Hemşireler için AKILCI İLAÇ REHBERİ En Sık Kullanılan Kardiyolojik İlaç Grupları ANGİOTENSİN- DÖNÜŞTÜRÜCÜ ENZİM (ACE) İNHİBİTÖRLERİ KAPTOPRİL-KAPTORİL TABLET PERİNDOPRİL- COVERSLY TABLET Etkileri: Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibisyonu ile angiotensin II oluşumunu baskılayarak periferal direnci azaltırlar. Endikasyonları: Hipertansiyon Kalp yetersizliği Enfarktüs sonrası sol ventrikül disfonksiyonu Kronik renal hastalık (Özellikle diyabetik nefropati) Kontrendikasyonları: Angioödem öyküsü Gebelikte kullanılmaları önerilmez (özellikle 2.ve 3. trimester) Bilateral renal arter stenozu Yan Etkiler: Ciddi hipotansiyon ( özellikle diüretik kullanımı, tuz kısıtlaması ya da GIS’ den su kaybı olan hipovolemik hastalarda) Başağrısı, başdönmesi Akut renal yetersizlik (özellikle bilateral renal arter stenozu olan hastalarda) Nötropeni, agranülositoz, pansitopeni, trombositopeni Hiperkalemi Kuru öksürük Anjiyoödem Ateş Tat algısında değişiklik Alerjik döküntü İlaç Etkileşimleri: Potasyum destekleri – Hiperkalemi – Birlikte kullanılmamalıdır Potasyum tutucu diüretikler – Hiperkalemi – Birlikte kullanılmamalıdır Non-steroid anti-inflamatuarlar – Hipotansif etkide azalma HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Oral yolla uygulayınız. 2. İlacın absorbsiyonu için aç karnına veriniz. 3. Postural hipotansiyon ve senkop varlığı yönünden değerlendiriniz. 4. Kan basıncını izleyiniz. Sıklıkla ilk doz sonrası ciddi hipotansiyon gelişebilir. Özellikle ilk dozdan sonraki 2 saat içinde kan basıncının yakın izlemi önemlidir. 5. Tam kan sayımı değerlerini izleyiniz. Trombosit ve nötrofil değerlerini ilaç öncesi dönem ile karşılaştırınız. 6. Günlük olarak alt ekstremitelerde ödemi değerlendiriniz. 7. Renal semptomları değerlendiriniz: Oligüri, poliüri, dizüri. 8. Renal fonksiyon testlerini değerlendiriniz: Protein, Üre, kreatinin değerlerinde artış Nefrotik sendrom ve böbrek yetmezliği belirtisi olabilir. 9. Tedavi öncesi karaciğer fonksiyon testleri değerlerini kontrol ediniz. 10. Tedavi süresince potasyum değerlerine dikkat ediniz. Hiperkalemi Dikkat!!! 11. Postural hipotansiyon etkilerinin azaltılması için hastaya yataktan yavaş kalkmasını ve yatakta oturmasını öğretiniz. 12. Allerjik reaksiyon belirtileri yönünden izleyiniz: Döküntü, ateş, kaşıntı, ürtiker. 13. Angioödeme Dikkat!!!! 14. Öksürük geliştiğinde hekime bildirmesi konusunda hastayı bilgilendiriniz. 15. Potasyum takviyeleri ve potasyum içeren tuz tüketiminden kaçınmasını hastaya öğretiniz. 16. Hastaya kan basıncını ölçümünü ve yaşına göre normal değerlerini öğretiniz. Ca2+ KANAL BLOKERLERİ DİLTİAZEM - DİLTİZEM TABLET/DİLTİZEM- L AMPUL AMLODİPİN- AMLOCARD TABLET Etkileri: L- tipi kalsiyum kanallarını bloke ederek kalpte kontraktilite, atım hızı, iletim ve periferal direnci azaltırlar (arterler üzerinde daha güçlü vazodilatör etkileri vardır). Kalbin oksijen ihtiyacını azaltırlar. Verapamil daha çok kalp, dihidropiridinler ise vasküler düz kas üzerine etkilidir. Diltiazem kalp ve vasküler düz kas üzerine eşit derecede etkilidir. ***Farmakolojik etkilerindeki bu farklılıklar kullanılacakları endikasyonların seçiminde önemlidir. Endikasyonları: Angina Pektoris Hipertansiyon Aritmiler Yan etkileri: Ekstremitelerde ödem Baş Ağrısı Hipotansiyon Yorgunluk Flushing Konstipasyon Bulantı Aritmiler Karaciğer transaminazlarının plazma düzeyini yükseltebilir. Diltiazem Kontrendikasyonları: Hasta sinüs sendromu AV blok Akut MI Hipotansiyon (sistolik <90 mmHg) Wolf-Parkinson-White Sendromu Pulmoner konjesyon Kardiyojenik şok Amlodipin Hipersensitivite Ciddi aortik stenoz Ciddi obstruktif koroner arter hastalığı İlaç Etkileşimleri: Beta blokerler – Etkide artış, advers/toksik etki Digoksin – Etkide artış, advers/toksik etki Karbamazepin – Etkide artış, advers/toksik etki Statinler – Etkide artış, advers/toksik etki Diltiazem – Amlodipin seviyelerinde artış, advers/toksik etki Siklosporin – Siklosporin seviyelerinde artış, advers/toksik etki (Organ transplantasyonu hastalarında dikkat!) HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Hekim istemine göre oral ya da IV yolla uygulayınız. 2. Uzun salınımlı ilaç preparatlarını ezmeyin ve hastaya çiğnemeden yutturunuz. 3. Vital bulguları izleyiniz (hipotansiyon, aritmi, dispne dikkat!!!). 4. EKG bulgularını izleyiniz. 5. İnfüzyon sırasında kan basıncı 30 mmHg düşerse, infüzyonu durdurup hekime haber veriniz. 6. Aritmi, dispne, başdönmesi, ekstremitelerde ödem, konstipasyon ve hipotansiyon geliştiğinde bilgi vermesi gerektiğini hastaya öğretiniz. 7. Hastayı postural hipotansiyon konusunda bilgilendiriniz. 8. Hastayı kilo ve ödem takibi konusunda bilgilendiriniz. 9. Greyfurt suyu ile ilacını almamasını gerektiğini hastaya öğretiniz. 10. Kafeinli içecekleri sınırlandırması gerektiğini hastaya öğretiniz. 11. Hastanın sıvı ve lifli gıdalarla beslenmesi ve konstipasyonu takip etmesi gerektiği konusunda bilgilendiriniz. 12. İlacı hekime danışmadan kesmemesi konusunda hastayı bilgilendiriniz. 13. Hepatik ve renal fonksiyonlarını değerlendiriniz. 14. Kilo ve ödem takibi yapınız. ANGİOTENSİN II RESEPTÖR BLOKERLERİ KANDESARTAN- CANTAB PLUS TABLET Etkileri: Angiotensin II’ nin kan damarları, kalp ve adrenaldeki angiotensin reseptörlerine bağlanmasını bloke ederler ve periferal direnci azaltırlar. Endikasyonları: Hipertansiyon Kalp yetersizliği Miyokard infarktüsü Diyabetik nefropati Yan etkileri: Anjioödem- Solunumu etkileyebilir. Üst solunum yolu enfeksiyonları ve dispne Baş ağrısı ve baş dönmesi Uykusuzluk Diyare Yorgunluk Kardiyak aritmiler Elektrolit dengesinde bozulma Gebelik ve emzirme dönemi Böbrek ve karaciğer yetmezliği Angioödem öyküsü olan hastalar Ayrıca kanser tedavisi gören hastalarda dikkatli kullanılmalıdır. Kontrendikasyonları: İlaç Etkileşimleri: Potasyum destekleri – Hiperkalemi – Birlikte kullanılmamalıdır. Potasyum tutucu diüretikler – Hiperkalemi – Birlikte kullanılmamalıdır. Non-steroid anti-inflamatuarlar – Hipotansif etkide azalma HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Oral yolla uygulayınız. 2. İlacın absorbsiyonu için aç karnına veriniz. 3. Postural hipotansiyon ve senkop varlığı yönünden değerlendiriniz. 4. Kan basıncını izleyiniz. Sıklıkla ilk doz sonrası ciddi hipotansiyon gelişebilir. Özellikle ilk dozdan sonraki 2 saat içinde kan basıncının yakın izlemi önemlidir. 5. Tam kan sayımı değerlerini izleyiniz. Trombosit ve nötrofil değerlerini ilaç öncesi dönem ile karşılaştırınız. 6. Günlük olarak alt ekstremitelerde ödemi değerlendiriniz. 7. Renal semptomları değerlendiriniz: Oligüri, poliüri, dizüri. 8. Renal fonksiyon testlerini değerlendiriniz: Protein, Üre, kreatinin değerlerinde artış Nefrotik sendrom ve böbrek yetmezliği belirtisi olabilir. 9. Tedavi öncesi karaciğer fonksiyon testleri değerlerini kontrol ediniz. 10. Tedavi süresince potasyum değerlerine dikkat ediniz. Hiperkalemi Dikkat!!! 11. Postural hipotansiyon etkilerinin azaltılması için hastaya yataktan yavaş kalkmasını ve yatakta oturmasını öğretiniz. 12. Allerjik reaksiyon belirtileri yönünden izleyiniz: Döküntü, ateş, kaşıntı, ürtiker. 13. Angioödeme Dikkat!!!! 14. Potasyum takviyeleri ve potasyum içeren tuz tüketiminden kaçınmasını hastaya öğretiniz. 15. Hastaya kan basıncını ölçümünü ve yaşına göre normal değerlerini öğretiniz. K+ KANAL BLOKERLERİ AMİODARON-CORDALİN AMPUL Etkileri: En geniş spektrumlu antiaritmiktir. Potasyum kanallarını bloke ederek aksiyon potansiyeli süresini ve QT intervalini uzatır. AV nod iletimini yavaşlatır. Endikasyonları: Ciddi ventriküler aritmiler Supraventriküler aritmiler Yan Etkileri: Baş ağrısı Uyku bozukluğu Tremor Hipotansiyon, bradikardi, sinoatrial ve AV blok Hipo veya hipertiroidi Pulmoner fibrozis Toksik epidermal nekroz Fotosensitivite Ciltte gri ve mavimsi diskolarasyon Karaciğer enzimlerinde artış, hepatoksisite Kontrendikasyonları: Ciddi sinüs nod disfonksiyonu olan hastalar Kardiyojenik şok İlaç Etkileşimleri: Beta blokerler – Amiodaronun etkisinde artış Kalsiyum kanal blokerleri – Amiodaronun etkisinde artış Proteaz inhibitörleri (HIV ilaçları) – Amiodaronun etkisinde artış Azol grubu mantar ilaçları, florokinolon ve makrolid grubu antibiyotikler– QT uzaması Statinler– Statin seviyelerinde ve etkisinde artış- Miyopati Digoksin– Digoksin seviyelerinde ve etkisinde artış Varfarin– Varfarin etkisinde artış- Kanama!!! HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Laboratuvar bulgularını izleyiniz - Potasyum, sodyum, klor, AST, ALT, alkalen fosfotaz. 2. Tiroid fonksiyon testlerini değerlendiriniz. 3. Monitörizasyon ile EKG bulgularını sürekli izleyiniz. 4. Kan basıncını izleyiniz: Hipo/hipertansiyon, 1-2 saat sonrası Rebound Hipertansiyon. 5. Dehidratasyon ve hipovolemi yönünden hastayı izleyiniz. 6. SSS semptomları için değerlendiriniz: Konfüzyon, psikoz, letarji, depresyon, konvülziyonlar- İlaç kesilmeli!!!! 7. Hipotiroidizm yönünden değerlendiriniz: Letarji, baş dönmesi, konstipasyon, ekstremitelerde ödem, soğuk ve soluk cilt. 8. Hipertiroidizm yönünden değerlendiriniz: Huzursuzluk, taşikardi, gözkapağında şişkinlik, kilo kaybı, sık idrara çıkma, mentrüel düzensizlikler, dispne, sıcak ve nemli cilt. 9. Pulmoner toksisite yönünden değerlendiriniz: Dispne, yorgunluk, öksürük, ateş, göğüs ağrısı- İlaç kesilmeli!!! 10. Nabzı ve solunumu izleyiniz: Hız, ritim, özellik, göğüs ağrısı, taşikardi, supraventriküler taşikardi ventriküler fibrilasyon vb. 11. Tedavi öncesi ve süresince görme bulgularını değerlendiriniz: Bulanık görme, fotofobi. 12. Hastayı ilacın yan etkileri konusunda bilgilendiriniz. 13. İlaç uzun süre kullanıldığında; boyun, yüz, kollarda deride mavimsi renk değişikliği meydana geldiği ve genellikle geri dönüşümlü olduğu konusunda hastayı bilgilendiriniz. 14. İlacını greyfurt suyu ile almaması gerektiğini hastaya öğretiniz. 15. Amiodaron düzeyini değerlendiriniz: Tedavi 1-2.5 mcg / ml; Toksik> 2.5 mcg / ml. Na+ KANAL BLOKERLERİ LİDOKAİN-ARİTMAL/JETMONAL AMPUL Etkileri: Endikasyonları: Yan Etkileri: Kontrendikasyonları: İlaç Etkileşimleri: Sodyum kanal blokajı yapar. Aksiyon potansiyelini kısaltarak özellikle depolarize olmuş olan hücrelerde iletimi yavaşlatır. Ventriküler taşikardi ve aritmi Bulantı Baş dönmesi Titreme Konuşma bozukluğu Nöbet Paresteziler Kulak çınlaması, Görmede bulanıklık Kalp bloğu, arrest Solunum depresyonu Methemoglobinemi Karaciğer rahatsızlığı ve kalp hastalığı olan hastalarda dikkat edilmelidir Hipersensitivite Ciddi kalp bloğu Supraventriküler aritmiler Wolf-Parkinson-White Sendromu Amiodaron, fenitoin, prokainamid, propranolol – Kardiyak depresyon Barbitüratlar, siprofloksasin, vorikonazol – Lidokainin etkisinde azalma Nöromüsküler blokerler – Nöromüsküler blokaj etkisinde artış HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. PR ve QRS aralıklarında artışı belirlemek için EKG bulgularını sürekli izleyiniz. Eğer gelişirse ilaca devam edilmez ya da doz azaltılır. Hekime bildiriniz. 2. Oksijenasyonu veya perfüzyon açığını değerlendiriniz: Kan basıncında azalma, göğüs ağrısı, baş dönmesi, bilinç kaybı. 3. Kan basıncını izleyiniz: Hipo/hipertansiyon, 1-2 saat sonrası Rebound Hipertansiyon. 4. Malign hipertermi yönünden değerlendiriniz: Takipne, taşikardi, kan basıncında değişiklikler, vücut ısısında artış. 5. Solunumu izleyiniz: Ritim, hız, solunum depresyonu yönünden değerlendiriniz. Anormal bulguları hekime bildiriniz. 6. SSS semptomları yönünden değerlendiriniz: baş dönmesi, konfüzyon, psikoz, parestezi, konvülziyonlar- İlaç kesilmeli!!! 7. İlaç kan düzeyini izleyiniz: Terapötik seviyesi 1,5-5 mcg / ml, anormal sonuçları hekime bildiriniz. 8. Aldığı çıkardığı takibi yapınız. 9. İdrar retansiyonu yönünden değerlendiriniz: Ağrı, abdominal absorbsiyonu kontrol ediniz. Mesaneyi palpe ediniz. Benign prostat hipertrofisi olan erkeklerde; antikolinerjik reaksiyon idrar retansiyonuna neden olabilir. 10. Laboratuvar değerlerini izleyiniz: Potasyum, sodyum, klor. 11. Karaciğer fonksiyon testlerini izleyiniz: AST, ALT, bilirübin, alkalen fosfotaz. ***Lokal anestezik olarak kullanılması gereken ve adrenalin olarak veya diğer bir vazokonstriktör ilaç içeren lidokain müstahzarları antiaritmik olarak kullanılmamalıdır. VAZODİLATÖRLER NİTROGLİSERİN- PERLİNGANİT AMPUL İZOSORBİD MONONİTRAT –MONOKET TABLET İZOSORBİD DİNİTRAT- İSORDİL TABLET Etkileri: Damarlarda özellikle venlerde dilatasyon yaparak önyükü, arteriolar dilatasyon yaparak art yükü ve sonuç olarak kardiyak oksijen ihtiyacını azaltırlar. Koroner damarlarda dilatasyon/akım redistribüsyonu yaparak kalbe ulaşan oksijen miktarını arttırırlar. Endikasyonları: Anjina pektoris – (Akut ağrının giderilmesi, ağrıya neden olabilecek durumlar öncesinde profilaktik olarak) Kalp yetersizliği Yan Etkileri: Hipotansiyon, senkop Taşikardi Başağrısı Yüzde kızarma Methemoglobinemi Siyanoz Kontrendikasyonları: Hipersensitivite İntrakraniyal basınç artışı Kapalı açılı glokom Ciddi anemi Hipertrofik obstrüktif kardiyomyopati Kor pulmonale Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (sildenafil-viagra vb) Alkol İlaç Etkileşimleri: HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Uygulama öncesi kan basıncını kontrol ediniz. 2. Postural hipotansiyon gelişimini önleyici tedbirleri alınız ve hastaya öğretiniz. 3. Anginalı hastaların yanlarında sürekli nitrat taşımaları konusunda bilgilendiriniz. 4. Angina oluştuğunda sublingual olarak bir tablet alması, 5 dk sonra rahatlama olmazsa acil yardım için başvuruda bulunması konusunda hastanın bilgilendiriniz. 5. Acil yardım bekliyorken total olarak 5 dk ara ile 3 tablet alabileceğinin hastaya öğretiniz. 6. Anjina ortaya çıkarabilecek durumlardan önce de (stresli aktiviteler, egzersiz vb.) alınabileceği konusunda bilgilendiriniz. 7. Sildenafil vb. gibi ilaçlarla asla birlikte kullanılmaması konusunda bilgilendiriniz: Hipotansiyon, ölüm!!! 8. Nitrat tedavisi sırasında alkollü içeceklerden kaçınılmasını belirtiniz. 9. İlacın yutulmaması ve çiğnenmemesi konusunda bilgilendiriniz. 10. Uygulama öncesi kan basıncını kontrol etmesini öğretiniz. BETA ADRENERJİK RESEPTÖR BLOKERLERİ KARVEDİLOL- CARVEXAL TABLET METOPROLOL- SANELOC TABLET/ BELOC ZOK TABLET / MEPOLEX AMPUL Etkileri: Karvedilol – nonselektif beta ve alfa reseptör blokeridir. Kardiyak debiyi ve egzersiz ile indüklenmiş taşikardiyi ve periferal direnci azaltır. Metoprolol – Beta 1 reseptörlerin selektif blokeridir. Endikasyonları: Hafif ve orta dereceli hipertansiyon Angina pektoris Aritmiler - atrial ve sinüs taşikardilerinin baskılanması MI sonrası dönemde mortaliteyi azaltmak için Konjestif kalp yetersizliği Postural hipertansiyon Bradikardi, AV blok Konjestif kalp yetmezliği, pulmoner ödem Bronkospazm – Özellikle astımlı hastalarda non-selektif beta blokerler neden olabilir. Selektif beta blokerler de daha az olmakla birlikte neden olabilir. Depresyon Uyuşukluk Halsizlik Letarji Ekstremitelerde soğuma Yan Etkileri: Kontrendikasyonları: İlaç Etkileşimleri: Hipersensitivite Astım, diyabet Özellikle nonselektiflere dikkat! 2. ya da 3. derece kalp bloğu Ciddi bradikardi Pulmoner ödem Diltiazem, verapamilBradikardi, hipotansiyon, kalp yetmezliği Dikkat!!! Antidiyabetik ajanlar – hipoglisemi Diğer antihipertansifler, nitratlar – Karvedilolün etkileride artış Digoksin – Karvedilol digoksin konsantrasyonlarını ve etkilerini arttırabilir Non-steroid anti-inflamatuar ajanlar – Beta blokerlerin antihipertansif etkisinde azalma HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Hekim istemine göre oral ve IV yolla uygulayınız. 2. Oral yolla ilacı yemeklerden önce veriniz. 3. IV tedavi başlangıcında EKG bulgularını izleyiniz. 4. Kan basıncını tedavi başlangıcında ve sonrasında 4 saatte bir kontrol ediniz. 5. Apikal/ radyal nabzı kontrol ediniz. Önemli değişiklikleri hekime bildiriniz. 6. Böbrek ve karaciğer fonksiyonları testlerini değerlendiriniz. 7. Günlük kilo ve ödem takibi yapınız. 8. Juguler ven dolgunluğu, dispne gibi bulgular yönünden hastayı değerlendiriniz. 9. Hidrasyon durumunu, cilt turgor ve kuruluğunu değerlendiriniz. 10. İlacın hekime danışmadan kesilmemesi konusunda bilgilendiriniz. 11. Hekime danışmadan başka bir ilaç kullanmaması konusunda hastayı bilgilendiriniz. 12. Alkol ve sigara kullanımından kaçınması konusunda hastayı bilgilendiriniz. 13. Fazla tuz tüketmemesi konusunda hastayı bilgilendiriniz. 14. Kan basıncı ve nabız ölçümünü, yaşa göre normal değerlerini öğretiniz. 15. Kilo kontrolü, diyet ve egzersiz programı uyumun önemini anlatınız. 16. Baş dönmesi ve sersemliğe yol açabileceğinden araç kullanımından kaçınması konusunda bilgilendiriniz. 17. Ekstremitelerde ödem, bradikardi, baş dönmesi, konfüzyon, depresyon, dispne, görmede azalma vb. olduğunda hekimini bilgilendirmesini öğretiniz. 18. İlacını hekim belirlediği şekilde kullanması, doz atlaması veya çift doz almaması konusunda bilgilendiriniz. 19. Dozu atlarsa ilacını hemen alması, bir sonraki dozu da en az 4 saat sonra alması konusunda bilgilendiriniz. 20. Kan glikoz düzeyini izleyiniz: Özellikle diyabetli hastalarda dikkat!!!!!! hipoglisemi belirtileri maskelenir. HMG-CoA REDÜKTAZ İNHİBİTÖRLERİ (STATİNLER- ANTİHİPERLİPİDEMİK İLAÇLAR) ATORVASTATİN- DİVATOR TABLET Etkileri: Karaciğerde kolesterolün sentezinde hız kısıtlayıcı basamak olan HMG-CoA redüktaz oluşumunu inhibe ederek kolesterol sentezini azaltırlar. Buna bağlı olarak gelişen karaciğerdeki LDL reseptör upregülasyonu dolaşımdaki LDL’nin klerensi /yıkımını arttırır ve böylece LDL düzeyini düşürür. VLDL’ de hafif düşüşler ve HDL’ de artışlar görülebilir. Endikasyonları: Hiperkolesterolemi Primer ve sekonder kardiyovasküler olayların önlenmesi Yan Etkileri: Artralj, myalji, rabdomiyoliz Hepatoksisite(karaciğer hasarı ile karaciğer transaminazları serum düzeylerinde artış) Pankreatit Kontrendikasyonları: Hipersensitivite Aktif hepatik hastalık Gebelik ve emzirme dönemi İlaç Etkileşimleri: Azol grubu mantar ilaçları, siklosporin, eritromisin, niasin, gemfibrozil ve klofibrat – Rabdomyoliz riskinde artış Digoksin – digoksin seviyelerinde artış Warfarin- warfarin etkilerinde artış HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Oral yolla uygulayınız. 2. Hiperkolesterolomi öyküsü ve beslenme alışkanlıkları yönünden hastayı değerlendiriniz. 3. Tedavi süresince kolesterol trigliserid düzeylerini değerlendiriniz. 4. Doz değişimi yapıldığında 6-12 hafta sonra lipid düzeylerini değerlendiriniz. 5. Karaciğer fonksiyon testlerini değerlendiriniz. Böbrek fonksiyon testlerini değerlendiriniz: Üre, BUN, kreatinin. 6. Barsak fonksiyonları değerlendiriniz. Konstipasyon var ise sıvı alımını arttırınız. 7. Kas ağrısı ve hassasiyeti değerlendiriniz- Rabdomiyoliz dikkat!!!! 8. CPK değerinde belirgin artış var ise ilacın kesilmesi gerekebilir. 9. İlaca yanıtı değerlendiriniz: LDL, HDL, total kolesterol, trigiseridler. 10. Tedavi süresince kan testlerini ve göz kontrollerini yaptırması konusunda hastayı bilgilendiriniz. 11. Bulanık görme, şiddetli GİS semptomları, başağrısı, kas ağrısı ve halsizlik olduğunda hekimine bildirmesi konusunda bilgilendiriniz. 12. Tedavi rejimi, diyeti, sigarayı bırakma ve egzersiz programı ile ilgili bilgilendiriniz. 13. İlacın emzirme ve hamilelik döneminde kullanılmaması ile ilgili bilgilendiriniz. 14. Alkolden kaçınılması gerektiği konusunda bilgilendiriniz. 15. Güneşe maruz kalmaması, güneşten koruyucu kullanması konusunda bilgilendiriniz. DİÜRETİKLER LOOP DİÜRETİKLERİ FUROSEMİD- FUROMİD/LASİX/DESAL AMPUL Etkileri: Henle kulpunun çıkan kalın kolunda tübülde Na+/K+/Cl- geri emilimini bloke eder. Buna bağlı su atılımını arttırır. Tiyazidlerden daha güçlü diüretik etkileri vardır. Endikasyonları: Akut pulmoner ödem Konjestif kalp yetersizliği ve diğer ödematöz durumlar Hipertansiyon (Ciddi) Akut hiperkalsemi Yan Etkileri: Allerjik reaksiyonlar Hipovolemi, postural hipotansiyon, Hipokalemi–Kardiyak aritmiye neden olabilir! Hipomagnezemi, Hiperürisemi – Gut hastalarında dikkat! Hipokalsemi, hiperglisemi Ototoksisite Sülfonamid allerjisi olan hastalarda çapraz allerji görülebilir (Nadiren) Elektrolit imbalansı Dehidratasyon Anüri Hepatik siroz, sınırda renal yetersizlik ya da kalp yetersizliği durumunda aşırı miktarda kullanılmamalıdır. Aminoglikozidler – Ototoksisite Non-steroid anti-inflamatuarlar – diüretik etkinin azalması, renal yetersizlik riski (özellikle ACE inhibitörü ya da ARB ile 3’lü kombinasyonlarda) Lityum – Lityum toksisitesi Kontrendikasyonları: İlaç Etkileşimleri: HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Hekim istemine göre oral ve IV yolla uygulayın. 2. Tek doz ise ilacı sabah veriniz. 3. Kontraendikasyon varlığını değerlendiriniz. 4. Aldığı çıkardığı takibi yapınız. 5. Ödem takibi yapınız. 6. Kilo takibi yapınız. 7. Vital bulgularını izleyiniz. 8. Laboratuvar değerleri kontrol ediniz: Elektrolit değerleri 9. Kullandığı diğer ilaçları öğreniniz. 10. İlaç uygulaması sonrası ilk 24 saatte işitme kaybı varlığı yönünden hastayı değerlendiriniz. 11. İlaç uygulandıktan sonra idrar miktarını ve ilacın etkilerini gözlemleyiniz. 12. Pozisyon değişimi sırasında yavaş hareket edilmesine özen gösteriniz. 13. Postural hipotansiyon yönünden hastayı bilgilendiriniz. 14. Hasta ve ailesine tansiyon ölçümünü ve normal değerlerini öğretiniz. 15. Hastayı ilaçları hakkında bilgilendiriniz. 16. Hiperglisemi belirtileri yönünden hastayı değerlendiriniz ve hastaya hiperglisemi belirtilerini öğretiniz. 17. Hekimin bilgisi dahilinde ilaç kullanmaması konusunda hastayı bilgilendiriniz. DİÜRETİKLER POTASYUM TUTUCU DİÜRETİKLER Etkileri: SPİRONOLAKTON- ALDACTAZİDE TABLET-ALDACTONE TABLET **Aldactazide aynı zamanda hidroklorotiazid içermektedir. Toplayıcı tübüllerde aldosteron reseptörlerini bloke ederek Na+ atılımını arttırırken K+ kaybını azaltırlar. Endikasyonları: Aldosteronizm Diüretik ile indüklenmiş hipokalemi Konjestif kalp yetersizliği ya da diğer organ yetersizlikleri ile ilişkili ödem Yan Etkileri: Hiperkalemi Bacak krampları Jinekomasti İmpotans Kontrendikasyonları: Hipersensitivite Hiperkalemi Kronik renal yetmezlik (Hiperkalemiye eğilim nedeniyle) İlaç Etkileşimleri: Beta-blokerler ve ACE inhibitörleri ve anjiyotensin reseptör blokerleriHiperkalemi Potasyum tutucu ilaçlar - Hiperkalemi HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Oral yolla uygulayınız. 2. Kontraendikasyon varlığı yönünden hastayı değerlendiriniz. 3. Aldığı çıkardığı takibi yapınız. 4. Ödem takibi yapınız. 5. Kilo takibi yapınız. 6. Vital bulgularını izleyiniz. 7. Laboratuvar değerleri kontrol ediniz: Elektrolit değerleri 8. Kullandığı diğer ilaçları öğreniniz. 9. Tek doz ise ilacı sabah veriniz. 10. Gastrointestinal etkilerinin azaltılması için ilacı tok karnına veriniz. 11. İlaç uygulandıktan sonra idrar miktarını ve ilacın etkilerini gözlemleyiniz. 12. Hiperkalemi belirtileri (yorgunluk, dispne, konfüzyon, disritmi vb.) yönünden hastayı değerlendiriniz. 13. Pozisyon değişimi sırasında yavaş hareket edilmesine özen gösteriniz. 14. Hasta ve ailesine tansiyon ölçümünü ve normal değerlerini öğretiniz. 15. Hastayı ilaçları hakkında bilgilendiriniz. 16. Potasyumdan zengin (fındık, kurutulmuş meyve, muz, patates, ıspanak gibi) yiyecek tüketilmesinin kısıtlanması konusunda hastayı bilgilendiriniz. 17. Tuz tüketiminin azaltılması konusunda hastayı bilgilendiriniz. DİÜRETİKLER TİYAZİD GRUBU DİÜRETİKLER HİDROKLOROTİAZİD- ALDACTAZİDE TAB. **Aldactazide aynı zamanda spironolakton içermektedir. Etkileri: Endikasyonları: Yan Etkileri: Distal tübülde Na+/Cl- geri emilimini bloke eder. Buna bağlı su atılımını arttırır. Kalsiyum atılımını azaltırlar. Hipertansiyon (Hafif) Kalp yetersizliği (Hafif) Böbrek ya da karaciğer hastalıklarına bağlı ödem İdiyopatik hiperkalsüriye bağlı böbrek taşı tedavisi Nefrojenik diabetes insiputus Bulantı Ciltte döküntüler Fotosensivite Trombositopeni Hipovolemi Hipokalemi–Kardiyak aritmiye neden olabilir! Hiponatremi, hipomagnezemi, Hiperürisemi, hiperkalsemi, hiperglisemi, hiperlipidemi Kontrendikasyonları: Elektrolit imbalansı Dehidratasyon Anuria Gebelik ve emzirme dönemi (Hastanın mutlak ihtiyacı olması durumunda yarar-zarar oranı değerlendirilmelidir) İlaç Etkileşimleri: Non-steroid anti-inflamatuarlar – diüretik etkinin azalması, renal yetmezlik riski (özellikle ACE inhibitörü ya da ARB ile 3’lü kombinasyonlarda) Lityum – Lityum toksisitesi Digoksin- Hidroklorotiyazidin neden olabileceği hipokalemi digoksin toksisitesini arttırabilir Kolestiramin, kolestipol – Hidroklorotiayzidin emiliminde azalma HEMŞİRELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN NOKTALAR 1. Oral yolla uygulayınız. 2. Tek doz ise ilacı sabah veriniz. 3. Kontraendikasyon varlığını değerlendiriniz. 4. Aldığı çıkardığı takibi yapınız. 5. Ödem takibi yapınız. 6. Kilo takibi yapınız. 7. Vital bulgularını izleyiniz. 8. Laboratuvar değerleri kontrol ediniz: Elektrolit değerleri 9. Kullandığı diğer ilaçları öğreniniz. 10. İlaç uygulandıktan sonra idrar miktarını ve ilacın etkilerini gözlemleyiniz. 11. Hasta ve ailesine tansiyon ölçümünü ve normal değerlerini öğretiniz. 12. Hastayı ilaçları hakkında bilgilendiriniz. 13. Hekimin bilgisi dahilinde ilaç kullanmaması konusunda hastayı bilgilendiriniz.