TBMM B : 62 26 . 3 ...1992 0 : 1 BAŞKAN — Bilgilerinize
advertisement
T.B.M.M. B : 62 26 . 3 ...1992 0:1 BAŞKAN — Bilgilerinize sunulmuştur. önerge, gündemde yerini alacak, Meclis araştırması açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme, sırasında yapılacaktır. 6, — Sivas Milletvekili Abdullatif Şener ve 26 arkadaşının, bütçe açıklarına bir çözüm bulun konusunda genel görüşme açılmasına ilişkin önergesi (8/12) BAŞKAN ~ Bir genel görüşme önergesi yardır, okutuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Bugün Türkiye'nin içinde bulunduğu sorunların en önemlilerinden biri ve aynı zamanda diğer pek çok sorunun da kaynağı bütçe açıklarıdır. Bütçe açıklarından söz edildiğinde, devle­ tin, giderlerini, normal kamu gelirleriyle finanse edemediği; devletin, finansman sorunlarıyla karşı karşıya bulunduğu, denk bütçe kuralının uygulanamadığı anlaşılır. Türkiye'de, özellikle son yıllarda artan bütçe açıkları, kamu hizmetlerinin optimum dü­ zeyde gerçekleştirilmesini engellemektedir. Yönetmelik, hizmet sunmak, harcama yapabilme kabiliyetiyle yakından ilişkilidir. Finans sıkıntıları yüzünden ortaya çıkan harcama kapasite­ sindeki daralmalar, kamu hizmetlerinin etkinliğini azaltmaktadır. Halbuki, devlet, herşeyden önce, insanların toplu halde yaşamalarının bir sonucu olarak var olan kollektif ihtiyaçları, mal ve hizmet üretimiyle karşılamak zorundadır. Bu tür hizmetler, faydaları bölünemediği ve pazarlanamadığı için firmalarca üretilemezler. Ayrıca, dışsal fayda ve dışsal maliyetleri sebebiyle, yarı kollektif mal ve hizmetlerin önemli bir bölümünün topluma sunulması görevi de devlete aittir. Bunların Ötesinde, günümüzde devlet, sosyal ve ekonomik yapıdan sorumlu ve ekono­ minin tamamına yönelik olarak bir iktisat politikası uygulayabilecek tek kuruluştur. Tüm bu görevlerin yerine getirilebilmesi ise, sağlam gelir kaynaklarına sahip olmayı gerektirir. Genel ekonomide ortaya çıkan istikrarsızlıkları düzeltmesi, kalkınmayı sağlaması gereken devletin bizzat kendisi, Türkiye'de kronik hale gelen bütçe açıkları yüzünden ekonomik istikrarın bozulması­ na yol açan en önemli etken haline gelmiştir. Ortaya çıkan bütçe açıkları, devletin normal gelir kaynakları dışındaki finansman kayna­ ğı aramasına yol açmaktadır. Bir yandan emisyon, diğer yandan artan iç ve dış borçlar, ekono­ mik dengeleri altüst edecek boyutlar kazanmıştır. Borç faiz ödemeleri, bütçe ödeneklerinin yüzde 20'sine ulaşmış, biriken borç yükü daha büyük borçlanma gereksinimi ortaya çıkarır özellikler kazanmıştır, özellikle dış borçlarda görülen artış, beraberinde dışa bağımlılık olgusuna yol aç­ maktadır. Yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda politik baskılara açık bir Türkiye oluştur­ maktadır. Bütçe açıkları, aynı zamanda fiyat istikrarını bozan önemli nedendir. Giderlerini normal kamu gelirleriyle karşılayamayan devlet, başta para basımı olmak üzere, Merkez Bankası kay­ naklarını, ekonominin gerekleri ötesinde zorlamaktadır. Bu eğilim, ekonomideki aynî akım­ larla nakdî akımlar arasında bulunması gereken dengeyi ikinciler lehine bozmakta, enflasyon kaynağı haline gelmektedir. 1991 yıl sonu enflasyon oranı yüzde 71 olarak gerçekleşmiş, ilk iki ay itibariyle 1992 enflasyon oranı da yüksek seyretmektedir. Sağlanamayan bütçe dengesi, genel ekonomik dengeyi de bozmaktadır. Bütçe açıklarının yol açtığı enflasyon, dış ticaret dengesini, kalkınma hamlesini ve gelir dağılımını bozmaktadır. Zaten geçim sıkıntısı içerisinde bunalmış bulunan işçi, işsiz, memur, — 14—"'
