Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016

Dünya Katılım
Bankacılığı
Rekabet Raporu
2016
Yeni gelişmeler
Yeni fırsatlar
Önsöz
Uluslararası katılım bankacılığı sektörünün nabzı Bahreyn, Katar, Endonezya, Suudi
Arabistan, Malezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, Kuveyt ve Pakistan’ı kapsayan
9 temel ülkede atıyor. Bu ülkelerdeki toplamın %93’ünü temsil eden sektör aktiflerinin
920 milyar ABD dolarını aşması bekleniyor. Gelişmekte olan bazı ülkelerdeki mevcut
makroekonomik ve politik ortama rağmen, karşılanmayan talebin kayda değer düzeyde
olması nedeniyle, geleceğe dönük projeksiyonlar genel olarak pozitif bir tablo çiziyor.
Bankaların yönetim kurulları büyümenin kalitesini artırmak için odaklandıkları konuları
değiştiriyor. Bunun doğru bir yaklaşım olduğunu düşünüyoruz. EY’nin bir araştırması
kapsamında, global katılım bankacılığı sektörünün “büyüme motoru” niteliğinde olan
40 öncü banka ve 9 temel ülke belirlendi.
Abdulaziz Al-Sowailim
EY MENA Bölgesi
Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO
Büyüme sürecinde sektörün bölgeselleşmesini sağlayacak bazı fırsatlar bulunuyor.
Önümüzdeki 10 yıl boyunca gelişmekte olan ülkeler küresel büyümede önemli bir
rol oynamaya devam edecekler. Hızlı büyüyen 25 ülke, dünya ekonomisini ve küresel
ticaret akışlarını yeniden şekillendiriyor; bu ülkelerin 10’u ise yoğun bir Müslüman
nüfusa sahip. Güneydoğu Asya’da, Güneydoğu Asya Ulusları Topluluğu (ASEAN)
Ekonomik Birliği’nin (AEC: Economic Community) 2015 yılında hayata geçirilmesi,
daha yaygın ve entegre bir finans piyasasının oluşumunda önemli bir kilometre taşı.
Körfez Arap ülkelerinde petrol fiyatlarının düşmesi, ulusal istihdam ve ekonomik
çeşitlendirme çabaları finans kuruluşlarının rollerini değiştirecektir. Ayrıca, Çin’in
öncülüğünde kurulan Asya Altyapı Yatırım Bankası (AIIB: Asian Infrastructure
Investment Bank) 56 üye ülkenin sağladığı 100 milyar ABD doları tutarındaki
sermayesiyle faaliyete geçmeye hazır. Çin’in İpek Yolu Ekonomik Kuşağı Girişimi
(Belt & Road Initiative) de bölgedeki ekonomik faaliyetleri canlandırdı. Bu faaliyetler
arasında Çin-Pakistan Ekonomi Koridoru (CPEC) ve Bangladeş- Çin-Hindistan-Myanmar
(BCIM) Ekonomi Koridoru önemli bir yer tutuyor.
Yerel düzeyde bakıldığında katılım bankaları hala uzmanlaşmaya odaklanılmayan
iş modellerini İslam ekonomisinin öncelikli sektörleriyle doğrudan entegrasyon
sağlayacak şekilde dönüştürmek için uğraş veriyorlar. Katılım bankaları üzerinde
özellikle ulaştırma, perakende, telekomünikasyon sektörleri ve KOBİ’ler gibi ekonomiyi
en çok etkileyen ve istihdam imkanı yaratan alanlarda, hedef ve yaklaşımlarını ortaya
koymaları yönünde gittikçe artan bir baskı bulunuyor.
Son olarak yetenek geliştirme, müşteri desteği, uygulamalı araştırma, regülasyonlar,
sermaye piyasaları, ürün tasarımı, muhasebe ve derecelendirme gibi birçok temel
unsurun sektörün bu yolculuğunu destekleyecek nitelikte olmadığını söyleyebiliriz.
Bu alanlarda ilerleme sağlamak için bir an önce değişime odaklanmak, finansman
sağlamak ve siyasi iradeyi harekete geçirmek gerekiyor. Bu, aynı zamanda, söz
konusu 9 ülkenin her birinin kendilerini daha uzmanlaşmış birer merkez olarak
konumlandırmaları için de bir fırsat.
Bu raporla katılım bankalarına strateji geliştirme süreçlerinde yararlanabilecekleri
bazı uygulanabilir görüşler sunmayı hedefledik. Bu görüş ve bilgilerin faydalı olacağını
umuyoruz.
2
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
QISMUT ülkelerindeki (Katar, Endonezya,
Suudi Arabistan, Malezya, BAE ve Türkiye)
katılım bankacılığı aktiflerinin 801 milyar ABD
dolarını aşacağı öngörülüyor. (uluslararası
katılım bankacılığı aktiflerinin %80’i) Bu
aktif büyüklüğün yaklaşık üçte ikisini Suudi
Arabistan, Malezya ve BAE temsil ediyor. Suudi
Arabistan, Katar, Kuveyt ve Bahreyn’deki
katılım bankalarının konvansiyonel bankalardan
daha hızlı büyüyerek pazar paylarını
artırdıklarını da belirtelim.
BAE ve Malezya’da katılım bankalarının büyüme
hızı konvansiyonel bankalarınkine yaklaşıyor.
Tüm bu gelişmeler, geleceğe yönelik yeni bir
bakış açısı ve farklı bir yaklaşım geliştirilmesi
gerektiğine işaret ediyor.
1 milyar ABD doları veya üzerinde özsermayesi
olan 22 uluslararası katılım bankası, sektörün
gelecekteki bölgeselleşmesine öncülük
edebilecek daha iyi bir konumda bulunuyor.
Robert Abboud
EY MENA Bölgesi
Finansal Hizmetler Sektörü
Danışmanlık Lideri
Katılım bankaları, göreli olarak, ülkelerindeki en
büyük konvansiyonel bankaların ancak üçte biri
büyüklüğündeler ve özsermaye karlılıkları da
daha düşük.
Bu bankaların yönetim kurulları ve üst yönetim
temsilcileriyle yaptığımız görüşmelerde,
müşteri tabanını genişletmenin ve dijital
önceliğin ön planda tutulduğu kurum stratejileri
ile bu aranın kolaylıkla kapatılabileceğini
görüyoruz.
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
3
Önsöz
2014 yılında QISMUT ülkeleri ve diğer üç ülkedeki katılım
bankalarının toplam kar havuzu önemli bir aşama kaydederek
12 milyar ABD dolarını aştı. Ancak analistler hissedar getirisinin
en az %20 oranında artması gerektiğini belirtiyorlar ki, mevcut
makroekonomik koşullarda bu gereklilik daha çok baskı yaratıyor.
Bölgeselleşmek, katılım bankalarının ikinci önemli fırsatı. Ancak
altyapının genel bankacılık sektörünün gerisinde kaldığı göz önüne
alındığında, bu hissedar değerini risk altına sokabilir.
Ashar Nazim
EY Global İslami Bankacılık Merkezi
Ortak
Muzammil Kasbati
EY Global İslami Bankacılık Merkezi
Direktör
Finans teknolojilerindeki ilerlemeler ve bankacılığın dijitalleşmesi,
bankaların iş modellerini bütünüyle değiştirmelerini zorunlu
kılacak. Gelişmekte olan pazarlarda perakende ve bireysel
bankacılığın geleceğinde, rahatlık sağlayan akıllı telefon deneyimi
belirleyici olacak. Müşterimiz olan birçok bankayla yaptığımız
görüşmelerde, müşterilerin bankalarıyla ilişkilerinde siber
güvenlik, rahatlık ve kişiselleştirilmiş hizmetlerin belirleyici
unsurlar olacağı öngörüldü. Bunların da teknoloji temelinde
gerçekleşmesi bekleniyor.
Katılım bankalarının yüksek etkiye sahip fırsatlara odaklanmaları
gerekiyor. Örneğin; ödeme işlemlerinin, mortgage ve küçük
meblağlardaki yatırım hesaplarının en yüksek getiriyi sağladığı
gözlemleniyor. Sistemik öneme sahip 40 bankanın çoğunda,
yönetim kurulları dijital proje harcamalarından kaçınmıyor;
harekete geçmemeleri halinde önümüzdeki birkaç yıl içinde
perakende bankacılık karlarının %50’sini kaybedebileceklerini
görerek, 3 yıl içinde 15-50 milyon ABD doları arasında
yatırım yapmayı planlıyorlar. Daha büyük bir zorluk ise dijital
stratejilerin uygulanması. Bankaların çoğunda, müşterilerin
değişen karar süreçlerine adaptasyonunda, yeni teknolojilerin
prototipleştirilmesinde ve pazara giriş zamanının belirlenmesinde
zorluk yaşandığı görülüyor.
Bugün sektör ancak 100 milyon müşteriye erişebiliyor. Oysa
bölgesel potansiyel bunun 6 katı; ancak başarılı olmak için farklı
bir bankacılık modelinin uygulanması gerekiyor. Önümüzdeki
10 yıl içinde, bir sonraki 100 milyon müşteriye erişim sağlamak
amacıyla dijital öncelikli bir strateji uygulanabilir. Bu heyecanlı
yolculuk henüz başlıyor diyebiliriz.
4
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
5
Türkiye
• Türkiye, ekonomisinin büyüklüğü nedeniyle global katılım
bankacılığında büyük önem taşıyor. Bununla birlikte, iç pazar
payının artabilmesi için ilgili yasal düzenlemelerin açıklığa
kavuşturulması gerekiyor.
• Yasal düzenlemeler, bazıları teknolojiye dayalı pazara giriş
stratejileri uygulayabilecek olan yeni oyuncuları teşvik
edecektir. Bu şekilde finans sektörünün genelinde de
sofistikasyon artacaktır.
Finansal varlık toplamı
%5
%6
775 800
600
Milyar ABD $
Milyar ABD $
800
400
200
-
%40
%7
%20
%20
%0
%-10
%-1
2011
2012
2013
2014
Katılım bankacılığı YBBO 2010–2014
%X
Katılım bankacılığı pazar payı
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
%12
%17
%20
%7
%10
6%
426
400
200
-
28
2010 2011 2012 2013 2014
Yatırım hesaplarında artış
%6
%40
%20
%10
%2
%0
2011
2012
2013
2014
%-10
Konvansiyonel bankacılık YBBO 2010–2014
Konvansiyonel bankacılık
%4
%30
%0
%-10
%6
600
2010 2011 2012 2013 2014
Kaynaklar:
Merkez Bankası, şirket finansal raporları, EY Universe, bazı bankaların EY analizleri
6
800
33
%40
%30
%5
546
Finansmanda büyüme
%30
%10
%6
200
2010 2011 2012 2013 2014
%12
%7
400
-
%5.5
Toplam yatırım hesapları
600
45
Aktiflerde büyüme
2014’te bankacılık
sektörü büyürken,
katılım bankacılığı aktif
toplamı düştü.
Milyar ABD $
Bankacılık toplam aktifleri
Katılım bankacılığı pazar payı*
Katılım bankacılığı
2011
2012
2013
%-5
2014
Küresel pazar
payı*
Katılım bankacılığında
büyüme (2014)
%5.1
%-0.7
Aktif kârlılığı
%3.0
%2.0 kârlılığı
Aktif
%3.0
%1.0
Özsermaye kârlılığı
Maliyet /Gelir oranı
%60
%20
%1.4
%15
Özsermaye kârlılığı
%10
%20
%40
%12 Maliyet /Gelir oranı
%30
%60
%5
%15
%2.0
%2
%12
%0.2
%0.0
%0
%10
%1.4
2010 2011 2012 2013 2014
2010 2011 2012 2013 2014
%1.0
%5
Kaldıraç
Satışların
aktiflere oranı
%2
%0.2 %8
15
%0.0
%0
%7 2010 2011 2012 2013 2014
2010 2011 2012 2013 2014
%6
%6
10.7
%5
10
Satışların aktiflere oranı
Kaldıraç
9.1 %5
15
5
10
0
5
0
%4
%8
%3
%7
%6
%2
10.7 %6
%5
%1
9.1 %5
%0
%4
2010 2011 2012 2013 2014
%3 2010 2011 2012 2013 2014
%2
%1
%0
2010 2011 2012 2013 2014
2010 2011 2012 2013 2014
Konvansiyonel bankacılık
%54
%46
%50
%54
%46
%20
%50
%10
%40
%0
%30
2010 2011 2012 2013 2014
%20
Finansman dışı gelir oranı
%10
%40
%0
%34
2010 2011 2012 2013 2014
%30
%30
Finansman dışı gelir oranı
%20
%40
%10
%30
%0
%20
%34
%30
2010 2011 2012 2013 2014
%10
%0
2010 2011 2012 2013 2014
Katılım bankacılığı
Kaynaklar:
Merkez Bankası, şirket finansal raporları, EY Universe, EY’nin selektif banka analizleri
*İran hesaplamaya dahil değildir.
Dünya Katılım Bankacılığı Rekabet Raporu 2016
7
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
EY Hakkında
EY bağımsız denetim, vergi, kurumsal finansman ve danışmanlık
hizmetlerinde bir dünya lideridir. Anlayışımız ve kaliteli hizmetlerimiz
dünya ekonomisi ve sermaye piyasalarında güvenin oluşmasına katkıda
bulunmaktadır. EY, güçlü yönetim ekibiyle tüm paydaş gruplarına verdiği
sözleri yerine getirmekte ve bu şekilde çalışanları, müşterileri ve içinde
yer aldığı diğer çevreler için daha iyi bir çalışma hayatı oluşturulmasında
önemli bir rol üstlenmektedir.
EY adı küresel organizasyonu temsil eder ve Ernst & Young Global Limited’in
her biri ayrı birer tüzel kişiliğe sahip olan, bir veya daha çok, üye firmasını
temsil edebilir. Sınırlı sorumlu bir Birleşik Krallık şirketi olan Ernst & Young
Global Limited müşteri hizmeti sunmamaktadır. Daha fazla bilgi için lütfen
ey.com adresini ziyaret ediniz.
© 2016 EY Türkiye.
Tüm Hakları Saklıdır.
Sadece genel bilgi verme amacıyla sunulan bu yayın muhasebe, vergi veya diğer profesyonel
hizmetler alanında geçerli bir kaynak olarak kullanılması amacıyla hazırlanmamıştır. Belirli bir konuya
ilişkin olarak ilgili danışmana başvurulmalıdır.
ey.com/tr
vergidegundem.com
facebook.com/ErnstYoungTurkiye
twitter.com/EY_Turkiye