Ekolojik Yerleşimlerde Atıkların Kaynak Olarak

i
Ekolojik Yerleşimlerde Atık
Yönetiminin Temel İlkeleri
Ekoljik yerleşimler kaynakların kullanımında tutumludur.
Atık Yönetimi ve geri dönüşüm bu yerleşimlerde kaynak yönetiminin
ayrılmaz bir bileşenidir.
 Madde verimliliği yerleşimlerin planlanmasında ve buradaki bütün
aktivitelerde gözönünde bulundurulmaktadır.
 Kaynak yönetim zincirindeki yaşam boyu etkilerin bilincinde olup bu
olumsuzluklar kontrol altına alınmaktadır.
 Kullanılan
kaynaklar doğal yada yaşam döngüsüne geri
döndürülmektedir.
 Nutrientler ve organik karbon geri döndürülerek toprak sağlıklı
tutulmaktadır.
 Ham maddelerin maksimum yeniden kullanımı sağlanmaktadır.

Ekolojik Yerleşimlerde Atık
Yönetiminin Temel İlkeleri







Ekolojik yerleşimler çevreyi kirletmezler
Atık bertarafı, arıtımı ve nakliyesi sırasında toprağa, suya
veya havaya herhangi bir emisyon verilmez.
Sorumluluk taşırlar ve kontrol sağlanır.
Katı atıklar toplanır, geridönüşümü sağlanır ve arıtılır.
Başlıca hedef ayrıştırılan atıklardaki yüksek kalitenin
sağlanmasıdır. Böylece yeniden kullanıcılara kolaylık
sağlanır.
Yerleşimde yaşam zevklidir.
Teknoloji atık toplama ve geridönüşümün burada yaşayanlar
ve işçiler için kolaylaşmasını sağlamak için kullanılmaktadır.
Oluşan Katı Atık Çeşitleri
Evsel katı atıklar
 Besin işlemeden kaynaklı biyolojik olarak
bozunabilen atıklar (balık, sebze, et)
 Tehlikeli atıklar
 Biyoenerji eldesinde açığa çıkan küller
 Hafriyat atıkları
 Arıtım çamurları
 Ofisler, küçük işletmeler, vb. oluşan katı atıklar
 Ve diğerleri

Ayırma





Ekolojik yerleşimlerde her çeşit atık ayrı toplanmaktadır.
Kolay ayrıştırmayı sağlayan sistemler ile daha iyi
kalitede bir geri kazanım sağlanmaktadır.
Evlerde iyi planlanmış ayırma üniteleri bulunmaktadır.
Geri dönüştürülen atıkların ayrı kutularda toplanması
sağlanmaktadır.
Tehlikeli atıklar diğer atıklardan ayrı toplanmaktadır.
Kaynak ayırma sistemleri
Apartmanlarda,
binalarda
ve
ofislerde
otomatik atık taşıma hareketli bantları ile
taşınabilmektedir.
 Bu bant sistemleri ile ayrıştırılmış atıkların atık
toplama
noktalarından
transferi
sağlanabilmektedir.
 Büyük alışveriş merkezlerine kurulmuş atık
bant sistemleri halihazırda kullanılmaktadır.

Atık Toplama

Müstakil evlerde ve tehlikeli atık toplama
noktalarında alandan kazanmak amacıyla
gömülü konteynırlar kullanılabilmektedir.

Atık toplama sisteminin optimizasyonu
ekolojik
yerleşim
alanı
planlanırken
yapılmalıdır. Böylece en uygun toplama
noktalarının
ve
transfer
rotalarının
belirlenmesi sağlanabilir.
Entegre Atık Yönetiminin Başlıca
Bileşenleri
Evsel Katı Atıklarda bulunan biyolojik
olarak bozunan organik maddelerin
işlenmesi için üç seçenek bulunmaktadır;



Yakma ile yok etme yada maksimum enerji
eldesi için piroliz
Anaerobik çürütme; enerji eldesi ve toprak
şartlandırıcı madde oluşumu
Aerobik kompostlama; enerji geri kazanımı
sağlamaz ancak organik maddelerin iyi bir
şekilde parçalanmasını sağlar
Kompostlama






Biyolojik olarak bozunan atıklar (mutfaklardan,
bahçelerden, tarım ve besin üretiminden, atıksu
arıtma tesislerinden) kompostlanabilir.
Organik biyolojik olarak bozunan atıklar toprağın
iyileştirilmesi için geri döndürülür.
Atık arıtımında oluşan emisyonlar azaltılır.
Organik
madde
ve
nutrientlerin
geri
dönüştürülmesi ile toprağın kirlenmesi azaltılır.
Sentetik gübre kullanmadan toprağın verimli
olması sağlanır.
Kontamine olmuş topraktaki metal ve organik
kirleticileri bağlayarak toprağın iyileştirilmesini
sağlar.
Evlerde Bireysel Kompostlama






Küçük kompostlama sistemleri bir yada birkaç ev
birlikte yapılabilir. Başlıca uygulama yöntemleri;
Kapalı kompostlama, kemirgenlere karşı izole
edilmiş, soğuk havalarda ısı izolasyonlu, sızıntı
suyu toplama sistemleri bulunan tesisler.
Açık kompostlama; sadece bahçe atıkları için
yapılabilinir.
İyi bir kompost kalitesi için bakım gerekir.
Yasal zorunluluklar dikkate alınmalıdır.
Kompostlanabilen atıklar ayrı toplanmalıdır.
Bakım için sorumlu kişilerin bulunması gereklidir.
İyi kompost kalitesinden nasıl
emin olunur?
Deneyimli kişiler tarafından planlama ve
uygulama
 Yeterli tesis kapasitesi
 Gelen materyallerin kontrolü
 Gelen materyallerin ön işlemden geçirilmesi
(parçalama, karıştırma)
 Proses kontrolü (sıcaklık, oksijen, basınç)
 Çıkan ürün kalitesinin kontrolu yapılmalıdır.

Atıkların Anaerobik Çürütülmesi
ve Kompostlama






Anaerobik parçalanma kompostlamaya bir
alternatiftir.
Üretilen gaz biyoyakıt olarak kullanılabilir.
Isınma ve elektrik üretiminin yanında araçlarda
yakıt olarak kullanılabilinir.
Diğer yakıtların yerine kullanılabilinir.
Prosesten çıkan kalıntılar kompostlanabilir ve
toprağın iyileştirilmesi amacıyla kullanılabilir.
Kompostlamaya kıyasla seragazı emisyonları
potansiyel olarak azaltılır.
İnorganik atıkların Yönetimi
Yerleşimde ön bir ayırıma uğratılır.
 Ayrılan atıkların çoğu arıtma tesisine gönderilir.
 Temel prensiplerde üretici sorumludur.
 Üreticinin sorumlu olmaması durumunda
yerleşim sürdürülebilir bir arıtım için
sorumluluğu almalıdır.
 Ekolojik ve sosyal sürdürülebilirlik önemlidir.

Endüstriyel Atıklar

Biyoenerji üretiminden oluşan küller
Gübre olarak kullanılması yada toprak yapı
malzemesi olarak kullanımı
 Karakterizasyonunun yapılması
 Metal sızmasının önlenmesi ve teknik özelliklerinin
iyileştirilmesi amacıyla önarıtım (yıkama,
granülleştirme) gerekmektedir.




İnşaat ve hafriyat atıkları
İnşaat sahasında ayırma yapılmalıdır.
Enerji üretiminde yada toprak işlerinde yeniden
kullanımı

Diğer materyaller geridönüşüm tesislerine
gönderilmelidir.
Katı Atık Bertaraf-Arıtma
Sisteminin Optimizasyonu







Madde verimliliği ve her türlü aktivite,
yerleşimin planlanmasında dikkate alınmalıdır.
Kendi üretimleri olan ürünlerin paketlenmesi
optimize edilmelidir.
Geridönüştürülebilir yada yeniden kullanılabilir
ürünlerin kullanımı teşvik edilmelidir;
örn.teniden kullanılabilir nakliye paketlemeleri
Joint use of appliances/equipment, etc.
ICT teknolojisi kağıt yerine kullanılmalıdır.
Servisler tarafından iyi bakım hizmeti
verilmelidir.
Esnek (flexible) yapılar yapılmalıdır.
Atık arıtımının optimizasyonu
 Organik biyobozunur atıklar ayrı toplanmalı ve
atrı olarak işlem görmelidir.
 Tesisler minimal emisyon ve enerji kullanımına
göre optimize edilmelidir.
 İnorganik atıklar kaynakta ayrılmalı ve ön arıtma
ünitelerine gönderilmelidir.
 Evlerde ayırma işleminin kolaylaştırılmasını
sağlayan sistemler geliştirilmelidir.
 Atıkların sorumlu kurumlar tarafından toplanması
ve bertaraf edilmesi sağlanmalıdır.