haftalık bülten - Türkiye İhracatçılar Meclisi

HAFTALIK BÜLTEN
11 Eylül 2017
Ali Orhan YALÇINKAYA
TİM Ekonomisti
ABD
Fed’in Bej Kitap raporuna göre, ABD ekonomisi Temmuz-Ağustos ortası döneminde ılımlı ve ölçülü bir hızla büyümeye devam
etti, ancak enflasyonda hızlanmaya yönelik işaretler cılız kaldı.
Fiyatlar ülke genelinde ılımlı şekilde artarken, istihdamdaki kazanımların yavaşlamasına rağmen büyümenin devam ettiği vurgulandı.
Hizmet sektörü ISM verisi Temmuz’daki 53,9’dan Ağustos’ta 55,6
olan beklentilerin hafif altında gelse de 55,3’e yükseldi. Diğer taraftan, ABD ekonomisi Temmuz’da 44,7 milyar Dolar olan beklentilerin altında 43,7 milyar Dolar dış ticaret açığı verdi.
Fed başkanlarından Brainard önümüzdeki dönemde yapılacak
faiz artışlarında enflasyonun ne yöne gideceğinin önemli olacağını belirtti. Enflasyonun gidişatına bağlı olarak faiz artışlarının
yavaşlaması gerekebileceğini ve bilanço daraltılmasının başlaması gerektiğini dile getirdi. Dallas Fed Başkanı Robert Kaplan ise
bu yıl diğer bir faiz artışını savunabileceğini, ancak enflasyonun
nasıl geliştiğini görmek istediğini söyledi.
EURO BÖLGESİ
Avrupa Merkez Bankası (ECB), faiz oranlarında bir değişikliğe
gitmeyerek yüzde 0’da bırakırken 60 milyar Euro seviyesinde
açıklanan varlık alım programında da değişikliğe gitmedi. ECB,
bankaların merkez bankasında tuttukları mevduat için ödenen
faiz oranını gösteren mevduat oranını yüzde -0,40, marjinal faiz
oranını yüzde 0,25 olarak korudu. ECB’den yapılan yazılı açıklamada, “Standard olmayan para politikası tedbirlerine ilişkin olarak, Yönetim Konseyi net varlık alımlarının, Aralık 2017 sonuna
kadar veya gerektiğinde sonrasında cari aylık 60 milyar Euro seviyesinde devam edeceğini teyit etti” ifadelerine yer verildi.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) 2017 yılı için büyüme tahminini
yüzde 1,9’dan yüzde 2,2’ye yükseltirken, 2017 yılı için enflasyon
tahminini yüzde 1,5 olarak bıraktı. 2018 enflasyon tahminini
yüzde 1,3’ten yüzde 1,2’ye, 2019 yılı için ise yüzde 1,6’dan yüzde
1,5’e indirdi. ECB 2018 yılı için GSYH büyüme tahminini yüzde
1,8, 2019 için ise yüzde 1,7 olarak korudu.
Reuters’da yer alan bir haberde ECB’nin aylık alım miktarını 40
veya 20 milyar Euroya çekeceği ya da 6 veya 9 aylık uzatma opsiyonlarının gündeme alınacağı belirtildi. Nihai kararın Ekim ayı
toplantısında açıklanması bekleniyor.
Euro Bölgesi 2. çeyrek büyümesi nihai tahmin rakamlarına göre
çeyrekten çeyreğe büyüme ikinci tahmin verisi olan yüzde 0,6’da
bırakılırken, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyüme yüzde
2,2’den yüzde 2,3’e, yukarı yönlü revize edildi.
Euro Bölgesi Hizmet PMI verisi, Ağustos’ta 55,4 olan Temmuz
verisi ve 54,9 olan ön verinin altında 54,7 olarak gerçekleşirken
bileşik PMI da 55,7 olan Temmuz verisi ile aynı, 55,8 olan ön
verinin ise hafif altında 55,7 olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE
Hazine yüzde 5,75 kupon ödemeli 2047 vadeli Eurobond ihracında 1,75 milyar Dolar’lık satış gerçekleştirdi. Böylece Hazine
2017 borçlanma programı kapsamında yılbaşından bu yana toplamda 9,1 milyar Dolar dış finansman sağlamış oldu.
Sanayi üretim endeksi arındırılmamış seride yüzde 25,6, takvim
etkisinden arındırılmış seride yüzde 14,5 ve mevsim ve takvim
etkisinden arındırılmış seride yüzde 14,6 artış gösterdi. Arındırılmamış seride 2009 yılı Aralık ayında görülen yüzde 23,9’luk
artışın da ötesindeki bu yükselişin arkasında geçtiğimiz yılın
Temmuz ayındaki yüzde 8,4’lük düşüşün sebep olduğu baz etkisi var. Temmuz ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi
üretimi büyümesine en büyük destek 5,2 puan katkı ile ara malı
ve 4,0 puan katkı ile sermaye malı üretiminden geldi. İmalat sanayinin sektör alt gruplarına takvim etkisinden arındırılmış performansa göre baktığımızda ise toplam 24 sektörden 2’si hariç
tamamının üretime pozitif katkı verdiği görülmekte. En büyük
katkı sağlayan ise 1,6 puan ile otomotiv sektörü oldu.
Gümrük Bakanlığı geçici dış ticaret verilerine göre, 2017 yılı
Ağustos ayında ihracat yüzde 12,36 artışla 13,287 milyar dolar,
ithalat ise yüzde 15,30 artışla 19,164 milyar dolar olarak ger-
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
çekleşti. Dış ticaret açığı yüzde 22,56 artarak 5,877 milyar dolar,
2016 yılı Ağustos ayında yüzde 71,1 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 2017 yılı Ağustos ayında yüzde 69,3’e geriledi. 12 aylık
birikimli ihracat bir önceki yıla göre yüzde 7,8 artarak 152,613
milyar dolar, ithalat ise yüzde 9,8 artarak 216,622 milyar dolar
oldu. Dış ticaret açığı yüzde 14,8 artışla 64,009 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 70,5 olarak gerçekleşti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Ağustos 2017
ihracatı yüzde 11,9 artışla 12,439 milyar dolar olmuştu.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sanayi PMI verisi
Ağustos’ta 53,6 olan Temmuz verisinin üzerinde 55,3 olarak gerçekleşti. Bu sonuç Mart 2011’den bu yana en güçlü seviyede, aynı
zamanda 50,8 olan uzun vadeli ortalamanın da belirgin üzerinde. İmalat sektörünün yeni siparişleri üst üste altıncı ay olacak
şekilde Ağustos’ta artarken, büyüme Temmuz’a göre hızlanarak
Haziran’da kaydedilen son 76 ayın en yüksek düzeyine çok yakın
gerçekleşti.
TCMB’nin reel efektif döviz kuru endeksi Temmuz’daki 89,45
seviyesinden Ağustos’ta 89,71’e yükseldi. Ağustos ayında Türk
Lirası, Dolar ve Euro eşit ağırlıklı döviz sepetine karşı nominal
olarak ortalamada yüzde 0,1 değer kaybetse de reel olarak dış
ticaret ağırlıklı sepete karşı yüzde 0,3 oranında değer kazandı.
Yurt dışında yerleşik kişilerin 31 Ağustos itibarıyla, bir önceki
hafta 54,795 milyar dolar olan hisse stok miktarı 55,674 milyar
dolara, 34,366 milyar dolar olan DİBS stok miktarı 34,924 milyar
dolara yükselirken 1,026 milyar dolar olan özel sektör tahvil ve
bonoları 1.023 milyar dolara geriledi. Piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında özel sektör bonolarında 2,9 milyon dolar azalış olurken, DİBS değerinde 104,6
milyon dolar, hisse senedi değerinde 132,8 milyon dolar artış
gözlendi. 52 haftalık birikimli olarak bakıldığında önceki hafta
3,808 milyar dolar olan hisse senedi girişleri 3,903 milyar dolar
seviyesine, 3,275 milyar dolar olan DİBS’lere giriş rakamı 3,515
milyar dolara yükseldi. 2017 yılında hisse senedine toplam yabancı girişi 3,523 milyar dolar olurken, DİBS’e giriş 6,615 milyar
dolar oldu.
1 Eylül 2017 itibarı ile TCMB’nin altın dâhil brüt rezervleri, 18
Ağustos haftasına göre 4,4 milyar dolar artarak 111,9 milyar dolar oldu. Bunda altın rezervlerinin 0,5 milyar dolar, döviz rezervlerinin ise 3,9 milyar dolar artışı etkili oldu. Böylece yılbaşından
bu yana Banka’nın rezervleri, döviz rezervlerindeki 0,5 milyar
dolarlık azalış ve altın rezervlerindeki 6,4 milyar dolarlık artış ile
yaklaşık 5,9 milyar dolar artmış oldu. Hesaplamalarımıza göre,
Banka’nın net rezervleri ise aynı dönemde 31,4 milyar dolara
yükselirken yılın başından bu yana yaklaşık 3,9 milyar dolarlık
bir azalış kaydetti.
HAFTANIN GÜNDEMİ
Yurt içi ağırlıklı yoğun bir veri trafiğinin olduğu haftanın açılışını
2017 yılı ikinci çeyrek büyüme verileri ile yapacağız. İlk çeyrekte
beklentilerin ötesinde yüzde 5,0 yıllıkta yüzde 3,0 büyüyen ekonominin ikinci çeyrekte yüzde 5,4 büyümesi bekleniyor. 2017
yılı büyüme beklentilerinin ortalamasının ise yüzde 4,6 olduğu
görülmekte.
Perşembe günü gerçekleştirilecek Para Politikası Kurulu’ndan ise
bir sürpriz beklenmemekte. Ağustos’ta enflasyon, yüzde 9,79’dan
tekrar çift haneli rakamlara yüzde 10,68’e yükselmişti. Çekirdek
enflasyon göstergelerindeki katılık devam ettiği gibi TÜFE-C
endeksi yüzde 9,60’tan 10,23’e çıkarak 2007 Mart’ından sonraki
en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Enflasyondaki seyir, Eylül-Kasım
döneminde yüzde 11,0’in üzerinde rakamlar göreceğimize, Ara-
2017
TİM HAFTALIK BÜLTENİ
lık ayında ise olumlu baz etkisiyle yılı yüzde 10,5-11 aralığında
kapatacağımıza işaret etmekte. Merkez Bankası’nın bu süreçte
enflasyon görünümünde kalıcı bir iyileşme sağlanana kadar para
politikasındaki sıkı duruşunu değiştirmeyeceğini düşünüyoruz.
Pazartesi günü açıklanacak Merkez Bankası Eylül ayı Beklenti
Anketi’nde TÜFE beklentileri yakından takip edilecek. Bir önceki ankette cari yıl, 12 ve 24 aylık TÜFE beklentileri gerilerken
benzer eğilim döviz kuru beklentilerinde de görmüştük. Cari işlemler dengesine ilişkin bekleyişlerde genişleme devam ederken
büyüme beklentisi yüzde 4,1’den yüzde 4,4’e yükselmişti.
Haftanın başında Hazine’nin nakit gerçekleşmelerini öğrendikten sonra Cuma günü Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi sonuçlarını alacağız. Temmuz ayı gerçekleşmeleri, vergi gelirlerinin
vermiş olduğu katkıyla sınırlı toparlanmaya işaret etmişti.
Cuma günü açıklanacak bir diğer veri Temmuz ayı cari açık rakamı. Temmuz ayında ihracat yıllık bazda yüzde 28,3 artarak
12,6 milyar dolar olurken; ithalat yüzde 46,2 artışla 21,4 milyar
dolar olarak gerçekleşmiş; buna bağlı olarak dış ticaret açığı 8,8
milyar dolar olmuştu. Kültür ve Turizm Bakanlığının yayınlamış
olduğu veriler ise Temmuz ayında turist sayısının yüzde 44,4 artarak 5,075 milyon kişi olduğuna işaret etmişti. Bu göstergeler
ışığında Temmuz ayında cari açık beklentimiz 5,7 milyar dolar
düzeyinde. Böyle bir gerçekleşme cari açığın yıllıkta 34,3 milyar
dolardan 37,6 milyar dolara yükselmesi anlamına gelmekte.
Mayıs ayında işsizlik bir önceki aya göre 30 baz puan gerileyerek yüzde 10,2 olurken, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik
oranı bir önceki aya göre değişmeyerek yüzde 11,3 olarak gerçekleşmişti. Öncü göstergeler Haziran’da istihdamdaki iyileşmenin devam edeceğinin sinyallerini veriyor. Tüketici Güven
VERİ TAKVİMİ
11 Eylül
2. Çeyrek GSYH
Hazine Nakit Gerçekleşmeleri
TCMB Beklenti Anketi
12 Eylül
Perakende Satış Endeksleri
13 Eylül
Sanayi Ciro Endeksi
14 Eylül
Para Politikası Kurulu Toplantısı
ABD Çekirdek Tüketici Fiyat Endeksi
15 Eylül
Dış Ticaret Endeksleri
İşgücü İstatistikleri
Ödemeler Dengesi İstatistikleri
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi
Endeksi’nin alt kalemlerinden “Gelecek 12 aylık dönemde işsiz
sayısına ilişkin beklenti endeksi” Mayıs ayında 75,3 düzeyinden
Haziran’da 70,7’ye gerileyerek işsiz sayısı beklentisinde artış olabileceğini gösterse de Temmuz’da tekrar 74,4’e yükselerek istihdam piyasasındaki iyileşmenin sürdüğüne işaret etmişti. Benzer
şekilde mevsim etkisinden arındırılmış Kapasite Kullanım Oranı
aynı dönemde sınırlı azalış gösterirken, hizmet, perakende ve inşaat sektörlerine yönelik gelecek üç ay istihdam beklentilerinde
artış olduğu görülmüştü.
Uyarı Notu: Bu araştırma raporunda yer alan görüş ve değerlendirmeler yalnızca yazarının düşüncelerini yansıtmakta olup Türkiye
İhracatçılar Meclisi’nin kendi kurumsal görüş ve yaklaşımını temsil etmemektedir.
2017