orTaçağ`Da avruPa TeKNolojisiNiN KayNaKlarI

E T KİNLİK
8
U Y G A R L I K L A R
T A R İ H İ - I I
D İ L A R A
K A H Y A O Ğ L U
ORTAÇAĞ’DA AVRUPA TEKNOLOJİSİNİN
KAYNAKLARI
88
Avrupa yavaş yavaş yeni teknolojileri benimsedi. Bunların en önemlilerinden biri su değirmeniydi; 1086’da İngiltere’de bunlardan 5.624 adet
bulunuyordu, ama tahılı uzak mesafelere taşımak
o kadar zordu ki birçoğu pek kullanmıyordu. Su
değirmenlerinin kullanılması yavaş yavaş yaygınlaştı. 9. yüzyılın ortasından itibaren Fransa’da bira
için malt yapımında, 11-12. yüzyıllara gelindiğinde
ise kenevir preslemede ve kumaş kasarlamada
değirmenler kullanıldı. İslam dünyasında yel değirmenleri yaklaşık olarak 10. yüzyıldan itibaren
gelişti, fakat dikey milleri vardı. Avrupa’ya has
gelişme muhtemelen ilk defa 12. yüzyılda İngiltere’de kullanılan yatay milli yel değirmeniydi. 13.
yüzyıla gelindiğinde Ypres’in (Belçika) çevresinde 120’den fazla bu türde değirmen bulunuyordu. Hepsinden
önemlisi, Avrasya ‘nın başka bir
yerinde genellikle bin yıldan beri
kullanılan teknolojilerin Avrupa’da benimsenmesiydi.
Birçoğu İslam aracılığıyla
buraya ulaşmıştı. Sivri kemer (Gotik mimaride önemli
bir yeri vardı) Amalfi üzerinden İslam dünyasından
geldi. Avrupa’da, özellikle
Venedik’teki cam yapımcılığı 13. yüzyılın sonlarında
Levant’tan geldi. Benzer biçimde, 1277’de Toledo’da, zamanı gösteren aletler hakkında,
Arap İspanya’sında 11. yüzyıldan
beri kullanılan cıvalı bir maşa
düzenekli, ağırlıkla çalışan
saat fikrini içeren Arapça bir
metnin tercüme edilmesi
Avrupa’da zamanı gösteren aletlerin gelişmesinde
büyük öneme sahipti. Diğer
teknolojiler Çin’den geldi. 12.
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 88
yüzyılın sonlarına gelindiğinde manyetik pusula
ve kıç dümeni kullanılmaktaydı, ama 13. yüzyılı
sonları, dökme demirden yapılan tonoz bölmelerine ayrılmış kemer köprüye kadar birçok tekniğin
benimsenmesi bakımından can alıcı bir öneme sahipti. Bu nedenle 15. yüzyıla gelindiğinde Avrupa,
teknolojide Avrasya’nın geri kalan her yerinde gerçekleşen gelişmeleri yakalamaya başlamıştı.
(Ponting, Clive, Yeni Bir Bakış Açısıyla Dünya Tarihi, Alfa
Yayıncılık, 2011, s. 343-345)
03.11.2014 13:05:38
ÇALIŞMA SORUSU
Metindeki bilgileri aşağıdaki çizelgeye işleyiniz. Bazıları için araştırma yapmanız
gerekebilir…
Teknolojik gelişmenin adı
Kaynağı nedir?
(geldiği ülke, bölge vb.)
Ne işe yarar?
Su Değirmeni
Yatay Milli Yel Değirmeni
Pusula
Kıç Dümeni
O
R T
A Ç
A
Ğ
A V
R
U
P
A
S
I
:
F
E
O
D
Dökme Demirden Tonozlar
L İ
Saat
A
Cam Yapımcılığı
Z M
Sivri Kemer
89
KAYNAK
Ponting, Clive, Yeni Bir Bakış Açısıyla Dünya Tarihi, Alfa Yayıncılık, 2011
DKIH II-uygarliklar tarihi.indd 89
03.11.2014 13:05:40