KADIN, HASTALIK VE ĠMAJ Kanser,meme kanseri ve plastik cerrahi Dr. Sıdıka Kurul Plastik Cerrahi Uzmanı Ġ.Ü.Onkoloji Enstitüsü KANSER HASTA HASTA YAKIN LARI HASTA ÇEVRESĠ M E D Y A Radyoloji ( sonucu?) Patoloji (biyopsi sonucu?) Cerrahi onkolog (birkaç tane olabilir) Plastik Cerrah Medikal Onkolog Radyasyon Onkoloğu Psiko-onkolog TANIDAN SONRAUZUN SÜREN TEDAVĠ GEREĞĠ http://karikatur.cenkonsoy.com HAYATI TEHDİT EDER A YİNELEME KORKUSU ÖLÜM KORKU SU ÖLÜM kanser B ESTETİK KAYIP FONKSİYONEL M KAYIP Psi kolo jik yan sıma NEDĠR ? KANSER TANISI (VE UZUN TEDAVĠ SÜRECĠNDE ) KARġISINDA BĠREY ….. Kubler-Ross bu dönemleri Ģöyle sıralamıĢtır 1. Ġnkar ve izolasyon 2. Öfke 3. Pazarlık 4. Depresyon 5. Kabullenme YA KANSER MEMEDE OLURSA….. ĠNVAZĠV DUKTAL KARSĠNOM 53 YAġINDA ÖLÜM KORKUSU RT KT KRĠZ VE KRĠZ YÖNETĠMĠ MEME VE KADIN - Memeler kadının diĢiliğini ve cazibesini gösteren organlardır,semboldür. - Memeler anneliğin ,beslenme(emzirme). ve üremenin sembolüdür. - Memeler özellikle, kadına özgü süt ve hayat veren organlardır. - Memeler cinsel iliĢkide önemli ve cinsel duyarlılığı olan organlardır. Meme kanseri için önerilen ameliyatların neden olabileceği endiĢe ve korkuların kaynaklarını 3 grupta toplanır; 1. Altta yatan hastalıkla, yani ile ilgili 2. Yapılacak ameliyat ve kaybedilecek ile ilgili 3. Kadınlık kaybı ile ilgili Özkan,Alçalar Meme Sağlığı Dergisi 2009 Cilt: 5 Sayı: 2 Kadının hasta organına (MEMESĠNE) verdiği değer çok önemlidir. Memesini kadınlığı ile eĢdeğer tutan bir kadının meme kanserine tepkisi de o oranda ağır olabilir. MASTEKTOMĠYE gösterilen psikolojik tepkilerin derecesi, kadının memesine iliĢkin algısıyla yakından ilgilidir. Ġnsan kiĢiliğinin geliĢiminde beden imajı algısı önemli bir iĢleve sahiptir. Vücut organ ve dokularının psikolojik sembolik anlamları vardır. Cinsel kimliğin geliĢmesinde beden imajının algılanma Ģekli ve atfedilen değerler önemlidir. TRAVMATİK BİR YAŞANTI: MEME KANSERİ VE MASTEKTOMİ Ruşen Nur ARIKAN Kriz Dergisi 9(1) 39-46,2000 A HAYATI TEHDİT EDER YİNELEME KORKUSU ÖLÜM KORKUSU ÖLÜM Meme kanseri ORGAN KAYBI ASİMETRİ B CİNSEL İSTEKSİZLİK BEDEN ALGILAMASI EKSİKLİK HİSSİ NĠYE BEN ? Mastektomi nedir ? memenin tamamının (DERĠ,MEME BAġI, MEME DOKUSU ) cerrahi olarak alınmasıdır. MEME BAŞI + DOKUSU + DERİSİ MASTEKTOMĠ olgularında, sorunlar; kaygı ve iletiĢim problemleri üzerinde yoğunlaĢmaktadır. ise hastanın benlik tasarımı, beden imajı, hastalıkla ilgili korku ve endiĢe duygularına iliĢkin sorunları ortaya çıkmaktadır. Kısa sürede,cinsel iliĢkide, evlilikte, sosyal ve beĢeri iliĢkilerde olumsuz etkiler görülmektedir. Daha uzun vadede eksternal (sütyen) protez ve kıyafete iliĢkin sorunlar gündeme gelmektedir. Mastektomi olgusu. Kalan meme büyük, sütyensiz dolaĢmak zor,protez ağır, vücut dengesini sağlamak sıkıntılı Mastektominin kadının seksüel yaĢantısı üzerinde de önemli etkileri vardır. Meyer ve Aspergen (1988) tarafından yapılan bir araĢtırmada meme ameliyatı geçirmiĢ kadınların %24'u sekse karĢı ilgilerinin azaldığını, %17'sı memenin ellenmesinden kaçınmak ve karanlıkta birleĢme gibi memeleriyle ilgili cinsel alıĢkanlık değiĢimi olduğunu bildirmiĢlerdir Meme rekonstrüksiyonu ORGAN KAYBI Meme kanseri Psikolojik sorunları engeller mi KISMEN İZ ASİMETRİ B CİNSEL İSTEKSİZLİK YAMA BEDEN ALGILAMASI EKSİKLİK HİSSİ ĠMPLANT OTOJEN DOKU TRAM LD FLEP SIRT KASI +BALON+PROTEZ 1990 MEME DERĠSĠNĠN KORUNMASI EĢ zamanlı meme rekonstrüksiyonu ORGAN KAYBI Meme kanseri Psikolojik sorunları engeller mi KISMEN YARA İZİ SİMETRİ ? B CİNSEL İSTEKSİZLİK ? MEME BAŞI BEDEN ALGILAMASI ? EKSİKLİK HİSSİ ? DERĠ KORUYUCU MASTEKTOMĠ,LD FLEP ĠLE Eġ ZAMANLI MEME ONARIMI DERĠ KORUYUCU MASTEKTOMĠ ,TRAM FLEP ĠLE Eġ ZAMANLI ONARIM SOL MEME DIġ KADRANDA MEME KANSERĠ,ÖNCE KEMOTERAPĠ, DERĠ KORUYUCU MASTEKTOMĠ+ PROTEZ ĠLE MEME ONARIMI VE RADYOTERAPĠ SONRASI MEME BAġININ KORUNMASI NEOADJUVAN KT ,NIPPLE SPARING MASTEKTOMĠ,Eġ ZAMANLI 295 CC GEL MEME PROTEZĠ 375 CC PROTEZ ĠLE Eġ ZAMANLI MEME ONARIMI 325 CC PROTEZ 430 CC BALON MEME REKONSTRÜKSĠYONU Meme onarımının beden imajı algısını olumlu etkilediği belirtilmiĢtir . Bu uygulama bütünlük hissini arttırmaktadır. ameliyat sonrası cinsel uyum ve doyumda, Bazı yazarlar kemoterapi ve radyoterapinin, cinsel istek üzerinde olumsuz etkisi olduğunu belirtmiĢlerdir. KLASĠK MASTEKTOMĠ Sadece tümörün alınması MEME KORUYUCU CERRAHĠ memenin şekillendirilmesi breast remodeling “oncoplasticsurgery” Sağ meme baĢı arkasında kanser,memenin korunması SOL MEME ALT ĠÇ KADRANDAKĠ TÜMÖRÜN ALINMASI ĠLE BĠRLĠKTE MEME KÜÇÜLTME SONRASI KEMOTERAPĠ VE RADYOTERAPĠ Memenin korunması Yapılan araĢtırmalarda memenin korunarak ameliyat edilmesi kadının diĢilik kimliğini ve vücut görüntüsünü kabullenmeyi kolaylaĢtırdığı, ancak psikolojik kaygı, psikiyatrik bozukluk aile uyum ve mutluluğu cinsel iliĢki sıklığı ve cinsel uyum açısından total mastektomı ve parsiyel mastektomi grupları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir SONUÇ Ameliyat öncesi,hasta ve ailesini bilgilendirmenin ve psikososyal desteğin kaygıyı azalttığı, hastanın uyumunu ve tedaviye katılımını kolaylaĢtırdığı çeĢitli yayınlarda belirtilmektedir Psiko-onkoloji hastalarının tedavi ve bakımı için önemlidir. Psiko-onkoloji uygulamalarında ekip çalıĢması ve düzenli takip , kanser hastalarının dinamiklerini anlamayı kolaylaĢtıracak ve bu hastaların psıko-sosyal uyumlarına önemli katkıda bulunacaktır TEŞEKKÜRLER