Dış ticaret açığı Şubat ayında da daralmaya devam etti. İhracat

Yorum:
Dış ticaret açığı Şubat ayında da daralmaya devam etti. İhracat Şubat ayında yıllık %6
oranında azalarak 12,3 milyar $’a gerilerken, ithalat da yıllık % 7,2 oranında azalarak
16,9 milyar $’a yükseldi. İhracattaki azalışın temel nedeni €/$ paritesindeki hızlı
gerileme ile Ortadoğu ve Rusya’ya yapılan ihracatta yaşanan azalma iken petrol
fiyatlarındaki düşüş ve zayıf iç talep ithalatı baskılamaktadır…
Şubat ayında yıllık bazda ihracatın %6, ithalatın da %7,2 oranında gerilemesiyle, dış ticaret
açığı %10,2 oranında daralarak 4,6 milyar $ seviyesinde gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı
karşılama oranı ise %71,6’dan %72,5’e yükselmiştir.
İhracat:
-İhracat içinde en büyük paya sahip olan Almanya ve diğer AB ülkelerine yapılan ihracat
zayıflamaya devam etmektedir. Bu azalış çok büyük oranda €/$ paritesindeki hızlı
gerilemenin sonucu olup bölgedeki ekonomik aktivitenin zayıf seyretmesi de diğer bir
nedendir. Ayrıca, jeopolitik riskler ve petrol fiyatlarının düşmesi Irak ve Rusya’ya yapılan
ihracatı olumsuz etkilemektedir. Diğer taraftan, Şubat ayında İngiltere en çok ihracat yapılan
ülke sıralamasında ilk sırada yer almaktadır. ABD’ye yapılan ihracat da göze çarpmaktadır.
Son dönemde küresel büyümeyi destekleyen ülkelerin başında gelen bu iki ülkenin paraları;
$ ve Sterlin’in değerlenmesi de etkendir.
- Özellikle, altın ihracatını da içeren kıymetli taşlar kalemi ihracattaki gerilemeyi
sınırlamıştır.
İthalat:
- İthalatta Çin’in liderliği devam etmektedir. Bu ülkeyi Rusya, Almanya ve ABD takip
etmektedir.
- Petrol fiyatlarındaki gerileme ithalat üzerindeki olumlu etkisini sürdürmektedir. Ayrıca,
zayıf yurt içi talep koşulları da toplam ithalatın artışını sınırlamıştır.
-Teknoloji Yoğunluğuna Göre İmalat Sanayi Ürünlerinin İhracat ve İthalatı:
Tablodan da görüldüğü üzere ihracatta yüksek teknoloji ürünlerinin payı %2,8 iken
ithalattaki payı %15’dir. Orta yüksek teknoloji ürünlerinin payı ihracatta %29,1 iken ithalatta
bu oran %43,1’dir. Dolayısıyla, Türkiye yüksek teknoloji ürünlerde net ithalatçı
konumundadır.
Sonuç olarak,
AB ülkelerindeki zayıf ekonomik aktivite ve €/$ paritesindeki gerileme Şubat ayında da
ihracat performansını olumsuz etkilediği görülmektedir. Diğer taraftan, iç talebin göreli
olarak zayıf kalması ve petrol fiyatlarındaki düşüş ithalat artışını sınırlamıştır. Buna bağlı
olarak da dış ticaret açığı %10,2 oranında daralma göstermiştir. Ayrıca, altın ihracatındaki
artış da dış ticaret dengesi üzerinde belirleyici olmuştur. Dolayısıyla, bu kalem dışarıda
bırakıldığında gerçek dış ticaret açığına ulaşılacağını söylemek hatalı olmayacaktır.
Diğer taraftan, Türkiye yüksek ve orta yüksek teknoloji özellikli imalat sanayi ürünlerinde
net ithalatçıdır. Bu, aslında Türkiye’nin düşük katma değerli üretim yapısını ortaya
koymakta ve bu tür ürünleri üretip ihraç edemediğini göstermektedir. Bu durum “ürün
tuzağı” olarak adlandırılmakta ve ekonominin “orta gelir tuzağı”na düşmesine neden olan en
önemli faktörlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu dönüşümü sağlamak için ise
araştırma-geliştirme ve inovasyon faaliyetlerinin artırılması gerekir.
Bu bağlamda, mevcut şartlar altında ihracatın kısa vadede hızlı bir iyileşme göstermeyeceği
ve iç talebin göreli olarak zayıf olduğu, petrol fiyatlarının da düşük seyrini koruduğu bir
konjonktürde dış ticaret dengesindeki iyileşme sürecinin ılımlı bir şekilde devam edeceği
ifade edilebilir.
Doç.Dr.İsmail Orçun GÜNDÜZ