Eski Dönemlerde Ticaret Merkantilizm

23.09.2017
Uluslararası Ticaret Teorisi:
Karşılaştırmalı Üstünlük Teorisi
Eski Dönemlerde Ticaret
• Yaygın ticaretten söz etmek mümkün
değildir.
• En geniş ticaret ağı, İpek Yolu’dur.
Merkantilizm
• Ulus devletlerin kurulduğu dönemdir.
• Dış ticaret politikasının temel amacı dış
ticaret fazlası vermektir.
• Hazinenin altın stokunu mümkün olduğu
kadar artırmaktır.
• Yoğun devlet müdahaleciliğine dayanan bir
doktrindir.
1
23.09.2017
Merkantilizm
• Dış Ticaret Fazlası için
• İhracatın artırılmasına birinci derecede
önem verir.
• Nihai mal ithalinin kısıtlanmasını öngörür.
• Hammaddelerin ithali serbesttir.
• Ticaret filosunun gelişmesini amaçlar.
Merkantilizm
• Merkantilist doktrine göre dünya serveti
(altın veya gümüş stoku) sabittir.
• Dış ticaretten bir taraf kârlı çıkarken diğer
taraf aynı ölçüde zarara uğrar.
Liberalizm / Klasik İktisat
• Ulusların Zenginliği (Adam Smith)
• Bireyler ekonomik çıkarlarına göre hareket
ederler. (Homo Economicus)
• Devlet, bireyin ekonomik girişimlerini
kısıtlamamalıdır. (Bırakınız yapsınlar,
bırakınız geçsinler.)
• Ekonomik hayatta düzen sağlayan bir
görünmez el (invisible hand) vardır.
2
23.09.2017
Liberalizm / Klasik İktisat
• Adam Smith’e göre
• Toplam dünya serveti sabit değildir.
• Uzmanlaşma ve işbölümü ile dış ticaret,
dünya kaynaklarının verimliliğini artırır.
• Bu şekilde iki ülke daha yüksek üretim ve
tüketim düzeylerine ulaşabilir. (Refah
artışı)
Mutlak Üstünlükler Teorisi
Varsayımlar
•
•
•
•
İki ülke ve iki mal olduğu kabul edilsin.
Uluslararası ticarette para kullanılmasın.
Tam rekabet koşulları geçerlidir.
Hükümet kesimine yer verilmez.
(vergi, tarife ve kısıtlamalar olmasın.)
• Taşıma giderlerinin sıfır olduğu kabul edilir.
• Ekonomi tam istihdamdadır.
• Her arz kendi talebini yaratır.
Emek Değer Teorisi
• Bir malın maliyeti, üretimi için harcanan
emek miktarı ile ölçülür.
• Üretiminde göreceli olarak fazla emek
kullanılan malın maliyeti daha yüksektir.
• Klasiklerin sadece emeği dikkate
almasının nedeni
• Doğal kaynakların tanrı vergisi olduğu,
• Sermayenin, emek tarafından elde edilen
gelirin birikimidir.
3
23.09.2017
Mutlak Üstünlükler Teorisi
• Bir ülke hangi malı daha düşük maliyetle
üretiyorsa o malların üretiminde
uzmanlaşmalı ve o malı ihraç etmelidir.
• Daha yüksek maliyetle ürettiği malı dış
dünyadan ithal etmelidir.
Mutlak Üstünlükler Teorisi
Türkiye, 1 m kumaş üretmektedir.
Türkiye, 6 kg buğday verir 3 m kumaş alır.
Türkiye’nin kazancı 2 m kumaştır.
Mutlak Üstünlükler Teorisi
İngiltere 3 m kumaş verir 6 kg buğday alır.
İngiltere 6 kg buğday yerine 18 m kumaş üretir.
3 m kumaşı Türkiye verdiğinden 15 m kumaş kâr
eder.
4
23.09.2017
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
• Bir ülke, her iki ürünün üretiminde de
dezavantaja sahip olabilir.
• Hangi üründe daha az dezavantaja sahip
ise o üründe uzmanlaşmaya gitmelidir. O
malı ihraç etmelidir.
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Türkiye iki mal için mutlak üstünlüğe sahiptir.
Buğday üretiminde 6 kat
Kumaş üretiminde 3/2 kat
Türkiye, buğday üretiminde uzmanlaşmalıdır.
İngiltere, kumaş üretiminde uzmanlaşmalıdır.
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
İç Fiyatlar
Türkiye’de
İngiltere’de
1 kg buğday = ½ m kumaş
1 kg buğday = 2 m kumaş
Dış ticaretin iki ülke açısından kârlı olması
½ m < Uluslararası Fiyat < 2m
5
23.09.2017
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Uluslararası Fiyat
1 kg buğday = 1 m kumaş
kabul edilsin.
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Türkiye, 6 kg buğday verir 6 m kumaş alır.
Türkiye, 3 m kumaş üretmektedir.
Türkiye’nin kazancı 3 m kumaştır.
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
İngiltere 6 kg buğday alır.
6 kg buğday üreteceği emekle 12 m kumaş
üretir.
Türkiye’ye 6 m kumaş verdiğinden
İngiltere’nin kârı 6 m kumaştır.
6