Tıp Dünyası Özel Sayı - Türk Tabipleri Birliği
advertisement
Sonraki Sayfa 22 Özel Sayý/Kasým 2005 2002 Kasým-2005 Kasým saðlýkta hukuksal çerçeve deðiþiklikleri ve TTB’nin sürece müdahalesi Zorunlu hizmet 1981 yýlýnda, 2514 sayýlý Kanun ile hekimlere getirilen zorunlu hizmet, son yýllarda geçici erteleme kararlarý verilerek uygulanmazken, AKP hükümeti kurulduktan sonra, Saðlýk Bakaný, verdiði demeçlerde sorunlarýn zorunlu hizmet ile çözülemediðini bildiðini ve kýsa süre içinde kaldýrýlacaðýný belirtmiþti. 2003 yýlý Temmuz ayýnda, sözleþmeli saðlýk personeli çalýþtýrýlmasýný öngören 4924 sayýlý kanun ile zorunlu hizmet kaldýrýldý. Zorunlu hizmeti kaldýrma gerekçesi olarak; “Kanunun 22 yýllýk uygulamasý sonucunda; hekimlerin yurt sathýnda dengeli ve adil daðýlýmýnýn zorlamalarla saðlanamayacaðý, personelin özlük haklarýnýn bölgelere göre özendirici hale getirilerek gönüllülük esasýna dayalý bir istihdam politikasýnýn benimsenmesinin etkin ve kaliteli saðlýk hizmeti sunmak açýsýndan daha uygun olacaðý”, mezun olan ve uzmanlýk eðitimini tamamlayan hekimlerin kamuda istihdamý zorunluluðunun “kamuda personel istihdamýný azaltmaya yönelik hükümet politikalarý ile çeliþen” bir durum yaratacaðý gösteriliyordu. AKP Hükümeti, zorunlu hizmet uygulamasýný kaldýrdý ama yeni atanacak hekimlere sözleþmeli personel olmayý dayattý. Devlet memuru olarak atama için gerekli Yönetmelik aylarca çýkarýlmadýðý gibi, bu konuda uzmanlýðýný Saðlýk Bakanlýðýna baðlý eðitim hastanelerinde yapan hekimler ile Týp Fakültelerinde yapan hekimler arasýnda ayrým yapýldý. 657 Sayýlý yasaya tabi atamalarýn yapýldýðý kuraya, Týp Fakültesinden uzmanlýðýný alan hekimler dahil edilmedi. Türk Tabipleri Birliði bu dayatmaya ve ayrýmcýlýða iliþkin iptal davasý açtý. Danýþtay Ýdari Dava Daireleri Genel Kurulu, Saðlýk Bakanlýðýnýn iþlemlerini hukuka aykýrý bularak yürütmesini durdurdu. Zorunlu hizmet yasasýnýn yerine düþünülen hekimlerin sözleþmeli istihdamý; iþ güvencesi, çalýþma koþullarý ve sosyal haklar konusundaki olumsuz hükümler nedeniyle hekimlerin soðuk bakmalarý sonucunda istenen sonucu saðlamadý. Zorunlu hizmete iliþkin Yasa’nýn yürürlükten kaldýrýlmasýndan sonraki iki yýllýk zaman içinde, Yasa gerekçesinde belirtilen hususlarda önemli bir deðiþiklik olmamýþ iken, bu kez zorunlu hizmetin adý “Devlet hizmeti yükümlülüðü” olarak deðiþtirilerek yeni- den yürürlüðe konuldu. Uluslararasý sözleþmelere ve Anayasa’ya aykýrý olan bu düzenlemenin iptalini saðlamak amacýyla Türk tabipleri Birliði Hukuk Bürosunun desteðiyle Ýdare Mahkemesinde bireysel davalar açýlmýþ olduðu gibi, Devlet Hizmeti Yükümlülüðü öngören Yasa’nýn uygulamasýný göstermek üzere Baþbakanlýk tarafýndan çýkartýlan 12.09.2005 tarihinde 2005/22 Sayýlý ve “Devlet Hizmeti Yükümlülüðü” konulu Genelge’nin iptali için de Türk Tabipleri Birliði tarafýndan Danýþtay’da dava açýlmýþtýr. Eðitim hastanelerine þef, þef yardýmcýlýðý ve baþasistan atamalarý ile bu hastanelerdeki uzman kadrolarýnýn kaldýrýlmasý A) 1999 yýlý Temmuz ayýnda bir gecede 70 atama ile baþlayan uygulama, AKP hükümeti ile birlikte sistematik hale getirildi. Yargý tarafýndan defalarca verilen iptal kararlarýna raðmen, 1997 yýlýnda kabul edilen ve ilk iki aþamasý ÖSYM tarafýndan yapýlan sýnava dayalý atama sistemine özel direnç geliþtirildi. Bu dönemde nesnel, bilimsel ve objektif ölçütler olmaksýzýn atama iþlemlerine olanak veren ve YÖK’ü devre dýþý býrakan çok sayýda yönetmelik deðiþikliði yapýldý. Bunlar Eðitim Personelinin Nitelik ve Seçim Esaslarý Hakkýnda Yönetmelik, Tababet Uzmanlýk Yönetmeliðinin bazý hükümlerinde deðiþiklik yapan yönetmelikler, Atama Nakil Yönetmeliðine hüküm konulmasý þeklinde düzenlemeler, Saðlýk Bakanlýðý Taþra Teþkilatý Yatak ve Kadro Standartlarý Yönetmeliðinde deðiþiklik yapan ve yeni hükümler getiren yönetmelik düzenlemeleriydi. Bunlarýn hepsine karþý Hukuk Bürosu tarafýndan iptal davalarý açýldý ve yargý tarafýndan yürütmeyi durdurma kararlarý verildi. Bunun üzerine hükümet Temel Saðlýk Hizmetleri Kanununa bir ek madde koyarak, profesör ve doçent unvanýna sahip hekimlerin, eðitim hastanelerindeki þef ve þef yardýmcýlýðý görevlerine atanmalarýnda keyfiyet dýþýnda hiçbir kayýt istemediðini açýkça ilan etti. 19.07.2005 tarihinde, 5382 sayýlý kanun ile kabul edilen hukuk dýþý ve keyfi tutumun somutlaþtýðý maddeler Cumhurbaþkanlýðý tarafýndan veto edildi. Yasanýn Meclise geri gönderilme gerekçesinde “Klinik þefi ve þef yardýmcýlýðýna atama yapýlýrken “göreve en uygun olanýn” seçilmesi yerine siyasal yandaþlýk ölçütünün yeð- lenmesini olanaklý kýlan sistemin iþyeri huzurunu ve çalýþma barýþýný bozacaðý, hizmet kalitesini ve verimini düþüreceði açýktýr…’ denilmesine raðmen, Hükümet ýsrarýný sürdürerek Ekim ayýnda Yasa hükümlerinin aynen kabul edilerek yürürlüðe girmesini saðladý. B) Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan Aðustos 2004 tarihinde bütün Eðitim Hastanelerine bir genel yazý gönderilerek, süresi dolan baþasistanlarýn, uzman olarak atanmalarý için baþvurularýný kýsa süre içinde yapmalarý istendi. Uzun yýllardýr, kadrolarýn atama yolu ile doldurulmasý ve sýnav açýlmamasý nedeniyle yükselme olanaðý bulamayan baþasistanlarý adeta cezalandýrmaya yönelik bu iþleme karþý, hukuk bürosu tarafýndan iptal davasý açýldý ve yargý tarafýndan yürütmeyi durdurma kararý verildi. C) Haziran ve Eylül 2004 aylarýnda baþta Atama Nakil Yönetmeliði olmak üzere Tababet Uzmanlýk Yönetmeliðinde ve Saðlýk Bakanlýðý Taþra Teþkilatý Yatak ve Kadro standartlarý Yönetmeliðinde bir dizi deðiþiklik yapýldý. Bu deðiþiklikler yine süresi dolan baþasistanlarýn uzman olarak C ve D grubu illere atanmalarýný, onlarýn yerine atama yolu ile baþasistan görevlendirilmesini, eðitim hastanelerinden uzman kadrolarýnýn kaldýrýlmasýný, kadrolarý kaldýrýlan uzmanlarýn eðitim hastaneleri dýþýna atanmalarýný içeriyordu. Ayrýca Atama Nakil Yönetmeliðinde bir kýsým atamalarda Saðlýk Bakanlýðýna keyfi yetkiler veren, eþ durumu sebebiyle tâyini neredeyse olanaksýz hale getiren, aile birliðini ortadan kaldýran, keyfi olarak kiþileri çeþitli yerlerde geçici görevlendirmeye olanak tanýyan bir dizi deðiþiklik yapýldý. Bütün bu düzenlemelere karþý da TTB tarafýndan iptal davalarý açýldý ve yargý tarafýndan yürütmeyi durdurma kararý verildi. Týpta uzmanlýk tüzüðü Yargý tarafýndan, bir yasal düzenleme gerektirdiði gerekçesi ile TTB ve YÖK’ün uzmanlýk eðitimi sürecine katýlýmýna olanak veren Tüzük hükümleri ile diðer bir çok hükmü iptal edilen Týpta Uzmanlýk Tüzüðü, Hükümet tarafýn- dan 2005 yýlý içinde Danýþtay 1. Daireye inceleme için gönderilebilmiþtir. Yargý kararý doðrultusunda ilgili taraflarýn sürekli kurullar aracýlýðý ile týpta uzmanlýk eðitimi sürecine katýlýmýna olanak veren yasal düzenleme yapýlmamýþ, tam aksine katýlýmý neredeyse ortadan kaldýracak bir Tüzük tasarýsý hazýrlanmýþtýr. Danýþtay aþamasýnda sürdürülen görüþmelere TTB katýlmýþtýr. Saðlýk hizmetlerinin taþeron aracýlýðý ile gördürülmesi 2003 yýlý Temmuz ayýnda 4924 sayýlý yasaya eklenen bir hükümle, 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 36’ncý maddesinin “III- Saðlýk Hizmetleri ve Yardýmcý Saðlýk Hizmetleri Sýnýfý” bölümüne bir fýkra eklenmiþtir. Bu fýkra ile saðlýk hizmetleri sýnýfýnda yer alan hekim de dahil bütün personelin verdiði saðlýk hizmetinin satýn alma yolu ile gördürülebilme yolu açýlmýþtýr. Sonrasýnda Hükümet, 5.5.2004 günlü, 25453 sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanan “Saðlýk ve Yardýmcý Saðlýk Personeli Tarafýndan Yerine Getirilmesi Gereken Hizmetlerin Satýn Alma Yoluyla Gördürülmesine Ýliþkin Esas ve Usuller”i yayýnlayarak, devlet hastanelerinde, hekim ve diðer saðlýk personeli hizmetlerinin saðlanmasýnda taþeron dönemi baþlamýþtýr. Saðlýk çalýþanlarýnýn emeklerini pazarlayan taþeronlardan hizmet alýmýnda; hizmeti satýn alýnan hekim ve diðer saðlýk personelinin emeði üzerinden, tacirlerin para kazanma yolu açýlmýþ, çalýþanlarýn iþ güvencesi ve sosyal haklarý ortadan kaldýrýlmýþtýr. TTB tarafýndan hem bu iþlemlerin hem de bu iþlemlerin dayanaðý olan Yasa hükmünün Anayasaya aykýrýlýðý ileri sürülerek iptal davasý açýlmýþtýr. Yargý tarafýndan Yasanýn Anayasaya aykýrýlýðý itirazý ciddi bulunarak Anayasa Mahkemesine gönderme kararý verilmiþ ve iþlemin de yürütülmesi durdurulmuþtur. Ýþyeri hekimliði alanýnda yapýlan düzenlemelerde hekimler ve TTB sürecin dýþýna atýlmaya çalýþýlmýþtýr A) 4857 Sayýlý Ýþ Kanunun, iþyeri hekimleri ve iþyeri saðlýk birimleri ile ilgili 81. maddesinde konuya iliþkin yapýlacak yönetmelik düzenlemesinde TTB’nin görüþlerinin alýnacaðý belirtil- Sonraki Sayfa
