Erken teşhis hayat kurtarır: Hipertansiyonda erken tanı Dr. Sadi GÜLEÇ Ankara Üniversitesi Tıp p Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Dünya sağlık örgütü 2011 raporu… Her sene kanserden 7.6 milyon insan ölüyor Kanserde erken tanı: tarama testleri Prostat Ca: Rektal muayene, PSA Masraflı M fl ve/veya zahmetli... Kolon Ca: Kolonoskopi Meme Ca: Meme muayenesi, muayenesi mamografi Servix Ca: Pop smear Birçok kanser türünde rutin tarama testiyle erken tanı mümkün değil ((Akciğer ğ Ca,, Pankreas Ca vb.)) Dünya sağlık örgütü 2011 raporu… Her sene kanserden 7.6 milyon insan ölüyor Bulaşıcı olmayan hastalıklardan her yıl 36 milyon il ki kişii ölüyor... ölü 1) Kalp damar hastalığı (17 milyon) 2)) Kanser ((7.6 milyon) y ) 3) Solunum yolu hastalıkları (4.2 milyon) S d Sadece HT senede d 7,2 7 2 milyon il ölüme ölü neden d oluyor… l Hipertansiyon öldürür... öldürür Aramızda dolaşıyor... Sinsi bir katil Bir soru Ellerde kaşıntı nedeniyle dermatoloji polikliniğine ğ başvuran 60 yaşındaki kadın hastada hipertansiyon bulunma ihtimali yüzde kaçtır ? %50--60 %50 Bir soru daha… Ellerde kaşıntı nedeniyle dermatoloji polikliniğine ğ başvuran 60 yaşındaki kadın hastanın tansiyonunun ölçülme ihtimali yüzde kaçtır ? Aramızda elini kolunu sallayarak dolaşıyor… Sadece Dermatologlar Dermatologlar’ın ın değil bizim aramızda da dolaşıyor... R P T h RePeTe hastaları!... t l ! Kan basıncı b kontrolü, % RPT hastalarında kan basıncı kontrolü Tü ki Türkiye genelinde li d 1289 h hasta 60 40 20 % 38 498/1289 Aramızda elini kolunu sallayarak dolaşıyor… %8 KB ölçülme oranı Doktorlar tansiyon ölçüm/tedavisine gereken ö özeni i göstermiyorlar… ö i l Öğ Öğrenciliğimizden iliği i d b berii ttansiyon i bi bir angarya Herkes H k ttarafından f d uygulanabilecek, l bil k el becerisi gerektirmeyen bir tedavi şekli (h (havalı l d değil!) ğil!) Mesleki hazzı düşük bir hastalık… hastalık Gözle görünür bir faydası yok (faydası yıllar sonra, zararı hemen ortaya çıkıyor) Hal böyle olunca: Google’da Tansiyon hastasının taranması... Sonuç 1: Farkındalık çok düşük 80 70 Hipertansiyonu olduğunu bilenler 60 Yüzde (%) Y 48 50 40 40 28 30 20 10 0 Tü grup Tüm Ek k Erkek K d Kadın Altun B, ve ark. Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2006 Sonuç 2: KB kontrol k l oranı çok k düşük d k 40 35 Kan basıncı < 140/90 mmHg Yüzde % 30 25 20 20 15 10 8 5 0 Tüm hipertansifler Antihipertansif alanlar Altun B, ve ark. Türk hipertansiyon prevalans çalışması. J Hypertens 2006 Stent takmak gibi havalı ve hayati işler varken yemişim hipertansiyonu... Stent takmak havalı bir iştir... Beraberinde bol dua ve hediye de getirir... Damarımı açtın hocam Allah ne muradın varsa versin i vb.... b Ama... Stent yaşam süresini uzatmaz uzatmaz, kalp krizi riskini azaltmaz* Baypas yaşam süresini uzatmaz, kalp krizi riskini azaltmaz* İki işlem de göğüs ağrısını kontrol ederek Yaşam kalitesini arttırır... * akut koroner sendrom hariç Tansiyon tedavisi sıradan bir iştir.. Dua getirmediği gibi bedduaya da neden olabilir... Hediye y getirdiği g ğ de g görülmüş şş şey y değildir... ğ Ama,, hayat y kurtarır... Kardiyak ölüm %7 2 mmHg İİnme’den ’d ölü ölüm %10 Bir milyon hasta, 12.7 milyon hasta yılı takip Lewingston S, et al. Lancet 2002;360:1903-13 İşte bu yüzden: Lutfen, f please, l bitte, b s’il ’ l vous plait, l por ffavor Hangi sebeple olursa olsun doktora gelen hastanın tansiyonunu ölçelim Sadece 41 sn Ev ölçümünü teşvik edelim (135/85)... Hastanın adı Mehmet K… • • • • • 56 y, E Bili Bilinen k kalp kalpl -d damar h hastalığı l ğ yok k Diyabeti yok K Kan basıncı b (10 gündür) ü dü ) 160/100 civarında i d Eskiye ait kan basıncı bilgisi yok • Yaşam biçimi değişikliği • Falan+filan antihipertansif • 15 gün sonra kan basıncı 125/80 mmHg • Mükemmel sonuç, sonuç tebrik ederim… ederim İki hastanın 10 yıl içindeki KVO riski aynı mı? Mehmet K. 56y Ahmet K. 56y KB 125/80 mmHg g KB 125/80 / mmHg g • Diğer tüm özellikleri (kolesterol, (kolesterol sigara v v.b.) b) tıpa tıp aynı Hipertansiyon sadece kan basıncı yüksekliği ğ değildir... ğ Mehmet K. Ahmet K. KB 125/80 mmHg g KB 125/80 / mmHg g Hedefe H d f ulaşılmasına l l rağmen ğ İnme riski normalden yüksek MI riski i ki normalden ld yüksek ük k KBY riski normalden yüksek Ölüm riski normalden yüksek Kan K basıncı b yüksekliği ük kliği Nörohormonal ö o o o a aktivasyon a t asyo Kardiyovasküler yeniden biçimlenme (remodeling) Yeniden biçimlenmenin mekanizması Damarımızın yeni imajı! imajı!... normotansif hipertansif Hipertrofik M media/lümen L mortalite o a e Ötrofik media/lümen Schiffrin EL. Am J Hypertens 2004;17:1192 2004;17:1192– –1200 Yeni imaj, yeni kan basıncı!... HT: Kendi kendine g gaz veren bir hastalık • Bozuk endotel • Vazokonstriktif maddeler • KB artışı t ESC/ESH kılavuz: kl h hasar ne kadar k d ilerlemişse il l i kan basıncı kontrolü o kadar zor Kalpte yeniden biçimlenme Normal kalp Hipertrofik kalp • İnme • KKY • Ani ölüm 2x Ven ntriküler hip pertroffi x Vasküler hip V pertroffi ( ) (Yıl) otel diisfonk ksiyonu u Endo Sadece KB yük ksekliğ ği Zaman içinde hipertansiyon 3x 4x 5x …… 4x yıldaki durum 4x. • Kan K basıncı b yüksekliği ük kliği • Endotel disfonksiyonu • Vasküler hipertrofi • Ventriküler hipertrofi Risk halen normalden ld yüksek ük k Hi Hipertansiyondan t i d ölü ölüme… -YıllarSubklinik hasar Endotel disfonksiyonu Vasküler hipertrofi Ventriküler hipertrofi Sadece KB yük ksekliğ ği Subklinik hasar baş başlamadan önce Ven ntriküler hip pertroffi Vasküler hip V pertroffi Endo otel diisfonk ksiyonu u Tedavi erken başlamalı -Yıllar Yıllar-- …… Subklinik hasar ne zaman başlar?!... SKB 120-140 iken gözlenen değişiklikler • Kalp kasında hipertrofi 1 • Karotislerde K i l d iintima-media i di k kalınlığında l l ğ d artma 2 • Sol ventrikül diyastolik fonksiyonunda bozulma 3 • Metabolik parametrelerde bozulma (serum adiponektin seviyesinde azalma, LDL boyutunda küçülme v.b) 4 • Koroner akım rezervinde azalma 5 Kimura Y, Hypertens Res 1999;22:291-5, 2 Lonati L, Cardiology 1993;83:298-303 3 Julius S, JAMA 1990;18:354-8, 4 Tsutomu K, Diabetes Care 2002.;25:971-976, 5 Erdoğan D, Circulation 2007;115:593-99 1 JNC-7 kan basıncı sınıflaması Sistolik (mmHg) Normal Pre-hipertansiyon Diyastolik (mmHg) <120 120-139 <80 80-89 140 159 140-159 ≥160 90-99 90 99 ≥ 100 Hipertansiyon Evre 1 Evre 2 Hipertansiyonla mücadele “PrePre-hipertansiyon” hipertansiyon” döneminde başlamalı….. • • • • Sağlıklı ğ beslenme ((Tuzdan arınma)) Fazla kilolardan kurtulma Egzersiz NO Sigara!... Hastamız Mehmet K.’nın tedavisi 160/100 125/80 Mükemmel sonuç sonuç, tebrik ederim… ederim Mehmet K.’nın yıllar içinde olası kan basıncı seyri* 56 y 170 160 160 148 mm H g 150 140 140 131 130 120 140 133 123 119 110 100 90 18-29 30-39 40-49 50-59 36 y SKB 141 * Bu kan basıncı seyir tablosu hipertansif bireylerdeki kan basıncı değişiminin sağlıklı populasyondaki yaş aralıklarına uygun oranda gerçekleştiği varsayımına dayanarak gelişigüzel hazırlanmıştır. Bilimsel değeri yoktur. Hastamız Mehmet K.’nın (56y) tedavisi Mükemmel sonuç, tebrik ederim… Tedavide en az 20 yıl gecikmişiz… 30’lu yaşlarda sırtında tekrarlayan çıban (fronkül?) nedeniyle defalarca dermatoloji polikliniğine gitmiş... 40’lı yaşlarda hemoroid nedeniyle genel cerrahide tedavi görmüş... 45 yaşında kum-taş düşürme nedeniyle ürolojide t tkik edilmiş... tetkik dil i Hiçbirinde tansiyon ölçülmemiş... ölçülmemiş Mehmet K’nın tansiyonu ölçülseydi l l d ne olurdu? l d Mehmet K K, 35y E (Genel cerrahi plk) Tanısı: Hemoroid KB: 145/90 (1 haftalık takiple Dahiliye plk’ne başvurması önerildi) Takip tansiyonu 145/90 civarı Tedavi başlar mıydık?... mıydık? Daha h gençsin, ilaç l başlamayalım... b l l Bu değere ilaç başlamak gerekmez.. Hangi yaşta, hangi değere ilaç başlamak ne k d faydalı? kadar f d l Low MR. BMJ 2009;338:665-673 40 yaşında, tansiyonu 140 olan birine anti HT başlamak ne fayda sağlar? %33 risk azalması Mühim soru: Bireyi mi, toplumu mu tedavi edelim? 30 Prehipertansiyon 25 20 15 Toplum sağlığı açısından çok daha önemli olan grup… Evre 1 HT 10 Evre 2 HT 5 0 <110 110- 120- 130- 140-150- 160+ 119 129 139 149 159 SKB Birey olarak tedaviden en fazla fayda gören grup MRFIT çalışması. Arch Intern Med 1993;153:186-208 Hipertansiyonda erken teşhis hayat kurtarır… Tarama testi: Fıs fıs, Fıs, fıs fıs fıs, fıs fıs, fıs fıs….fıssssssssssss fıssssssssssss kolay ulaşılır, ucuz, zahmetsiz (kanserden çok daha başarılı).... Tedavisi: ABCD kolay o ay ulaşılır, u aş , ucuz, ucu , zahmetsiz a ets (kanserden çok daha başarılı).... Kanserle uğraşmak kadar prestijli değildir... Hipertansiyon yerine damar kanseri desek☺ Mesleğiniz? Yaaa! İlgi alanınız nedir? nedir?… Bizde de tansiyon aleti var. Ben de ölçüyom; ilacı da komşum başladı… 15 yıllık d kt doktorum Tansiyon ölçer, ilaç başlarım… sakinim1,sakinim sakinim1 sakinim 2,sakinim3,sakini m4, sakinim5..… Mesleğiniz? Yaaa! İlgi alanınız nedir? nedir?… Hav h H hav!! Köpekiniz oliyim… 15 yıllık D kt Doktorum Damar kanseri tanı ve tedavisiyle ilgileniyorum… Hay hay! Sabah 8’de başlayın… -BittiBitti-