kur dalgası ve yakıt fiyatları nakliyeciyi navlun zammına zorluyor

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
KUR DALGASI VE YAKIT FİYATLARI NAKLİYECİYİ NAVLUN
ZAMMINA ZORLUYOR
Petrol fiyatlarındaki artış ve ardından dolardaki hızlı yükseliş, nakliyeciyi büyük sıkıntıya
soktu. Maliyetleri önemli oranda artan sektör, ‘navlunda zam kaçınılmaz’ diyor.
Yükselen dolar kuru, birçok sektörde olduğu gibi lojistikte de büyük sıkıntı yarattı. Petrol
fiyatlarındaki artışla yakıt maliyetleri büyük ölçüde artan sektör, ikinci darbeyi de kur
dalgalanmasından aldı. Başta akaryakıt olmak üzere maliyetlerinin çok önemli kısmının
döviz cinsinden ya da dövize endeksli olduğunu dile getiren sektör temsilcileri, bu nedenle
kurdaki artışın sektörü direkt etkilediğini belirtiyor. Tüm bu gelişmeler ise lojistikçiyi
navlunda zam yapmaya zorluyor. Kimi firmalar artan maliyetlerinin bir kısmını navluna
yansıtmaya başladı. Ancak asıl zammın önümüzdeki süreçte yapılacağına dikkat çekiliyor.
Navlunlardaki artışın yüzde 10 ile yüzde 25 arasında değişeceyi ifade ediliyor. Sadece
karayolunda değil hava ve denizyolunda da navlunların bu gelişmelere bağlı olarak artması
bekleniyor. Döviz kurundaki artıştan en fazla etkileneceklerin ise döviz borcu olan şirketler
olduğunu dile getiriliyor. Uzmanlar, firmaları maliyetlerini iyi analiz etmeleri, gerektiği
ölçüde navlunda ayarlama yapmaları ve tahsilat vadelerini kısa tutmaları konusunda
uyarıyor. Lojistik sektörünün önde gelen temsilcileri, konuyla ilgili görüşlerini DÜNYA’ya
değerlendirdi.
‘Döviz borcu olan şirketler için şartlar ağırlaşacak’
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Turgut
Erkeskin: Lojistik sektörü iç ve dış ticaret hacmindeki dalgalanmalardan doğrudan
etkileniyor. Kurlarda son zamanlarda gözlemlediğimiz ani yükseliş, öncelikle iç ticaretimizi
önemli bir baskı altına alacak. İç ticarette daralma bekleniyor. Enflasyonda bir artış
görebiliriz. Bu da tabii taşıma ve lojistik maliyetlerimize etki edecek. Bir taraftan iş hacmi
azalırken, diğer taraftan maliyetlerin yükselmesinin sektörü olumsuz etkilemesi kaçınılmaz.
Kurlardaki artışla birlikte beklenebilecek iç ticaretteki azalmanın, ithalatta da azalmaya
yol açması söz konusu. Olumlu tek gelişme belki ihracat artışında olabilir. Ancak bunu da 6
ila 9 aylık bir periyoddan önce hissetmemiz mümkün değil. Bütün bu veriler lojistik sektörü
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
için bir duraklamayı dikkate almamız gerektiğini gösteriyor. Dövizle borçlanmış ve döviz
pozisyonunu dengeleyememiş, açık pozisyonda olan firmalarımız var. Onlar için şartlar
daha da ağırlaşacak. Bu dönemde lojistik firmalarımızın maliyetlerini çok iyi analiz
etmeleri,
karsız
çalışmamaları,
varlıklarını
sürdürebilmeleri
için
günü
kurtarma
sendromundan kurtularak, gerektiği yerlerde, gerektiği miktarlarda navlun ve hizmet
ücretlerinde ayarlama yapmaları, ayrıca tahsilat vadelerini de kısaltmaları gerekir.
Sektörümüzün içinde bulunduğu dinamikler çerçevesinde 30 günden bir gün fazla vadeye
tahammülü yok. Bunun standart haline getirilmesi gerekir.
‘İthalatçı frene bastı taşımacı sıkıntıya girdi’
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Genel Sekreteri Ali Çiçekli: Döviz kurlarındaki
yükseliş, piyasalarda doğal bir tedirginlik yarattı. “Normalde yüksek döviz kuru ihracatı
teşvik edici gibi görünse de bunun ani ve beklenmeyen şekilde oluşması ihracatçıyı
hazırlıksız yakaladı. Bu nedenle ihracatçı yüksek kur avantajından faydalanıp daha fazla dış
satım yapma şansını yakalayamadı. Bunun taşımacıya doğal olarak pozitif bir yansıması
olmadı. Bununla birlikte yüksek döviz kuru ithalatçıları tedirgin edip frene basmalarına
sebep oldu. Bu nedenle taşımacı ithalat taşıması için yük sıkıntısı içerisine girdi.
Taşımacıların sefer maliyetlerinin büyük bir kısmı yurtdışında ve döviz cinsinden olduğu için
döviz kurunun yükselmesi taşımacıya ek maliyet yüklüyor. Zira, taşıma bedelleri genel
olarak döviz karşılığı TCMB kuru ile TL olarak ve taşımanın gerçekleşmesini takiben 30-45
gün arasında yapılıyor. Bu süre içerisinde taşımacının kurdan kaynaklanan zararı söz
konusu. Umarız ki dolar 2 TL seviyelerine çıkmaz. Bunun olması, birçok sektör gibi
taşımacılık sektörünü de ciddi şekilde etkiler. Kurdaki yükseliş beklendiği gibi navlunlara
yansımıyor. Çünkü piyasada navlunlar maalesef maliyet esasına değil de arz-talep
dengesine göre oluşuyor. Kara taşımacılığındaki arz-talep dengesinin taşımacı aleyhine
olduğu pekala biliniyor. Buna ilaveten yabancı plakalı araçların Türkiye taşıma pazarına
rahatça girip haksız rekabet yaratarak pazardan ciddi bir pay alması navlunların artışını
engelliyor. Zaman maliyetlerin altında taşıma yapmak zorunda kalınıyor. Hükümetin
ekonomi politikası ve Merkez Bankası’nın güçlü yapısına bağlı olarak ekonomi yönetiminin
gerekli önlemi alacağını umut ediyoruz. Sektördeki bir diğer sorun da akaryakıt
fiyatlarındaki artışı taşımacının maalesef hiçbir zaman navlunlarına gerçek şekilde
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
yansıtamaması. Bununla ilgili olarak, deniz ve hava taşımacılığında yıllardır uygulanan BAF
(Akaryakıt Fiyat Farkı) kara yolu taşımacılığında uygulanamıyor. Birkaç yıl önce yüksek
akaryakıt fiyat artışına karşın UND’nin tavsiye kararı olarak üyelerine aylık olarak bildirdiği
BAF oranı ihracat ve ithalatçılarca kabul görmediği gibi bunu uygulayan taşımacılar
hakkında Rekabet Kurulu’na şikayette bulunulmuştu.”
‘Sektörün borçlarını Türk para birimine çevirmek gerekiyor’
UND
Eski
Başkanı
ve
Mars
Lojistik
Yönetim
Kurulu
Başkan
Vekili
Ruhi
Engin
Özmen: Dolardaki artış sektörü olumsuz etkilidi. Türkiye’de yaptığımız alışverişler TL
üzerinden yapılıyor. Dolara baktığımızda pozitif etkisi var gibi görünüyor ama yurtdışındaki
harcaması ve kestiğiniz navlun faturasını Türkiye’de TL olarak tahsil ettiğinizde negatif bir
etkisi oluyor. Sektörün borçlarını yabancı para biriminden Türk para birimine çevirmek
lazım. Neticede faturayı daha çok Türkiye’de kesiyoruz. Yurtdışında o kadar çok fatura
kesmiyoruz. Yabancı para birimi cinsinden borçlandığı zaman sektör çok ciddi sıkıntı
yaşayacak. Bunun tedbirlerinin alınması gerekiyor. İnsanlar da TL’ye geçmeliler.” Şu anda
kur farkı geliri ve giderine baktığınız zaman şirketler ciddi anlamda ekside. Dolar 2 TL’ye
çıkarsa Türkiye’deki ihracatın önüne çok büyük engel olur. İhracatçı bundan faydalanabilir
gibi görünse de rekabet gücü azalacak.
Lojistik sektörü açısından da sıkıntı artar.
Sektördeki en büyük sıkıntılardan biri yakıt fiyatlarındaki artış. Girdilerimizin 3’te 1’ini
petrol oluşturuyor. Dolayısıyla petroldeki en ufak bir yükselme bizim maliyetlerimizi 3’te 1
oranında artırıyor. Ama bu müşterilerimize henüz navlun farkı olarak yansımıyor. Ben UND
başkanlığım döneminde BAF uygulamasına geçmeye çalıştım. Ama bu konuda sadece U.N
Ro-Ro’yu BAF uygulamasına geçirdik. Nakliyeci arkadaşlar bu uygulamaya geçemedi. Bazı
şirketler bunu yapıyor. Aylık BAF uygulaması ile bunu almaya çalışan firmalar var. Eğer
sektör bu petrolün dayadığı artışları müşterisine yansıtamaz ise sorun gerçekten büyük.
Mısır’daki karışıklık, Süveyş Kanalı’ndaki petrollerin gidiş gelişindeki zorluk, Suriye’deki bu
sıkıntı ve Ortadoğu’daki belirsizlik petrol fiyatlarını yükseltiyor. Dolayısıyla bu yaz biraz
kötü geçecek.”
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
‘Artış devam ederse zam yapacağız’
Ekol Lojistik CCO’su Eyüp Soner: Dolardaki artış sektörü sıkıntıya soktu. Sadece dolara
bakmamak lazım. Euro/dolar paritesine bakmak lazım. Çünkü ithalat-ihracat nakliye
satışları genellikle euro ile yapılıyor. Yalnızca TL ile değil. O nedenle TL-dolar ilişkisinden
ziyade euro ile olan ilişkisine de bakmak gerekiyor. Euro da değişti. Son iki gündür tekrar
euro değer kazanmaya başladı. Bu sebeple girdilerimiz dolarla artarken, euro olarak
alıyorsunuz. O da düşüyor. Tabiî ki bu gelişmeler şirketlerin karlılıklarını etkiliyor. Bir de
doların eylül ekim gibi 2 TL’ye yükseleceği yönünde tahminleri duydum. Eylülde dolardaki
artışın daha ciddi etkileri olacağı yönünde tahminler var. Bunlar tabi sektörde ciddi
sorunlar yaratacak, özellikle zaten karların çok düşük olduğu ortamda bir baskı unsuru
oluşturuyor. Gelişmelerde bir de ‘iyi taraf’ı var. Unutmayalım bu tür gelişmeler ihracatı da
artıyor. Tabi ki TL’nin değer kaybetmesi hoş bir şey değil. Bu da bizim işimize doğrudan
yansıyan, Türkiye’nin dış ticaretinin dengesizliğini belki dengeleyecek bir olay. Çünkü şu
anda ithalat yükü ihracat yükümüzden daha fazla. İhracat yükünde bir artış olursa bunların
dengelenmesi
yönünde
getirdiği
avantajlar
inşallah
bu
dolar/euro
oynamasından
kaynaklanan maliyet unsurlarını bu verimlik avantajı ile ortadan kaldırırız diye umuyoruz.
Şimdilik bu sıkıntıları çok fiyatlarımıza yansıtmamaya çalışıyoruz. Ancak navlun fiyatları
borsa gibi haftalık olarak değişebiliyor. Talebe bağlı olarak değişen şeyler bunlar.
Kurlardaki bu dalgalanma devam ederse biz de bu baskıları müşterilerimize bir şekilde
yansıtacağız.
‘Navlunda artış bundan Sonra daha da artacak’
Lojistik Uzmanı Dr. Hakan Çınar: Kur artışı özellikle ithalat yapanlara önemli ölçüde sekte
vurdu. Kurlardaki belirsizlik de firmaların nasıl davranacağını etkiliyor. Bu sebeple lojistiği
de direkt etkiledi. İthalat taşımalarının ciddi ölçüde azalmasına sebep oldu. Bu da dengeyi
önemli ölçüde etkilediğinden bilhassa taşımacılığa büyük zarar verdi. Doların daha da
artması, 2 TL’ye çıkması gibi bir durum her halükarda ithalatı azaltacağından sektöre de
olumsuz etki yapacak. Bu konuda Merkez Bankası’nın dövizi kontrol altında tutması ve hızlı
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
artışların önüne geçmesini sağlaması ve sürpriz dalgalanmalara sebebiyet vermemesinde
yarar var. Petrol fiyatlarındaki artış, yüksek vergiler ve bilinmezlikler sektörü büyük
sıkıntıya soktu. Navlunlarda bir parça artış oldu ama asıl artış bundan sonra olacak ve
navlunlar önemli oranda artacak.”
‘Navlunda asıl artış bundan sonra başlayacak’
Lojistik Uzmanı Dr. Hakan Çınar: Kur artışı özellikle ithalat yapanlara önemli ölçüde sekte
vurdu. Kurlardaki belirsizlik de firmaların nasıl davranacağını etkiliyor. Bu sebeple lojistiği
de direkt etkiledi. İthalat taşımalarının ciddi ölçüde azalmasına sebep oldu. Bu da dengeyi
önemli ölçüde etkilediğinden bilhassa taşımacılığa büyük zarar verdi. Doların daha da
artması, 2 TL’ye çıkması gibi bir durum her halükarda ithalatı azaltacağından sektöre de
olumsuz etki yapacak. Bu konuda Merkez Bankası’nın dövizi kontrol altında tutması ve hızlı
artışların önüne geçmesini sağlaması ve sürpriz dalgalanmalara sebebiyet vermemesinde
yarar var. Petrol fiyatlarındaki artış, yüksek vergiler ve bilinmezlikler sektörü büyük
sıkıntıya soktu. Navlunlarda bir parça artış oldu ama asıl artış bundan sonra olacak ve
navlunlar önemli oranda artacak.”
Kaynak:Dünya Gazetesi
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı,Dıs Ticaret,Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı,mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret,Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme
amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına,başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır.
EVRİM YAZILIM VE DANIŞMANLIK
[email protected] | www.evrim.com