haftalık bülten - Türkiye İhracatçılar Meclisi

HAFTALIK BÜLTEN
3 Temmuz 2017
Ali Orhan YALÇINKAYA
TİM Ekonomisti
DÜNYA
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) verilerine göre küresel borç
seviyesi, gelişmekte olan ülkelerin yaptıkları 3 triyon dolar
borçlanmanın etkisiyle 217 trilyon dolara ulaşarak rekor kırdı. 2017 ilk çeyrek sonu itibariyle borç stoğunun dünya yıllık
GSYH’sına oranı yüzde 327’ye ulaştı. Geçtiğimiz yıl gelişmiş
ekonomilerde kamu ve özel sektör borcu toplam 2 trilyon
dolar azalırken, gelişmekte olan ekonomilerde borç 3 trilyon
dolar artarak 56 trilyon dolara yükseldi. Gelişmekte olan ekonomilerde borç/GSYH oranı 2017 ilk çeyrekte 2016’nın aynı
dönemine göre 5 puan artarak yüzde 218 oldu. Çin’in borcu 2
trilyon dolar artarak 33 trilyon dolar seviyesine yükseldi. IIF
raporuna göre gelişmekte olan ekonomiler 2018 sonuna kadar
1,9 trilyon dolar borç ödeyecekler ve bunun yüzde 15’i ABD
Doları cinsinden. En büyük borç geri ödemelerini Çin, Rusya, Güney Kore ve Türkiye yapacak. Geçen yıl gelişmekte olan
ekonomilerin döviz cinsinden borçlarının 200 milyar dolar
arttığına işaret eden IIF, bunun 2014’ten bu yana görülen en
yüksek artış olduğunu vurguladı ve “Borç çevirme riski yüksek” değerlendirmesini yaptı.
ABD
Fed Başkanı Janet Yellen, bankaların çok daha güçlü olduğunu
belirterek Fed’in almış olduğu önlemler sayesinde çok uzun bir
süre finansal krizin olası olmadığını söyledi. Verimlilik artışının yavaş, gelirlerin de durağan olduğunu dile getirerek, enflasyon beklentilerinde bir miktar gerileme olduğunu söyleyen
Yellen bazı varlık değerlemelerinin yüksek olduğunu ifade etti.
IMF, Trump’ın taahhüt ettiği vergi reformuna ilişkin detayların netleşmediğini gerekçe göstererek ABD ekonomisinin bu
yıla ilişkin büyüme beklentisini yüzde 2,3’ten yüzde 2,1’e çekti.
IMF ayrıca Fed’in tam istihdam ve fiyat istikrarı hedeflerine
büyük ölçüde ulaştığını belirterek kademeli faiz artışlarına
devam etmesi ve bilançonun küçültmesinin uygun olacağını,
atılacak adımların piyasalara açıkça iletilmesinin büyük önem
taşıdığını kaydetti.
ABD ekonomisi üçüncü ve nihai tahmin verilerine göre 2017
birinci çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,4 büyüdü
(beklenti yüzde 1,2).
ABD’de çekirdek kişisel harcamalar (PCE) verisinde zayıflama
sürerken beklentilere paralel aylıkta yüzde 0,1 yıllıkta arttı.
Böylece PCE, Fed’in hedefi olan yüzde 2’den 1,4’e gerilemiş
oldu.
EURO BÖLGESİ
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, ekonomide istikrarlı şekilde büyüme ve enflasyonda toparlanma olsa
bile Euro Bölgesi’nin ECB’den hala kayda değer parasal desteğe ihtiyacı olduğunu söyledi. “Göstergeler Euro Bölgesi’nde
toparlanmanın güçlendiğine ve genele yayılmakta olduğuna
işaret ederken deflasyonist güçlerin yerini enflasyonist olanlar
aldı. Bununla birlikte enflasyon dinamiklerinin kalıcı ve kendi kendilerini idame ettirebilir hale gelmeleri için hala kayda
değer derecede parasal genişlemeye ihtiyaç var” dedi. Daha
sonra ECB tarafından yapılan açıklamada, Başkan Draghi’nin
gerçekleştirdiği konuşmanın piyasalar tarafından yanlış anlaşıldığı ve daha dengeli mesajlar vermeye çalıştığı vurgulandı.
İngiltere Merkez Bankası (BOE) Başkanı Mark Carney, İngiliz ekonomisi tam kapasiteyle faaliyet göstermeye yaklaştıkça
faizleri muhtemelen artırmaları gerekeceğini ve bunu da “gelecek aylarda” tartışacaklarını söyledi.
TÜRKİYE
Mayıs ayında dış ticaret açığı 7,3 milyar dolar olurken 12 aylık
birikimli dış ticaret açığı 59,4 milyar dolara yükseldi. İhracat
yıllık bazda yüzde 12,5 artarak 13,6 milyar dolar olurken; ithalat yüzde 21,7 artış ile 20,9 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İhracatın ithalatı karşılama oranı bir önceki yılın aynı dönemindeki yüzde 70,4 seviyesinden yüzde 65,1’e geriledi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ihracat Mayıs ayında bir
önceki aya göre yüzde 0,2 azalırken ithalat yüzde 9 arttı. Yıllık
bazda ise ihracat ve ithalattaki artış sırasıyla yüzde 7,2 ve yüzde
21,5 oldu.
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
Ekonomik güven endeksi Haziran ayında bir önceki aya göre
yüzde 1,6 oranında azalarak 100,5 değerinden 98,9 değerine
düştü. Ekonomik güven endeksindeki düşüş, tüketici, hizmet
sektörü ve perakende ticaret sektörü endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı. Haziran ayında tüketici güven endeksi 70
değerine, hizmet sektörü güven endeksi 98,8 değerine, perakende ticaret sektörü güven endeksi 100,7 değerine geriledi.
Reel kesim güven endeksi 108,8 değerine ve inşaat sektörü
güven endeksi 86,7 değerine yükseldi. Yavaşlamaya rağmen üç
aylık ortalamalar bir önceki çeyreğe göre ekonomik aktivitede
toparlanmanın devam ettiğini gösteriyor.
Yurt dışında yerleşik kişilerin 23 Haziran itibarıyla, bir önceki
hafta 47,838 milyar dolar olan hisse stok miktarı 48,326 milyar
dolara, 31,222 milyar dolar olan DİBS stok miktarı 31,366 milyar dolara, 912 milyon dolar olan özel sektör tahvil ve bonoları
926 milyon dolara yükseldi. Piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında hisse senedi değerinde 25,9 milyon dolar, DİBS değerinde 176,6 milyon dolar, özel
sektör bonolarında 14,6 milyon dolar artış gözlendi. 52 haftalık
birikimli olarak bakıldığında önceki hafta 2,599 milyar dolar
olan hisse senedi girişleri 2,516 milyar dolar seviyesine gerilerken, 2,082 milyar dolar olan DİBS’lere giriş rakamı 2,193
milyar dolara yükseliş gösterdi. 2017 yılında hisse senedine
toplam yabancı girişi 2,471 milyar dolar olurken, DİBS’e giriş
3,612 milyar dolar oldu.
2017 yılı Mayıs ayında Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısı
geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16,27 arttı. Ocak-Mayıs döneminde artış geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,55 oldu.
12 aylık birikimli turist sayısı ise yüzde 1,59 artarak 25,408
milyondan 25,812 milyona yükseldi.
HAFTANIN GÜNDEMİ
Bu hafta yurt dışında küresel imalat sanayi PMI verilerinde toparlanmanın devam edip etmediğini takip edeceğiz. Her ayın
ilk Cuma günü olduğu üzere ABD Haziran ayı tarım dışı istihdam verileri piyasaların odağında olacak. Piyasa beklentisi 175
bin kişi artış yönünde; ortalama saatlik ücret değişimi ise aylıkta yüzde 0,3 şeklinde. Ayrıca FED’in 13-14 Haziran toplantısına ait tutanaklarında neler konuşulduğunu da izleyeceğiz.
Yurt içinde ise dikkatler Haziran ayı enflasyon rakamlarında
olacak. Piyasa beklentisi TÜFE’nin aylıkta yüzde 0, yıllıkta
yüzde 11,2 olacağı yönünde. Merkez Bankası beklenti anketinde cari ay beklentisi yüzde 0,14 şeklinde yer almıştı. İTO Haziran ayı İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi ise aylıkta yüzde
0,06 oranında artışa işaret ederken işlenmemiş gıdadaki yüzde
6,91 azalış dikkat çekti. Haftanın son günü, merkezi yönetim
bütçesinin seyri hakkında ön bilgileri veren Hazine nakit gerçekleşmelerini takip edeceğiz.
VERİ TAKVİMİ
3 Temmuz
Tüketici Fiyat Endeksi
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi
İSO İmalat Sanayi PMI Verisi
Çin, Euro Bölgesi, Almanya, ABD İmalat Sanayi PMI
4 Temmuz
Reel Efektif Döviz Kuru
5 Temmuz
Çin, Almanya ve Euro Bölgesi Bileşik PMI Verileri
Fed Tutanakları
6 Temmuz
Avrupa Merkez Bankası Toplantı
Tutanakları
7 Temmuz
Hazine Nakit Gerçekleşmeleri
ABD İşgücü İstatistikleri
Uyarı Notu: Bu araştırma raporunda yer alan görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazarının düşüncelerini yansıtmakta olup Türkiye
İhracatçılar Meclisi’nin kendi kurumsal görüş ve yaklaşımını temsil etmemektedir.
2017