İletişim - Öğretim Teknolojileri- Öğrenme

Öğretim Teknolojileri ve
Materyal Geliştirme
İLETİŞİM
Yrd.Doç.Dr. Gülçin Tan Şişman
Eğitim Programları ve Öğretim
İletişim
"Ne kadar çok bilirsen bil, söylediklerin
karsındakinin anlayacagı kadardır."
Mevlana
İletişim
 İletişim nedir?
İletişim Nedir?
 İki birim arasındaki mesaj alış-verişi (Demirel ve
diğ., 2001).

Anlamlı mesaj
 İki veya daha fazla insan arasında anlamları ortak
kılma süreci (Yalın, 2003)
 Birey veya bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve
düşüncelerini paylaşma süreci
 İletişimde en önemli nokta bilgi aktarımının iki
yönlü olmasıdır.
 Bilgi aktarımı tek yönlü ise bilgilendirme, çift yönlü
ise iletişim olarak adlandırılır.
İletişimin Özellikleri
 İletişimde ilk izlenim (başlangıç) önemlidir.
 Bireylerden biri hazır değilse, iletişim sağlanamaz.
 İletişim kişiye değil kişiyle yapılır.
 İletişimin temel özelliği, anlayarak kavramaktır.
 İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi
öğeler önemli rol oynar.
 İnsanlar arasındaki yüz yüze etkileşim vücut dili, ses
ve kelimeler sağlanmaktadır.
%7
%55
%38
içerik/kelimeler
ses tonu
vücut dili
İletişimin Türleri
Sözsüz
• Göz İlişkisi
• Yüz İfadesi
• Baş Hareketleri
• Jestler
• Beden Duruşu
• Yakınlık
• Yöneliş
• Bedensel Temas
• Dış Görünüş
Yazılı
• Mesajı,
katılımcıların
anlayabileceği
ortak simgeler
aracılığı ile (tahta,
slayt vb.)
iletmemizdir.
• İletişim aracı
yazıdır.
Sözlü
• Karşılıklı olarak
konuşma ve
dinleme
etkinlikleri
• Her zaman
konuşan ve
dinleyen
arasında bilgi,
beceri, tutum ve
davranış
açısından
etkileşim olmasını
gerektirir.
Hedeflenen kişi/grupta
davranış değişikliği
oluşturmak üzere iletişim
sürecini başlatan kişi, birim
veya ortam
İLETİŞİM SÜRECİ
Kurulan iletişimin içeriğini
oluşturan, iletilmek istenen
fikir/bilgi
Kurulan iletişimin içeriğini
oluşturan, iletilmek istenen
fikir/bilginin gönderildiği
birim
Kaynak
Alıcı
Mesaj
Kanal
Kurulan iletişimin içeriğini
oluşturan, iletilmek istenen
fikir/bilginin sunuluş biçimi
Dönüt
Alıcının mesaja verdiği, nasıl yorumladığını gösterdiği tepki
Kim?
Ne?
Nasıl?
Kime?
Gönderilen Mesaj ve Alıcı İlişkisi
Dinlemez
Dinler
Yanlış Anlar
Doğru Anlar
Mesaja karşıdır
Mesaja katılır
Dönüt uygun
değildir
Dönütü
uygundur
Eğitim – Öğretim – Öğrenme – İletişim
 arasında bir ilişki olmalı mıdır?
 neden?
 ilişki olmalıysa, bu nasıl olmalıdır?
Öğrenme-Öğretme Süreci ve İletişim
 Öğretme-öğrenme süreçlerinde gerçekleştirilen tüm
etkinliklerin temelde birer iletişim etkinliğidir.
 Öğrenme-öğretme sürecinde herhangi bir konunun
öğretilebilmesi için öğreticiyle öğrenenler arasında o
konuda bir iletişimin kurulması gerekmektedir.
(Seferoğlu, 2006)
 İletişim becerisi – Etkili iletişim kurma yeni
programda yer alan ortak beceriler arasındadır.
 Üst düzey yaşam becerisi
Anlatmasını
bilmiyor.
Kullandığı
sözcükleri bile
anlamıyorum.
Anlamak
istemiyorlar.
O kadar
anlattım
yine de…
Söylediklerimi hiç
anlamıyorlar.
dinlemesini
bilmiyorlar.
Böyle de ruhsuz
ders anlatılmaz ki!
Öğretme-Öğrenme Süreci ile İletişim Süreci
Arasındaki Benzerlik
Öğretmen
(Kaynak)
Öğretim
İçeriği
Öğretim araç
ve yöntemleri
(Mesaj)
(Kanal)
Öğrenme Tepkileri (Dönüt)
Öğrenci
(Alıcı)
İletişim Sürecinin Temel Öğeleri
KAYNAK
MESAJ
KANAL
ALICI
Davranışlar
Semboller
İletici Araç &
Yöntemler
Davranışlar
• Fikir
• Gerçek obje
• Bilgi
• Modeller
• Duygu
• Resim
• Tutum
• Hareket
• Beceri
• Ses
• Sözsüz iletişim
• Sözlü İletişim
• Basılı/yazılı araçlar
• Yöntemler
Dönüt (Geri Bildirim)
• Fikir
• Bilgi
• Duygu
• Tutum
• Beceri
Daha iyi bir Öğretme-öğrenme Ortamı için ...
 İleteceğim mesaj sonrasında ne olmasını bekliyorum?
 Ortamı etkileme anlamında neyi başarmak istiyorum?
 Gerçekleştireceğim iletişim sonucunda öğrencilerimin neye
inanmalarını, ne söylemelerini ve ne yapmalarını istiyorum?
 Psikolojik anlamda, öğrencilerimde hangi etkileri oluşturmak ve
onlardan hangi tepkileri almak istiyorum?
 Öğrenme-öğretme kuramlarını nasıl analiz edeceğim?
İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
 Öğretim teknolojisinin en önemli amacı yaşantı
alanını genişletmektir.

Yaşantı alanı bireyin etkileşimde bulunduğu sosyal ve fiziksel
çevresi.
 Öğretim etkinliğinin hedeflerine ulaşabilmesi
açısından başarılı olabilmesi için öğrenciye sunulan
materyalin öğrencinin yaşama alanı kapsamında
olması gerekmektedir.
İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı
Öğretmenin yaşantısı
Ö
Ğ
R
E
N
M
E
Öğrencinin Yaşantısı
Ortak Yaşantı
Görsel
sembollerle
Gözle
Radyo, plak
Başkalarının yardımıyla
Az sayıda duyu organı
Sözel
sembollerle
Soyuta
Karmaşığa
Dale’nin Yaşantı Konisi
Hareketli resimlerle
Başkalarının
yardımıyla
Televizyonla
Sergiler yardımıyla edinilen
yaşantılar
Bütün duyu
organlarıyla
Geziler yoluyla edinilen yaşantılar
Model ve numunelerden edinilen yaşantılar
Doğrudan doğruya edinilen maksatlı yaşantılar
Kendi kendine
Dramatizasyonla edinilen yaşantılar
Çok sayıda
Somuttan
Basitten
Gösteriler yoluyla edinilen yaşantılar
İnsanlar
%83’ünü görme
%11’ini duyma
%3,5 koklama
%1,5 dokunma
%1’ini tatma
duyularını kapsayan yaşantılar
içinde öğrenmektedirler.
Belli bir zaman süresi içerisinde insanlar…
Yapıp Söylediklerinin
%90’ını akıllarında
tutarlar.
Söylediklerinin
%70’ini
Gördüklerinin
%50’sini
İşittiklerinin
%28’ini
Okuduklarının
%10 ‘unu
Yaşantı Konisinin Dayandığı İlkeler
 Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın
sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç
unuturuz.
 En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize
yaparak öğrendiğimiz şeylerdir.
 Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı
ile öğrenebiliriz.
 En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten
karmaşığa doğru giden öğretimdir.
Eğitim Ortamlarında İletişim Sorunları
 Öğretmenin öğrencileri yeteri kadar tanımaması,
 Öğretmenin alanında yeteri kadar güncel bilgi birikimine




sahip olmaması.
Öğretmenin derse yeterli hazırlık yapmaması.
Öğretmenin iletilerini çoklu kanal kullanmaksızın
iletmesi.
Öğretmenin öğrencileri eğitim ortamlarında daha aktif
hale getirecek yöntem ve tekniklere yer vermemesi.
Öğrencinin derse ilgisiz olması veya dikkatini
yoğunlaştıramaması.
Eğitim Ortamlarında İletişim Sorunları
 Öğrencinin derse katılmaktan kaçınması, özgüveninin yetersiz
 olması.
 Eğitim ortamlarındaki konuların kendisine herhangi bir yararının
 olamayacağını düşünmesi.
 Eğitim ortamlarının eğitime yeteri kadar uygun olmaması (ortamın
 havasız, ışıklandırmanın yetersiz olması vb.).
 Oturma yer ve düzeninin rahatsızlık vermesi.
 Eğitim ortamlarında kullanılan araç-gereçlerin arızalı olması,
görüntü ve/ya sesi iyi vermemesi.
 Çoklu ortam etkinliklerini destekleyecek öğretim araç-gereçlerinin
 bulunmaması ve yeterli olmaması.