarsa 2016 için yüzde 1.4'ten 1.6'ya revize edildi. ECB 2017 büyüme tahminini yüzde 1.7'de korurken, 2018 için büyüme tahminini yüzde 1.8'den yüzde 1.7 seviyesine revize etti. Draghi, 8 Haziran'da şirket tahvillerinin satın alınmasına başlanacağını açıkladı. Draghi, ekonomik toparlanmanın aşamalı olarak ilerlediğini, ECB'nin teşvik paketinin risklerin yeniden dengelenmesine yardımcı olduğunu söyledi. ECB Başkanı Draghi, bankanın "İngiltere'nin Avrupa Birliği'nde kalması gerektiği görüşüne sahip" olduğunu ancak ECB'nin her sonuca hazır olduğunu belirtti. Öte yandan, Draghi, düşük faizin tasarruf sahipleri için endişe sebebi olduğunu ve düşük faizlerin genel anlamda zayıf bir ekonominin semptomu olduğunu söyledi. Ancak, Draghi, büyümeyi yeniden tesis etmek için düşük, negatif faizin doğru araç olduğunu belirtti. Draghi, döviz kurunun bir politika hedefi olmadığını ancak fiyat istikrarı açısından önemli olduğunu ve mevcut euro seviyesinin para politikalarındaki görece farkı yansıttığını söyledi. Euro bölgesinde tüketici fiyatları öncü verilere göre Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre beklentilere paralel yüzde 0.1 düştü. Çekirdek enflasyon da beklentilere paralel gerçekleşti. Oynak seyreden işlenmemiş 8 gıda ve enerji fiyatlarını içermeyen çekirdek endeks Mayıs ayında yüzde 0.8 yükseldi. Euro bölgesinde işsizlik oranı Nisan'da yüzde 10.2'de kalarak beklentilere paralel gerçekleşti. Euro bölgesi imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Mayıs'ta nihai 51.5 ile beklentilere paralel açıklandı. Endeks Nisan'da 51.7 nihai değerini almıştı. Euro bölgesinde hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Mayıs'ta nihai 53.3 ile beklentilerin üzerinde açıklandı. Nisan'da nihai 53.1 değerini alan hizmetler PMI'ın Mayıs'ta da nihai 53.1 olacağı tahmin ediliyordu. Hem hizmet, hem de imalat sektörünü izleyen bileşik PMI da 53.1 ile beklentilerin üzerinde açıklandı. Uzmanlar bileşik PMI'ın 52.9 olacağını tahmin ediyordu. Euro bölgesinde perakende satışlar Nisan'da bir önceki aya göre artacağı beklentilerine rağmen yatay kaldı. Perakende satışların Nisan ayında yüzde 0.3 artması bekleniyordu. Daha önce yüzde 0.5 düştüğü açıklanan Mart ayı perakende satışları ise yüzde 0.6 düşüşe revize edildi. Perakende satışlar yıllık bazda da yüzde 1.4 ile beklentilerin altında yükseliş gösterdi. Perakende satışların yıllık yüzde 1.9 artacağı tahmin ediliyordu. Almanya: Almanya'da perakende satışlar, Nisan'da bir önceki aya göre artış beklentilerinin aksine yüzde 0.9 geriledi ve son 1.5 yılın en büyük aylık düşüşünü gerçekleştirdi. Almanya'da perakende satışların Nisan'da yüzde 0.9 artacağı tahmin ediliyordu. Daha önce yüzde 1.1 düşüş olarak açıklanan Mart ayı perakende satışları ise yüzde 1.4 düşüşe revize edildi. Perakende satışlar yıllık bazda ise yüzde 2.3 artarak, yüzde 1.9'luk beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı Mayıs'ta yüzde 6.1'e inerek beklentilerin altında açıklandı. Almanya'da işsizliğin Mayıs ayında değişmeyerek yüzde 6.2 seviyesinde kalması bekleniyordu. Ülkedeki mevsimsel etkilerden arındırılmış toplam işsiz sayısı 11,000 azalarak 2.695 milyon seviyesine geriledi. Geçtiğimiz ay açıklanan 2.706 milyonluk işsiz sayısı ise revize edilmedi. İmalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Mayıs'ta nihai 52.1 ile beklentilerin altında kaldı. Almanya'da imalat sanayi PMI'ın Mayıs'ta nihai 52.4 olarak gerçekleşmesi bekleniyordu. Nisan'da endeks nihai 51.8 seviyesindeydi. Öncü verilere göre tüketici fiyatları Mayıs ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yatay kalarak değişiklik göstermedi. Nisan'da yıllık bazda yatay kalacağı beklentilerine rağmen yüzde 0.1 düşen harmonize tüketici fiyatlarının yine yüzde 0.1 düşmesi bekleniyordu. Almanya'da hizmet sektörü satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Mayıs ayında nihai 55.2 olarak beklentilere paralel gerçekleşti. Nisan ayında 54.5 nihai değerini alan hizmetler PMI'ın Mayıs'ta nihai 55.2 olacağını tahmin ediyorlardı. Hizmet ve imalat sektörü PMI'larını kapsayan bileşik PMI endeksi de Nisan ayındaki 54.7 seviyesinden Mayıs'ta 54.5'e gerileyerek 9 beklentilerin altında bekleniyordu. kaldı. Endeksin 54.7 olarak gerçekleşmesi Yunanistan: Yunanistan, Avrupalı kreditörleri ve Uluslararası Para Fonu’na (IMF) yeni kurtarma kredileri karşılığında talep edilen ekstra değişikliklerden bazılarını yerine getiremeyeceğini bildirdi. Yunanistan ve kreditörleri, geçtiğimiz hafta, aylar süren müzakereler sonrasında Yunanistan’ın ihtiyaç duyduğu borç rahatlatmasının yolunu açan bir kurtarma paketi değerlendirmesi konusunda anlaşmıştı. Kreditörler ayrıca Atina’nın emeklilik ve özelleştirmeyle ilgili yasalarda iyileştirmeler yapması ve sorunlu kredilerin satışını serbest bırakması koşuluyla taksitler halinde 10.3 milyar euroluk ödeme için de yeşil ışık yakmıştı. Ancak müzakerelere yakın üç kaynağa göre, Yunanistan Maliye Bakanı Efklidis Çakalotos, kreditörlere gönderdiği bir mektupta bazı ek taleplerin yerine getirilemeyeceğini bildirdi. Diğer ekonomilerde Japonya: gelişmeler... Japonya Başbakanı Şinzo Abe, 2017'de yürürlüğe konulması planlanan satış vergisi artışını ekonomideki zayıflık nedeniyle Ekim 2019'a kadar ertelediğini duyurdu. Abe, büyük ölçüde beklenen duyuruyu ulusal çapta televizyondan yayınlanan bir basın toplantısında yaptı. Toplantıda, Japon ekonomisinin yeniden deflasyonist bölgeye düşmesi riskinin bulunduğunu hatırlatan Abe, özel sektör talebini teşvik etme ve altyapı projelerini hızlandırma vaadinde de bulundu. Japonya Merkez Bankası (BOJ) Yönetim Kurulu Üyesi Takehiro Sato, bankanın uyguladığı negatif faiz politikasının zarar verici olduğunu belirterek BOJ’u deflasyonun bertaraf edilmesine yönelik daha uzun soluklu mücadeleye uygun bir politika benimsemeye davet etti. BOJ’un ocak alındaki negatif faiz politikasını benimseme kararına karşı oy kullanan eski tahvil piyasası stratejisti Sato, bankaları olağanüstü ihtiyatları tutma karşılığında bankaları ücretlendirme fikrinin bankacılık hisselerini aşağıya çektiğini ve hanehalkı güvenini yaraladığını söyledi. Sato, negatif faiz oranlarının etkisi konusundaki görüş farklılıklarının kamuoyunda kaygıya yol açtığını belirtti. Rusya: Rusya öncülüğündeki Avrasya Ekonomik Birliği (EEU) Çin ile ticaret anlaşması görüşmelerine başlıyor ve iki yıl içerisinde anlaşmaya varmayı hedefliyor. Planlanan anlaşmayı Avrupa Birliği ve ABD arasındaki Transatlantik ortaklık anlaşmasına benzeten Rusya Başbakan Yardımcısı Igor Shuvalov, görüşmelerin çok zorlu geçeceğini söyledi. Shuvalov, yaptığı açıklamada kararın Kazakistan'da toplanan üye ülkeler Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan'ın devlet başkanları tarafından alındığını söyledi. Shuvalov, Beijing'in EEU'nun Çin mallarına yönelik gümrük vergilerini azaltmasını veya tamamen kaldırmasını istediğini fakat blok içerisinde buna yönelik herhangi bir karar alınmadığını söyledi. Shuvalov, görüşmecilerin ilk olarak gümrük tarifesi dışındaki engeller üzerine yoğunlaşacağını söyledi. EEU'nun en büyük iki ekonomisi Rusya ve Kazakistan, Çin'e çoğunlukla petrol ve metal gibi emtia ürünleri tedarik 10 ederken, tekstilden otomobil ve elektronik ürünlere farklı mallar ithal ediyor. Shuvalov, bir başka büyük petrol üreticisi olan İran'ın böylesi bir ortaklığın potansiyel bir üyesi olabileceğini söyledi. Vietnam ile halihazırda serbest ticaret anlaşması imzalamış olan Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, EEU toplantısında Hindistan, İsrail, Mısır ve Kamboçya ile de işbirliğiyle ilgilendiklerini söyledi. Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukashenko ise ortaklarına öncelikle iki sene önce kurulan birliğin serbest ticarete yönelik 600 istisna gibi kendi içerisindeki sorunları çözmesi uyarısını yaptı. Lukashenko, 2012-2013 yıllarında yıllık 65 milyar dolar olan blok içi ticaret cirosunun 2015'te 45 milyar dolara düştüğünü söyledi. Rusya ve Çin arasındaki ticaret geçtiğimiz yıl 64 milyar dolar olurken, Çin'in dış ticareti 3.8 trilyon dolar olarak gerçekleşti. Hindistan: Hindistan ekonomisinde büyüme hızlanarak Mart sonunda sona eren üç aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.9 oldu. Ekonominin Mart sonunda biten Hint mali yılının son çeyreğinde yüzde 7.5 büyümesi bekleniyordu. Hindistan ekonomisi bir önceki çeyrekte yüzde 7.2 büyümüştü. Ekonominin Mart sonu itibariyle 12 aylık dönemde kaydettiği büyüme ise yüzde 7.6 oldu. Hindistan bir önceki sene yüzde 7.2 büyümüştü. Brezilya: Brezilya GSYİH'si birinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.3 küçüldü. Tahminler ekonominin yüzde 0.8 daralacağı yönündeydi. Brezilya'da ulusal istatistik kurumunun açıkladığı verilere göre ekonomi, birinci çeyrekte bir önceki yıla göre yüzde 5.4 küçüldü. Irak: Irak Haziran ayında müşterilerine satmak üzere alışılagelmiş miktarın 5 milyon varil üzerinde petrol ayırarak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) Perşembe günkü toplantısı öncesi pazar payını korumak isteyen Ortadoğulu üreticiler arasına katıldı. Suudi Arabistan'ın ardından OPEC üyesi ikinci büyük petrol üreticisi olan Irak zaten Haziran ayında güney terminallerinden günde 3.47 milyon varil ile rekor düzeyde petrol ihraç etmeyi hedefliyordu. Irak dışında Suudi Arabistan, Kuveyt, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Haziran ayından itibaren petrol üretimini artırmayı planladıkları biliniyor. Iraklı kamu petrol pazarlama şirketi SOMO Haziran ayında PetroChina, Eni ve Lukoil gibi dağıtım müşterilerine satmak üzere 5 milyon varil ek petrol ayırdı. Irak'ın ayırdığı petrolü satın alan bir şirketten bir kaynak, 1 milyon varil petrolün satışa çıkarıldıktan iki saat sonra satıldığını ifade ederek, bu durumun Temmuz ayında beklenen resmi fiyat artışları öncesinde talebin güçlü olduğuna işaret ettiğini belirtti. 11 BU HAFTA PİYASALAR Kur ve faiz geriledi... Fed Başkanı Janet Yellen'ın Cuma günü yaptığı konuşmada yeni bir faiz artışının yakın zamanda gerçekleşebileceği sinyalini vermesi ve bu sinyalin St. Louis Fed Başkanı James Bullard tarafından da desteklenmesi ardından Pazartesi günü dolar/TL hafif yükseldi. Dolar/TL paritesi 2.95 düzeyinde seyrederken; sepet bazında TL 3.12; euro/TL 3.29 düzeyindeydi. Tahvil bono piyasasında ise 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi %10.02; 14 Haziran 2017 itfalı iki yıllık gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi de %9.39 düzeyindeydi. Salı günü küresel piyasalardaki hafif iyileşmeyle birlikte dolar/TL de 2.94 seviyesine indi. Hafta içinde ise piyasalar ABD'de Cuma günü açıklanacak tarımdışı istihdam raporuna odaklanırken, dolar/TL 2.95 civarındaki seyrini sürdürdü. 10 yıllık faizler %9.85’e gerilerken, iki yıllık faizler fazla değişmedi. Küresel piyasalarda bir miktar riskten kaçış yaşandı, ancak etki daha çok petrol ihracatçısı ülke para birimlerinde görüldü. Perşembe günü Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz kararı ardından yapılan açıklamalarla dalgalı bir seyir izleyen dolar/TL 2.95 civarındaki seyrini sürdürdü. Faizler ise fazla değişmedi. Haftanın son gününde açıklanan enflasyon verilerinin beklentilerin altına gelmesiyle faizlerde hafif iniş yönlü bir hareket oldu, iki yıllık faizler %9.30’un altına geriledi. Kurlar ise fazla değişmedi. Piyasalar bugün öğleden sonra açıklanacak olan ABD tarım dışı istihdam verisini beklediler. Düşük gelen veriden sonra küresel piyasalarda doların gerilemesiyle dolar/TL paritesi de 2.91’e doğru indi. Faizler ise %9.19’a geriledi. Tahvil/bono piyasası gösterge faiz oranları (14.06.17 tahvili, % bileşik) % 25 22 19 16 13 10 Sonuçta 27 Mayıs’ta Merkez Bankası kurlarıyla 2.9452 olan dolar/TL paritesi, 3 Haziran’da 2.9515 TL’ye yükseldi; 3.2917 TL düzeyinde olan euro/TL paritesi de 3.2900 TL oldu. 27 Mayıs’ta %9.37 olan gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi ise bu haftanın son günü %9.19’a geriledi. 4 04.01.2007 01.03.2007 27.04.2007 25.06.2007 20.08.2007 17.10.2007 13.12.2007 12.02.2008 08.04.2008 05.06.2008 31.07.2008 25.09.2008 26.11.2008 28.01.2009 25.03.2009 25.05.2009 20.07.2009 14.09.2009 12.11.2009 11.01.2010 08.03.2010 30.04.2010 28.06.2010 20.08.2010 20.10.2010 22.12.2010 16.02.2011 12.04.2011 07.06.2011 02.08.2011 30.09.2011 30.11.2011 25.01.2012 21.03.2012 18.05.2012 13.07.2012 12.09.2012 12.11.2012 08.01.2013 05.03.2013 02.05.2013 28.06.2013 28.08.2013 31.10.2013 26.12.2013 21.02.2014 17.04.2014 17.06.2014 15.08.2014 14.10.2014 10.12.2014 05.02.2015 02.04.2015 02.06.2015 29.07.2015 23.09.2015 23.11.2015 19.01.2016 15.03.2016 10.05.2016 7 Döviz, petrol ve altın Döviz: fiyatları... ABD doları, hafta başında Japon yeni karşısında Fed Başkanı Yellen'ın faiz açıklamalarının ardından bir ayın zirvesine çıkarken, diğer büyük para birimleri karşısında da yüksek seviyelerdeki seyrine devam etti. Dolar/yen paritesi Nisan ayından bu yana ilk defa yen karşısında 111 seviyesinin üzerine yükseldi. Doların 12 diğer büyük para birimleri karşısındaki hareketini izleyen dolar endeksi ise 95.940 seviyesine çıkarak iki ayın zirvesini gördü. Euro karşısında da iki buçuk ayın zirvesine çıkarak 1.1097 seviyesine yükselen dolar daha sonra kazançlarının birazını verdi ve 1.1104 seviyesinden işlem gördü. İlerleyen günlerde dolardaki güçlü seyir biraz hafiflese de devam etti. Hafta içinde doların diğer büyük para birimleri karşısındaki hareketini izleyen dolar endeksi ABD'den açıklanan kişisel gelirler ve tüketici harcamaları verilerinin karışık bir görüntü çizmesiyle beraber iki ayın zirvesinden geriledi. Dolar endeksi Pazartesi günü gördüğü iki ayın zirvesinden gerileyerek 95.802'ye indi. Euro/dolar paritesi hafif yükselerek 1.1130’a çıkarken, dolar/yen paritesi de 111’in altına indi. Yen daha sonra Japonya'da önümüzdeki yıl yapılması planlanan tüketici vergisi artışının ertelendiğinin duyurulması üzerine yükselişine devam etti ve dolar/yen paritesi 109’a doğru geriledi. Euro’da da dolar karşısındaki hafif yükselme devam etti. Bu arada euro, Avrupa Merkez Bankası'nın Perşembe günü yaptığı politika toplantısında herhangi önemli bir politika değişikliğine gitmemesinin ardından yen karşısında üç yılın en zayıf seviyelerine geriledi. Euro, yen karşısında 121.065 seviyesine kadar inerek Nisan 2013'ten bu yana en düşük seviyeye gerilemesinin ardından 121.40 yenden işlem gördü. Euro/dolar paritesi ise kararda ECB’nin enflasyon ve büyüme tahminlerinde hafif yukarı doğru bir revizyon yapmasından sonra 1.12’ye doğru yükseldi, ancak daha sonra 1.1150’ye doğru tekrar geriledi. Dolar/yen paritesi ise 109’un altına indi. Haftanın son gününde ise ABD tarım dışı istihdam verisinin açıklanmasından önce piyasalarda yatay bir seyir vardı. Ancak düşük gelen veriden sonra ABD doları sert değer kaybına uğradı. Dolar endeksi 18 Mayıs’tan bu yana en düşük düzeye geriledi. Cuma günü itibariyle Euro/dolar paritesi 1.1310; Dolar/yen paritesi 107.25 düzeyindedir. Petrol: Petrol fiyatları ABD'de otomobil kullanım oranlarının arttığı mevsime girilmesi ve ham petrol üretim seviyelerindeki düşüşle beraber hafta başında değer kazandı. ABD türü ham petrolün varil fiyatı 49.45 dolara yükselirken, Brent ham petrolün varil fiyatı da 49.35 dolar oldu. Ancak uluslararası piyasalarda Ortadoğu'daki üretimin artması fiyatları baskı altında tuttu. Hafta içinde petrol fiyatları hafif geriledi. ABD türü ham petrolün varil fiyatı da 48.87 dolar oldu, Brent petrolü ise 49 doların üstünde kaldı. Petrol fiyatları Viyana'da gerçekleşecek Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplantısı öncesi piyasaya gönderilen karışık sinyallerden dolayı yatay seyretti. Brent ham petrolü Perşembe günü OPEC toplantısında üretim hedeflerinde anlaşmaya varılamamasının ardından Suudi Arabistan'ın piyasaya aşırı petrol sürümü yapmayacağını söylemesiyle bulduğu destek üzerine 50 dolar seviyelerine yükseldi. ABD petrolü de 49 doların üzerinde seyretti. Haftanın son gününde ise fiyatlarda dalgalı bir seyir vardı. Cuma günü itibariyle Haziran vadeli Brent ham petrolünün varili 49.80 dolar düzeyinde; ABD hafif ham petrolünün varili 48.90 dolar civarında seyretmektedir. Altın: Altın fiyatları, doların Yellen'ın açıklamalarının ardından hızlı bir yükseliş göstermesiyle üç aydır ilk defa 1200 doların altına indi. Hafta başına ise 1200 dolar seviyesinde başladı. Fiyatlar daha sonra 1215 doların üstüne yükseldi. Altın fiyatları hafta içinde biraz zayıflayan dolarla beraber yükselse de 1210 doların 13 üzerinde dengelendi. Fiyatlar, haftanın son gününde dolardaki ve Asya borsalarındaki yukarı yönlü hareketin devam etmesi ve piyasanın bugün açıklanacak ABD tarım dışı istihdam verilerini beklemesiyle yatay seyrini sürdürdü. Düşük gelen veriden sonra doların gerilemesiyle altın yükseldi. Cuma günü itibariyle altının spot fiyatı ons başına 1238 dolar civarındadır. DÖVİZ KURLARINDAKİ GELİŞMELER (1) (2) (3) (2)/(1) 31.12.15 31.05.16 03.06.16 % değişim 2,9233 2,9568 2,9515 1,1 3,1896 3,2940 3,2900 3,3 3,0565 3,1254 3,1208 2,3 (2)/(1) reel % değişim -1,9 0,1 -0,9 (3)/(2) % değişim -0,2 -0,1 -0,1 ABD doları/TL* Euro/TL* Döviz Sepeti ** Euro-dolar Paritesi 1,0911 1,1140 1,1147 2,1 0,1 * TCMB döviz satış kuru. ** 0,5 dolar + 0.5 euro. *** Reel % değişim için tüketici fiyat endeksi kullanılmıştır. Daha fazla bilgi için: Dr. M.Veyis Fertekligil, Baş Ekonomist e-posta: [email protected] Tel: 0212 – 368 35 20 UYARI NOTU: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. 14