M. Meclisi B : 101 AnayaJsanın gayet açık olanak, (işçiler

M. Meclisi
B : 101
AnayaJsanın gayet açık olanak, (işçiler sen­
dikalara serbestçe girerler ve serbestçe çıkar­
lar) demesine rağmen, getirilen kanun tasarı­
sında istida ile sendikaya girecek olan işçi, çı­
karken de noterden yine 15-20 lira masraf ya­
pacak ve öylece çıkacaktır.
Gelelim, Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan
milletlerarası anlaşmaların birkaç maddesine.
Sendika hürriyetine ve sendika haklarının ko­
runmasına dair 87 sayılı Sözleşmenin 2 nci
maddesi, «işçilerle işverenler hiçbir tefrik ya­
pılmayarak evvelden müsaade almaksızın, iste­
dikleri teşekkülleri kurmak ve yalnız bu teişekküllerin statülerine uymak şartiyle bunlara
üye olmak hakkını haizdirler.»
Muhterem arkadaşlarım, beynelmilel sözleş­
medir bu, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti de
altına imza atmış.
Madde 3 : «işçi ve işveren teşekkülleri sta­
tülerini, idari tüzüklerini tanzim etmek, tem­
silcilerini serbestçe seçmek, idarecilerini ve
faaliyetlerini düzenlemek ve iş programlarını
tesbit etmek hakkını haizdirler.»
Ben iş programını yapamıyorum şimdi. Be­
nimle hiç ilgisi olmıyan Türk - iş Konfederas­
yonu ikinci Başkanı Sayın Hasan Türkay ar­
kadaşımız, Türk - iş Yönetim Kurulu Üyesi Os­
man Soğukpınar falan karar verecekler. Lâstik
iş Sendikasının milyonları var, yatırım yapa­
cak, kanunen % 30 yatırım yapacak; Türk - iş
Konfederasyonu müsaade ederse yatırım yapa­
bileceğim ben...
11.6.1970
O : 1
ve her türlü teşekkül, federasyon veya konfe­
derasyon, milletlerarası işçi ve işveren teşekkül­
lerine üye olma hakkını haizdirler.»
Madde 7. — «işçi ve işveren konfederasyon­
ları ve federasyonlarının tüzük, kişilik iktisabı
yukardaki 3 ve 4 ncü maddeler hükümlerinin
uygulanmasını ihlâl edecek mahiyette şartlara
tabi tutulamaz.»
Milletlerarası sözleşmeler yapılmış ve bun­
ların dışında bir şarta tabi tutulamaz diye Tür­
kiye Cumhuriyetini temsilen Meclisten çıkmış
ve ondan sonra şartlı bir kanun tasarısı buraya
getiriliyor. Bu şartlı kanun tasarısında, daha
çocuk doğmadan yürümesini istiyoruz. Türkiye'­
de kurulacak bir sendika 1/3 ü temsil edecek,
yani bir siyasi parti kurulur kurulmaz Türkiye'­
de, 5 milyon üye alacak, ancak o zaman Mec­
lise gelebilecek; yani öyle bir kanun tasarısı.
1/3 ü temsil edebilirse ona toplu sözleşme ve
rekabete girişme hakkı verilecek. Biz bununla
doğmasına mani oluyoruz. Milletlerarası Söz­
leşme, Anayasa, bu çocuk ister istemez doğacak
demiş, o hakkı biz almışız.
Anayasanın 47 nci maddesi sendika kurma,
sendika hürriyetini, sendikalara girme çıkma
hürriyetini, bize vermiş. Ne Cumhuriyet Halk
Partisi, ne koalisyon hükümetleri, ne de başka
bir iktidar vermiş bunu bize. 27 Mayıs Devrimi
vermiştir onu bize, onu da sonradan elimizden
almıştır. O da ayrı bir konu.
ŞEVKET YILMAZ (Adana) — Doğru dü­
rüst bir oku da ondan sonra konuş.
RIZA KUAS (Devamla) — Komisyon mü­
zakerelerinde saatlerce zatıâlinizle münakaşası­
nı yaptık bunların. Maddeler gelince de tekrar
görüşeceğiz.
BAŞKAN — Sayın Yılmaz, lütfen müdahale
etmeyiniz. Bu kürsüden mutlaka ve mutlaka
doğru şeyler söylenmeyebilir.
RIZA KUAS (Devamla) — Beynelmilel söz­
leşmelerle benim hürriyetlerim tasdik ediliyor.
Şu anda Cenevre'de toplantı var ve Türk - iş
in yetkilileri de orada. Şimdi orada hürriyet­
ten, anayasadan ve demokrasiden bahsediyor­
lar.
Anayasamızın 47 nci maddesini açıklıyalım:
İşçiler grev yapabilir diyor. Türkiye'de işçiler
bugün grev yapamaz. O da ayrı bir konu. «iş­
çiler, işverenlerle olan münasebetlerinde, iktisa­
di ve sosyal durumlarını korumak veya düzelt­
mek amaciyle toplu sözleşme ve grev haklarına
sahiptirler.» Anayasamızın 47 nci maddesi
bunu söylüyor. İşçiler bu hakka sahip midÜr bu­
gün Türkiye'de- Bu hakka sendikalar sahiptir
arkadaşlar. O yetkiler sendikalara verilmiş, işçi­
lere verilmemiştir. Anayasaya aykırı olan ayrı
bir konu o da. işçilere grev yapma ve sendika
kurma hakkını 27 Mayıs Devrimi getirmiş ver­
miş. Şimdi bu haklar geri alınmak isteniyor.
Türk işçisine verilen hakların geri alınması pek
kolay olmıyacaktır. Bunun mümkün olabilece­
ğini de »anmıyorum.
Madde 5. — «işçi ve işveren teşekkülleri,
konfederasyonlar kurmak ve bunlara üye olmak
Bu konuşmalarımı komisyon toplantılarında
Sayın Çalışma Bakanına ve komisyon üyelerine
271 —