Türkiye`de Bölgesel Kalkınma
advertisement
economicpolicyresearchinstitute ekonomipolitikalarıaraştırmaenstitüsü Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Emin Dedeoğlu 7 Aralık 2006, Konya Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 2 Türkiye’de Bölgeler Arası Eşitsizlikler Düzey 2 Bölgelerine Göre Kişi Başı GSYİH Endeks Değerleri (Türkiye=100) 1995 Kişi Başı GSYİH 2001 Türkiye Ortalaması: 2.146 $ Kocaeli Düzey 2 Bölgesi 2001 Yılı Kişi Başı Ortalama GSYİH: 3.419 $ Ağrı Düzey 2 Bölgesi 2001 Yılı Kişi Başı Ortalama GSYİH: 788 $ Kocaeli İzmir İstanbul Ankara Tekirdağ Bursa Aydın Adana Zonguldak TÜRKİYE Balıkesir Antalya Manisa Kırıkkale Konya Hatay Samsun Kastamonu Malatya Trabzon Kayseri Gaziantep Şanlıurfa Erzurum Mardin Van 2001 Ağrı 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Bölgesel Kalkınma Planları: Î Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi Î Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi Î Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Projesi Î Doğu Anadolu Projesi Î Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (1989) İstatistiki Bölge Birimleri (2002) Î Düzey 1: 12, Î Düzey 2: 26, Î Düzey 3: 81 (il) Kalkınma Ajansları Kanunu (Şubat 2006) Yerel - Bölgesel Kalkınma İnisiyatifleri Slide 3 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Yerel - Bölgesel Kalkınma İnisiyatifleri Yerel aktörlerin inisiyatifiyle kurulanlar Î Î Î Î EGEV, MEKİK, SABEK, BAGEV Bölgesel Kalkınma Odaklı Projeler Î Doğu Anadolu Kalkınma Programı, Î GAP - GİDEM AB Destekli Programlar kapsamında kurulanlar Î YHKB - Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği, Î OKAB - Orta Karadeniz Kalkınma Birliği, Slide 4 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 5 AB Destekli Bölgesel Kalkınma Programları Doğu Anadolu Kalkınma Programı-DAKP Î Bitlis, Hakkari, Muş, Van GAP Bölgesel Kalkınma Programı Î Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak TR82, TR83 ve TRA1 Düzey 2 Bölgeleri Kalkınma Programı Î Amasya, Bayburt, Çankırı, Çorum, Erzincan, Erzurum, Kastamonu, Samsun, Sinop, Tokat TRB1, TRA2, TR72 ve TR52 Düzey 2 Bölgeleri Kalkınma Programı Î Ağrı, Ardahan, Bingöl, Elazığ, Iğdır, Karaman, Kars, Kayseri, Konya, Malatya, Sivas, Tunceli, Yozgat TR90 Düzey 2 Bölgesi Kalkınma Programı-DOKA Î Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı Î Edirne ve Kırklareli Toplam 278,5 Milyon € (AB katkısı: %85, Ulusal katkı: %15) Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yapısı Slide 6 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 7 Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yapısı İzmir ve Çukurova Kalkınma Kurullarında Üyelerin Dağılımı 20 15 10 Çukurova İzmir: Î Kamu Kurum ve Kuruluşları : 30 kişi Î Özel Kesim ve STK’lar : 70 kişi Bölge OSB ve Ser. Meslek Kur. Esnaf Kur. Basın Sendikalar Üniversiteler Münferit Kur. Diğer STK Oda - Borsa STK Özel Sektör Yönetimler Yer. Kur. 0 Merkezi Yön. 5 İzmir Çukurova: Î Kamu Kurum ve Kuruluşları : 40 kişi Î Özel Kesim ve STK’lar : 60 kişi Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Slide 8 Ajansların Kaynakları Genel bütçe vergi gelirlerinin binde beşi, İl özel idare gelirlerinin yüzde biri, Belediye gelirlerinin yüzde biri, Sanayi ve ticaret odalarının gelirlerinin yüzde biri, Avrupa Birliği fonlarından sağlanacak kaynaklar, Bağış ve yardımlar, Bir önceki yıldan devreden gelirler. Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Aktarılacak kamu kaynakları* (2004 yılı tahmini, Milyon YTL) Kaynak Genel Bütçe Vergi Gelirleri Katkı Oranı (%) Bütçe Gelirleri Aktarılacak Toplam İçinde Kaynak Pay (%) 0,5 90.093 450 73 İl Özel İdareleri 1 3.551 36 6 Belediyeler 1 12.786 128 21 614 23,6 100 - 26 AJANS İÇİN TOPLAM Her Bir Ajansa Ortalama *: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bütçesinden aktarılacak kaynaklar ile AB Fonları hariç. Kaynak: DPT Slide 9 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Uygulama ??? Önceliklerin belirlenmesi süreci ÎMerkez/Yerel/Sivil ÎKamu/Özel/Siyasi Îİl önceliği ÎPlanlar silsilesi Uygulamada yaptırım/otorite eksikliği ÎYetersiz bütçe ÎKamu harcama sisteminin neresinde? ÎKatılım ve şeffaflık ÎBelirsiz statüÎKamu veya özel hukuk tüzel kişiliği Slide 10 Türkiye'de Bölgesel Kalkınma TEŞEKKÜRLER www.tepav.org.tr Slide 11
