Türkiye`de Yerel Kalkınma ve Aktörler

e c o n o m i c p o l i c y r e s e a r c h i n s t i t u t e ekonomipolitikalarıaraştırmaenstitüsü
Türkiye’de Yerel Kalkınma ve Aktörler Emin Dedeoğlu 22 Ocak 2007, Kütahya Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 2 Yeni kalkınma ölçeği: YEREL n Global bir trend olarak “yerelleşme” eğilimi è90 sonrası Demokratikleşme (özellikle Doğu Avrupa) èMerkezi Devletin kalkınma çabalarının etkisizliği­ Yeni kavramlar (kurumsal yapı­sosyal sermaye) èNeo­Liberal “yeni kamu yönetimi” ilkeleri­Anglo Sakson uygulamalar­Yetki devri­performans­ hesap verme sorumluluğu­sonuca odaklılık vb.
Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Türkiye yansımaları... 2001 KRİZİ AB SÜRECİ
Slide 3 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 4 Yeni mevzuat, yeni araçlar... n 5018’le mali disiplin,çok yıllı bütçeleme, stratejik plan, performans bütçe, şeffaflık, iç denetim, n Yerel yönetimlerde özerklik, hizmet alanının genişlemesi, Meclislere işlevsellik, katılımcılık­kent konseyleri, stratejik planlama, çevre planı, yerelleşme (köy­ hizmetleri, SHÇEK, Gençlik Spor,Kültür) n Ve Bölgesel Kalkınma kavramı...
Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 5 Eski hastalıklar, eski zihniyetler... n Yerel yönetimlerde kapasite ve yolsuzluk algısı sorunları n Toplum’da ilgisizlik ve katılım eksikliği, n Merkez’de yetki devrine yanaşmama ve yerele güvensizlik, (Çevre Kanunu,KÖYDES, Bölge Kalkınma Ajansları’nın yapısı vb.)
Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 6 Türkiye’de Bölgeler Arası Eşitsizlikler Düzey 2 Bölgelerine Göre Kişi Başı GSYİH Endeks Değerleri (Türkiye=100) 1995 n Kişi Başı GSYİH 2001 Türkiye Ortalaması: 2.146 $ n Kocaeli Düzey 2 Bölgesi 2001 Yılı Kişi Başı Ortalama GSYİH: 3.419 $ n Ağrı Düzey 2 Bölgesi 2001 Yılı Kişi Başı Ortalama GSYİH: 788 $
Kocaeli İzmir İstanbul Ankara Tekirdağ Bursa Aydın Adana Zonguldak TÜRKİYE Balıkesir Antalya Manisa Kırıkkale Konya Hatay Samsun Kastamonu Malatya Trabzon Kayseri Gaziantep Şanlıurfa Erzurum Mardin Van 2001 Ağrı 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yapısı
Slide 7 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 8 Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yapısı İzmir ve Çukurova K a lkınma K urulla rında Üyelerin Da ğılımı 20 15 10 Çukurova n İzmir: Bölge OSB ve Ser. Meslek Kur. Esnaf Kur. Basın Sendikalar Üniversiteler Münferit Kur. Diğer STK Oda ­ Borsa STK Özel Sektör Yer. Yönetimler Kur. 0 Merkezi Yön. 5 İzmir n Çukurova: è Kamu Kurum ve Kuruluşları : 30 kişi è Kamu Kurum ve Kuruluşları : 40 kişi è Özel Kesim ve STK’lar è Özel Kesim ve STK’lar : 70 kişi : 60 kişi
Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 9 Ajansların Kaynakları n Genel bütçe vergi gelirlerinin binde beşi, n İl özel idare gelirlerinin yüzde biri, n Belediye gelirlerinin yüzde biri, n Sanayi ve ticaret odalarının gelirlerinin yüzde biri, n Avrupa Birliği fonlarından sağlanacak kaynaklar, n Bağış ve yardımlar, n Bir önceki yıldan devreden gelirler.
Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Aktarılacak kamu kaynakları* (2004 yılı tahmini, Milyon YTL) Kaynak Genel Bütçe Vergi Gelirleri Katkı Oranı (%) Bütçe Gelirleri Aktarılacak Toplam İçinde Kaynak Pay (%) 0,5 90.093 450 73 İl Özel İdareleri 1 3.551 36 6 Belediyeler 1 12.786 128 21 614 23,6 100 ­ 26 AJANS İÇİN TOPLAM Her Bir Ajansa Ortalama *: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bütçesinden aktarılacak kaynaklar ile AB Fonları hariç. Kaynak: DPT
Slide 10 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Uygulama ??? n Önceliklerin belirlenmesi süreci èMerkez/Yerel/Sivil èKamu/Özel/Siyasi èİl önceliği èPlanlar silsilesi n Uygulamada yaptırım/otorite eksikliği èYetersiz bütçe èKamu harcama sisteminin neresinde? èKatılım ve şeffaflık èBelirsiz statüèKamu veya özel hukuk tüzel kişiliği èDPT belirleyici unsur.
Slide 11 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Plan enflasyonu...
Slide 12 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 13 PLAN ADI
PLANLAMA ALANI ÖLÇEK PLAN YAPMA YETKİSİ PLAN ONAMA YETKİSİ HUKUKİ DAYANAK Bölge Planı Bölge Belirsiz DPT DPT 3194 Sayılı İmar Kanunu İl Çevre Düzeni Planı İl Sınırları içinde kalan alan Belirsiz İl Özel İdaresi İl Özel İdaresi ya da Belediye 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu Metropoliten İmar Planı Metropoliten Alan Belirsiz Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı 3194 Sayılı İmar Kanunu Çevre Düzeni Planı Havza ve Bölge 1/50.000 ve
1/100.00 0 Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre ve Orman Bakanlığı 5491 Sayılı Yasa ile Değişik 2872 Sayılı Çevre Kanunu İl Gelişme Planı İl Sınırları içinde kalan alan 1/100.00 0 Valilik Valilik 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı Stratejik Plan ve Performans Planı Kurumsal Kurum İl Özel İdareleri ve Belediyeler (50.000 +) İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve 5393, 5216, 5436 ve 5302 sayılı yasalar Nazım İmar Planı BŞ belediye Sinirleri içinde Kalan alan 1/25.000 Büyükşehir Belediyesi Büyükşehir Belediyesi 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu Nazım İmar Planı Belediye ve Mücavir alan 1/5.000 1/2.000 Tüm Belediyeler İlgili Belediye 3194 Sayılı İmar Kanunu Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Yerel Aktörlerin konumu...
Slide 14 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma TEPAV ne yapıyor... n Yerel Medya n Yerel Kalkınma için Akademisyenler n Yerel İzleme n Yolsuzluk ve yerelleşme n Bölgesel Kalkınma
Slide 15 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma TEŞEKKÜRLER www.tepav.org.tr
Slide 16