haftalık bülten - Türkiye İhracatçılar Meclisi

HAFTALIK BÜLTEN
29 Mayıs 2017
Ali Orhan YALÇINKAYA
TİM Ekonomisti
ABD
2-3 Mayıs’ta yapılan Fed toplantısı tutanaklarında, ABD ekonomisinde yakın dönemde görülen yavaşlamanın geçici olduğu net bir şekilde belli olana kadar faizlerin artırılmaması
konusunda görüş birliğine varılırken, bilanço küçültülmesinin bu yıl içinde başlamasının istendiğini gördük.
ABD’de açıklanan İmalat Sanayi PMI verisi Mayıs’ta 52,5’e
gerileyerek son 8 ayın en düşük seviyesine gerilerken, Hizmet Sektörü PMI verisi 53,1’den 54’e çıkarak 4 ayın zirvesine,
Bileşik PMI verisi ise 53,2’den 53,9’a yükselerek Şubat’tan beri
en yüksek seviyesine çıktı. Veriler ekonomide büyümenin istikrarlı biçimde sürdüğüne işaret etmekte.
ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre ABD ekonomisi yılın
ilk çeyreğinde hizmet sektörü ve yatırımların etkisiyle beklentilerin (yüzde 0,9) üzerinde büyüdü. İlk çeyrek büyümesi
yüzde 0,7’den yüzde 1,2’ye revize edildi.
EURO BÖLGESİ
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi makro ekonomik ortamın iyileşmesine rağmen ECB’nin ihtiyatlı
olmaya devam edeceğini; para politikasında değişiklik için
bir neden olmadığını söyledi. ECB bir sonraki para politikası
kararını 8 Haziran’da açıklayacak.
Euro Bölgesi Bileşik öncü PMI verisi Mayıs ayında 56,8 ile
Nisan’daki seviyesini korudu. İmalat Sanayi PMI ön verisi 73
ayın en yüksek değerini alarak 56,7’den 57’ye yükselirken,
hizmetler ön PMI verisi 56,4’den 56,2’ye hafifçe geriledi.
Almanya ekonomisi 2017 ilk çeyrekte bir önceki döneme
göre yüzde 0,6 büyürken, yıllık bazda beklentilere paralel
yüzde 1,7 oldu. Almanya’daki iş dünyasının güvenini ölçen
IFO endeksi Mayıs ayında 113 olan beklentinin üzerinde
114,6 seviyesinde gerçekleşerek 26 yılın zirvesine tırmandı.
UZAK DOĞU
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Çin’in finansal
gücünün önümüzdeki yıllarda aşanacağı beklentisine işaret
ederek yabancı ve yerel para cinsinden uzun vadeli kredi
notlarını düşürdü. Ekonomik büyümenin yavaşlamasının
yarattığı zorluklara ve yükselen borçlardan kaynaklı olarak
artan borçlara dikkat çeken Moody’s Çin’in kredi notlarını
Aa3’den A1’e indirdi. Görünümü ise ‘negatif ’ten ‘durağan’a
revize etti. Moody’s yaptığı açıklamada, “Not indirimleri potansiyel büyümenin yavaşladığı ortamda ekonomi
genelindeki borçların artmaya devam etmesiyle birlikte
Moodys’in Çin’in finansal gücünün önümüzdeki yıllarda
bir miktar aşınacağı beklentisini yansıtıyor. Reformlarda
devam eden ilerlemenin zaman içinde ekonomi ve finansal
sistemi dönüştürmesi muhtemel, ancak bunun ekonominin
genelinde borçta kayda değer artışı ve buna bağlı olarak hükümet için yükümlülüklerin artmasını engellemesi muhtemel değil” ifadelerine yer verdi.
PETROL
25 Mayıs’ta Viyana’da gerçekleştirilen OPEC toplantısında, petrol kesintisi süresinin 9 ay uzatılmasına karar verildi. OPEC kararına rağmen petrol fiyatları yaklaşık yüzde
5 düşüş görüldü. Bunda ABD Başkanı Donald Trump’ın,
ülkesinin stratejik petrol rezervlerinin yarısını satma planı
da etkili oldu. Bütçe tasarısında, ABD’nin Stratejik Petrol
Rezervi’nden (SPR) 2018 Ekim ayından itibaren yapılacak satışlarla 16,5 milyar dolar gelir sağlanması bekleniyor.
Stratejik Petrol Rezervi’nin 688 milyon varil olduğu dikkate
alındığında dünyanın en büyük rezervi olan bu miktarın yarısından fazlasının 10 yıl içinde satılması günlük 95,000 varil
petrole karşılık gelmekte.
TÜRKİYE
Mayıs ayı Kapasite Kullanım Oranı (KKO) bir önceki aya
göre yüzde 0,5 artarak 78,4’ten 78,8’e yükselirken geçen yılın
aynı ayına göre artış yüzde 1,4 oldu. Mevsimsel etkilerden
arındırılmış olarak bakıldığında da bir önceki aya göre yüzde 0,1 ve bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,7 artarak 78,9 değerini aldı.
Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranlarına bakıldığında yatırım malları grubu hariç tüm alt gruplar aylık bazda
yüzde 0,5 ile yüzde 0,8 arasında artarken en büyük artışın
yüzde 2 ile dayanıklı tüketim malları grubunda olduğunu
görülmekte.
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
ÖTV indiriminin dayanıklı tüketim malları grubundaki artışta en önemli faktör olurken yatırım malları grubunda aylık
bazda yüzde 0,1 azalış ise dikkat çekici.
Reel Kesim Güven Endeksi ise bir önceki aya göre yüzde 1,8, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,9 azalarak
109,2 değerini alırken mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veride de benzer şekilde yüzde 1,4 ve yüzde 0,2
azalışla 104,8 değerine gerilediği görülüyor.
Detaylarda, gelecek 3 aya ilişkin ihracat sipariş miktarında aylık bazda yüzde 8,3 azalış olurken sabit sermaye
yatırım harcamalarının yüzde 0,5 artış söz konusu. Diğer
taraftan üretim hacmi aylık bazda yüzde 4,0 gerilerken,
mamul stoklarındaki azalış yüzde 1,1 düzeyinde. Gelecek
üç ayda istihdamın ise yüzde 1,9 artacağı görülüyor. Genel gidişat, 101,3’ten 104,8’e 3,5 puanlık artış göstererek
morallerin yüksek olduğuna işaret ediyor. Diğer taraftan
kayıtlı toplam siparişler artarken kayıtlı ihracat sipariş
miktarında ise bir önceki anket dönemine göre gerileme
var.
Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven
endeksi bir önceki aya göre yüzde 2,1 artarak Mayıs’ta 102
değerine yükseldi. Bu artış; son üç aylık dönemde “iş durumunun” iyileştiğini, “hizmetlere olan talebin” arttığını
değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “hizmetlere
olan talebin” artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Perakende ticaret sektörü güven endeksi bir önceki aya göre yüzde 1,1 artarak
Mayıs’ta 102,8 değerine yükseldi. Bu artış; son üç aylık
dönemde “iş hacmi-satışların” arttığını değerlendiren ve
gelecek üç aylık dönemde “iş hacmi-satışların” artacağını
bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. “Mevcut mal stok seviyesinin” mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi
sayısı ise azaldı. İnşaat sektörü güven endeksi bir önceki
aya göre yüzde 0,8 oranında artarak Mayıs’ta 86,3 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu artış; gelecek üç aylık dönemde “toplam çalışan sayısında”
artış bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından
kaynaklandı. “Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyini”
mevsim normalinin üzerinde değerlendiren girişim yöneticisi sayısı ise azaldı.
Ekonomik güven endeksi Mayıs’ta bir önceki aya göre yüzde
1,1 oranında artarak 99,5 değerinden 100,5 değerine yükselerek yükselişini 5. aya taşırken artış, tüketici, hizmet sektörü,
perakende ticaret sektörü ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı. Mayıs ayında tüketici güven
endeksi 72,8 değerine, hizmet sektörü güven endeksi 102 değerine, perakende ticaret sektörü güven endeksi 102,8 değerine ve inşaat sektörü güven endeksi 86,3 değerine yükseldi.
Mayıs ayında reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi 104,8
değerine geriledi.
Nisan’da toplam konut satışları geçen yılın aynı ayına göre
yüzde 7,6 artarken, konut kredi faizlerindeki yükselişe rağmen vadenin 20 yıla uzaması ve kampanyaların da etkisiyle
ipotekli konut satışlarındaki artış yıllık bazda yüzde 29,6’ya
ulaştı. Sektör, ikinci çeyreğe iyi bir başlangıç yaparken istihdam ve konut kredi faizlerinin seyirde belirleyici olacağını
düşünüyoruz.
Yurt dışında yerleşik kişilerin 19 Mayıs itibarıyla, bir önceki
hafta 44,560 milyar dolar olan hisse stok miktarı 44,588 milyar dolara, 28,652 milyar dolar olan DİBS stok miktarı 29,229
milyar dolara, 888 milyon dolar olan özel sektör tahvil ve bonoları 891 milyon dolara yükseldi. Piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında hisse senedi
değerinde 13,8 milyon dolar, DİBS değerinde 490,8 milyon
dolar ve özel sektör bonolarında 2,9 milyon dolar artış göz-
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
lendi. 52 haftalık birikimli olarak bakıldığında önceki hafta
1,352 milyar dolar olan hisse senedi girişleri 1,531 milyar dolar seviyesine, 128 milyon dolar olan DİBS’lere giriş rakamı
452 milyon dolara yükseliş gösterdii. 2017 yılında hisse senedine toplam yabancı girişi 1,750 milyar dolar olurken, DIBS’e
giriş 2,181 milyar dolar oldu.
Nisan’da ihracat yüzde 7,38 artarak 12,8 milyar dolar, ithalat
ise yüzde 9,58 artarak 17,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Dış ticaret açığı ise yüzde 15,8 artışla 4,9 milyar dolar olurken, hracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 72,3’e gerilemişti.
Birikimli olarak bakıldığında ihracat yüzde 4,7 artarak 146,6
milyar dolar olurken, ithalat yüzde 2,1 artışla 203,7 milyar
dolar olmuştu. Böylece dış ticaret açığı yüzde 3,9 azalarak
57,1 milyar dolara gerilemişti. Mayıs ayı dış ticaret verilerine ilişkin olarak ise ekonomi yönetimi tarafından ihracattaki
artış beklentisinin yüzde 10’un üzerinde olacağı ifade edildi.
VERİ TAKVİMİ
HAFTANIN GÜNDEMİ
Bu hafta yurt dışında, Haziran ayında yapılacak Fed toplantısında faiz artırımına ilişkin ipucu vermesi açısından önemli
olacağını düşündüğümüz ABD aylık ve yıllık PCE fiyat endeksi ile tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri açıklanacak.
Çin’den başlayarak imalat sanayi PMI rakamları da haftanın
bir diğer önemli verileri olacak. Trump yönetimine ilişkin
soruşturma sürecini de yakından izlemeye devam edeceğiz.
Yurt içinde ise odakta kabinede yapılacak olası bir revizyon
ve bunun ekonomi yönetimine ilişkin yapılanması izlenecek.
Ekonomi yönetiminin yeniden tek elde toplanması durumunda bunun piyasalar tarafından olumlu karşılanacağını
beklemekteyiz.
İçeride açıklanacak en önemli veri Nisan ayı dış ticaret gerçekleşmeleri olacak. Gümrük Bakanlığı öncü verilerine göre
29 Mayıs
Konut Fiyat Endeksi
30 Mayıs
Finansal İstikrar Raporu
Giriş Çıkış Yapan Turist İstatistikleri
ABD PCE verileri
Case-Shiller Konut Endeksi
31 Mayıs
Dış Ticaret İstatistikleri
Fed Bej Kitap
1 Haziran
TİM Mayıs Ayı İhracat Verileri
İSO İmalat Sanayi PMI Verisi
Çin, Euro Bölgesi, Almanya, ABD İmalat Sanayi PMI
2 Haziran
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Mayıs ayı Geçici Dış Ticaret Rakamları
ABD İşgücü İstatistikleri
Uyarı Notu: Bu araştırma raporunda yer alan görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazarının düşüncelerini yansıtmakta olup Türkiye
İhracatçılar Meclisi’nin kendi kurumsal görüş ve yaklaşımını temsil etmemektedir.
2017