Untitled

iSTANBUL
TiCARET ODASI
YETMiŞ SEKiZıiNCi YILI HESAPLARI
VE FAALiYET RAPORU
1959
RUBiN BASlMEVi
iSTANBUL
1960
1959 Y1h Bilançosu
Odamızın
31/12/1959 tarihindeki hesap vaziyetini gösteren ve 5590 sayılı
kanuna tevfikan hazırlanan muhasebe Yönetmeliği esaslarına göre tanzim olu.
nan bilançosu ile GELiR ve GiDER kat'i hesabını tetkik ve tasvibinize sunuyoruz.
Müfredatı
aşağıda
gösterilen hesap lar
hakkında
gereken izahat
arzolunmuş­
tur.
-
AKTtF HESAPLAR -
.NAKtTLER:
Odanın
nakit mevcudu kasa ve bankalardaki mevduat olmak üzere iki
kısımda gösterilmiştir.
ayrı
Kasada:
31/12/1959 günü
akşamı
11.456.01
Kasa mevcudu
4. 704.112.57
Bankalarda :
HiSSE
SENETLERİ
VE TAHVtLLER :
Hisse senetleri ve tahvillerimizin
a)
müfredatı aşağıda gösterilmiştir.
msse senetleri :
Sınai Kalkınma Bankası A.S.
Umumi Mağazalar T.A.Ş. istanbul Halk Sandığı
T.C. Merkez Bankası
Basım tstihlak Kooperatifi
b)
4. 715.568.58
1.250.000.1.575.000.50.000.17.600.500.-
2.893.100.-
Tahviller :
% 6 faizli ikinci tertip 1948
istikraz tahvili (1150 hisse)
% 6 faizli birinci tertip 1949
istikraz tahvili (175 hisse)
% 5 faizli Amortisman ve
Kredi Sandığı tahvili
% 5 faizli Belediye tahvili
115.000.17.500.600.000.1.100.000.-
1.832.500.4. 725.600.-
BORÇLU HESAPLAR :
Muhasebe ve Bütçe Yönetmeliği gereğince muhtelif borçlu hesaplar altında
toplanan ve Bilançoda a,b,c kısımlarına ayrılarak gösterilen çeşitli hesapların her
biri hakkında icabeden izahat aşağıda arzolunmuştur.
3
a)
TEMİNAT
Tevziat
8.600.-
MEKTUPLARI:
dolayısiyle
firmanın
mutemet tayin edilen
Odaya tevdi ettiği teminat rnek·
tu budur.
b)
Eski Tekaüt Sandığı Tahvilleri :
655 sayılı kanunun mer'iyetinden evvel
Oda memurları tarafından tesis olunan
eski tekaüt sandığından Odamıza devreden
ve halihazır kıymeti olmıyan bu tahviller
(1) ile ifade edilmiştir.
c)
DtöER BORÇLULAR:
Bu hesabın müfredatı
da
:,-
aşağıdadır.
.
·-
.
4.122.-
Depozito:
Vakıflar İdaresine
1.-
verilen kira depozito-.
sudur.
Muacceliyet kesbeden Sigorta taksitleri :
Oda memurlarının geçmiş hizmet tazminatı
karşılığından Oda hissesine
isabet
eden ve memurların sigortadan ayrılma­
ları dolayısiyle muacceliyet kesbeden tak·
sitleridir. Her yıl mahsubu yapılmaktadır.
Muhtelif:
1960 senesinde tahsisatından mahsubu
yapılmak üzere 31/12/1959 tarihinde memurlara ödenen Konut bedeli ile boya ve
badana işleri için müteahhide ödenen
avans ve 1960 senesine ·-ait ve peşin ödenen bazı masrafları ihtiva etmektedir.
138.916.-
Memurlar Mesken Avansı :
Evi olmıyan memurlara arsa temini için
verilen avanstır.
250.000.-
Memurin Avansı :
Memurlara toptan ve ucuz erzak temini
için bir senede istirdat edilmek üzere ve,.
rilen 64.260.- liralık avansın 31/12/1959
tarihindeki bakiyesidir.
60.11{).-
Neşriyat (Kağıt)
14.160.61
:
1959 ve daha evvelki seneler Oda Gazetesi
ve mecmuası için alman ve 1959 yılmda
sarfedilenlerin mahsubu yapıldıktım sonra
1960 senesine devreden _kağıtların bedelini
göstermektedir.
4
25.083;61 .· -
Sigorta Sandığı :
Ticaret ve Sanayi Odaları ve Borsaları
memur ve hizmetiileri Sigorta Sandığı namına 1959 senesinde
Odamızca
yapıları
ödemelerden sandık :i:dare Masraflarımı
iştirak hisseınİzin mahsubundan sonra he~
nüz tahsil edilmeyen ve 1960 senesinde
tahsil edilmesi icabeden diğer Oda ve Borsaların masraf hisseleri yekfmudur.
'I'alebe Muzaffer Ersoy :
28.621.06
4.345.-
Avrupada tahsilde bulunduğu sırada kendisine avans olarak verilen 7.0i15.- liranın
31/12/1959 tarihindeki baldyesidir.
SABtT KlYMETLER :
Arsa:
Oda Binası inşası
zarında Belediyece
arsa bedelidir.
3.000.000.ıçın
Eminönü Bahkpatahsis edilen
Odamıza
Demirbaşlar
:
Demirbaşlar mubayaa edildiği sene içinde
masraf kaydedildiği ve amortismana tabi
tutulmadığı cihetle Bilançoda (1) ile gös. terilmiştir. (Demirbaşlarımız 5011000.liraya sigortalıdır.)
ii:AYDtYE VE AiDAT 'FAl-I.AJ[iKUKUNDAN
BORÇLULAR:
1.-
2.454.906.35
Kaydiye, Yıllık Aidat, Munzam Aidat ve
Para Zammı olarak kayıtlara intikal ettirilen 8.091.768.30 liralık tahakkukun 1960
senesine devreden bakiyesidir.
- PASiF HESAPLAR iHTtYATLAR :
6.057.629.35
Her yılın gelir fazlası ve gider tasarrufundan teraküm eden meblağlarm 31/12/1959
tarihindeki bakiyesini göstermektedir.
ODA BiNASI BLOKE HESABI:
5.639.054.58
Oda binası inşası karşılığı olarak 1954-959
seneleri bütçelerine mevzu meblağlarla
aynı senelerin bütçe talimatları mucibince
mezkur senele:re ait Oda varidatmdan ayrılan meblağlar yekünundan arsa bedeli
olan 3.000.000.- liranın ödenmesinden
sonra bakiyeyi göstermektedir.
5
798.700.58
FONLAR:
5590 sayılı kanunun 6233 sayılı kanunla
muaddel 28 inci maddesine göre ayrılan
ve aynı kanun hükümlerine göre vadesinde Birliğe ödenecek olan 1959 yılı varidatımızın % 10 unu teşkil eden Birlik hisse·
sidir.
ALACAKLI HESAPLAR :
Alacaklı
hesaplar iki
retile izah edilmiştir.
kısma ayrılmak
Teminattan alacaklılar :
Borçlu hesaplarda izah edilen
a)
su·
8.600.teminatın
karşılık hesabıdır.
Diğer alacaklılar
b)
Bu
hesabın
:
müfredatı
aşağıda
gösteril-
miştir.
Ehlibibre:
Odaca bilirkişi olarak seçilenlerin henüz
13.507.71
almadıkları istihkakları tutarıdır.
Fazla Mesai Vereti Karşılığı :
Fazla mesai ücreti olarak ilgililerden tahsil edilip henüz hak sahiplerine ödenıniyen
bakiyedir.
27.50
Gümrük Eksperleri :
Mükelleflerle Gümrük !daresi arasında
vukubulan ihtilafların halli için seçilen ha·
kemlere ödenmek üzere mükellefler tarafından Odamıza yatırılan emanet paralar-
163.519.--
dır.
tera Hissesi :
teraya verilen dosyaların mevzuunu teşkil
eden paranın alakahlar tarafından sonradan Odaya ödenmesi dolayısiyle tahsilattan icraya düşen hissedir.
tthal Malları Fiat Kontrolu
Tescil Harçları :
!thal malları fiat kontrolu tescil harcı olarak Fiat Tescil Dairesi narnma 31/12/959
tarihinde tahsil edilen harçtır.
6
2.093.25
1.454.18
Kapasite Tayin ücretleri :
Odamızda kayıtlı sanayicilerin kapasitelerinin tespiti için Eksper ücreti olarak yatırdıkları emanet paralardır.
33.489.-
Muhtelif:
üçüncü 3 aylık global kotaların sanayıcı··
lere tevzii sırasında tahsil edilen % 2
harçtan Hususi Sektör Tevziat Dairesi
hissesi olarak mezkur daireye gönderilmek
üzere tefrik edilen % 1/2 harçlar ve ilgililer tarafından talep edildikçe ödenen
emanet paralar tutarıdır.
58.887.61
Tahsisat:
114.636.48
1959 senesinde tahakkuk eden ve mezkfır
yılda masrafa geçirilerek 1960 senesinde
ödenecek muhtelif sarfiyatın yekunudur.
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi :
3.065.55
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi narnma
31/12/1959 tarihinde tahsil edilen ilan
bedelleri tutarıdır.
80.359.61
Vergi:
Aralık 1959 ayında yapılan terliyelerden
tevkif edilen gelir vergileri tutarıdır.
104.46
Hususi Sektör Tevziat Dairesi :
1 No.lu sirküler gereğince Hususi Sektör
Tevziat Dairesi adına tahsil edilen harçtır.
Mezkur daireye gönderilecektir.
2.454.906.35
KAYDiYE VE AtDAT TAHAKKUKU:
Bu hesap Aktifteki Kaydiye ve Aidat tahakkukundan borçlular hesabının karşılı­
ğıdır.
·-··------
~ ·~--- ---
--
7
Gelir ve Gider Hesaplannin
Bütçe :ue Mukayesesi
1959 Bütçesile tahmin olunan GELiR ve GiDERlerle sene içinde tahsil ve tediye olunan GELiR ve GiDERlerin durumu aşağıda arz ve izah olunmuştur.
GELiRLER:
Kayıt üc. ve Y. Aidat için Bütçede 2.542.883.- lira mevzu iken
1.550.000.- >>
»
»
Munzam Aidat için Bütçede
Vesika Harçları için Bütçede
116.600.- »
»
»
Yap. Hiz. Kar. Alı. üc. için Bütçede 370.002.- »
»
»
Misil Zam. ve Para Ce. için Bütçede
2.- »
»
»
Yayın Gelirleri için Bütçede
21.753.- »
»
»
Türlü. Gelirler için Bütçede
167.107.- »
»
»
Tahsil Edi. Alacak. için Bütçede
782.514.- »
»
»
ki cem'an ......... 5.550.861.- liraya karşı
lira tahsil edilmiştir.
Yukarıda arzedilen hesaba nazaran
5.550.861.- liraya nazaran 2.466.033.05
içinde varidat fazlasından karşılanmak
liranın muhammenat yekununa ilavesi
2.431.033.05 lira olduğu görülür.
. 2.532.649.22
1.766.008.13
243.874.~
1.643.975.66
93.669.40
42.626.25
653.808.77
1.040.282.62
8.016.894.05
1959 yılı gelirleri bütçe tahmini bulunan
lira bir fazlalık arzetmekte ise de sene
üzere yapılan ek tahsisat tutarı 35.000.icap ettiğinden hakiki varidat fazlasının
GiDERLER:
2.293.704.- lira mevzu iken
Memur ve Hiz. için Bütçede
269.892.- »
Huzur Hakları için Bütçede
»
»
»
»
idare Masrafları için Bütçede
564.565.- »
Sergiler ve Fuarlar için Bütçede
9.000.- »
»
»
Sabit Kıymetler için Bütçede
»
42.000.- »
»
Yayın Masrafları için Bütçede
»
170.201.- »
»
Yardımlar için Bütçede
943.991.- »
»
»
Fevkalade Masraflar için Bütçede
»
735.950.- »
»
F o n için Bütçede
»
»
555.086.- »
thtiyat Akçesi için Bütçede
1.472.- »
»
»
ki cem'an ........ . 5.585.861.- liraya karşı
lira sarfedilmiştir.
2.212.869.32
251.358.80
542.867.52
57.38.526.45
121.471.97
917.141.10
692.519.01
801.689.40
5.578.500.57
1959 senesi muhammen giderleri 35.000.- lira munzam tahsisat ile 5.585.861
liraya baliğ olmaktadır. Sene içinde yapılan masrafların yekunu ise yukarda müf.·
redatiyle arzedildiği veçhile 5.578.500.57 liradır. FON faslı hariç diğer bütün gider
fasıllarında tasarruf mevcuttur. Yapılan tasarrufların tutarı fasıl itibarile aşağıda
gösterilmiştir.
8
Memur ve Hizmetliler ücretlerinden:
Huzur Haklarından
İdare Masraflarından
Sergiler ve Fuarlardan
Sabit Kıymetlerden
Yayın Masraflarından
Yardımlardan
Fevkalade Masraflardan
ihtiyat Akçesinden
lira ki cem'an ........... .
lira tasarruf temin edilmiştir.
80.834.68
18.533.20
21.697.48
8.943.3.473.55
48.729.03
26.849.90
43.430.99
1.472.253.963.83
Masraf kısmında FON faslı muhammenata nazaran 246.603.40 liralık bir tecavüz kaydetmekte ise de bu GELiR fazlası % 10 unun FON hesabına kanunen
ilave edilmesi mecburiyetinden ileri gelmektedir. Buna rağmen 1959 yılı netice
hesabına 7.360.43 liralık bir tasarruf intikal. etmektedir.
Bu suretle Odamızın 1959 senesi netice hesabı 2.438.393.48 liraya baliğ olmuş bulunmaktadır.
İşbu netice hesabından Oda Meclisi kararile
500.000.- lirası Esnaf Hastahaiçin Esnaf Hastahanesini Koruma ve Yardım Cemiyetine, 1.441.292.-·
lirası ikramiye olarak memurlara, 13.000.- lirası işten ayrıma tazminatı olarak
emeklilik hakkını iktisap ederek Odadan ayrılan iki memurumuza, 58.634.70 liras1
fazla mesai ücreti olarak seçimde çalışanlara ve 212.733.39 lirası 1959 bütçe talimatı gereğince Oda binası Bloke hesabı na geçirilmek üzere bu hesaba
masraf
kaydedilerek 212.733.39 lira ihtiyatlar hesabına intikal etmiş bulunmaktadır.
1959 yılı varidat ve masraf tahmin lerini tahsilat ve tediyatı gösterir GELİR.
ve GİDER kat'i hesabı ilişik olarak takdim edilmiştir.
nesi
inşaatı
İdare
Hey'eti
9
istanbul Ticaret Odas1 31-12-1959 Bilancosu
'
PA S İ F
AK T tF
ır.
l
ihtiyat
11.456.01
Kasa
4. 715.568.58
4.704.112.57
Bankalar
HİSSE SENETLERİ
TAHVİLLER:
6.057.629.351
ODA BİNASI BLOKE HESABI :
5.639.054.58
FONLAR:
VE
(Birlik
!1) Hisse senetleri
2.893.100.-
b) Tahviller
1.832.500.-
4.725.600.-
b)
8.600.1.525.358.28
1
798.700.581
Aidatı)
a) Teminattan
a) Teminat mektupları
b) Eski Tekaüt Sandığı Tahvilleri
c) Diğer Borçlular
1
ALACAKLI HESAPLAR :
BORÇLU HESAPLAR :
SABİT
ı
iHTiYATLAR :
NAKITLER :
alacaklılar
Diğer alacaklılar
KAYDİYE
8.600.479.744.35
471.144.35
VE AİDAT TAHAKKUKU:
2.454.906.35
533.959.28
KlYMETLER :
3.000.000.-
Arsa
Demirbaşlar
( "')
3.000.001.-
1.-
i
i
KAYDiYE VE AİDAT TAHAKKUKUNDAN
BORÇLULAR:
1
2.454.906.35
1
15.430.035.21
ı
IL_____
("')
Demirbaşlar
-
500.000.- liraya
sigortalıdır.
15.430.035.21
1
1
•
-------·
ı
_ll
1959 YILI FAALiYET RAPORU
I-GİRİŞ:
istanbul Ticaret Odası tamamladığı 1959
faaliyet yılını idrat etmiş bulunmaktadır.
yılı çalışmaları
ile 78 inci
iktisadi bünyemizde normal bir düzenin tesisi gayesine matuf bir kı­
mm tedbir ve kararların ittihaz edilmiş bulunması ve Milli Korunma Kanunu tatbikatı cümlesinden olan bazı tahditlerin kaldırılması geçmiş yıl­
larda Odamıza bu sahada tahmil olunan bir takım munzam vazifeterin
sona ermesini de mümkün kılmıştır.
Bu itibarla Odamız, 1959 yılı çalışma devresinde esas meselelerin
üzerinde daha büyük bir itina ve titizlikle çalışmak imkanını bulduğu gibi, faaliyetinin sıklet merkezini yanlız İstanbul şehri taeirierini ilgilendiren meselelere inhisar ettimeyip daha geniş bir anlayış ve çalışma ile
memlekete şamil konulara yöneltmiş bulunmaktadır.
hayatı yakinen ilgilendiren ve
bulacağınız Milli Korunma Kanunu ile
iktisadi tedbirler kanunu, kira kanunu, zirai kazançların vergilendirilmesi
hakkındaki kanun tasarıları ve diğer mevzuat üzerindeki mütalaaların;
bugünki iktisadi problemlerimizin mihverini teşkil eden dış ticaret konu-
Bu sahada, ezcümle iktisadi ve ticari
aşağıdaki kısımlarda izahlarını
ları
üzerindeki çalışmalarımız cümlesinden olan ihracatımızın arttırılması
alınması lüzumlu tedbirlere ve transit ticareti ile antrepoculuğun
geliştirilmesine dair etütlerin, bilhassa katılmamız
mukarrer bulunan
Müşterek Pazar ile alakah mevzular etrafındaki çalışmaların, 1959 yılın­
daki mesaimizin sıklet merkezini teşkil ettiğini tebarüz ettirmek isteriz.
için
ilhamını bir taraftan ilmi esas ve metotlardan, diğer taraftan piyasadaki tatbikata ait müşahedelerden alan çalışmalarımızlll mahsulü olan
ob.iektif görüşlerimizin yapıcı karakteri ile iktisadi ve ticari sahada
alınacak tedbir ve kararlarda yardımcı bir unsur olabilmesi başlıca gayemizi teşkil etmiştir.
Oda.mız 1959 faaliyet yılını bitirirken, hizmetinde bulunmakla iftihar
r:ttiği istanbul şehrine ve üyelerine, Turizm konusunda da faydalı olmaya
karar vermiş ve bunun için gerekli hazırlıklara başlamıştır.
11
Turizm endüstrisinin milletierin iktisadi hayatında ve beynelmiel
münasebetlerde mühim bir rol oynamaya başladığı zamanımızda tarihi
ve tabii güzellik kaynakları ile mümtaz ve hususi bir mevki sahibi olan
istanbul şehrine ve dolayısiyle memleketin Turizm davasına hizmette bulunmak istanbul Ticaret Odası için zevkli ve şerefli bir vazife olacaktır.
1960 yılı çalışmalarının memleketimiz ve üyelerimiz için
verimli olmasını temenni ediyoruz.
II -
MEVZUAT
hayırlı
ve
ÇALIŞMALARI
Odamızın, meriyette veya tasarı halinde bulunan ve ticari, iktisadi
hayatı ilgilendiren mevzuat üzerindeki 1959 yılı çalışmaları ana hatları
itibariyle aşağıdaki bölümlerde izah edilmiştir.
üzerinde bilhassa durulan konular
ABCÇDEF-
şunlardır
:
Milli Korunma Kanunu,
iktisadi Tedbirler Kanunu Tasarısı,
Kira Kanunu Tasarısı,
İcra ve iflas Kanunu,
Kollektif İş Mukavelesi Kanunu Tasarısı,
5590 Sayılı Kanun üzerindeki çalışmalar,
Odalar Muamelat Yönetmeliği Tasarısı üzerindeki
çalışmalar.
Bunlardan başka, mevzuata müteallik tatbikatla ilgili bir çok konular hakkında mahkemeler, resrol makamlar ve üyelerimiz tarafından sorulan hususlar üzerinde de çalışılarak alakalılara lüzumlu bilgiler verilmiştir.
A - MiLLi KORUNMA KANUNU:
Piyasanın serbest rekabet şartları içinde işlemesine mani olarak bir
taraftan tüccarı, diğer taaftan müstehliki güç şartlar içinde bırakan
bahis konusu kanunun ilgası mevzuunda ötedenberi ilgili merciler nezdinde yaptığımız teşebbüslere 1959 faaliyet yılımızda da aralıksız devam
etmiş bulunuyoruz.
Gittikçe gelişen milli ekonomimizin piyasalarımızda yaratmağa baş­
normal ve müstakar duruma muvazi olarak Milli Korunma Kanununa müsteniden ısdar olunan çeşitli koordinasyon kararlarının kısmen
veya tamamen meriyetten kaldırılması cihetine gidildiği gibi ilgili Vekaletlerce bu konularda yayınlanan tebliğierin de ilgasına başlanmıştır.
ladığı
Serbest piyasa hareketlerini gayet dar bir çerçeve içine alan bahis
konusu tebliğierin ilgasile normal düzenin kısmen tesisine doğru bir adım
atılmış bulunması memnuniyet verici bir başlangıç olarak telakki edilmiştir.
Ancak, müteakip safhada kanunun ilgasına doğru gidilmemesi karalakah Vekaletler nezdinde bu yoldaki teşebbüslerine
devam zururetini hissetmiştir.
şısında, Odamız
12
B - iKTiSADi TEDBiRLER KANUNU TASARISI:
Odalar Birliğince, tetkik ve mütalaa edilmek üzere, Odamıza gönderilen Milli Korunma Kanununu ilga ile yerine ikame olunmak üzere Hükumetçe hazırlanan ve iktisadi olmaktan ziyade zecri mahiyette bir takım
tedbirler ihtiva eden iktisadi Tedbirler Kanunu Tasarısı üzerinde yapı­
lan çalışmalar sonunda; görüşümüzü belirten bir rapor hazırlandığı gibi
mevzuun elleınıniyetine binaen Odalar Birliği Umumi Hey'etinde de görüşülmesi talep edilmiştir.
iktisadi Tedbirler Kanun Tasarısı hakkındaki bu raporumuzda ezcümle ; bu kanunun adı d eğiştirilmiş Milli Korunma Kanunundan başka
bir şey olmadığı, iktisadi hayatı idari ve zecri tedbirlerle tanzim gayesin;
istihdaf ettiği, halbuki böyle bir kanunun bir seneye yakın bir zamandanberi iktisadi sahada takip edilegelmekte olan iktisadi istikrar politikasını zedeleyerek iç ve dış piyasalardaki itimadı sarsacak şekilde yeniden istikrarsızlık doğrulabileceği, kanunun tedvininden maksadın zarud
bazı ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını tanzim ise, bunun için böyle bir kamma ihtiyaç olmayacağı, bu hususun tanzimini mümkün kılabilecek yetkilerin Belediyeler Kanununda esasen mevcut olduğu belirtilmiştir.
Diğer taı:aftan
iktisadi Tedbirler
Kanunu yerine memlekette mal
arzını arttıracak, istihsalile istihlak arasındaki muvazeneyi ternin ve idame ettirecek tamamİyle iktisadi tedbirleri muhtevi bir (iktisadi Teşvik
ve Yardımlar) Kanununa ihtiyaç bulunduğu, böyle bir kanuna vazedilecek hükiimlerin hiç bir icrai fonksiyonu olmayıp bütün mesaisini ihracatımızı arttırmak, ihraç maddelerimiz üzerinde monografik etüdler yapmak, istihsal ile istihlak arasmda zuhuru muhtemel muvazenesizlikleri
hertaraf edecek tedbirleri tavsiye ile iktisadi hayatımızı bu maksatla
daimi müşahede altında bulundurmak gibi konularda çalışacak yüksek
bir teşkilatın kurulması hususunun derpiş olunması ve tasarı konusu olan
kammu tatbik ile mükellef teşkili\ta ve diğer işlere tahsisi düşünülen 200
milyon liranın da bu uğurda kullanılması teklif ve temenni olunmuştur.
C -
KiRA KANUNU TASARISI :
Odalar Birliğince gayrımenkUl kiraları hakkında Ticaret Vekilietince
yeni bir kanun tasarısı hazırlanarak kiracılarla mal sahipleri arasındaki
münasebetlerin daha iyi bir şekilde düzenlenmesi, kira tesbitinde adilane
ve mümkün olan ölçüde objektif ve teknik esasları ihtiva eden hükümler
vazedilmesinin düşiinüldüğü ve bu hususta belli başlı müessese ve teşek­
küllerin görüşlerine müracaat edildiği bildirilerek Odamızın da bu konudaki mütalaası istenmiştir.
Odamızda, bu konuda miitehassıs bir elemanın da iştirakiyle ve bazı
Avrupa memleketlerindeki mevzuat ve tatbikatın da göz önünde bulundurulması suretiyle yapılan çalışmalar sonunda hazırlanan rapor Odalar
Birliğine takdim olunduğu gibi, bu hususta yapılan toplantılarda Odamı­
zın görüşlerini izah etmek üzere bir hey'et de Ankaraya gönderilmiştir.
Mezkur raporun esasını muhtelif memleketlerin kira sistemlerinin
tetkiki ve tahlili ile memleketimizin bünyesine uygun olanını tayin ve
tavsiye etmek hususu teşkil etmektedir.
13
iki kısımdan terekküp eden raporun birinci bölümünde
kiralar, ikinci bölümünde de ticarı kiralar incelenmiştir.
gayrı
ticari
Gayrı ticari kiralar mefhumu ile tacirin ticari işletmesini bir bütün
olarak himaye edebilmesi münasebetiyle, müşteri topluluğunun ticaret
fonuna bağlanmasında bir unsur teşkil eden (kiracılık hakkı) mevzuubahis olan mukavelenin dışmda kalan gayrı menkul kiralarının kasdedildiği, burada ekseriyeti meslı::en kiraları teşkil etmekle beraber ticaret
fonu haricinde bir meslek veya san'at icra edilen mahallere ait kiraların
da, arzettikleri hususiyetler nazarı itibare alınmak şartiyle, bu grupta
mülahaza edildikleri belirtildİkten sonra, eski ve yeni kira tabirleriyle
ifade edilegelmekte olan tefrikin kaldırılarak kira bedelinin tayininde kiralanan gayrımenkulün kıymeti, buna müessir olan, bulunduğu mahal,
vasıfları, kiracının İstifadesi bakımından arzettiği faydalar gibi esaslar
nazara alınarak prensibe bağlanması lazım geldiği ; bunun için de kiranın
hey'eti amumiyesinin kıymeti takdir edilerek kablll edilecek yüzde nisbetine veya mesahaya göre, evsafı nazara alınmak suretiyle, doğrudan doğ­
ruya kira bedelinin tayin olunabileceği; kiraların esas itibariyle serbest
bırakılması lazım geldiğine göre, intil:al devresinde mesken buhranı olan
yerlerde ilmi istatistiklere dayanılarak nüfus hareketleri, iktisadi şartlar,
mesken politikası gibi hususlar göz önünde tutularak, kiralarda yapılacak
müdahale ve deftişikliklerin, bunlara göre ayarlanması ve müdahalenin
tedricen azaltılması lazım geldiği beyan edilmiştir.
Ticari kiralara gelince, halen mer'iyette bulunan ve modern goruş­
lerden ilham alınarak tedvin edilen Ticaret Kanunumuz, ticarl' işletme
esası üzerine kurulmuş bir kanundur. İktisadi, hukuki bir mefhum olan
ticari işletmenin bir bütün olarak bazı hukuki meselelere mevzu teşkil
etmesi ve işletme sahibine bir takım hak ve mükellefiyetler yüklenmesi
şeklinde tecelli eden veçhesine Fransız doktrininin tesiri altında ticaret
fonu «Fonds de commerce» denilmektedir. Ticaret fonunun tacirin emeğı
ile meydana gelmiş bir müşteri kütlesi ile kıyınet bulduğu ve bu kütlenin
arzettiği iktisadi kıyınetten tacirin karQıJıksız ına'ıru:ıo1 edilmesinin hak-·
kaniyete uygun olmadığı, hatta memleketimizdeki tatbikatta «Peştema­
liye» vesair namlarla bu kıymetin kabUl edildiği hususlarını göz önünde
bulunduran Odamız, Fransa, İngiltere ve Belçika'da bu yoldaki tatbikatı
da nazarı itibare alarak, ticari kiraların diğerlerinden ayrı bir tarzda
mütalaa olunarak tanzim edilmesi lazım geldiği neticesine varmıştır.
Bu itibarla bu kısımda yalnız kiralayan kiracı münasebetlerinin
tanzimi değil, tacirin emeği ile meydana gelen bir kıymetin (Ticaret Fonunun) meydana gelmesinde ve devam etmesinde rol oynayan unsurlarır:
himaye prensiplerinin derpiş edilmesi ve herhangi bir esasa istinat etmeyen hükümlerle kiraları dondurmak değil, mal sahibinin mülkiyet hakkı
ile, kiracı tacirin ticaret fonunun bir unsuru ohm «<;::iracılık Hakkı» ara-sında hakkaniyete uygun ve muvazeneli bir rejim kurulması lazım gel··
diğini düşünmekteyiz.
Yukarda belirtilen esas fikirler izah edildikten sonra raporumuzda
meselenin teknik cephesi üzerinde de durularak bu sahanın nizamlanmasında nazarı itibare alınması gereken esaslar hakkındaki görüşlerimizc
de yer verilmiştir.
14
Ç -
iCRA VE iFLAS KANUNU :
Mezkfı.r kanunun tadili
edilmiş, Adiiye ve Ticaret
hususundaki goruşumüz ilgililere takdim
Vekaletleri nezdinde teşebbüslerde bulunul-
muştur.
Bahis konusu edilen bu çalışmalarımızda, İcra ve iflas Kanununun
ihtiva ettiği hükümler itibariyle, tatbikatta suiniyetli borçluların, alacaklılara karşı çeşitli güçlükler çıkarabilmek imkanlarına sahip oldukları
müşahade edilmiş, kanunun bugünkü haliyle ticari alacağı suiniyet sahibi
borçlulara karşı yeter derecede himaye etmekten uzak bulunduğu icra
tatbikatmın ise tatbikatta çok ağır yürüdüğü ifade edilerek bilhassa bu
hususların ıslahı talep edilmiştir.
Bu kormda Adiiye ve Ticaret Vekilieri ile bizzat görüşmek üzere vazifelendirilen bir heyet de Ankarada gerekli temasları yapmış bulunmaktadır.
D - KOLLEKTiF iŞ MUKAVELESi KANUN TASARISI:
Çalışma Vek?,leti tarafından hazırlanarak Odalar Birliği kanalıyla
Odamıza gönderilen mezkfı.r tasarı haklnnda görüşlerimiz bir rapor halinde Birliğe takdim edilmiştir.
Bahis konusu raporda kollektif iş mukavelelerinin mahiyet ve muhtevaları ile bu mukavelelerin yapılmasını mümkün kılan şartlar incelenmiş ve memleketimizde iş ve çalışma mevzuatı ile sendika mevzuatının
geçirdiği islihaleler muvacehesinde mezkur mukavelelerin önemi tebarüz
ettiril:rrıiştir.
kısmı, tasarının esas maddelerinin tahlillerine
Bu meyanda, bilhassa 1,2,10,15,16,17,18,22 ve
34 üncü maddeler üzerinde ayrı ayrı durulmuştur.
Raporumuzun birinci
ayrılmış bulunmaktadır.
Tasarıda idari teşmil mevzuunda derpiş olunan hükümler hakkında
da tarafların serbest iradesine müsteniden ve iş yerinin veya iş kolunun
hususiyetlerine göre müzakere edilerek hüküm tesisine medar olan kol.
lektif iş mukavelesirıin, memleket sathına şamil veya muayyen bir bölgeye münhasır olmak üzere, tamf teşkil etmeyen mürnasil iş kollarındaki
iç. verenlerle işçilere idareten teşmilinin uygun olmıyacağım ve mukavele
serbestisine idari bir müdahale teşkil edeceğini ifade etmiş bulunmak·
tayız.
Bu mevzuda Odalar Birliğinde yapılan
etmek üzere bir temsil. ei de gönderilmiştir.
toplantıya görüşlerimizi
arz·
E - 5590 SAYILI KANUN üZERİNDEKİ ÇALIŞMALAR:
5590 sayılı kanunun tadili hususunda yapılan çalışmaları Odamız
bundan evvelki yıllarda olduğu gibi büyük bir ehemmiyetle takip etmeğe
devam etmiştir.
Geçmiş yılların faaliyet raporlarında da açıklandığı üzere evvelce
Odamız tarafından hazırlanan bir tadil tasarısı Odalar Birliğine intii-mi
ettirilıniş ve bu tasarı Birlik Genel Kurulunda da görüşülmesini müteakip Birlik tarafından bazı tadillerle yeniden tanzim olunmuştu.
Bu kere Birlik tarafından Vekalete takdim edilecek tasarı üzerinde
Odamız yine çalışmalar yapmakta ve bugüne kadar tatbikattan edinilen
neticeleri gözönünde bulundurmak suretiyle tesbit olunacak hususatı da
muhtevi yeni bir tasarının Odalar Birliğine ve Vekalete takdimine gayret edilmektedir.
ıs
F - ODALAR MUAMELAT
ÇALIŞMALAR :
YöNETMELiGİ
üZERiNDEKi
5590 sayılı kanunun 62 ve 67 nci maddelerinin (b) fıkralarına istinaden Odalar muamelatında birlik ve beraberlik sağlamak üzere tanzimı
gereken muamelat yönetmeliğinin hazırlanması için Odalar Birliğinde
yapılmakta olan çalışmalara Odamız da katılmıştır.
Büyük ve mühim iş merkezlerinden birinde bulunan Odamız muasureti tedviri hakkında, tatbikattan elde ettiği neticeleri de göz
önünde tutarak, yaptığı tekliflerle Odalar Birliğinin bu yoldaki çalışma­
larına müsmir bir tarzda yardım etmiş bulunmaktadır.
melatın
III-
DIŞ
TiCARET MESELELERi
Odamız geçmiş yıllarda olduğu gibi, 1959 yılında da memleket
sadiyatının inkişaf ve terakkisinde mühim bir rol oynayan ve alınan
iktibeynelmilel ölçüdeki iktisadi tedbir ve kararlarla hergün biraz daha ehemmiyet kazanan dış ticaret meseleleri üzerinde hususi bir dikkat ve alaka
ile durmuş bulunmaktadır.
üyelerimizin ihracat ve ithali'tt konularındaki şahsi meselelerine ait
ile ilgilenip muhik bulduğumuz taleplerini Odalar Birliği ile
ilgili merciiere intikal ettirmiş bulunmaktayız. Ancak raporumuzun hacmi, pek çeşitli olan bu konuları burada ayrı ayrı zikretmeye müsait bulımmadığından dış ticaret meselelerine
müteallik çalışmalarımızı ana
hatları itibariyle aşağıdaki kısımlarda da görüleceği üzere;
müracaatları
A)
B)
C)
C)
D)
esasları
ihracat,
ithalat,
Ticaret Anlaşmaları,
Müşterek Pazar,
Transit ticareti ve antrepoculuğun
dahilinde toplamış bulunmaktayız.
geliştirilmesi,
A-iHRACAT:
1) iHRACATIN ARTIRILMASI :
Büktirnetçe alınan iktisadi istikrar tedbirlerinin müsbet bir şekilde
inkişafını sağlıyacak tedbirlerin başında ihracatımızın geliştirilmesi hususunu en mühim amil olarak mülahaza eden Odamız 1959 yılı çalışma­
ları 3ırasında bu konu üzerinde ehemmiyetle durmayı zaruri ve faydalı
telakki etmiştir.
Bu sebeple kurulan özel bir Komisyonda yapılan çalışmalarda:
a) ihracatımızın azalmasını intaç eden sebepler,
b) ihra« mallarımızın ihracatımızın arttırılması yönünden tetkiki,
c) ihracatımızın arttırılması çareleri,
üzerinde
durulmuştur. Çalışmalar
tımızın
ııozalmasını
sonunda hazırlanan raporda: ihracainta~ eden sebepler; nufus artışı, sınai kalkınma,
ihraç mallarımızın talep elastikiyetinin fazla oluşu, ambalaj noksanlığı,
fiat yüksekliği, kredi kısılması, ihracat kaçakçılığı yönlerinden tetkik ve
tahlil edilmiştir.
Müteakiben ihracatımızın maddeler itibarile tetkikine geçilerek, fın­
tiftik, pamuk, tütün, krom, demir gibi mevcut ihraç malları-
dık, yapağı,
16
mızın ihracını arttırma
ve bundan sonra da halen ihracı mümkün olmayan çimento, konserve, mensucat gibi mallarımızın ihracını temin çareleri üzerinde durulmuştur.
üçüncü bölümde ise genel olarak
ihracatımızın arttırılması
çareleri
araştırılmış :
a)
b)
c)
ç)
d)
e)
f)
istihsalin arttırılması,
Fiat ve mevzuata müteallik
istikrarsızlığın
giderilmesi,
İhracatı güçleştiren mevzuatın değiştirilmesi,
İhracatçılara
verilen banka kredilerinin limitlerinin genişletilmesi,
Maliyetierin düşürülmesi,
Liman tahmil ve tahliye işlerinin organizasyonu,
İhraç maliarına verilen primierin ayarlanması ve bunun ihracat
mevsiminden önce yapılması,
g) ihracatı devamlı olarak kontrol ve tedvir edecek bir teşkilatın
kurulması,
h) Standardizasyon ve ambalaj mevzuu,
i) ihracatçı ve sanayicilerimizin dış piyasalar hakkında yapılacak
geniş ve etraflı tetkiklerle aydınlatılması,
j) ihı'aç mallarımız hakkında monog-.cafik etüdler yapılması, konuları üzerinde durularak teklif ve tavsiyelerde bulunulduktan sonra netice
olarak istikrarlı ve uzun ömürlü bir dış ticaret rejiminin ihracatımızın
geliştirilmesi için elzem bulunduğu, sık sık tadil edilen bir ihraç rejiminden iç'dnab edilmesinin lazımgeldiği bazı mallarımızın ihraemın istikrar
tedbiri diye ifadesini bulan bugünkü tedbirlerin hududu içinde arttırıl­
masının mümkün olamayacağının gözönünde tutulmasının ve bu haller
için hususi bir himaye rejimi derpiş edilmesinin icabettiği, bilhassa bazı
madenlerin, zirai maddelerin ve yeni gelişmekte olan sanayiimiz mamUllerinin ihraemın temini için iktisaden gelişmiş memleketlerin dahi müracaat ettikleri himaye politikasının tatbilrinde fayda mülahaza olunduğu:
münhasıran ihracatımızia ilc;ilenecek mütehassıs elemanlardan terekküp
eden bir teşkilata şiddetle ihtiyaç bulunduğu, ancak böyle bir teşkilatm
bu sahada gerelzen teth:il::leri yaparak lüzumlu koordinasyonu sağlaya­
bileceği ve ihracatımızın arttırılmasının bu gibi çalışmalarla
mümkün
olabileceği, meseleler vuzuhla görüldükçe ihraç mallarımızın maliyetlerini düşürerek satışları arttıracak tedbirlerin alınabileceği ve dolayısiyle
daha ziyade bazı endişelerin tesiri altında alınan sıkıcı birçok kararlardan vazgeçilebileceği, memleketimizin iktisadi istikbalinin ancak ihracatı
arttırarak emniyet altına alınabileceği ifade ve beyan edilmiştir.
Bu raporumuz Odalar Birliği ile ilgili Vekaletlere takdim olunduğu
ayrıca neşredilmiş ve yine bu cümleden olarak ihraç mallarımız hakkında monografik etüdler yapılmasına başlanılmıştır.
gibi
2)
KONSİNYASYON SURETİYLE
YAPILACAK iHRACATA
DAiR TALiMATNAME:
23/8/1958 tarih ve 4/10707 sayılı kararname ile mer'iyete konulan
Ticaret Rejimi hakkında karar»m 6 ncı maddesine istinaden konsinyasyon suretiyle yapılacak ihracatta tatbik olunacak esaslara mütedair
talimatname tasarısı hakkında Odalar Birliğince Odamızın mütalaası
istenmesi üzerine yapılan tetkikat neticesinde; konsinye olarak ihraç edilen malı satacak ecuebi firma hakkında (mahalli Ticaret Odası ve Kon«Dış
17
solosluğumuz tarafından tasdik edilme) mecburiyetinin firma üzerinde
itimatsızlık ifade edebileceği gibi, formaliteler sebebiyle bazı müşkülata
maruz kalınacağı derpiş edilerek bu hükmü ihtiva eden fıkranın kaldırıl­
ması; tescil m ercilerince çıkış gümrüklerine hi taben verilecek belgedeki
bir aylık belge muteberliği müddetinin, tütün lisansı müddetleri üç ay
olduğundan, buna mütenazır olarak üç aya çıkarılması 6 ncı maddedeki
nakliyat konusunda çabuk bozulabilecek maddeler arasında Salyangoz,
Karides, Kurbağa ve akvaryum balıkları gibi canlı ihraç maddeleri için
6 ncı maddeye bir fıkra ilavesi, (A) listesine dahil değilse konservelerin
ithalinin de mutlaka lüzumlu bulunduğu, yarı konserve halinde ihraç edilen bazı mamullerin de keza en kısa bir ihraç muamelesine tabi tutulmaları hususu temenni olunmuştur.
3) CEViZ AGACI AKSAMI iHRACATININ MüNHASIRAN
ZIRAAT VEK.ALETiNE VERiLMESi üZERiNE YAPTlGlMIZ TEŞEBBüSLER :
22/ Ağustos/1959 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan bir kararname
ile, ceviz ağacı aksamının ihracatı münhasıran Ziraat Vekaletine verilmiştir.
Bu durum karşısında ellerinde bahis konusu mallardan ehemmiyetli
miktarda stok olan taeider güç vaziyette kalmışlardır. Odamıza bu konuda yapılan müracaatlar üzerine, keyfiyet incelenmiş ve mezkur stoklarm tasfiyesi ile, ihracatın münhasıran Ziraat Vekaleti uhdesine bırakıl­
masından
ileri gelen mahzurlar hakkında görüş ve mütalaalarımız
ilgili merciiere aksettirilmiştir. Bu meyanda, Kararnamenin neşri sıra­
smda akdedilmiş satış mukavelelerinin Zıraat Vekaletince tetkiki ve
müsait bulunacı:tk fiatların muteber sayılarak hükümlerinin mahfuz tutulması, şayet takarrür etmiş fiat düşük görülüyorsa, bul11'll % 20 eksiği
ile malın Vekaletçe mubayaa edilerek ihracatın taraflarınca yapılmasının
uygun olacağı belirtilmiştir.
Bahis konusu mevzuda yaptığımız müracaatlar neticesinde, iktisadJ'
Koordinasyon Hey'etince yaymlanan 9>/2/1960 tarih ve 761 sayılı kararla, Z1raat VekaJetinin, ellerinde usulüne uygun şekilde kesilmiş ceviz kütü~ü ve urları bulunan mal sahipleri tarafından sağlanan fiatların, mez1d1r VekiHetçe tesbit olunan alım fiatlarına, masraf ve kar farkı olarak
tayin edilecek makul nisbette bir ilave yaoılmak suretiyle bulunacak
fiatlardan daha yüksek olduğu takdirde, ihracatı mal sahipleri marifetiyle yaptırması esası kabul edilmiştir.
Taleplerimizin Jcsmen kabulü mahiyetinde
ilgililerce müsbet karşılanmış bulunmaktadır.
sayılabilecek
bu h§J
tarzı,
B) iTHALAT:
4 Ağustos 1958 kararlarını takip eden devrede tatbik olunan ithaJ
rejimi cümlesinden bulunan koti.'Clar sisteminin, ilk devre tatbikatından
mülhem olarak ya-pılan çalışmalar sonunda, Odamız, müteakip kotaların
ilan ve tatbiki sırasında nazara alınmak üzere faydalı olacağını düşün­
düğü hususlar hakkında Odalar Birliği ile alakah VekaJetler nezdinde
teşebbüslerde bulunmuştur.
18
Bu cümleden olmak üzere :
1 - Son yıllarda bazı zaruretler ınuvacehesinde amme sektörünün
ihtiyaçlarının doğrudan doğruya dış piyasalardan temini teınayülünün
her gün bir parça daha artarak iç piyasa ile hususi sektörün tavassutundan faydalanınaz olduğunun ınüşahade edildiği, bunun ise piyasadaki durgunluk arnillerinden biri haline geldiği, yatırım malzemesi ile hususiyet
arzeden diğer bazı maddelerin alakah ınüesseselerce dış piyasalardan temininin tabii ve zaruri görülmekte olduğu, ancak bunların dışındaki ihtiyaçların iç piyasadan ve husus! sektör marifetiyle temininin mümkün
olacağı gözönünde bulundurularak kotaların tanzimi
sırasında hususl
sektöre daha fazla tahsis verilmesinin, bu suretle de piyasada normal iş
ve ciro imkanlarının yaratılmasının mümkün olabileceği ifade edilmiştir.
2 - Dış ticaretimizin son kararlardan evvelki durumunun tabii bir
neticesi olarak zaman zaman piyasa ihtiyacı için bazı maddelerin resınl,
yarı resmi müesseseler ile mesleki teşekkül ve derneklere ithal ettirildiği
görülmekte idi. Bu yoldan yapılan ithalatın arzulanan neticeyi vermediği
gibi derpiş olunınayan masraflar sebebiyle de, ınal ihtiyaç sahiplerine
daha pahalı bir şekilde intikal etınekteydi.
Bu durum muvacehesinde, bu tarz ithalata da kesin bir
verilmesi temennisinde bulunulmuştur.
şekilde
son
3 - Sanayici ihtiyaçlarının doğrudan doğruya kendileri tarafından
ithali hususundaki görüşlerimiz ise, küçük sanayi ve sanayi erbabı bakı­
mından iki kısımda mütalaa edilerek küçük
sanayicilerin ihtiyaçlarını
temin sadedinde kendileri veya mutemetleri eliyle bizzat ithalat yapına­
ları için global kotalardan veya ICA'dan tahsisler verilmekte ise de bunları realize etmekte bazı güçlüklere maruz kalınaları sebebiyle tamamen
tahakkuk ettireınedikleri ınüşahede olunduğundan müteakip devredeki
kotalarda küçük sanayi ihtiyaçlarının ithalatçı kotaları ıneyanında mütalaa edilmesinin daha doğru olacağı, bununla beraber ihtiyaçlarını doğ­
rudan doğruya bizzat ithal etmek isteyen küçük sanayicilere de imkan
verilmesinin ınuvafık bulunacağı; diğer sanayi erbabına gelince, bunların ihtiyaçları için geniş ınikyasta stok yaparak sermayelerini bağlaya­
caklarına az stokla çalışıp ihtiyaçlarını piyasadan temin etmelerinin mali
imkanları bakımından daha elverişli
olabileceği düşüncesiyle bir kısım
sanayi ihtiyaçlarının da İthalatçı tacirler marifetiyle temin edilmesi suretiyle sanayicilerin de iç piyasanın sağlayacağı imkanlar sayesinde stok
mevzuundaki külfetlerinin tahfifinin mümkün olabileceği, bu itibarla İt­
halatçı kotalarının biraz daha geniş tutulmasının, muvafık olacağı, sanayiciler tarafından tamamen kullanılmayan kota bakiyelerinin aynı branş
için ithalatçılar tarafından kullanılmasına imkan verilmesinin uygun
olacağı belirtilmiştir.
4 - Satışı muayye:n zaman ve mevsime has malların, piyasada uzun
müddet stok teşkil edip sermaye hareketini ağırlaştırmamalarını teminen,
kotaların tanzimi sırasında hususiyet arzeden bu çeşit malların gözönünde bulundurulmasının ve bunlara satış zamanlarına tekaddüın eden devrelerdeki kotalarda yer verilmesinin ınuvafık olacağı, piyasa ihtiyacının
tanzimi ve sermaye donmalarının önlenmesi bakımlarından lüzumlu ve
faydalı görülerek arz ve teklif edilmiştir.
5 - Yukarı fıkralarda bdirtilen hususlardan başka muhtelif tarihlerde yapılan teşebbüslerle kotalara piyasa zaruretlerinin icabı olarak
19
lüks lambası ve lamba fitilinin, yuvarlak demirin, kaynak lambası ve yedek aksamının, müteakip kotalara konması temennisinde bulunulmuş ve
bunların dördüncü kotada yer aldığı memnuniyetle müşahade edilmiştir.
Pencere camı kontenjanı arttırılması ve kauçuk verniğine kotalarda
yer verilmesine dair yaptığımız temaslar ise henüz müsbet neticeye ulaş­
mamış bulunmaktadır.
Bunlardan başka tıbbi mtistahzarlara ayrılan kotaların arttırılması
konusunda ilgili vekaletler ve Birlik nezdinde yaptığımız devamlı teşeb­
büs ve takipler neticesinde bu mevzudaki talebimizin terviç olunarak
dördüncü kotada müstahzar ilaç kotasının arttırıldığını ve birçok ilaç ve
tıbbi müstahzarların da liberasyon listesine alındığını memnuniyetle müşahade etmiş bulunmaktayız.
6 - Kotaların tanzimi mevzuundaki çalışmalarımızia ilgili olarak
Odamızın görüş ve düşüncelerini alakah vekaletlere arzetmek üzere bir
hey' et Ankara'ya gönderildiği gibi; Dış Ticaret Rejimine dair ithalat
Talimatnamesine müteallik görüşlerimize dair hazırlanmış olan bir raporu da Odalar Birliği ile alakah vekaletlere takdim etmiş bulunmaktayız.
7 - ikinci ithal kotalarında bazı mallar için 100 doların altında
cüz'i miktarlarda tahsis verilmesinin küçük partiler halinde ınal satmak
istemeyen ihracatçılar karşısında ithalatçıları müşkül durumda bırak­
ması üzerine Odamızca Ticaret, Maliye ve Koordinasyon Vekaletleri nezdinde teşebbüslerde bulunularak, bahis konusu müşkülatın, ya bir firmaya muhtelif grup sıra numarasından verilen tahsisierin 500 ila 1000
dolara kadar birleştirilmesi veya müteaddit firmalara verilen tahsisleri.n
asgari 1000 dolarlık partiler halinde tek elden getirilmesine müsaade
olunması suretiyle halledilebileceği arzedilmiştir.
Bu yoldaki temennilerimizin 3 ncü ve 4 ncü kotaların neşri sırasında
gözönünde tutularak ithal Talimatnamelerinde tatminkar esaslara bağ­
landığı memnuniyetle müşahade edilmiştir.
8 - Bedelsiz ithal talebinde bulunanların getirtmek istedikleri mallara müteallik tescil muamelelerinin Merkez Bankası tarafından teminat
alınmadan yapılmasının bazı gayrı ciddi firmaların mübaH1ğalı taleplerde
bulunmalarına sebebiyet verdiği ve bu gibi taleplerin Hükilmetin iktisadi
politikasını yanlış istikametlere sevkedecek bir mahiyet arzettiği müşa­
hade edildiğinden Odamızca cüz'i de olsa bedelsiz ithaHlt tescillerinin bir
teminata bağlanmasının faydalı olacağı düşünülerek ilgili merciler nezdinde teşebbüse geçilmiş ve 23 Aralık 1959 tarih ve 10388 sayılı Resm~
Gazete'de yayınlanan 14 sayılı karara müteallik 52 sayılı tebliğin 1 nci
maddesiyle bedelsiz ithal talepleri % 10 teminata bağlanmıştır.
C - DOöU ALMANYA TiCARET
ANLAŞMASI:
Doğu Almanya Ticaret Anlaşması hakkında Birlikçe mütalaası
Odamız, bu konuda yaptığı çalışmalar sonunda:
so-
rulan
1958 yılı tatbikatında görülen aksaklıkların yapılan görüşmeleri müteakip varılan kararlarla ortadan kalktığı, ancak ithal taleplerinin geç
lisansa bağlanmasının ilgili taeirierin şikayetini mucib olduğu, ithal edilen malların fiatları yüksek olduğu gibi, sipariş konusundaki anlaşmayı
müteakip başka malların teklifi ve emteanın geç teslimi gibi sebeplerin
ithalatçıları bu memleketle iş yapma konusunda isteksiz bıraktığı ;
20
Ağustos kararlarından sonra EPU memleketleri ile ticari mübadelenin
gelişmesi karşısında, Doğ·u Almanyanın fiatlarını düşürdüğü, ancak evvelce bu memleketten ithalatt::ı" bulunan ve halen ellerindeki mürnasil
4
mallarını
tasfiye edemeyen tacirleri bu halin müşkül duruma soktuğu ve
tereddütte bıraktığı belirtililikten sonra; fiatların EPU fiatlarına uygunluğu, mallarm zamanında ve siparişe göre teslimi hususunda piyasada
bir fikir hasıl edildiği takdirde, Doğu Almanya ile ticari mübadelenin inkişafının imkan dahiline girebileceği; normal durumun avdeti sebebiyle,
Doğu Almanya'nın resmen tanınmamış olması yüzünden en ziyade maz··
harı müsaade devlet muamelesi görmemesi neticesi, bazı maddelerin fiatlarında büyük farklar hasıl olmuş bulunmakta ve bu halin de mezkfır
memleketle iş yapma imkanlarını selbetmekte bulunduğu, batı blokuna
dahil memleketlerin bu meseleyi halletmiş oldukları nazarı itibara almarak bu ellietin temini gerektiği beyan edilmiştir.
Ç -
MüŞTEREK
PAZAR :
Katılmamız mukarrer bulunan Müşterek Pazar'ın mana ve mahiyetinin üyelerimiz tarafından esaslı bir şekilde bilinmesinin lfızum ve zaruretine kail bulunan Odamız, 1959 faaliyet yılında bu konuyu muhtelif
zaviyelerden mütalaa eden makalelere Oda Gazetesinde ve aylık Mecmuada sık sık yer verdiği gibi kurulan bir komisyon marifetiyle, Andiaş­
ma metninin tam ve doğru bir tercümesini hazırlamaya başlamış ve tamamlanan kısımları da Oda Gazetesine ilave neşriyat olarak takdim etmiştir.
Bu husustaki çalışmalara devam olunduğu gibi Müşterek Pazara
mevzuunda Oda görüşünü muhtevi raporun hazırlanması
konusunda çalışan diğer bir komisyon'da, tercüme edilen metinlerio ışı­
ğında meselelerimizi tetkik ve mütalaa etmektedir.
katılmamız
Bundan başka, piyasaya Müşterek Pazar hakkında muhtasar ve lJra
tik bir bilgi vermek gayesiyle (Müşterek Pazar nedir) adı altında bir
broşür de hazırlanmıştır.
D - TRANSiT TiCARETi VE ANTREPOCULUG-UN
GELİŞTİRİLMESİ
:
Avrupa ve Asya kıt'alarının birleşim noktasında bulunan istanbul
gerek ticari gerek coğrafi bakımdan arzettiği ehemmiyetle Türkiyenin dış pazarlada temas ve münasebetini sağlıyan bir mevkidedir.
şehri,
Bir taraftan Müşterek Pazar'a katılma hususundaki teşebbüslerimiz,
taraftan CENTO ittifakma dahil memleketlerle olan münasebetlerimiz, memleketimizin yukarda belirtilen durumuna daha fazla bir ebernıniyet ve kıyınet kazandıracak mahiyette telakki edilmektedir.
diğer
Bu durum muvacehesinde, Odamız beynelmilel ticaretin geliştiril­
mesi ve yeni iş ve gelir sahaları temini bakımından, istanbul'da bir serbest bölge kurulması ve transit antepoları tesisinin faideli olabileceğini
mülahaza ederek, bu konu üzerinde durmuştur.
Hazırlanan ve Ticaret Vekaletine takdim edilen raporda, bu mevzuların dış memleketlerde ne şekilde yürütüldüğü, bizde halihazırdaki mevzuat muvacehesinde durumun ne merkezde bulunduğu umumi batıariyle
belirtildİkten
sonra, bu yolda alınacak tedbirler cümlesinden olarak Türk
21
Parasının kıymetini koruma mevzuatında
antrepo ve serbest bölgeye
yapılacak giriş çıkışları kolaylaştıracak, oradaki faaliyetleri teşvik ede·
cek ve her hal ve karda antrepo'ya eşya ithalinin gümrük hattını geçiş
h ükürolerin konması lazımgeldiği; Denizcilik
Bankası ile diğer müesseselerin inhisar hakkının kaldırılarak yeter ser·
maye ve bilgi ile tam teçhizatlı antrepolar açabilecek hakiki ve hükmi
şahıslara imkan tanımak icabettiği gibi, mali müesseselerle belediye ve
Ticaret Odalarından da geniş mikyasta istifade olunabileceği; antrepo
olacak sahaların şimdiden tanziminin, bu teşebbüslere girecek olanlara
bazı kolaylıklarm tanınmasının ve şartların şimdiden kat'i ve sarih ola·
rak bildirilmesinin gerektiği, antrepo işletmeciliğinin garplı manasiyle
memlekete yerleştirilmesinin lazım geldiği, bunun için de, antrepo idarelerinin yetkili elemanlarının garp memleketlerinde bu çeşit müesseselerde bilgi ve görgülerini inkişaf ettirmelerinin zaruri bulunduğu; antrepo
ücretlerinin asgari ve makUl bir hadde indirilmesinin ve liman için telr
bir tarifenin yapılıp tatbik edilmesi; istanbul'da bu işe elverişli bir sahanın şehrin imar durumuna ve limanm hususiyetine göre, ilgili makamlarca kolaylıkla tayin edilebileceği, istanbulda modern zihniyete göre
tesis edilip işletilecek bir antrepoculuğun gelecekte müsbet tesirler
yaratacağı; bu husustaki tekliflerimiz prensip
itibariyle benimsendiği
takdirde, tatbikat ve detaylanı. ait etüdlerin de müteakip safhada yapı­
labileceği, istanbul şehrini yakmen ilgilendiren bu konuda geniş yardım
ve müzaheret gösterebileceğimizi arzetmiş bulunuyoruz.
sayılınamasını sağlayacak
IV -
MALiYE VE GÜMRÜK MEVZULARI :
A _,. ZiRAi KAZANÇLARIN VERGiLENDiRiLMESi
HAKKINDAKi KANUN TASARISI:
Maliye Vekaletince üzerinde çalışılmakta olan (Zirai kazançların Gelir Vergisine tabi tutulmasını ve bu sebeple Gelir Vergisi ile Vergi UsUl
Kanunlarında Tadilat ve yine bu Kanunlara bazı ilaveler yapılmasına
dair Kanun) tasarısı Odalar Birliği vasıtasiyle tetkik edilmek üzere Oda·
mıza gönderilmiştir.
Odamızda teşkil
edilen komisyonun yaptığı çalışmalar sonunda haraporda, zirai kazançların teklif mevzuu dahiline alınması suretiyle gelir vergisinde umumiyet ve adalet kaidelerine riayet edilmiş olacağı hususuna işaret olıınmuştur.
zırlanan
Tasarıda,
küçük çiftçilere tanman istisna
dışında
billimum
zıraat
erbabının hakiki hasılatı esas alınmakta ve yalnız masraflarda götürü ·
miktarın
tatbiki cihetine gidilmektedir.
Odamız. ziraat sahasında hakiki hasılatın tesbitindeki müskülat ve
hatta imkansızlıkları nazara alarak, zirai kazançların hesabınd~, Fransa
ve Almanyada olduğu gibi memleketimizde de götürü gelir esasının tat ..
bikini uygun görmektedir.
Gelir vergisinin hakiki kazançlar üzerine müesses bir vergi olması
zirai gelirden alınacak verginin de hakiki kazançlara tatbik
edilmesi icabetmekteyse de, memleketimizin kültür seviyesi ve diğer hu·
susiyetleri gözönüne alındıkta, hakiki kazancın tesbitinde, bilhassa vergiye tabi olacak orta ziraat erbabı bakımından karşılaşılması muhakkak
bulunan güçlükler sebebiyle karma bir sisteme yer vermek zaruretine
inanmaktayız. Ayrıca bu sistemi Gelir Vergisi Kanunumuzun vergilendirme usullerinin dışında da mütalaa etmemekteyiz.
bakımından,
22
.
Zirı;ti_ ~azançların ver~ilendiı:i!m~sinde, biri mükellefin hakiki geliri-
nı kendısının beyan etmesı ve digerı kazanem götürü olarak tesbiti ol-
mak üzere iki sistem kabul etmekteyiz. Mükellef bu iki sistemden birini
seçmekte muhtardır.
Hakiki kazancın tesbiti aynen ticari kazançlarda olduğu gibidir. Götürü usUlde ise, ziraat erbabının yıllık kazancı, tasarıda kuruluşundan
bahsedilen «zirai kazançlar il komisyonları» tarafından bölge ziraat odaları kayıtlarmdan istiane yolu ile tesbit edilir.
Mükellefler hakiki kazanç veya götürü kazanç usullerinden birini
seçmekte muhtar olduklarına göre, takvim yılı başları itibariyle bir veya
iki senede bu usullerden birinden diğerine geçmekte serbest olmalıdırlar.
Mükelleflerden hakiki kazanç esasını tercih edenlerin, yıllık olarak
beyan edilen kazançları götürü olarak tesbit edilecek kazancından düşük
olduğu takdirde, bu düşüklüğün mukni bir şekilde izahı lazımdır. Aksi
halde, beyan edilen ile götürü kazanç arasındaki fark, kaçırma kasdi olmadıkça cezasız olarak vergilendirilmelidir. Normal hesap tetkikleri ile
tesbit edilen matrah farkları için Vergi Usul Kanunu hükümleri mahfuzdur.
Raporumuzda yukarda kısaca izah olunan esasların çerçevesi dahilinde, tasarının maddeler itibariyle tetkik ve tahliline de yer verilerek
bu husustaki teklif ve temennilerimiz de dereedilmiş bulunmaktadır.
B - DiSTRiBüTöRLüK TENZiLAT! VE GüMRüK MATRAHINA GiRECEK UNSURLARIN TESBiTi:
İthalatçı tacirlerimizin gümrük mevzuatı tatbikatında karşılaştıkları
bazı anlaşmazlık ve güçlüklerin hertaraf edilmesi için Gümrük ve inhi.
sarlar Vekaleti ile temaslarda bulunmak üzere seçilen bir hey'et Ankara'ya gönderilmiştir.
Vekaletle yapılan temas ve müzakereler sırasında ele alınan konular
meyanında bilhassa fatura da gösterilen net fiyata distribütörlük tenzilatı karşılığı olarak yapılan bedel ilavesinin objektif esaslara istinat ettirilmemesi neticesi vukua gelen ihtilaflarla, cezalı tarhiyatın tevlit ettiği haksızlık ve müşkilatın hertaraf edilmesi zarureti üzerinde d urulmuş;
B<;ynelmilel Ticaret Odasınm, Beynelmilel Gümrük İşbirliği Konseyinü.
bu husustaki görüş ve beyanları ile, Fransada gümrük kıymetini tan7.im eden sirkülerin ilgili hükümlerinin de göz önünde bulundurulması
suretiyle faturaya ilave edilebilecek nisbetin formüle edilmesinin mümkün olabileceği arzedildiği gibi, matraha girecek unsurların vuzuha kavuşturulmamış olması neticesi, ithalatçı taeirierin bir takım haksızlık­
lara uğradıkları, halbuki, gümrük beyannamelerinde matraha girecek
unsurların bir listesi yapılıp tamim edildiği takdirde, vuzuhsuzluğun hertaraf edilerek alakahların tatbikatta kolaylık ve emniyete kavuşturula­
bilecekleri tebarüz ettirilmiştir.
V - MUHTELiF KONULARDAKi TEŞEBBVSLERtMtZ :
A - !STANBUL LİMANI TAHMiL VE TAHLiYESt :
Kotalar sisteminin tatbiki neticesinde ithal mallarının sık partiler
halinde istanbul Limanına gelmesi üzerine Liman tahmil ve tahliye faaliyetinde tıkanıklıklar ve aksaklıklar müşahede edilmesi üzerine Odamız
bu konuyu incelemiş bulunmaktadır.
23
Yapılan
tetkikatta, bugünkü ihtiyaca göre bir antrepo kifayetsizlibahis konusu olamayacağı, ancak gelişi güzel yapılan tahliyenin ve
kötü istifin, yer darlığı tevlit ettiği, usulüne uygun istif yapıldığı takdirde halen mevcut antrepolarm bugünkü istiab haddinden 4-5 yüzbin ton
daha fazla emtiayı istiab edebileceği, bunun için işçi istihdamının ve iş
organizasyonunun daha ciddi ve verimli esaslara bağlanması lazım geldiği hatta, tatil zamanlarında dahi işe ara vermeyecek tedbirler alarak
çalışılması icabettiği, kayık, şat gibi tahmil ve tahliye vasıtalarının yeter derecede bulunmadığı, bu gibi vasıtalarm arttırılması gerektiği, üq
aylık kotalara ait mallarm hemen ayni zamanda gelmesinin de bu eksik·
ler ınuvacehesinde büsbütün sıkışıkhk tevlit ettiği, iş sahası çok geniş
bulunan Denizcilik Bankasının cüz'ü bulunan bu faaliyet kolunun icap
eden eheınmiyetle ele alınmaması neticesi iyi bir şekilde organize edilip
çalıştırılamadığı neticesine varılmıştır.
ğinin
B - TiCARi SAHALARIN iST:i:MLAKiNDE GöZ öNüNDE
TUTULMASI iSTENEN HUSUSLAR :
İstanbul şehrinin iman vesilesiyle Belediye tarafından ticarethanelerin mütekasif bulunduğu iş sahalarmda yapılan istimlaklerin, ilgililere
vaktinde hazırlıklarını tamamlayarak yeni iş yerleri tesisine imkan vermek gayesiyle hiç olmazsa 6 ay önce duyurulmasının temini hususunda,
Odamıza da bilgi verilmesi için Belediye nezdinde yaptığımız teşebbüse
Belediye Başkanlığınca verilen cevapta; istirnlak programına alman ticari sahaların istimlakine başlanmadan önce, Odamıza bilgi verileceği
ifade edilmiş ve bu cümleden olmak üzere, Eminönü-Unkapam yolu üze··
rinde istimlake tabi tutulacak iş yerlerinin ada ve parsellerinin numaralarının bildirilmesi üzerine keyfiyet Oda gazetemiz vasıtasiyle ilgililere
duyumlduğu gibi belli başlı dernek ve esnaf teşekküllerine de bu hususta
malumat verilmiştir.
C - PAKET POSTAHANESi:
Evvelce piyasanın içinde ve merkezi durumda bulunan Paket Postahanesinin Salıpazarına nakledilmesinin bilhassa Anadolu ile iş yapan
taptancı tacirleri güç durumda bıraktığı görülerek, P.T.T. Umum Müdürlüğü nezdinde, ya Eminönü tarafında bir paket postahanesinin faali~
yetine devam etmesi veya İstanbul tarafında mevcut postahane binalarından birinde sadece koli kabUl eden bir servisin ihdası temennisinde
bulunulmuştur.
P.T.T. istanbul Başmüdürlüğünden alınan cevaptan, İstanbul paket
merkezi harici ve dahili servislerinin işletme bakımından ayrılmasına imkan bulunmadığı, bu servisierin ihtiyacım karşılayabilecek ölçüde bir binanın ise halen Eminönü Sirkeci
ınıntakasmda
bulunamadığı, ancak
Eminönü istiml3"k sahasında İstanbul paket merkezi için bir arsa satın
alındığı imar planının alacağı şekle göre arsaya gerekli inşaatın yapıla·
rak paket merkezinin tekrar Eminönüne naklinin düşünüldüğü öğrenil­
miştir.
Ç -
TiCARET SARAYI :
istanbul Ticaret Odasım, maddi ve manevi bakımdan ihtiyaç duybinasma kavuşturup yerleştirebilmek yolundaki gayret ve faaliyetierimize 1959 yılmda da devam etmiş bulunuyoruz.
duğu
24
Bu konuda çalışan inşaat komisyonu, bir taraftan Eminönü istimlak
sahasında Odamıza tahsis edilen 2250 metrekarelik
sahanın
istimlak
muamelelerinin ikmal ettirilmesi ile Odamıza devir ve ferağının temini
hususunda teşebbüslerde bulunmuş; diğer taraftan temel etüd ve sondajları için mütehassıslarla temasa geçmiş; ayni zamanda bina projesine
hazırlık olmak üzere
Avrupa 'I'icaret Odaları ile de muhabere ederek
aralardaki ticaret sarayıarına ait lüzumlu bilgi, plan ve fotoğrafların
teminine
çalışmıştır.
istimlak muameleleri tamamlanmış bulunan arsamızın Odamıza devir ve ferağınm da yakın bir zamanda tamamlanacağını ümit etmekteyiz.
ODA MENSUBU I\:üÇüli SANAYiCiLERE SAÖLANAN
VI -
HiZMETLER:
A - TAHSiS
iŞLERi:
Birinci kotanın tatbikatından elde edilen tecrübeler sonunda, ikinci kotanın ilanına takaddüm eden devrede Odamıza kayıtlı 2200 küçük
sanayiciye tebligat yapılarak ihtiyaçlarının tesbitine çalışılmış ve bu
ihtiyaçların heyeti umumiyesinin 2.246.700 dolara baliğ olduğu
tesbit
edilerek, Odalar Birliğinde tahsisler konusunda yapılan toplantıda bu
ihtiyacımız bahis konusu edilmiştir.
Odalar Birliğince
tahsis edilmiş ve bunun
Odamıza
talimatı
ikinci kotadan ancak 1.261.870 dolar
dahilinde tevzii bildirilmiştir.
Yapılan tevziat sonunda bazı kalemlerde
taleplerimizin fevkinde
tahsis verildiği müşahade edilerek bakiye kalan 93.728,04 + 103.471,53=
197.199,57 dolar Birliğe iade E-dilmiş, buna mukabil ihtiyacımız olan baz~
maddeler için 7343 dolar Birlikten ve 1100 dolar da Sanayi Odasından
alınmış, Sanayi Odasının ihtiyacı olan bir diğer madde için de mezkur
Odaya 1000 dolar verilmiştir.
N etice olarak ;
ikinci kotadan 1.072.113,43 dolar sanayicilerimiz
men
tarafından
tama-
kullanılmıştır.
Odalar Birliğince
olduğunun sorulması
üçüncü kota'dan Sanayicilerimizin ihtiyacının ne
neticesinde, 2300 mensubumuz arasında yapılan
ankette AP A'dan 2.643.927,90, anlaşmalı memleketlerden ise 27.772 dolara ihtiyacımız bulunduğu bildirilmiş buna mukabil APA'dan 585.770,56.
anlaşmalı memleketlerden 57.022 dolar ki cem'an 642.792,56 dolar tahsis
verilmiştir.
Bundan başka, 34.02 ve 38.19 istatistik numaralı maddeler için de
AP A'dan 22.925,56 dolarlık otomatik tahsis verilmiş, sun'i ipek ipliği
için de ayrıca 3303 dolarlık tahsis yapılmıştır.
Umumi tahsisten 580.759,06 doları ihtiyaç sahipleri tarafından kulihtiyaç maddelerimizin dışındaki maddelere ait 62.033,50 dolar
ile otomatik tahsisten kullamlmayan 8.940 dolar Odalar Birliğine iade
.edilmiştir.
lanılmış,
B -
SANAYi F AAL1YET1 :
1959 yılı zarfında sanayicj vasfını iktisap eden 294 firmanın müraüzerine kapasiteleri tesbit edilmiş, diğer taraftan Şubece Sicil
caatları
25
kayıtlarında yapılan tetkikat neticesinde sanayici vasıfları tesbit edilen
459 firmanın da kapasite tesbitlerini yaptırmaları temin edilerek neticeleri de Odalar Birliğine intikal ettirilmiştir.
Odalar Birliğince gönderilen, mensubumuz sanayicilerin 1958 yılı
faaliyetine ait ihsai malumatın toplanmasına müteallik sanayici istatistik cetvelleri de ilgililere tevzi edilerek doldurtulmuş ve Birliğe takdim
edilmiştir.
C- TEVZi
iŞLERi:
1959 yılı başında Sanayi ve Tevzi Şubesinin elinde tevzie tabi 29 kalem mal bulunuyordu. Bunların peyderpey tevzi sisteminin dışında tutulması ve 1959 senesi içinde tevzi usulünün tamamen kaldırılması ile Şu­
bece tasfiyeleri cihetine gidilmiştir.
VII- iSTATiSTiK VE ENDEKS ÇALIŞMALARI:
a) l!1at endeksieri :
ötedenberi hazırlamakta olduğumuz 1938 ve 1948 bazlı istanbul geçinme endeksi ile toptan eşya fiatları endeksine ilaveten 1958 yılında
tertibine başladığımız 1953 bazlı bütün ücretli sınıfa hitap eden endeksimizi, 1959 yılında yüksek memur, memur ve işçi olarak mütecanis üç
ayrı gruba ayırarak tertiplemeğe başlamış bulunmaktayız.
Bu suretle daha ilmi ve objektif bir metodla meydana getirdiğimiz
bu tertipten daha sıhhatli neticeler elde edileceği aşikardır.
Bu cümleden olmak üzere, istatistik Umum Müdürlüğünün ayni mahiyetteki endeksi ile Odamız endeksinin inkişaf seyri ve endeks sayıları
üzerinde fikir teatisinde bulunmak üzere mütehassıs elemanımızı Ankaraya da göndermiş bulunmaktayız.
b) ihracat istatistikleri :
Odamızca verilen menşe şahadetnamelerine istinaden, uzun zamandanberi tertiplenmekte bulunan, şehrimiz ihracat istatistiklerinin 1959
aylık ve yıllığı hazırlanmış, birer suretleri de mutad üzre Ticaret Vekaleti iç ve Dış Ticaret Umum Müdürlüklerine gönderilmiş bulunmaktadır.
c) Fiat serilerinin takibi :
Gerek yaptıkları fiat endeksierine mesnet ve gerekse muhtelif fiat
serilerinin seyir ve inkişafını tesbite medar teşkil etmek üzere, Ticaret
Vekaletince istenen çeşitli ihtiyaç maddelerinin toptan ve perakende
fiatları haftanın belirli günlerinde sıhhatli bir şekilde
tesbit edilerek
muntazaman mezkur vekalete gönderilmiş bulunmaktadır.
VIII -
YAYlN FAALiYETiMiZ :
Odamızın 1959 yılındaki yayın faaliyetini başlıca dört grupta topla,
mak mümkündür.
1) iSTANBUL TICARET ODASI GAZETESi:
Gazetemiz 1959 yılında da neşriyatına muntazam bir şekilde devanı
ederek içerde ve dışarda cereyan eden iktisadi, mali, ticari mesele ve
hadiselerden umumi efkarı muntazam bir şekilde haberdar etmeye çalış~
mıştır.
2) iLAVE BASILAR :
Zaman zaman Gazeteye ilave neşriyat olarak da bazı konuları küçük
broşürler halinde abonelerimize ve üyelerimize takdim etmiş bulunuyoruz.
2 ci kota listesiyle ithal Talimatnamesini ve Müşterek Pa.zar And~
laşmasının tercümesinin ikmal edilen kısmına ait metnini bu meyanda
zikr edebiliriz.
26
3) MECMUA:
ile
Mecmuamız, iki ayda bir muntazaman çıkmış, üniversite mensupları
tatbikatçıların ve Odamız. elemanlarının aktüel mevzular hakkındaki
kıYınetıi yazı ve makalelerini yayınlamak suretiyle üyelerimiz ile diğer
yabancı abonelerimizin memleketimizi ilgilendiren
olayları yakından>· ·'takip etmelerini mümkün kılmıştır.
yerli ve
meseleleri ve
Ayrı ı_l~~~r:
4)
Yukarıda zikredilenlerden başka Odamız
grafik etüdler de yayınlamış bulunmaktadır.
Bu cümleden olmak üzere 1959
-,-,
.~1 ·ı·~
yılında
ayrı basılar
olarak mono-
:
(. ·.
-
thracatHı.
-
Dünyaq.i').. tütUn.
-
Müşterek
-
Dünyad~ ve Türkiyede Turizm
-
Beynelrrrllel teşekküller
monografiler neşrolunmuştur.
·ilgili meseleler.
Pazar nedir ?
adlı
IX -
PERSONEL KONULARI :
Odamız geçmiş yıllarda olduğu
gibi 1959 yılında da kalifiye eleman
keyfiyeti üzerinde durmuş ve tetkiklerde bulunmak üzere
iki memurunu Fransa ve ingiltere'ye göndermiştir.
Diğer taraftan Memurlar Talimatnamesinin zaman ve ihtiyaca daha uygun bir hale getirilmesi için_ de lüzumlu çalışmalar yapılmıştır.
yetiştirmek
X - StciL HAREKETLERi :
1959 yılı sonunda Odamıza 30975 aza kayıtlı bulunmaktadır. Bu
yıl da Odamıza yeniden yapılan kayıtlarla küşat edilenlerin durumu şöy­
ledir.
Yeni
1 2 -
kayıt
Küşat
Fertler
2991
Şirketler
1256
162
57
4247
219
Muhtelif sebeplerle 2339
:
Yekun
3153
1313
4466
firmanın kayıtları kapanmış
olup
detayları
aşağıda gösterilmiştir
1- Fertler :
a) Vefat
b) !flas
c) Terki ticaret
2- Şirketler :
Fesih ve tasfiye
1666
214
34
1418
673
673
2339
Bu duruma göre bir sene içinde Odamıza kaydedilenlerle
kapanan firmalar arasındaki fark 1127 yi bulmaktadır.
kayıtları
27
XI -
EVRAK HAREKETLERi :
1959 yılı zarfında Odamıza gelen ve Odamızdan çıkan evrak vesaire
hareketlerini izah eden rakkamlar da aşağıdaki cetvelde gösterilmiştir.
MuarneJAt
Odaya gelen evrak
Odadan giden evrak
Servisler arası yazılar
Taahhütlü mektup
Çekilen Telgraflar
Elden Tevziat
Sigorta Sandığı
Oda Mecmuası
Oda Gazetesi
Endeks Tevziatı
Adres Kitabı
28
Adet
22545
82922
504
173369
220
40387
1922
8260
71969
6ei
187